afkortingen in de bouw, bouwkundige tekeningen, afkortingen architectuur

home		© / contact, lid NVJ
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

afkortingen, afko's, beginnend met letters a t/m g *)

(klik hier voor Engelse termen en afkortingen in de bouw)
(klik hier voor Franse termen en afkortingen in de bouw)
(kijk hier voor symbolen in bouwtekeningen)

De volgende lijst geeft een aantal afkortingen die in de bouwwereld worden gebruikt, bijvoorbeeld op bouwtekeningen. Ook de meer gangbare zijn opgenomen.
Eventuele punten in afkortingen zijn veelal weggelaten.
Een afkorting als k-waarde staat redelijk voorin bij de de letter K (dus niet beginnend met "KW"), maar R_c-waarde wordt als "RC" beschouwd. V-trechtertest is een beetje dubieus, maar staat voorin de V (dus niet beginnend als "VT").
Veel frequent gebruikte afkortingen worden met kleine letters geschreven (onderkast letters); voor de duidelijkheid is daar in een aantal gevallen van afgeweken en zijn afkortingen in hoofdletters opgenomen.
Af en toe wordt de lijst aangepast dus geef a.u.b. zo nu en dan <F5 verversen> in de browser om de laatste versie te zien.

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z 0/9

a	are (100 m²)
a	atto (10^-18)
a	annum (jaar; bijvoorbeeld totale opbrengst zonnepanelen in de uitdrukking kWh/a ofwel kiloWattuur/jaar)
A	amendement (wijzigingsblad)
A	Ampère
A	oppervlakte (van het Engelse area; afkorting van oppervlakte is opp)
A0	(A nul) papierformaat 1189x841 bxh in mm
A0+	papierformaat A0 met 1 extra A4 lengte van 210; 1399x841 bxh of 1500x841 bxh in mm
A0++	papierformaat A0 met 2 extra A4 lengte van 210; 1609x841 bxh in mm
A0 XL	papierformaat breedte ca. 1.5 x A0; 1819x841 bxh in mm
A0 XXL	papierformaat breedte 2 x A0; 2378x841 bxh in mm
A1	papierformaat 841x594 bxh in mm
A2	papierformaat 594x420 bxh in mm
A3	papierformaat 420x297 bxh in mm
A4	papierformaat 297x210 bxh in mm
AA	Academic Arrogance
AAM	Alkali Activated Materials (alkalisch geactiveerde materialen), zie bij beton duurzaamheid
aanh	aanhangsel
aann	aannemer
aansluit- punt	wandcontactdoos met leiding ernaartoe (symbool: wit rondje is onbedraad, zwart rondje is bedraad)
aanv	aanvaarding
AAP	Amsterdamse ArchitectuurPrijs
AAZ	AchterAanZicht
ABC- concept	Autarkisch, Biobased, Circulair (bouwwijze van de Greenhuus huisjes van architect Kees van Wuyckhuyse; autarkisch houdt in dat het materiaal zoveel als mogelijk uit de omgeving van de bouwplaats komt)
ABHS	Algemene Branchevereniging Hang- en Sluitwerk
ABK	Algemene BouwplaatsKosten
ABS	Acrylonitril Butadieen Styreen, een thermoplast (voor afvoerbuizen e.d.)
ABT	oorspronkelijk Adviesbureau voor BouwTechniek, al lange tijd wordt uitsluitend de afkorting ABT gebruikt
ac	acre (ruim 4.000 m2; verg.: 1 hectare is 10.000 m2)
AC	Alternating Current, wisselstroom (verg. DC)
AC	AirConditioning (verg. HVAC)
AC nn surf xx	AC staat voor "asphalt concrete" (asfaltbeton), nn staat voor de maximale nominale korrelmaat van het toeslagmateriaal (bijvoorbeeld 16 voor 16 mm), surf staat voor "surface" (deklaag, at is base, bind of surf), xx staat voor de bitumeneigenschappen in het mengsel (bijvoorbeeld 01, D2 of TZoab) (verg. DAB, GAB, LEAB, OAB, STAB, ZOAB)
AC/CV	AirConditioning / Centrale Verwarming (verg. HVAC)
ACH, ACPH	Air Changes per Hour (air change rate), een gegeven bij o.m. luchtlekkages, luchtdichtheid, ventilatie, isolatie; bijvoorbeeld 1 ACH betekent dat alle lucht in de betreffende ruimte in 1 uur wordt ververst (oude lucht eruit, nieuwe lucht erin)
ACM	Autoriteit Consument en Markt, een zelfstandig bestuursorgaan van de Rijksoverheid (overheidsorgaan) waarvan je zou verwachten dat het zich het lot van de burgers (consumenten) aantrekt. Kritische noot Helaas blijkt het steeds meer partij te kiezen voor de overheid en de vrije markt. De ACM loopt blijkbaar aan de hand van ministeries en bedrijfsleven, vooral met betrekking tot grotere zaken als het salderen van de salderingsregeling voor eigenaren van zonnepanelen (pv-panelen), bijvoorbeeld het maandelijks salderen i.p.v. jaarlijks en de fors versnelde afbouw van de salderingsregeling. En zeker wat betreft het onderzoek naar de extreme winsten van de energiebedrijven vanaf 2022 (oorzaak mogelijke uitbreiding van de EU naar het oosten, voortdurende militaire oefeningen aan de oostgrenzen van de EU, de reactie van Rusland daarop en de steun van de VS aan Oekraïne). De werkelijke oorzaak is natuurlijk de *verzelfstandiging van de energiebedrijven* waardoor sowieso de prijs met 21% hoger is i.v.m. de BTW, maar waardoor iedereen is overgeleverd aan het (wan)gedrag van het bedrijfsleven.
ACPH	zie ACH
ACVP	Axial Concrete Volute Pump, een pompinstallatie met een betonnen slakkenhuis (zie o.m. Rodelta); er is ook een visvriendelijke vispassage met een ACVP
AD	Anno Domini, het jaar van de Heer (na Christus, na Chr.; verg. BC)
AD	"AD betekent Air Dried en heeft te maken met het droogproces van het hout. AD hout droogt vanaf de lucht kant, dus van buiten naar binnen. Gaan we de luchtvochtigheid meten? Dan heeft de buitenkant van het hout een vochtpercentage van 16% t.o.v. de kern (binnen) van 25%. Door de ruimtes waar het wordt gedroogd (bijvoorbeeld in een loods) is het een langzaam proces. Het voordeel is dat het kosten bespaart en beter voor het milieu is." (GevenHout) (air dried is Engels voor lucht-gedroogd) Verg. KD (Kiln Dried)
ADC	oorspronkelijk Archeologisch DienstenCentrum, ADC Archeoprojecten
adhv	aan de hand van
ADP	Abiotic Depletion Potential, uitputting abiotische grondstoffen (maat van schaarste van grondstof t.o.v. referentie antimoon (Sb)), een onderdeel van o.m. de MPG-berekening
AEA	Ammonia Energy Association AEA, zie bijvoorbeeld bij energieopslag
AEB	oorspronkelijk Afval Energie Bedrijf (Amsterdam), zie AEB Amsterdam
AEC	AfvalEnergieCentrale (voorheen AVI, AfvalVerbrandingsInstallatie, zie bijvoorbeeld AEC-bodemas en AEC-granulaat)
AEC	Architectuur, Engineering en Bouwsector
AEM	Anion Exchange Membrane, zie blue energie (verg. CEM)
A&G	Ambacht & Gereedschap
AF, AF-erkend	AFwerkingsbedrijven, d.w.z. glaszetten, schilderen, behangen (verg. afbouw); AF-erkend wil zeggen dat het bedrijf door de Stichting AF (STAF) erkend is voor zijn vakmanschap als glaszetter, schilder of behanger, of een combinatie van die vakken (verg. FOSAG-erkend, OnderhoudNL)
AFFR	Architectuur FilmFestival Rotterdam
afko	afkorting voor afkorting
afl	afleiding
afl	aflevering
AFNL	AannemersFederatie NederLand
AFP	AntiFingerPrint, een behandeling van bijvoorbeeld zink zodat tijdens de bouw geen smetplekken op het zink komen
AFR, GFR	Air Flow Resistivity, grootheid die de akoestische weerstand aangeeft van een luchtdoorlatend materiaal (meestal een vlokkenmateriaal of open vezelmateriaal), uitgedrukt in kPa.s/m² of kN.s/m⁴ (1 Pa is immers 1 N/m²); de eenheid geeft aan dat het gaat om "drukverschil over het monster / luchtstroomsnelheid", dus om het "drukverschil over 1 m van het materiaal gedeeld door de snelheid van de verplaatste lucht"; grootheid en eenheid worden zelden gebruikt, behalve als het interessant is te vermelden in een akoestisch belangrijke omgeving én als het materiaal ook nog akoestisch voordelig is; wordt ook wel GFR genoemd (Gas Flow Resistivity); wordt waarschijnlijk vermeld in NEN-EN-13162 Producten voor thermische isolatie van gebouwen - Fabrieksmatig vervaardigde producten van minerale wol (MW); duidelijker zou zijn het Air Flow Resistance te noemen, maar die bestond al als R met de eenheid Pa.s/m³
aFRR	automatic Frequency Restoration Reserve, een balanceringsproduct voor het elektriciteitnet, producenten van snel te regelen vermogen voor het elektriciteitsnet; binnen 15 minuten moet het vermogen volledig beschikbaar zijn en moet elke paar seconden een nieuwe "setpoint" (nieuwe instelling van het te leveren vermogen) kunnen volgen; bij opregelend aFRR (upward regulation) wordt elektriciteit geleverd, bij afregelend aFRR (downward regulation) wordt elektriciteit aan het net onttrokken; bij afregelend aFRR wordt bijvoorbeeld een industrieel verbruiksproces ingeschakeld of warmtekrachtkoppeling, biogasinstallatie o.d. uitgeschakeld (verg. FCR)
afz	afzender
afz	afzuigkap (wandcontactdoos voor)
AG 0/2 t/m 4/8	Argex normaal, gebroken
AGPO	AGPO staat voor A.G.P. Oomens, de oprichter van AGPO in 1954; begin jaren 1980 werd de HR-ketel geïntroduceerd; in 2001 overgenomen door Gruppo Ferroli (in 2009 kreeg het ook de naam van het moederbedrijf: Ferroli)
AGRAC	AsfaltGRAnulaat met zand, water en Cement
Ah	Ampère-uur; berekening Ah naar kWh: aantal Ah * aantal Volt = aantal Wattuur en delen door 1000 geeft het (maximaal) aantal kWh
AHK	Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten
AHN	Actueel Hoogtebestand Nederland
AHU	AirHandlingUnit, Engelse term voor luchtbehandelingskast (LHK)
AI	Artificial Intelligence (ook KI: Kunstmatige Intelligentie)
AIA	American Institute of Architects
AIM	Asset Information Model, een model dat binnen BIM gebruikt kan worden; in het AIM staan alle bronnen en wordt continu beheer mogelijk gemaakt
AIVE	Akademie voor Industriële Vormgeving Eindhoven, de oude naam van de Design Academy Eindhoven (DAE); oorsponkelijk was deze HBO-opleiding in 1955 opgericht met de naam School voor Industriële Vormgeving (directeur René Smeets), de eerste opleiding tot industrieel vormgever
ak	afzuigkap (wandcontactdoos voor)
AK	Afgeschuinde Kant (bijvoorbeeld bij gipsplaten; verg. SK voor SnijKant of geSneden Kant)
AK	Algemene Kosten (in offerte, percentage meestal, ca. 3%)
AKA	Engels: Also Known As
AM	Additive Manufacturing (zie bij 3d-printen)
AM 0/4 t/m 4/10	Argex mix, structureel en rond
AMK	Archeologische MonumentenKaart (zoals zoveel niet meer gecontinueerd door de Rijksoverheid)
AMZ	Archeologische MonumentenZorg
AN	Air, New (verse lucht)
ANR	Air, New, Refreshed (gekoelde verse lucht)
ANSI	American National Standards Institute
anv	algemene noodverlichting (verg. nv)
ANW	Air, New, Warm (verwarmde verse lucht)
aop	afhanghoogte onderkant plafond
AOR	Aangrenzende Onverwarmde Ruimte, een aan een pand grenzende ruimte die niet wordt verwarmd of gekoeld ten behoeve van verblijf voor mensen, bijvoorbeeld een onverwarmdegarage of plantenserre (verg. AOS, AVR, SV, VZ en BV)
AOS	Aangrenzende Onverwarmde Serre(verg. AOR, AVR, SV, VZ en BV)
AP	AccreditatieProgramma
AP	Acidification Potential, verzuring in SO2-equivalenten, een onderdeel van o.m. de MPG-berekening
APA	American Plywood Association
APF	Assigned Protection Factor, zie bij NPF
app	appartement
app	application (applicatie, softwareprogramma) voor iPhone, iPad e.d.
APP	A-tactic PolyPropylene (thermoplastische kunststof; verg. SBS)
APV	Assigned Protection Value, zie bij NPF
ar	aanrecht
AR	Aangrenzende ruimte, zie eventueel AOR
AR	Air, Recirculated (circulatielucht)
AR	Augmented Reality
AR 0/2 t/m 8/16	Argex rond, normaal en structureel
ARBO	ARbeidsOmstandigheden (wetgeving, zie Arboportaal)
Arbouw	ARBO voor de Bouw, het huidige Volandis
arch	architect
ARGE	ARbeitsGemeinschaft (der Europäischen Schloss- und Beschlagindustrien m.b.t. draairichting deuren, ramen en luiken, NEN 270)
art	artikel (artt is artikelen)
AS	AcidSulphate, in zuur oplosbare sulfaat, een aanduiding bij de eigenschappen van bijvoorbeeld betongranulaat
ASC, ASCEM	Alkali Slag Cement
ASD	Aspirating Smoke Detection (detectie die in een vroeg stadium al rook / vuur waarneemt; als loos alarm zeer ongewenst is: zie HSSD)
ASR	Alkali-Silica-Reaction, een schadelijke chemische reactie in beton (van de bestanddelen van het beton zelf, niet van buiten; zie bij ettringiet en vliegas; verg. DEF): silicaten uit toeslagmaterialen reageren met alkalische stoffen in het beton tot alkali-silica-gel, dat veel water absorbeert waardoor het beton inwendig zwelt en scheuren in het beton ontstaan
ASTM	American Society for Testing Materials, een instituut voor standaarden met betrekking tot tests
at	technische atmosfeer, een oude eenheid van druk, 1 kg/cm2 (zie ook bij atm)
ata	absolute atmosfeer, , een oude eenheid van druk, zie bij atm
ATA	Attest Toxicologische Aspecten (van drinkwater, zie ook 4MS)
ATEX	ATmosphères EXplosibles; apparaten e.d. met ATEX-certificering kunnen in explosiegevaarlijke ruimten worden toegepast
ATFS	American Tree Farm System (verg. bijvoorbeeld CoC en PEFC)
ATGB	Adviescommissie Toepassing en Gelijkwaardigheid Bouwvoorschriften (ATGB), zie ook gelijkwaardigheidsbeginsel
ath	aansluiting thermostaat
atm	atmosfeer, atmosferische druk (1 atm is globaal 1 bar, 1000 hPa, 760 mm kwik druk), vroeger ook wel absolute atmosfeer genoemd (afkorting: ata): 1 atm = 1013,25 h Pa, 1 at = 980,665hPa, 1 bar = 1000 hPa, 1 psi (pound per square inch, een Amerikaanse maat) = 69 hPa)
ato	atmosferische overdruk (d.w.z. de druk bovenop de de atmosferische druk; 2 ato is dus 3 atm ofwel ongeveer 3 bar)
ATO	Aansluit- en TransportOvereenkomst (van bijvoorbeeld een non-firm ATO/CBC elektriciteit naar een bedrijf i.v.m. congestie van het netwerk); als onderdeel van een non-firm ATO/CBC-TCT elektriciteitscontract (Aansluit- en TransportOvereenkomst / CapaciteitsBeperkingContract Tijdgebonden Capaciteit bij Transportbeperking), een oplossing waarbij een klant met een transportbeperking toegang krijgt om elektriciteit te verbruiken en/of terug te leveren gedurende vooraf vastgestelde tijdvensters
ATS	Automatic Transfer Switch; bij dubbele stroomtoevoer (uit het openbare net en uit een accu) een automatische (om)schakelaar, bijvoorbeeld als het openbare net "eruit ligt", wat vooralsnog zelden voorkomt (er zijn open en gesloten schakelaars, de gesloten versie geeft een ononderbroken stroomvoorziening, de open variant stopt heel even beide stroombronnen) (situatie oktober 2024)
AUT	Automated Ultrasone Testing (AUT-systemen zijn systemen voor geautomatiseerd ultrasoon onderzoek, bijvoorbeeld om scheuren in metaal te ontdekken)
AVA	Algemene Voorwaarden voor Aannemingen in het bouwbedrijf
AvB	Academie van Bouwkunst (HBO, bijvoorbeeld de Rotterdamse Academie van Bouwkunst of als onderdeel van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, de Hanzehogeschool Groningen of ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten)
AVB	AansprakelijkheidsVerzekering Bedrijven, zie ook CAR
AVBB	Algemeen Verbond BouwBedrijven, een voorloper van Bouwend Nederland
AVCP	Assessment and Verification of Constancy of Performance, Europese regelgeving over CE-markering (AVCP kent verschillende niveaus, o.m. Certificate of constancy of performance is niveau 1, Certificate of conformity is niveau 2+ ). Hoe constanter de prestatie, des te zeker zijn de prestatiekenmerken, belangrijk bij de CPR (verordering bouwproducten)
AVG	Algemene Verordening Gegevensbescherming
AVI	AfvalVerbrandingsInstallatie, de oude benaming van een AfvalEnergieCentrale (AEC)
AVR	Aangrenzende Verwarmde Ruimte (verg. AOR, AOS, SV, VZ en BV)
AVT	Anti-Vibrattion Technology (zie bij Tuned Mass Damper)
AW	AfvalstoffenWet
AWW	Aarde WarmteWisselaar, aardwarmtewisselaar (verg. warmtewisselaar ww, bodem warmtewisselaar bww, buizen warmtewisselaar bww, lucht-lucht warmtewisselaar llww, platen warmtewisselaar pww)
AZEB	Affordable Zero Energy Building (AZEB) is de naam van het Europees Horizon 2020 project AZEB met als doel oplossingen te presenteren om voor een redelijke prijs naar BENG of ZEB te gaan
AZC	AsielZoekersCentrum

b	breedte
b	boiler (wandcontactdoos voor)
b	badkamer
b	bidet
b&b	binnen & buiten, bijvoorbeeld bouwhout b&b (toe te passen, eventueel onder voorwaarden)
B2	B2-blok, een voormalig bouwblok
B22	type fitting voor lampen: fitting met bajonet (geen schroeffitting zoals E14, E27 en E40)
B500A	betonstaal klasse B500 A (NEN 6008, wapening, glad, gedeukt of geribd; vergelijkbaar met (maar niet hetzelfde als) klasse FeB500HKN koudgeprofileerd)
B500B	betonstaal klasse B500 B (NEN 6008, wapening, gedeukt of geribd; vergelijkbaar met (maar niet hetzelfde als) klasse FeB500HWL warmgewalst lasbaar, toegepast in netten en FeB500HK koudvervormd/koudgerekt)
B500C	betonstaal klasse B500 C (NEN 6008, wapening, geribd; vergelijkbaar met (maar niet hetzelfde als) klasse FeB500HWL warmgewalst, speciaal bedoeld voor gebieden waar aardbevingen kunnen optreden of bij andere kritische toepassingen)
BAG	Basisregistraties Adressen en Gebouwen (zie Kadaster)
BAM	oorspronkelijk N.V. Bataafsche Aanneming Maatschappij van Bouw- en Betonwerken v/h Firma J. van der Wal en Zoon (1927); al lange tijd wordt uitsluitend de afkorting BAM gebruikt
BAOC	Bewijs van Aanleg Onder Certificaat (zie de richtlijn bij NRB; verg. BHOC, VVV)
BAPV	Building Added Photo Voltaics, een term voor "normale" zonnepanelen op woningen en gebouwen. Verg. BIPV, Building Integrated Photo Voltaics, bijvoorbeeld zonnepanelen die (ook) als dakbedekking of gevelbekleding fungeren.
bar	(uitspraak: baar) bar een niet-SI-eenheid voor druk (spanning; de bar is als eenheid overigens wel in gebruik in verschillende branches); 1 mbar is 0,001 bar (1 bar = 100 kPa, 1 mbar = 0,1 kPa of 100 Pa)
BAT	Best Available Technology, Best Available Techniques; bijvoorbeeld een redelijk zuinige (consumenten) koelkast verbruikt 75 kWh per jaar en een BAT koelkast 60 kWh per jaar
BAZ	BovenAanZicht
BBA	British Board of Agrément, o.m. product certificeringen (inderdaad dat accent aigu bij die e, maar vaak ook vermeld zonder het accent)
BBE	BioBased Economy
BBI	Bruto Binnenlands Inkomen; gelijkgesteld aan BBP (ook geldt: Netto Binnenlands Inkomen is gelijk aan Netto Binnenlands Product)
BBK	Besluit BodemKwaliteit (ook: Bbk, verg. WBB, BSB)
BBL	BeroepsBegeleidende Leerweg, een vorm van leerlingstelsel (verg. BOL, BPV)
BBL	Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), opvolger van Bouwbesluit 2012; onderdeel van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI)
BBMA	Brussels Biennale of Modern Architecture
BBN	Brandveilig Bouwen Nederland
BBP	Bruto Binnenlands Product; gelijkgesteld aan Bruto Binnenlands Inkomen BBI (ook geldt: Netto Binnenlands Product is gelijk aan Netto Binnenlands Inkomen)
BBR	Bedrijfsregeling BrandRegres; regres is "verhaal", het recht op schadevergoeding; bijvoorbeeld bij brand als gevolg van handelen van een dakdekker kan de gebouweigenaar regres halen bij de aansprakelijkheidsverzekering van de dakdekker; per 1 januari 2014 is de limiet van het brandregres (500.000 euro) komen te vervallen dus een goede verzekering moet een veelheid van dat bedrag kunnen uitkeren, bijvoorbeeld in 2014 2,5 miljoen euro (verg. CAR)
BBRI	Belgian Building Research Institute
BBS	Begaanbaarheid Berekeningssysteem (oorspronkelijk een CUR-publicatie)
BBT	Best Beschikbare Technieken
bc	brandcompartiment
BC	Before Christ (aantal jaren vóór Christus, vChr, verg. AD en BP)
BCA	Bouwhistorisch, Cultuurhistorisch en Architectuurhistorisch onderzoek (bedrijf in onderzoek en advies van Karel Emmens)
BCE	Before CE (vóór Common Era / Christian Era / Current Era, vóór Christus, vChr)
BCF	Bim Collaboration File, "een open bestandsformaat gebaseerd op XML waarmee commentaar kan worden toegevoegd aan een Industry Foundation Classes BIM-model" (verg. IFC)
BCP	BeroepsCompetentieProfiel
BCRG	Bureau CRG, d.w.z. Bureau Controle en Registratie Gelijkwaardigheid b.v.; "De databank van Bureau CRG publiceert de gecontroleerde gelijkwaardigheidsverklaringen van producten of systemen die in de bouw- of installatiesector worden toepast. Op verzoek van fabrikanten/leveranciers kunnen er ook kwaliteitsverklaringen worden opgenomen of verwezen worden naar prestatieverklaringen. In de databank zijn o.a. opgenomen verklaringen of verwijzingen van CV-ketels, zonneboilers, kozijnen, glas, isolatiematerialen en warmtepompen."
BCSA	Belite Calcium SulfoAluminate, ook CSA genoemd, zie bij beton duurzaamheid
bd	bovenkant dorpel
bd	buiten dienst
BDA	Bureau Dak Advies (Kiwa BDA)
BdB	Basisdocument Brandbeveiliging
BDP	Biotic Depletion Potential, een onderdeel van o.m. de MPG-berekening
beg gr	begane grond
BEN	Bijna EnergieNeutraal, bijvoorbeeld in BEN-woning (in Wallonië Q-ZEN van Quasi Zéro Energie), zie BENG
BENG	Bijna EnergieNeutraal Gebouw, een gebouw dat op jaarbasis gemiddeld even veel energie opwekt als wordt gebruikt voor "het gebouw" (verwarming, warm water, ventilatie, koeling en verlichting), maar niet meegerekend het energieverbruik van elektrische apparaten e.d. (zie nZEB). Zie verder bij BENG.
ben w	benedenwoning
BEP	BeroepsErvaringsPeriode, volgens de WAT (Wet op de ArchitectenTiktel) de periode dat een in architectuur afgestuurde student praktijkervaring moet hebben opgedaan, voordat deze zich kan inschrijven in het Architectenregister (en daarmee als zelfstandig architect kan werken), zie Regeling Beroepservaringperiode Staatscourant (verg. SBA)
betr	betreffende
BFBN	Bond van Fabrikanten van Betonproducten in Nederland
bg	begane grond
BG1, BG2, BRG	Codering bij compriband e.d.: BG1 buitentoepassing, bestand tegen slagregens (> 600 Pa) BG2 buitentoepassing, meer of minder bestand tegen regen (> 300 Pa, maar < 600 Pa), maar moet beschermd worden tegen harde regens, slagregens e.d. BGR binnentoepassing, sluit de voeg luchtdicht af
BGI	BuitenGevelIsolatie, zie gevelisolatie buitenzijde
BGT	Basisregistratie Grootschalige Topografie (Kadaster), "de digitale kaart van Nederland waarin alle objecten zoals gebouwen, water, spoorlijnen en groen op eenduidige wijze zijn vastgelegd" (Crow); voor raadplegen topografische kaart zie PDOK.
BGT	BruibaarheidGrensToestand (zie eventueel bij grenstoestand)
bh	bouwheer
BHE	Borehole Heat Exchanger (warmtewisselaar met bijvoorbeeld grondwater)
BHOC	Bewijs van Herstel Onder Certificaat (zie de richtlijn bij NRB; verg. BAOC, VVV)
bi	bouwkundig ingenieur (achter de eigennaam van bijvoorbeeld een architect)
bi	binnen
BI	Business Intelligence
BIA	Beton Industrie Arts
bijdr	bijdrage
bijl	bijlage
BIKUDAK	Bitumineuze en Kunststof Dakbedekkingsbedrijven, wanneer over arbeidsomstandigheden, CAO, pensioen e.d. wordt gesproken, anders: VEBIDAK
BIM	Bouw(werk) Informatie Model (3D-ontwerpprogramma voor bouwwerken; verg. PIM, zie eventueel BCF)
BIO	Bilaterale IntentieOvereenkomst
BIO	Bouwkundige, Installatietechnische en Organisatorische (brandbeveiligingsmaatregelen)
BIPV	Building Integrated PhotoVoltaics, in "goed" Nederlands "in dak zonnepanelen" (pv-panelen), dat wil bijvoorbeeld zeggen dat de pv-panelen niet op de dakbedekking liggen maar er als het ware in: op de plaats van bijvoorbeeld een aantal dakpannen liggen pv-panelen, zodat het dakbeeld rustiger wordt, zeker als de kleur van de dakpannen en de pv-panelen vrijwel overeenstemt of, nog beter, in plaats van dakpannen of een glazen dak een geheel "dak" van pv-panelen. Verg. BAPV, Building Added Photo Voltaics, een term voor "normale" zonnepanelen op woningen en gebouwen.
BIS	de verkorte naam van de bouwbeurs Bouw- en Infra Salon (de volledige naam wordt vrijwel niet meer gebruikt)
bj	bouwjaar
bk	bovenkant, zoals in "bk vloer" (verg. "ok" is onderkant, maar naar bijvoorbeeld onderkant vloer wordt niet vaak verwezen)
bk	brandkraan
BKA	BetonKernActivering
BKF	BovenKant Filter (grondwaterstand in een put in bijvoorbeeld een waterwingebied; verg. OKF
BKL	BasisKustLijn
BKOR	Beeldende Kunst en Openbare Ruimte
BKR	de voormalige Beeldende Kunstenaars Regeling
bl	bovenlicht
BLVC	Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie
BMI	BrandMeldInstallaties
BmS	soms gebruikte afkorting voor Bouwen met Staal
BMS	Batterij Management Systeem (Battery Management System), een gegeven bij o.m. een thuisbatterij; het BMS is vooral voor de veiligheid van de batterij; het houdt o.m. de temperatuur in de gaten, schakelt de batterij of delen ervan uit als er kortsluiting optreedt, stuurt afzonderlijke batterijmodules aan
BNA	Bond van Nederlandse Architecten
BNLA	bnla architecten, oorspronkelijk Bloem en Lemstra Architecten (Eric Lemstra)
BNO	Beroepsorganisatie van Nederlandse Ontwerpers
BNSP	Beroepsvereniging van Nederlandse Stede(n)bouwkundigen en Planologen
BOB	Brandwerendheid Op Bezwijken (verg. BOS)
BOB	Stichting Behartiging Opleiding Bouwnijverheid
BOB-in	BestemmingsOnafhankelijk Bouwen
BOEi	Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van industrieel erfgoed; doel is uiteraard herbestemming van (onrendabel) industrieel erfgoed
BOF	Basic Oxygen Furnacel ("duurzaam" staal maken)
BOG	Bedrijfs Onroerend Goed (correcte spelling bedrijfsonroerendgoed): zakelijk vastgoed , bijvoorbeeld bedrijfsruimte, kantoorruimte, winkelruimte (verg. OG)
boil	boiler (wandcontactdoos voor)
BOL	BeroepsOpleidende Leerweg, een vorm van dagopleiding (verg. BBL, BPV)
BOM	Brabantse OntwikkelingsMaatschappij (verg. NOM)
BONAS	Bibliografieën en Oeuvrelijsten Nederlandse Architecten en Stedenbouwkundigen
BOOM	Besluit kwaliteit en gebruik Overige Organische Meststoffen
BOOR	Bureau Oudheidkundig Onderzoek van (Gemeentewerken) Rotterdam, de oudste gemeentelijke archeologische dienst van Nederland
BOR	Besluit OmgevingsRecht, het besluit dat de regels bevat van de Wabo
BORG	objectbeveiliging, verg. VEB; de naam BORG lijkt door de hoofdletters een afkorting, maar is het niet; op de site van het CCV is vermeld, in 2006 blijkbaar: "De naam BORG heeft geen speciale betekenis en is geen afkorting. In 1994 is het certificatieschema gestart als 'Regeling BORG 1.0'. De initiatiefnemers hebben toentertijd gekozen voor een lettercombinatie die krachtig en compact is, betrouwbaarheid in zich draagt, en goed bruikbaar is in het spraakgebruik. BORG heeft in de afgelopen 12 jaar een grote naamsbekendheid verworven, waaruit mag worden geconcludeerd dat de naam BORG goed is gekozen."
BORG- PAC	Particuliere AlarmCentrale (verg. BORG)
BOS	Brandwerendheid Op Scheiden (verg. BOB)
bov w	bovenwoning
BOVATIN	Bond Van Aannemers van Tegelwerken In Nederland
BP	before present (d.w.z.: aantal jaren vóór 1950, omdat de aanbrenger van de term dat in 1949 deed óf wellicht ook omdat 1950 vóór de vele kernreacties ligt waardoor de metingen van latere datums sowieso onjuist zouden zijn mi.v.m. de kalibratie); verg. BC of vChr; verg. cal years (cal jaren); let op: in de 14C-wereld wordt "BP" vaak uitsluitend gebruikt voor 14C-jaren BP, dus niet voor kalenderjaren; de notatie "10 ka BP" geeft dan 10.000 C14-jaren vóór heden aan wat ca. 12.500 kalenderjaren is; de context moet blijkbaar leren wat het is...
BPA	Bijzonder Plan van Aanleg (Vlaanderen), later RUP geheten (Ruimtelijk UitvoeringsPlan)
BPD	BDA Praktijkblad Daken ("Technische informatiebladen van dakbedekkingsproducten en -systemen die volgens een zelfde structuur waren opgebouwd. Kiwa-BDA heeft alle BDA Praktijkbladen per 31 december 2014 laten vervallen." Er zijn wel andere documenten voor in de plaats gekomen.
BPIJ	Bestuurlijk Platform IJsselmeergebied
BPV(O)	BeroepsPraktijkVorming(sOvereenkomst) (BPV is een onderdeel van BBL en BOL)
BR	ButadiëenRubber (ook: polybutadieën), SBR is Styreen Butadieën Rubber
BR1 t/m BR7	Bullet Resistance, klasse-indeling pantserglas (ook, soms: B1 t/m B7; DIN EN 1063, Euro Norm EN 1522; verg. FB1 t/m FB7, NS)
BRBS	afkorting van BRanchevereniging Breken en Sorteren (de R van BR is onzeker), een specifieke vereniging van recyclingbedrijven: BRBS Recycling is "de vereniging bestaat uit puinbrekers en sorteerbedrijven die samen meer dan 70% van het Nederlandse bouw-, renovatie- en sloopafval (BSA) en droog bedrijfsafval opwerken tot waardevolle grondstoffen"
BRC	Begroting en Rapportage Classificatie (heeft te maken met HACCP e.d.; bijvoorbeeld "een logboek conform NVWA- en BRC-certificering")
BRCL	BodemRisicoChecklist (zie de richtlijn bij NRB)
BRE	Building Research Establishment
BREEAM	Building Research Establishment (BRE) Environmental Assessment Method (een "keurmerk" voor duurzaamheid; verg. DGBC, LEED, USGBC)
BRIS	BouwRegelgeving InformatieSystemen
BRK	BasisRegistratie Kadaster
BRL	BeoordelingsRichtLijn (verg. URL)
BRO	BasisRegistratie Ondergrond, een samenvoeging van DINO (Dinoloket, zie afbeelding voor een voorbeeld) van de Geologische Dienst (een onderdeel van TNO) en het Bodemkundig InformatieSysteem (BIS) van Alterra (een onderdeel van de Wageningen University); het systeem zal, met uitzondering van kabels en leidingen, ooit alle gegevens van de ondergrond bevatten. We spreken hier van "ooit", omdat er al vele jaren over samenvoeging wordt gesproken (situatie 2019)
BRT	BasisRegistratie Topografie (zie Kadaster)
BRU	Bestuur Regio Utrecht, d.w.z. gemeente Utrecht en 9 omliggende gemeenten
BRVVR	brand- en rookvrije vluchtroute
BRZO	Besluit Risico's Zware Ongevallen
BS	Burgerlijke Stand
BS	British Standard (in België: NBN, in Nederland: NEN)
BS	BedStede (bij oude woningen)
BSA	Bouw- en SloopAfval (verg. BSA-granulaat, BRBS)
BSB	BouwStoffenBesluit (verg. BBK)
bsDD	buildingsmart Data Dictionary, een onderdeel van BIM (zie eventueel buildingSMART international)
bsh	brandslanghaspel
BSK	Bouwkundige StudieKring, in 1926 (?) opgericht door de architecten Sam van Embden en Hans van der Laan tijdens hun studie aan de TH Delft (later TU Delft); Marinus Granpré Molière werd de voorzitter; de BSK is te zien als een voorloper van de Delftse School (ook o.m. ir. J.A. Kuiper was lid van de BSK; J.F. Berghoef, J.H. van Epen, P. Donk e.v.a. leverden kopij voor het 4e jaarboek); was de "Stedebouwkundige studiekring" van de TH Delft een voortzetting van de BSK...?
BSP	bepaald type Whitworth pijpschroefdraad (extra aanduiding G is niet afdichtend, cilindrisch (vroeger: Gasdraad); R is afdichtend, conisch)
BTER-cao	BedrijfsTakEigen Regelingen - collectieve arbeidsovereenkomst (bijvoorbeeld voor de bouwnijverheid)
BTR	BindTijdRegelaar (zie bij hulpstof)
BTW	Belasting (over de) Toegevoegde Waarde, omzetbelasting (Engels: VAT, Duits: MwSt)
bu	buiten
BU	BusinessUnit
B&U	Burgerlijke en Utiliteitsbouw (d.i. woningbouw, openbare gebouwen e.d., niet-GWW)
bv	balansventilatie
bv	besloten vennootschap
bv	bijvoorbeeld
BV	Beschermd Volume, het deel van een gebouw dat "energietisch" beschermd moet worden (bij een woning ongeveer te stellen als alle te verwarmen ruimten, dus excl. Aangrenzende Onverwarmde Ruimte AOR's e.d.)
BVBA	besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (België)
BVE	Beroepsonderwijs en VolwassenenEducatie
BVO	Bruto VloerOppervlakte (volgens NEN 2580; verg. GO, NVO, VVO, FSI)
BVP	Best Value Procurement, zie prestatie-inkoop (vaak is de term BVP-projecten)
BVS	BegaanbaarheidsVergelijkingsSysteem (CUR)
BW	BovenWaarde (bijvoorbeeld bij calorische waarde van een stof)
BWB	Bureau Wederopbouw Boerderijen, als onderdeel van SHBO (Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek) verhuisd naar Cultureel Erfgoed (RCE)
BWI	Bouwkunde, Wonen en Interieur (een profiel van bijvoorbeeld leerlingen van het middelbaar onderwijs)
bwk	bouwkunde, bouwkundig(e)
BWT	Bouw- en WoningToezicht (Vereniging Bouw- en Woningtoezicht)
BWW	Bodem WarmteWisselaar (verg. warmtewisselaar ww, aarde warmtewisselaar aww, buizen warmtewisselaar bww, lucht-lucht warmtewisselaar llww, platen warmtewisselaar pww)
BWW	Buizen WarmteWisselaar (verg. warmtewisselaar ww, aarde warmtewisselaar aww, bodem warmtewisselaar bww, lucht-lucht warmtewisselaar llww, platen warmtewisselaar pww)
BZA	Biogene ZwavelzuurAantasting

c	snelheid (van geluid of licht)
c	soortelijke warmte, soortelijke warmtecapaciteit
c	centi (0,01)
C	Celsius
C	correctieblad
C	Coulomb
C	capaciteit, warmtecapaciteit (massa * soortelijke warmtecapaciteit c)
C	Concrete (coderingen C12/15 t/m C45/55 en voor hogesterktebeton HSB van C53/65 t/m C100/115; zeerhogesterktebeton ZHSB vanaf C200, daar is nog geen NEN voor)
©	copyright (verg. ®, ™)
C-waarde	de C-waarde geeft de temperatuurgevoeligheid van het bindmiddel (veelal een Cement) weer bij de berekening van de gewogen rijpheid R_g
C0 t/m C3	Compaction, verdichtingsmaat van betonspecie, één van de consistentieklassen (verg. zetmaat S1 t/m S5 en vloeimaat F1 t/m F7)
C1, C2, C3, C4, C5, CX	Corrosiebelastingscategorie (C staat voor Corrosion; de X van CX voor eXtreme), zie corrosieklasse
C2C	Crade-to-Cradle
ca	centiare (1 m²); circa; cum annexis
CA	CelluloseAcetate (zyl, zylonite, Cellon, Rhodoid), een thermoplast
CAB	CelluloseAcetoButyrate, een thermoplast
CAD	Computer Aided Design; soms: Computer Aided Draughting
CAE	Computer Aided Engineering
CAES	Compressed Air Energy Storage, ondergrondse of bovengrondse energieopslag d.m.v. perslucht
cai	centrale antenne installatie/inrichting (ook: wandcontactdoos voor de cai; "de kabeltelevisie")
CAI	Computer Aided Instruction
cal, Cal	calorie, zie bij kcal
cal	calibrated (gekalibreerd), zoals in "cal 10 ka 14C" wat wil zeggen: gekalibreerde ouderdom van 10.000 ¹⁴C-jaren BP (vóór heden, vóór 1950) d.w.z. ca. 11.500 kalenderjaren BP (zie voor andere ouderdom-notaties bij BP en een omrekentabel bij 14C-datering); let op: in de 14C-wereld wordt "BP" vaak uitsluitend gebruikt voor 14C-jaren BP, dus niet voor kalenderjaren; de notatie "10 ka BP" geeft dan 10.000 C14-jaren vóór heden aan wat ca. 12.500 kalenderjaren is; de context moet blijkbaar leren wat het is...
CAM	Computer Aided Manufacturing (verg. CNC)
CAO	Collectieve ArbeidsOvereenkomst
CAP	Centraal AardPunt (zie aardnet)
CAR	Constructions All Risk; verzekering om dekking te bieden tegen de financiële gevolgen van schade tijdens de bouw (verg. BBR)
CAS, CASRN	Chemical Abstracts Service resp. Chemical Abstracts Service Registry Number (een CAS-nr is een verwijzing naar de open chemische literatuur van de divisie CAS van de American Chemical Society
cat	catalogus
cat	categorie
CATO	CO2 Afvang, Transport en Opslag (zie CATO), de zeer zelden gebruikte Nederlandse term voor CCS (Carbon Capture and Storage)
cat5, cat5e	ethernetbekabeling (lagere snelheden; max. 100Mbit/s; UTP); cat5e (hogere snelheden; max. 1gbit/s; UTP)
cat6, cat6a	ethernetbekabeling (max. 10gbit/s; beperkte kabellengtes; cat6: UTP; cat6a: STP, FTP)
cat7, cat7a	ethernetbekabeling (cat7: max. 10gbit/s; cat7a: max. 40 gbit/s; SFTP)
CBC	Cement en Beton Centrum
CBC	CapaciteitsBeperkingContract als onderdeel van een non-firm ATO/CBC-TCT elektriciteitscontract (Aansluit- en TransportOvereenkomst / CapaciteitsBeperkingContract Tijdgebonden Capaciteit bij Transportbeperking), een oplossing waarbij een klant met een transportbeperking toegang krijgt om elektriciteit te verbruiken en/of terug te leveren gedurende vooraf vastgestelde tijdvensters
CBE	Circulaire BouwEconomie, een transitie-agenda en tgransitieteam van het mininisterie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening naar meer circulair zijn in de bouw (aangesteld in 2018)
CBG	Commissie BrancheGecommitteerden bouw
CBI	ConformiteitBeoordelende Instelling
CBS	Centraal Bureau voor de Statistiek
CBTO	Carbon Take Back Obligation verplicht producenten van fossiele brandstoffen rond 2050 om evenveel CO2 in de grond te stoppen als eruit gehaald wordt. Voor CO2-volgers een belangrijk punt (voor niet-CO2-volgers uiteraard pure onzin, te vergelijken met de aflaten uit de middeleeuwen).
cc	cubic centimetre (cm³)
cc	carbon copy (kopie)
CCn	Compressive Creep, n = code of klasse: CC0 (<= 2kPa), CC1 (> 2 kPa en<= 25 kPa), CC2 (> 25 kPa en <= 50 kPa), CC3 (> 50 kPa), verg. CSn
CC, CC1, CC2, CC3	Consequence Class, gevolgklasse bij metselstenen e.d. (er zijn drie gevolgklassen: CC1, CC2, CC3 ofwel 1, 2, 3)
CCS	Carbon Capture and Storage (afvangen en opslaan van CO2; ondanks het nogal hoge aflaat-gehalte van CO2: zie eventueel CCS Association; de Nederlendse term is een heel enkele keer CATO)
CCS	Combined Charging System, een snellaadsysteem voor elektrische auto's (bijna alle nieuwe modellen; zie eventueel bij laadpaal)
CCTV	Closed-Circuit TeleVision (cameratoezicht)
CCU	Carbon Capture and Utilization, zie bij afvangen en opslaan van CO2
CCV	Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid; verg. BORG
CCvD	Centraal College van Deskundigen (CCvD) archeologie
cd	candela (eenheid van lichtsterkte/lichtstroom; verg. Lumen Lm en Lux)
cd	compact disk
CD	Cold Drawn steel (koudgetrokken staal, verg. CF)
CD	Cooperative Design (verg. Cooperative Visualization CV, BIM)
CDCV	Cooperative Design and Cooperative Visualization (CD and CV)
CDIO	Conceive, Design, Implement, Operate; studenten leren vooral goed door het "doen" en niet (alleen) door het te "ondergaan" ofwel: door het doen leert men gemakkelijker dan er (alleen maar) over te leren (zie competenties)
CDM	in CDM-rubbers staat CDM voor de fabrikant van speciale akoestische kunststof rubbers, bijvoorbeeld om een theaterzaal akoestisch te ontkoppelen van de omgeving (de herkomst van de letters CDM is helaas niet duidelijk, misschien iets met Cork en Materials of Manufactory)
CDR	Carbon Dioxide Removal, zie afvangen en opslaan van CO2
CE	Conformité Européenne, CE-markering, een aanduiding dat het product aan de wetgeving van de Europese Gemeenschap voldoet
CE	Civil Engineering
CE	Common Era, Christian Era, Current Era (na Christus, nC; verg. BCE)
CEB	Compressed Earth Block, geperste leemsteen
CEM	Cation Exchange Membrane, zie blue energie (verg. AEM)
CEM I t/m V	CEMentklassering (zie bij cement, verg. VLH); in bijvoorbeeld CEM V/A (S-V) 42,5 N betekent: CEM V: composietcement A: A/B/C geeft klassering massapercentage cement aan in afnemend cementgehalte (klinkergehalte) (S-V): hoofdbestanddelen naast portlandcementklinker: S = gegranuleerde hoogovenslak, D = microsilica (silica fume), P = natuurlijke puzzolaan, Q = gebrande natuurlijke puzzolaan, V = poederkoolvliegas (siliciumhoudend), W = poederkoolvliegas (calciumhoudend), T = gebrande leisteen, L = kalksteen (organisch koolstofgehalte <= 0,5% m/m), LL = kalksteen (organisch koolstofgehalte <= 0,2% m/m), M = cement bevat een mengsel van de genoemde hoofdbestanddelen 42,5: sterkteklasse N: N= Normale beginsterkte, L = lage beginsterkte, R = hoge beginsterkte
CEN	Comité Européen de Normalisation (European Committee for Standardization), onderdeel van CenCenelec
CENELEC	Comité Européen de Normalisation Electrotechnique, onderdeel van CenCenelec
ceo	chief executive officer (algemeen directeur, bestuursvoorzitter, (verg. cfo, cio, coo, cso, cto)
cepezed	iets verbasterde samenstelling van de eerste letters van de achternamen van de oprichters Michiel Cohen, Jan Pesman en Rob Zee (architectenbureau cepezed)
C-EPS	Cement-gebonden EPS, "een lichte afschotmortel op basis van cement, gerecyclede polystyreenkorrels, vermiculite en toeslagstoffen kan een sterke, drukvaste isolatie en naadloze afschotlaag worden gerealiseerd", zie verder bij c-eps
CES	Consumer Electronics Show, een beurs in Las Vegas waar allerlei nieuwe elektronica voor consumenten worden gepresenteerd
cf	vergelijk, van het Latijnse confer / confero (ter vergelijking bijeenbrengen)
CF	Cold Formd steel, Cold Finished steel (koudgevormd staal, verg. Cold Drawn CD)
CF-CPSW	Concete-Filled Composite steel Plate Shear Wall, zie gewapend beton met uitwendige wapening
CFI	Centrale Financiën Instellingen
CFK	ChloorFluorKoolstof of ChloorFluorKoolwaterstof, een koudemiddel dat de ozonlaag kan aantasten en daarom in steeds meer toepassingen verboden wordt (verg. HCFK, dat de ozonlaag minder aantast).
cfm	conform
cfo	chief financial officer (verg. ceo, cio, coo, cso, cto)
CFRP	Carbon Fiber Reinforced Polymers, Carbon Fiber Reinforced Plastics; zie bij koolstoflaminaat
CFV	Centraal Fonds Volkshuisvesting, ooit een financieel toezichthouder van woningcorporaties
CG	Cellulair Glas (schuimglas, foamglas, cellenglas)
CGB	ConsumentGericht Bouwen (o.m. scheiding drager en inbouw, open bouwen)
CGB	Convent van Gemeentelijke Bouwhistorici, maakt deel uit van Federatie Grote Monumentgemeenten FGM
CHB(L)	COOP HIMMELB(L)AU (verg. coop)
CHER	CultuurHistorische EffectRapportage
CI	Certificatie-Instelling (certificerende instantie)
CIAM	Congrès Internationaux d'Architecture Moderne
CIB	Conseil International du Bâtiment (International Council for Building); de afkorting is gebleven, de oorspronkelijke naam wordt niet meer gebruikt, wel "International Council for Research and Innovation in Building and Construction"; CIB is een groep instituten e.d. die internationale samenwerking en informatie-uitwisseling voorstaat, vooral door het geven van symposia e.d.
CIE	Commission Internationale d'Éclairage
Cie	een Franse afkorting voor Compagnie (gezelschap, handelvereniging, onderafdelin gvan een bataljon), soms in Nederland ook gebruikt
Cie.	architectenbureau, Cie. is een overkoepelende merknaam met onder meer "de Architekten Cie." (Cie.)
CIGS	Copper Indium Gallium diSelenide
CIM	Ceramic Injection Molding (verg. MIM en PIM)
cio	chief information officer, manager van de informatieafdeling (ICT) (verg. ceo, cfo, coo, cso, cto)
CIPP	Cured In Place Pipe, zie bij rioolrenovatie
CiTG	Civiele Techniek en Geowetenschappen (TU Delft, verg. CT)
CLC	Centrale LuchtfotoCatalogus van Nederland (topografisch)
CLC	Cellular Lightweight Concrete (cellenbeton)
CLP	Classification, Labeling, Packaging
CLP	Classification, Labelling and Packaging, een Europese Verordening over de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels
CLS	Canadian Lumber Standard, verg. SLS
CLT	Cross-Laminated Timber (kruislaaghout, KLH)
CLTE	Coefficient of Linear Thermal Expansion (verg. CTE)
CMYK	Kleurenpalet van bijvoorbeeld inktprinters: Cyan, Magenta, Yellow, blacK; de drie primaire kleuren en zwart; cyaan is blauwgroenig, magenta is paarsig (verg. RGB, RAL-kleuren)
CNC	Computer Numerical Control, een manier om computergestuurd de machine te laten frezen, bijvoorbeeld om ingewikkelde structuren in hout te frezen, te zagen (laseren) of te ponsen (verg. CAM)
CNG	Compressed Natural Gas (aardgas onder hoge druk)
CNV Vakmensen	Christelijke Nationaal Vakverbond afdeling Bouw
COBc	Centraal Overleg Bouwconstructies, een onderdeel van de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht (Vereniging BWT)
COBie	Construction Operations Building information exchange, een onderdeel van BIM
CoBrA	Copenhagen, Brussel, Amsterdam ("De Cobragroep was van 1948 tot 1951 een avant-gardebeweging van kunstenaars uit Denemarken, België en Nederland; ook na 1951 had de "stijl" van Cobra lange tijd veel aanhangers
CoC	Chain of Custody (ketenbeheer, bijvoorbeeld het ketenbeheer van hout: houtkap, houttransport, nieuwe aanplant enz. bij FSC, PEFC en Keurhout; verg. ATFS)
CoF	Coefficient of Friction (zie bij antislipwaarde van tegels, laminaat e.d.)
COFI	Council Of Forest Industries (verg. FSC, PEFC, Keurhout)
COLO	Vereniging kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven
conv	convector
coo	chief operating officer (ook: operations, operational); de coo is verantwoordelijk voor dagelijkse gang van zaken binnen een bedrijf (zetelt onder de ceo) (verg. ceo, cfo,cio, cso, cto)
coop	afkorting van coöperatie, bijvoorbeeld in architectenbureau COOP HIMMELB(L)AU, afgekort tot CHB(L)
CoP	Community of Practice, een groep mensen die een vak of beroep met elkaar gemeen hebben en in dat vak/beroep (of een onderdeel ervan) bijzondere interesse hebben en gezamenlijk initiatieven ontplooien en uitwerken
COP	Coefficient Of Performance; verg. EER, GUE, SPF
cos	cosinus
COVO	COnsumentenVOorwaarden verbouwingen (Covo2010), opgesteld door BouwGarant in samenwerking met Vereniging Eigen Huis (VEH), de Consumentenbond en Bouwend Nederland onder toezicht van de SER (Sociaal Economische Raad)
c-PCR	complementary Product Category Rules, aanvullende regels productcategorie
c_p	soortelijke warmte c bij constante druk (pressure)
CP	CompetentieProfiel
CPD	Continuing Professional Development, "éducation permanente" (waarschijnlijk vooral van bedrijven, de particuliere variant werd in het Engels ook wel "out-of-school education" genoemd)
CPI	ConsumentenPrijsIndex; de index geeft in een getal aan wat de huidige prijs is van een "mandje" met consumentenproducten ten opzichte van een bepaald jaar (bijvoorbeeld 2006=100); het CBS houdt de index bij
CPI	Corrugated Plate Interceptor scheidt water en olie; deze separators zijn vooral ingebruik bij water dat in een Oily Water System (OWS) verontreinigd is met olie; o.m. Pielkenrood is leverancier van CPI's
CPL	Continious Pressed Laminate (verg. HPL)
CPO	Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (verg. PO, MO, SAR)
CPR	Construction Products Regulation, Europese regelgeving over CE-markering (verg. AVCP)
CPS	Compact PolyStyrene (polystyreen)
CPT	Cone Penetration Test (ook in de term GEF-CPT-Report; zie bij GEF en voor conus zie bij sonderen)
cq	casu quo (anders, in het andere geval)
CR	Cold Rolled steel (koudgewalst staal)
CR	kunststof Chloropreen Rubber (neopreen, neoprene)
C-rate	C-rate geeft de verhouding weer tussen het laden en de capaciteit van een accu; een accu van 200 kWh laden met 600 kW duurt dan 200/600 = 1/3 uur ofwel 20 minuten
CRC	Compact Reinforced Composite, een ultrahogesterktebeton (UHSB) met verschillende soorten staalvezels waardoor het beton ductieler wordt, dus beter bestand is tegen vervorming (zie bij aardbevingsbestig bouwen, hogesterktebeton en bij o.m. Hi-Con)
CRI	Color Rendering Index, de kleurweergave van een door een bron belicht object vergeleken met een zogenoemde zwarte straler als bron met dezelfde kleurtemperatuur; de CRI ligt tussen 0 en 100; kies bij voorkeur voor huiselijk gebruik CRI > 80 (CRI 95 is een daglichtconditie; CRI gloeilamp = 100; CRI lagedruknatriumlamp = 0; CRI witte tl-buis 80 à 90)
CROHO	Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (een afdeling van DUO Zakelijk)
CROW	oorspronkelijk Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en Verkeerstechniek (CROW is o.m. door uitbreiden van de onderzoeksgebieden wordt de oorspronkelijke naam niet meer gebruikt; de afkorting is een "merk" geworden)
cs	cum suis (en de zijnen)
CSn	Compressive Strenth (druksterkte), n = code of klasse; CS0 (< 10 kPa), CS1 (> 10 kPa en <= 50 kPa), CS2 (> 50 Kpa en <= 200 kPa), CS3 (> 200 kPa); verg. CCn
CSnn	Compressive Strenth (druksterkte), nn = genormaliseerde gemiddelde druksterkte gelijk aan of groter dan nn in N/mm2, zie bijvoorbeeld CS12, CS16, CS20, CS25, CS28, CS36, CS44 bij kalkzandsteen
CSA, CSAB	Calcium SulfoAluminate Belite, een bindmiddel dat bijvoorbeeld aan Portlandcement wordt toegevoegd om de bindtijd te versnellen en eventueel om de fysische en chemische eigenschappen te verbeteren, ook BCSA genoemd, zie bij beton duurzaamheid
CSC	Concrete Sustainability Counsel, zie Beton Bewust \| CSC, onderdeel van Betonhuis / betonmortel
CSM	Cutter Soil Mix, een wand-type vergelijkbaar met een bentonietwand, maar dan gemengd met de grond in situ, zie bij Franki Grondtechnieken
CSM	zie bij CSPE
cso	chief scientific officer (ook: chief science officer) (verg. ceo, cfo, cio, coo, cto)
CSRD	Corporate Sustainability Reporting Directive, een Europese richtlijn voor duurzaamheidsrapportage; bij CSRD komen 3 gebieden samen: Environment (milieu), Social (sociaal) en Governance (bestuur) ofwel ESG. "Wat je precies over deze gebieden moet rapporteren, is uitgewerkt in de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) zodat elk bedrijf dat op eenzelfde manier doet. Dit gaat bijvoorbeeld over je CO₂-uitstoot, de man-vrouwverdeling in de top, personeelsbeleid of informatie over het beheer van de relaties met je leveranciers en impacts op je toeleveringsketen" (SER). Denk ook aan het uitgangspunt van het duurzaamheidsverslag, de Dubbele Materialiteit: - de invloed op de onderneming (financiële materialiteit) en - de invloed *van* de onderneming (de impact materialiteit).
CSP	Concentrating Solar Power, Concentrated Solar Power, d.w.z. bundeling van zonnestralen
CSP	Congestion Service Provider, zie eventueel bij congestie (biedplichtcontract)
CSPE	ChloroSulfonated PolyEthylene, ook: CSM, Hypalon (merknaam)
CT	Civiele Techniek (verg. CiTG)
CT	Current Transformer, stroomtransformator
CTE	Coefficient of Thermal Expansion (verg. CLTE)
CTKW	CivielTechnisch KunstWerk
cto	chief technical officer (verg. ceo, cfo, cio, coo, cso)
CTOD	Crack Tip Opening Displacement, een mechanische test op breuk, "vergroting van de afstand tussen de wanden van een scheur bij een beproeving van de breuktaaiheid van een materiaal"
CTU	Comparative Toxic units, vergelijkbare giftige eenheden
CuBra	Cultureel Brabant, met veel fraaie foto's en verhalen over Brabant; veel aandacht voor bijzondere verzamelingen foto's. De website Cubra.nl is helaas sptember 2024 van internet verdwenen. Blijkbaar vooral interessante gegevens over en van Tilburg, want:"Het college heeft al contact gelegd met Stichting Mommerskwartier en het Stadsmuseum om te bespreken hoe de inhoud van website CuBra bewaard kan blijven." Begin 2025 is nog niets bekend over een doorstart.
CUR, CUR B&I	CUR was oorspronkelijk een afkorting van Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving, later gewoon CUR Bouw & Infra, daarna samen met SBR SBRCURnet (verg. SBR) en vanaf 1-1-2018 onderdeel van o.m. ISSO (bouwpublicaties, referentiedetails), CUR Crow (CUR-aanbevelingen) en Buildwise (andere publicaties)
cv	centrale verwarming (wandcontactdoos voor)
cv	commanditaire vennootschap
cv	curriculum vitae
cv	commerciële vaardigheden
c_v	soortelijke warmte c bij constant volume
CV	Cooperative Visualization (verg. Cooperative Design CD)
CvB	Commissie van Belanghebbenden
CvD	College van Deskundigen
CVP	Cassette VloerPlaat (ribcassettevloer)
C_w	druksterkte beton in het werk (concrete work, cementvloeren/gietvloeren; verg. F_w)
CW1 t/m CW6	CW is Comfort Warmte; CWn is een klasse-indeling van warmwater/cv-ketels (zie bij cv-ketel)
CWI	Centrum voor Werk en Inkomen
CX	Zie bij corrosieklasse

d	dikte (van een object of materiaal)
d	afstand (d van distance)
d	deci (0,1)
D	diffusiecoëfficiënt; draaistoot; elektrische verplaatsing, elektrische fluxdichtheid
d0, d1, d2	mate van druppelvorming bij brand (d van het Engelse drop, zie brandklasse)
D1,0 t/m D2,0	Dichtheidsklasse van beton (er zijn 6 klassen, bijvoorbeeld D1,0 van 800 t/m 1000 en D2,0 van >1800 t/m 2000)
da	deca (10)
DA	Drainage Area (bij drainages; verg. FSA)
DAB	Dicht AsfaltBeton (vaak CE-markering AC 11 of 16 surf D3, D4 of D5; verg. GAB, LEAB, OAB, SMA, STAB, ZOAB en de CE-markering AC nn surf xx)
DAC	Digitaal-Analoog-Convertor
DAC	Direct Air Capture, zie eventueel afvangen en opslaan van CO2
DAE	Design Academy Eindhoven, vanaf 1999 de nieuwe naam van de Akademie voor Industriële Vormgeving Eindhoven (AIVE), gegeven door Lidewij Edelkoort toen Jan Lucassen de school verliet en Lidewij Edelkoort voorzitter van het College van Bestuur werd; de Design Academy is i.t.t. andere opleidingen (industriële) vormgeving meer gericht op concept, ideeën, creativiteit, nieuwsgierigheid, discussie, ontdekken, kunst, de mens en uiteraard design; naast deze mens-geöriënteerde opstelling (die soms wat vaag kan overkomen) is er veel aandacht voor "het maken", de ambacht
DAEB	Diensten van Algemeen Economisch Belang, diensten die zonder overheidssteun hun maatschappelijke doel niet kunnen verrichten, bijvoorbeeld een woningcorporatie
daN	decaNewton, d.w.z. 10 Newton, een handige aanduiding van een kracht omdat de waarde (vrijwel) overeenkomt met de waarde in kilogram [kg], zie de afbeelding van een aanhanger van een vrachtwagen die bijvoorbeeld een zware tractor kan vervoeren die met lieren is vastgemaakt
DANS	Data Archiving and Network Services, bijvoorbeeld voor bouwhistorische of archeologische rapporten zoals meetreeksen van dendrochronologie (DANS is een onderdeel van KNAW)
DAP	Delft Academic Press, bereikbaar via de TU-Delft studentenvereniging VSSD (zie VSSD)
DAPh	Dutch Architectural Photographers, architectuurfotografen
DAWT	Diffuser-Augmented Wind Turbine, zie bij Venturi windmolen.
D&B	Design & Build (zie DBFM)
dB(A)	decibel (A duidt op correctie aan menselijk oor)
DB	dagelijks bestuur
DB	DichloroBenzine
DBA	Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties, zoals in de Wet DBA die officieel op 1-1-2016 maar reëel op 1-1-2020 in werking trad. Let op de opmerking van de Rijksoverheid: "Opdrachtgevers en opdrachtnemers (zzp'ers) hebben graag zekerheid over de arbeidsrelatie die ze met elkaar aangaan. Tot 1 mei 2016 kon dit met de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Sinds 1 mei 2016 is deze vervangen door de Wet DBA. Deze wet heeft niet de duidelijkheid en rust gebracht die hij moest brengen. Het kabinet heeft daarom besloten de wet te vervangen." Op dit moment (november 2023) is nog geen nieuwe wet betreffende zzp-ers van kracht.
DBE	Dynamic Boost Effect, bijvoorbeeld bij aluminium/koper-radiatoren voor late temperatuur verwarming (LTV)
DBFM(O)	Design Build Finance Maintain (Operate)
DC	direct current, gelijkstroom (verg. AC)
D&C	Design & Construct
DCCD	Digitaal Collaboratorium voor Culturele Dendrochronologie is de oude digitale internationale database die vanaf 2021 werd ondergebracht bij DataverseNL. (Over DCCD: "Deze internationale digitale databibliotheek van jaarringgegevens bevat digitale jaarringseries en gemiddelde chronologieën, evenals hun beschrijvende en interpretatieve metadata. De inhoud is ontwikkeld door onderzoek van onder andere archeologische sites (waaronder oude landschappen), scheepswrakken, gebouwen, meubels, schilderijen, sculpturen en muziekinstrumenten.")
DCO	DeCentrale Overheid (gemeenten e.d.)
DCO	DeCentrale Opwekking (veelal: niet-centraal opgewekte elektriciteit, bijvoorbeeld zonnepanelen op een dak van een particulier)
dd	de dato (gedateerd)
Dd-alfabet	ook: RWS-Dd, het alfabet waar de voorkeur naar uitgaat bij bewegwijzering (CROW-publicatie 322 Richtlijn bewegwijzering 2014; "RWS-Dd heeft een ruimtebeslag dat vergelijkbaar is met ANWB-Uu, is echter bij gelijke kapitaalhoogte beter leesbaar doordat voldaan is aan de eisen van open karakters met een goede spatiëring", Wegenwiki)
d/D of d-D	aanduiding kleinste (d) en grootste (D) korrelgrootte (zeefmaat) in een korrelgroep, dus de ondermaat (d) en de bovenmaat (D), bijvoorbeeld d-D = 4-8 (mm)
def	definitie
DEF	Delayed Ettringite Formation, een speciaal geval van sulfaataanval in beton (zie bij ettringiet; verg. ASR)
DER	Distributed Energy Resources, zoals in DER-sturing; "DER-sturing betekent dat we klanten op afstand via een signaal instrueren om vermogen tijdelijk terug te regelen tijdens een storing. Uw elektriciteitsproductie eenheid moet deze signalen geautomatiseerd opvolgen. Hiermee voorkomen we een te zware belasting van het elektriciteitsnet tijdens het oplossen van de storing"
DF	DaglichtFactor
DfD	Design for Disassembly, ontwerpen voor losmaakbaarheid (demontabel zijn, eenvoudige demontage mogelijk maken), zie bij circulair bouwen
DFI	Deep Foundations Institute
DfMA	Design for Manufacture and Assembly, zie DfMA en industrieel bouwen
DGBC	Dutch Green Building Council (verg. BREEAM, LEED, USGBC)
DH	brandklasse DH: rookscherm dat de verspreiding van rook in een gebouw tegenhoudt (bijvoorbeeld DH30: minimaal 30 minuten lang; herkomst afkorting onbekend; verg. E, EI, EW)
DHW	Domestic Hot Water (warm tapwater)
dhz	doe het zelf
di	dat is (Engels: ie, id est)
DIA	Duurzame InzetbaarheidsAnalyse voor werknemers en bedrijven (zie Volandis)
DIN	Deutsches Institut für Normung, Duitse industrienorm (in België: NBN, in Nederland: NEN)
DINO, DINOloket	DINO staat voor Data en Informatie van de Nederlandse Ondergrond, zie DINOloket
DLG	Dienst Landelijk Gebied, een overheidsdienst met taken die 80 jaar lang aan "het landschap" heeft kunnen werken zonder enige belangstelling te wekken bij het publiek. De dienst is per 1 maart 2015 opgeheven. Taken op het gebied van GIS, grond, subsidies en (inter)nationale projecten zijn overgenomen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl). Taken als gebiedsontwikkelingsprojecten en natuurontwikkeling zijn belegd bij de provincies.
DLP	Deskundige Leidinggevende Projecten
DLR	Dynamic Line Rating, vergroot de stroomcapaciteit van de elektriciteitslijn (zie bij congestie; wordt ook RTTR genoemd)
dm	droogmachine, wasdroger (verg. wm is wasmachine)
D_max	maximale korrelgrootte in een betonmengsel
DNB	De Nederlandsche Bank
DNO	Distribution Network Operator, bijvoorbeeld van een elektriciteitsnet (verg. DSO en TSO)
DNR	"De Nieuwe Regeling beslaat de algemene branchevoorwaarden voor ontwerpen, adviseren en organiseren voor de gebouwde omgeving voor opdrachtgever en -nemer." De eerste versie kwam uit in 2011. Zie BNA en NLingenieurs.
DNSH	Do Not Significant Harm, weer zo'n vage milieu-term van de milieulobby van "Europa": niets doen dat significante schade (wat is dat?) toebrengt aan een milieudoelstelling zoals bedoeld in artikel 17 van Verordening (EU) 2020/852; ook nu weer zal die term gebruikt worden om woningbouw tegen te houden (alleen de verhuurders en de relatief-rijken met woningen worden er wijzer van, niet de gewone burger die veel teveel huur moet betalen voor zijn flatje; situatie 2023-09)
DNV	DNV is een classificeringsorganisatie (de naam is ook DNV-GL geweest; DNV stond voor Det Norske Veritas en GL voor Germanischer Lloyd)
DO	Definitief Ontwerp, DetailOntwerp (verg. Voorontwerp VO)
DOCO MOMO	DOCOMOMO, DOcumenteren en COnserveren van gebouwen en stedenbouwkundige en landschappelijke ensembles van de MOdern MOvement (Moderne Beweging)
DOD, DoD	Depth Of Discharge, bijv. 80% DOD bij een thuisbatterij
domotica	samentrekking van domus (woning) en telematica (en dat weer uit telecommunicatie en informatica), huisautomatisering (zie ook KNX)
DoP	Declaration of Performance (Europese verplichte prestatieverklaring van bijvoorbeeld funderingsbekisting of xps)
DP	Dynamic Positioning, dynamische positionering bij o.m. schepen die offshore-installaties bouwen
DP6	is een afkorting van het adres (Doelenplein 6 in Delft) van architectenbureau DP6
DPA	Drilling Push Aside (in de grond gevormde betonnen schroefpaal met grondverdringing)
DPC	Damp Proof Course (folie die o.m. gebruikt wordt tussen fundering en vloerplaat)
DPI	Dutch Polymer Institute
DPL	DuurzaamheidsProfiel van een Locatie
DRM	Demand Response Management (vraagsturing)
DRO	Definitief Ruimtelijk Ontwerp
DSB	DistributieSysteemBeheerder, een medewerker van een netbeheerder (zie eventueel congestie)
DSGO	Digitaal Stelsel Gebouwde Omgeving; het DGSO "biedt een set van uniforme afspraken, die zorgt voor veilige, betrouwbare en gecontroleerde toegang tot data in de ontwerp-, bouw- & technieksector"; de data moet dus altijd en overal beschikbaar zijn (open standaarden) en in de keten veilig toegankelijk zijn
DSO	Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) ondersteunt technisch de Omgevingswet; "het DSO richt zich daarmee op twee digitale aspecten: beschikbaarheid van de juiste informatie voor een gebruiker op het juiste moment en ondersteunen van het gebruik van de Omgevingswet"
DSO	Distribution System Operator, bijvoorbeeld van een elektriciteitsnet (verg. DNO en TSO)
DSL1, DSL2, DSL3	Design Supervision Level (zie bij gevolgklasse)
DSM	dubbelstaafmat; "een dubbelstaafmat hekwerk is een hekwerk dat geproduceerd is uit stalen draden; de stalen draden zijn voorzien van een zinklaag en de gelaste hekwerkpanelen worden vervolgens voorzien van een poedercoating; de naam dubbelstaafmat komt van de dubbele horizontale draad welke voor de stevigheid zorgt" (hekwerk online)
DSM	Demand Side Management, vraagsturing
DSP	Digital Signal Processing; zie ook Signal Processing System SPS
DSR	Demand Side Response, vraagsturing, bijvoorbeeld door prijsprikkels, door iets heel goedkoop of juist heel duur te maken op bepaalde tijden om gebruik resp. "inactief" te bewerkstelligen (maar vaak heeft de prijs geen invloed op het wel of niet gebruiken, bijvoorbeeld brood of verwarming heb je toch nodig, ook al kost het wat meer)
DTP	Desk Top Publishing
DTP	Dynamic Tidal Power, dynamische getijdencentrale (energiecentrale die gebruik maakt van het hoogteverschil van het water bij de getijden; bij DTP wordt het verschil kunstmatig (dynamisch) opgewekt door een T-vormige dam loodrecht op de kust)
DTU	Document Technique Unifié: in Frankrijk een document dat de specificaties bevat die, gevolgd door het bedrijf, geacht worden een werk mogelijk te maken in overeenstemming met de verwachtingen van de aanbestedende dienst (stabiliteit, gebruik, duurzaamheid). DTU is geen Europese norm.
dubo	duurzaam bouwen
DuMo	Duurzame Monumenten; "het DuMo-rekenmodel brengt de duurzaamheid in combinatie met de monumentale waarde van project in kaart"
DUO	Dienst Uitvoering Onderwijs
DVO	DienstVerleningsOvereenkomst (verg. SLA)
DVW	Densified Veneer Wood, een soort gelamineerd hout, maar dan met bijvoorbeeld een drietal planken normaal hout en tussen elke plank samengeperste "planken" van fineer; door het aandraaien van bouten en moeren of door een enorme popnagel, in combinatie met houtlijm, verkrijgt dit gelamineerde spant zijn stevigheid
dwa	droogweerafvoer
DWG	DraWinG, een bestandsformaat technische tekeningen (DWG-Viewer bijvoorbeeld de Brava Free DWG-Viewer; verg. DXF, IFC, gbXML, RAW)
DWI	DrinkWaterInstallaties (zie Info DWI)
DWTW	Douche(water)WarmteTerugWinning (douche-wtw, douchepijp-wtw, douchebak-wtw)
dwz	dat wil zeggen (verg. di, ie)
DXF	Drawing eXhange Format, een bestandsformaat technische tekeningen, o.m. AutoCAD en BINK Builder (verg. DWG, IFC, gbXML, RAW)

e	poriëngetal (= Volume van de poriën (holtes) / Volume van de korrels)
E	elasticiteitsmodulus
E	elektrische veldsterkte
E	energie (verg. U)
E	brandklasse E: "Integriteit" of het vermogen van het element om vlammen tegen te houden; warmtegeleiding wordt wel toegelaten (bijvoorbeeld E30: minimaal 30 minuten lang; E staat voor "integrity"?; verg: EI, EW, DH)
E	verlichtingssterkte
E	Exa (10¹⁸)
E	Ewe is de energiebehoefte per jaar van een gebouw per m2 gebruiksoppervlakte ("we" van Ewe staat voor weighted energy); Ewe is een term uit de EPG (EnergiePrestatie Gebouwen)
E1 t/m E4	klasse-indeling waarde dampdiffusie
E14	Edison schroefdraad 14 mm diameter, één van de meest toegepaste fittingmaten voor lampen (verg. E27, E40, B22)
E27	Edison schroefdraad 27 mm diameter, één van de meest toegepaste fittingmaten voor lampen (verg. E14, E40)
E40	Edison schroefdraad 40 mm diameter, het zogenoemde goliath-fitting of giant screw, o.m. voor straatverlichting en bij toneelverlichting (verg. E14, E27)
Ennn	codering voor kalkzandsteen Element (groot blok), nnn = dikte in mm
ea	en andere(n)
EAD	European Assessment Document, een geharmoniseerde technische specificatie, een voorloper van een CE-markering (verg. ETA)
EC	Energie en Comfort, een manier om energiezuinig te bouwen met behoud van veel comfort
EC, EC-waarde	Electrical Conductivity, gemeten in mS/cm (millisiemens/cm) of μS/cm (microsiemens/cm); verg. TDS
ECB	Ethylene Copolymer / Bitumen, toegepast voor o.m. dakbanen (verg. TPO)
ECC	Electric Control Center, zie verder bij MCC
ECI	Environmental Cost Indicator (ECI) ofwel MilieuKostenIndicator (MKI)
ECN	EnergieonderzoekCentrum Nederland
ed	editie
ed	en dergelijke
EDM	Electronic Distance Meter (elektronische afstandsmeter)
EDMS	Energy Data Management System (een systeem dat energiestromen als van zonnepanelen, windturbines, accu's e.d. optimaliseert naar beschikbaarheid en data daarover doorstuurt naar andere EDMS-en; verg. EMS)
EDO	Ergst Denkbare Overstroming (puur theoretisch: 1 in 10.000 jaar)
eea	een en ander
EEM	Eindige ElementenMethode (in het Engels: Finite Element Analysis FEA, Finite Element Method FEM ); "met deze sterkteberekening methode is voor vrijwel iedereen – ook voor niet technici – snel te zien waar in een constructie zich kritieke zones bevinden en waar het ontwerp dus kan worden aangepast opdat het alsnog voldoende sterk, stabiel of juist lichter kan worden gemaakt; met de FEM sterkteberekening methode kunnen complex gevormde onderdelen of samenstellingen worden doorgerekend" (Lara Engineering)
EER (SEER)	Energy Efficieccy Ratio, een soort COP voor koeling. EER is het rendement dat de verhouding weergeeft tussen de hoeveelheid afgegeven koeling tegenover de hoeveelheid verbruikte energie. Dit rendement wordt uitgedrukt in een getal (dimensieloos). Bijvoorbeeld energieverbruik van 1 kWh levert 4 kWh aan koelte betekent een EER van 4,0. SEER is de Seasonal Energy Efficiency Ratio. Verg. COP, GUE, SPF
EER	Economische EffectRapportage
EFFC	European Federation of Foundation Contractors
eg	eigen gewicht (eigen massa)
eg	eigen grond (in tegenstelling tot bijvoorbeeld huur of erfpacht)
ega	eengezinsappartement
egw	eengezinswoning
EHS	Ecologische HoofdStructuur, een soort ruggengraat voor de natuur (dieren) waardoor hun leefgebied zich theoretisch zeer ver uitstrekt; de natuurgebieden/leefgebieden zijn door corridors met elkaar verbonden (verg. NNN is NatuurNetwerk Nederland)
EI	brandklasse EI: "Integriteit en Isolatie" of het vermogen van het element om vlammen tegen te houden en de warmtegeleiding door het element te blokkeren (bijvoorbeeld EI30: 30 minuten lang; E van EI staat voor "integrity"?; I van EI staat voor Insulation; verg. E, EW, DH)
EIA	Energie-InvesteringsAftrek
EIB	Economisch Instituut voor de Bouw
EIM	stichting Economisch Instituut voor den Middenstand, een verre voorloper van Panteia dat o.m. onderzoek doet, coördineert en analyseert voor vele sectoren; de volledige naam van EIM wordt al lange tijd niet meer gebruikt
ek	elektrisch koken (wandcontactdoos voor; verg. Perilex)
ek	eerstkomende
EMC	Equilibrium Moisture Content (evenwichtsvochtgehalte)
EMC	ElectroMagnetic Compatibility (elektrische apparatuur mag geen elektromagnetische invloed hebben op andere apparatuur)
EME	Enrobé à Module Elevé, een uit Frankrijk afkomstig asfaltproduct dat als onderlaag voor ZOAB wordt toegepast
EMG	Energieprestatienorm voor Maatregelen op Gebiedsniveau (zoals in EMG-rekentool, zie Toolkit; ook: Energiebesparende Maatregelen op Gebiedsniveau)
EMO	European Mortar Industry Organisation
EMS	Energy Management Software (verg. EDMS); oo, soms: Energy Management System (ook in het Nederlands)
EMVA	Economisch Meest Voordelige Aanbieding
EMVI	Economisch Meest Voordelige Inschrijving
ENCI	Eerste Nederlandse CementIndustrie, onderdeel van Heidelberg Cement
EnEV	EnergieEinsparVerordnung ("Verordnung über energiesparenden Wärmeschutz und energiesparende Anlagentechnik bei Gebäuden")
ENRIN	ENvironmental Research Instruments (site beëindigd ca. 2021)
ENW	Expertise Netwerk Waterveiligheid (het Technisch rapport actuele sterkte van dijken)
EOx	Extracted Organic halides (x staat voor chloor, broom e.d.)
EP	EnergiePrestatie, zoals bij een energielabel en EP-adviseur (adviseur die een energielabel mag uitgeven)
EP	EPoxyhars (thermoharder)
EP	Energie Performance (indicator), Energie Prestatie (indicator); verg. BENG (tot 2021 bepaalde de EPC de energieprestatie)
EP	Eutrophication Potential, vermesting in PO4-equivalenten, een onderdeel van o.m. de MPG-berekening
EP	Environmental Profile, een soort voorstadium van een EPD
EPA	EnergiePrestatie-Advies, EnergiePrestatie-Adviseur (hoewel dubbelop, men heeft het meestal over een EPA-opnemer of EPA-adviseur)
EPA-U	EnergiePrestatie-Advies(eur) voor Utiliteit (geen woningen); ook: energielabel Utiliteit (geen woningen)
EPA-W	EnergiePrestatie-Advies(eur) voor Woningen; ook: energielabel Woning (om een energielabel van een woning te zien: Zoek je Energielabel; om een (aangepast) Energielabel aan te vragen)
EPB	EnergiePrestatie en Binnenklimaat (België)
EPBD	Energy Performance of Buildings Directive, een Europese richtlijn voor energieprestatie van gebouwen (er is bijvoorbeeld een verplichte EPBD-keuring voor systemen voor airconditioning); de Engelse term voor Energieprestatie voor Gebouwen (EPG)
EPC	EnergiePrestatieCertificaat (België)
EPC	EnergiePrestatieCoëfficiënt ("de maat voor energiezuinigheid heet EnergiePrestatieCoëfficiënt EPC; de bepaling van de EPC ligt vast in Energie Prestatie Normen EPN"); tot 1-1-2024 de BENG in werking trad, bepaalde de EPC de energieprestatie van een gebouw
EPC	Equivalent Performance Concept
EPCI	Engeineering, Procurement, Construction and Installation
EPD	Environmental Product Declaration (milieu productverklaring; "een EPD wordt opgemaakt op basis van een LCA [Life Cycle Analysis] die is gebaseerd op productiedata van minimum 1 jaar"; wordt opgesteld door een onafhankelijk expertisebureau; zie eventueel Nationale Milieudatabase NMD)
EPDM	Ethylene Propylene Diene Monomer rubber (etheen propeen diëen monomeer; verg. TPO)
EPG	EnergiePrestatie Gebouwen, EnergiePrestatienorm Gebouwen (sinds 2012); de Engelse term is Energy Performance of Buildings Directive (EPBD)
EPG	EnergiePrestatieGarantie, een garantie voor energieprestatie van nieuwbouwwoningen of gerenoveerde woningen. Op basis van de EPG kan de woningcorporatie/verhuurder de huur verhogen, omdat de energiekosten aanzienlijk verlaagd zijn; dit wordt de energieprestatievergoeding (EPV) genoemd.
EPL	EnergiePrestatie op Locatie
EPM	Ethylene Propylene Monomer rubber
EPN	EnergiePrestatieNormering ("de maat voor energiezuinigheid heet EnergiePrestatieCoëfficiënt EPC; de bepaling van de EPC ligt vast in Energie Prestatie Normen EPN)
EPN	EnergiePrestatie Nieuwbouw (verwarrend met de oorspronkelijke betekenis van epn)
EPN-U	EnergiePrestatie Nieuwbouw Utiliteit
EPN-W	EnergiePrestatie Nieuwbouw Woning
EPP	Expanded PolyPropylene (polypropyleen, polypropeen)
EPR	EnergiePrestatieRegelgeving (België)
EPS	Expanded PolyStyrene (polystyreen, verg. PS, XPS)
EPS-SE	Expanded PolyStyrene met SE-kwaliteit (SE is afgeleid van Schwer Entflammbar/ Self Extinguishing, dus moeilijk brandbaar)
EPV	EnergiePrestatieVergoeding. Verhuurders en huurders hebben de mogelijkheid om een energieprestatievergoeding af te spreken. "Verhuurders kunnen een vergoeding van huurders vragen voor (bijna) nul-op-de-meter-woningen (NOM). Ze krijgen dan een deel terug van hun investeringen om van sociale huurwoningen NOM-woningen te maken. De EPV neemt zo huidige wettelijke belemmeringen weg en stimuleert dat woningen energiezuinig gerenoveerd worden." (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) Voor de huurder hoeft dit niet per se interessant te zijn: hij betaalt wel minder energiekosten maar een hogere huur, zodat de lasten hetzelfde kunnen zijn gebleven... Verg. EPG.
ER	Earthquake Resistance, in de samenstelling ER®-mortels
EQU	EQU staat voor EQUilibrium?; Eurocode voor extreme verplaatsingen van de constructie of constructiedelen, verlies van statisch evenwicht; kantelen, opdrijven (zie bij grenstoestand)
ERB	Expertisecentrum Regelgeving Bouw
ERM	stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg
EROEI	Energy Return On Energy Invested ofwel een verhouding tussen de gewonnen energie en de toegevoerde energie om energie te kunnen oogsten (bijvoorbeeld 100:1 bij conventionele oliebronnen; verg. ROI, EROI, SROI)
EROI	Energy Retun On Investment, zie EROEI (verg. ROI, SROI)
ERTMS	European Rail Traffic Management System, een Europees beveiligingssysteem voor het spoor
ESB	Elka Stranded Board, zie bij OGB / ESB als onderdeel van OSB
ESCO	Energy Service COmpany
ESD	Electro Static Discharge (elektrostatische ontlading); vooral in "ESD-veilig" of "ESD-bescherming", wat inhoudt dat er beschermd wordt tegen elektrostatische ontladingen, bijvoorbeeld door aarden (aardingskabels) of door afschermen door speciale handschoenen of speciale plaatjes onder schoenzolen (van toepassing in cleanrooms, data-centers e.d.). ESD-vloeren zijn vloeren waarbij de statische elektriciteit gecontroleerd wordt afgevoerd.
ESF	Europees Sociaal Fonds, verstrekt o.m. subsidie voor opleidingen, informatie bij Uitvoering van Beleid SZW (oude naam Agentschap SZW)
ESG	Environment (milieu), Social (sociaal) en Governance (bestuur), zie bij CSRD
ESL	Estimated Service Life, geschatte levensduur (verg. LCA)
ESRS	European Sustainability Reporting Standards, zie bij CSRD
ESS	Energy Storage System, een wat oudere term voor bijvoorbeeld thuisbatterij; "Dynamisch ESS is een nog uitgebreider, geautomatiseerd energieopslagsysteem. Het houdt rekening met dagelijkse dynamische stroomtarieven, maar ook met actuele netbeperkingen. Het neemt verder de specifieke status, capaciteitskenmerken en overige eigenschappen van de aangesloten thuisbatterij mee. Bovendien baseert het zich, waar mogelijk, op prognoses voor laden, verbruik én aanstaande zonne-energieopbrengst." (Acculaders)
et	etage
ETA	European Technical Assessment (Europese technische beoordeling), een document dat informatie verschaft over de beoordeling van de prestatie van een bouwproduct met het oog op zijn "essentiële karakteristieken" (nut, doel) (verg. EAD, ETAG)
ETAG	ETA Goedkeuring
ETG	Erkende Technische Goedkeuring, een oplossing voor een handeling in de bouw waarvoor geen kwaliteitsborger behoeft te worden ingehuurd te worden (ca. 80% van alle handelingen in de bouw), zie bij Technical Inspection Service (TIS) en bij het Instituut voor Bouwkwaliteit voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
ETFE	Ethyl Tetra Fluor Ethyleen; zie bijvoorbeeld luchtkussendak (etfe-dak)
ETO	Erkende Technische Oplossing
ETS	Emissions Trading System (Europese afspraak)
ETT	Erkende Technische Toepassing, een toepassing waardoor bij gebruik van zo'n toepassing geen kwaliteitsborging hoeft plaats te vinden (i.v.m. de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, Wkb)
EUR	Esposizione Universale Roma
ev	eventueel
ev	en volgende
EV	Electric Vehicle, Elektrisch Voertuig; meestal wordt hiermee een elektrische personenauto, bus e.d. bedoeld, maar ook een trein, tram, brommer e.d. kunnen EV's zijn als ze elektrisch worden aangedreven
EVA	EthyleenVinylAcetaat, een "slijtvaste" kunststof; er zijn ook kunststoffen (folies) die een bepaald EVA-percentage hebben, bijvoorbeeld 12-14%l; zie De ene folie is de andere niet (over glasfolies)
EVC	Erkenning van Verworven Competenties, Eerder Verworven Competenties (zie bijvoorbeeld EVC-Centrum)
EVRS	European Vertical Reference System, verg. NAP
evt	eventueel
EVT	Equivalente Viscositeit Temperatuur
ew	eengezinswoning
EW	klasse EW: "Integriteit met beperkte warmtestraling" of het vermogen van het element om vlammen tegen te houden en het niveau van warmtestraling door het element te beperken (bijvoorbeeld EW30: 30 minuten lang; E van EW staat voor "integrity"?, W van EW staat voor Warmth radiation; verg. E, EI, DH)
EWEA	European Wind Energy Association
EWF, EW&F	Earth, Wind & Fire, zie klimaatcascade en zonneschoorsteen
EWP	Engineered Wood Product, bijvoorbeeld CLT, LSL, OSB e.d. (zie bij plaatmateriaal)

f	frequentie
f	wrijvingscoëfficiënt
f	femto (10^-15)
F	force (kracht)
F	constante van Faraday
F	Fuel (stookolie, mazout)
f-factor	f-factor, oppervlaktetemperatuur-factor (zie bij koudebrug)
F0, F2	vorst-dooi-weerstand baksteen (F0, F2 vorstklasse C, F2 vorstklasse D)
F1 t/m F7	Flow, vloeimaat van betonspecie, één van de consistentieklassen (verg. verdichtingsmaat Compaction C0 t/m C3 en zetmaat Slump S1 t/m S5)
FAETP	Freshwater Aquatic EcoToxicity Potential, zoetwater-aquatische ecotoxiciteit t.o.v. 1,4-Dichloorbenzeen, een onderdeel van o.m. de MPG-berekening (verg. FE)
FAP	Friction After Polishing (verg. PSV)
FAQ('s)	Frequently Asked Questions (veel gestelde vragen)
FAT	FATigue; Eurocode breuk in de constructie, bezwijken door vermoeiing (zie bij grenstoestand)
FB1 t/m FB7	klasse-indeling weerstand, behorend bij pantserklasse glas BR1 t/m BR7 (verg. NS)
FBC	Factory Production Control (gecertificeerd controlesysteem in een fabriek)
f_brep	representatieve treksterkte van beton
Fc	de Fc-waarde is reductiefactor zonwering die aangeeft hoe efficiënt het bepaalde type zonwering is om zoninstraling en dus warmte in huis tegen te gaan (in de gratis NEN-publicatie NTA 8800:2023 zie tabel 7.5 en 7.6)
FCAW	Fluxed Core Arc Welding, een MIG/MAG-lasmethode waarbij gelast wordt met een draad die gevuld is met poeder (verg. andere lasmethodes GMAW/MIG/MAG, SAW, SMAW, STAW/TIG)
f_ck,f_cm	f_ck is karakteristieke cilinderdruksterkte (c van cylinder; k van karakteristiek); f_ck,cube is karakteristieke kubusdruksterkte; f_cm is gemiddelde druksterkte (m van mean)
FCR	Frequency Containment Reserve (primair reservevermogen, de grote energiecentrales); moet op basis van de frequentie-afwijking op het net, het volledige vermogen binnen 30 seconden opstarten en ononderbroken maximaal 15 minuten aanhouden (verg. aFRR)
FE	Functionele Eenheid, bijvoorbeeld m2 bij isolatiemateriaal
FE	Freshwater Eutrophication, een milieueffect (verg. FAETP, FET)
FEA	Finite Element Analysis; zie bij EEM
FeB	oude klasse-indeling betonstaal (wapening), Fe is ijzer, B is beton (bijvoorbeeld FeB500 heeft een vloeigrens van 500 N/mm²)
FEC	Functionele Eisen in Contracten
FedEC	Federatie van Energieconsultants
FEM	Finite Element Method, zie bij EEM
FET	Freshwater EcoToxicity, een milieueffect (verg. FE)
FFD	Fossil Fuel Depletion, een milieueffect
FFP	Filtering Face Piece (fi lterend gelaatsmasker, een soort stofmasker; zie eventueel npf)
FF-wet	Flora- en Fauna wet
F-gassen	"F-gassen of gefluoreerde gassen (zoals fluorkoolwaterstoffen) tasten niet de ozonlaag aan, maar hebben wel een sterke broeikasgaswerking; het opwarmend effect van F-gassen kan 23.000 keer sterker zijn dan dat van eenzelfde hoeveelheid CO2"
FIBC	Flexible Intermediate Bulk Container, meer bekend onder de naam big bag (zie ook zakkengoed)
FIFO	First In First Out ("rij"; verg. LIFO)
fig	figuur (afbeelding)
fig	figuurlijk
FLL	FLL staat voor het Duitse 'Forschungsgesellschaft Landschaftsentwicklung Landschaftsbau.', een richtlijn voor dakbegroeiing (groendak) die in een aantal andere Europese landen is overgenomen. De richtlijn geeft alle informatie over materialen en bouw. De dakbegroeiingsrichtlijn FLL kent een Nederlandse vertaling uitgebracht door Stichting Bouw Research (SBR).
FM	FijnheidsModulus
FM- Approval	Factory Mutual Approval (FM-Approval) is een zeer hoge mate waarin brandveilige materialen getest kunnen worden; het gaat bij deze tests om het behoud van de eigenschappen van het te testen materiaal bij brand e.d.
FME, FME- CMW	oorspronkelijk Federatie voor de Metaal- en Electrotechnische industrie; in 1996 is FME gefuseerd met CMW (Contactgroep van Machinefabrieken- en constructieWerkplaatsen); officieel heet deze vereniging FME-CMW, maar als naam wordt FME gebruikt (FME-CMW wordt wonderlijk genoeg ook vaak als FME-CWM genoteerd)
FNV Bouw	Federatie van Nederlandse Vakverenigingen afdeling Bouw
FOM	FaseOvergangsMateriaal, zie Phase Change Material PCM
FOM	stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie; sinds 2017 (geen zelfstandig) onderdeel van de Stichting Nederlandse Wetenschappelijk Onderzoek Instituten (NWO-I)
FOSAG	oorspronkelijk koninklijke vereniging Federatie van Ondernemers in de voor het Schilders-, Afwerkings- en Glaszetbranche; tegenwoordig een ondernemersorganisatie van de schilders-, onderhouds-, metaalconserverings- en glasbranche; FOSAG-erkend wil zeggen dat het bedrijf erkend is om zijn vakmanschap op het betreffende gebied (verg. AF-erkend, STAF, OnderhoudNL)
FOTU	Flash-Over Training Unit (zie bij vlamoverslag)
FPM	FluorPolyMeer, een polymeer die goed bestand is tegen oplosmiddelen en zuren en basen(verg. NBR, EPDM)
FPSO	Floating Production Storage and Offloading, een "drijvend platform op basis van tankers die boven een olieput in zee olie (en gas) produceert, opslaat en op open zee naar tankers overlaadt"
fr	franco (vrij van vrachtkosten voor ontvanger)
FRC	Fibre Reinforced Concrete (vezelversterkt beton; verg. HFRC, HPFRC); in het Amerikaans: Fiber ipv. Fibre
FRP	Fibre Reinforced Polymer (vezelversterkt polymeer); soms Fibre Reinforces Plastic; in het Amerikaans: Fiber ipv. Fibre (zie ook CFRP)
FSA	Filter Surface Area (bij drainages; verg. DA)
FSA	Filter and shut off valve on Suction line (filter en afsluiter in de zuigleiding bij luchtkoeling; A=?)
FSC	Forest Stewardship Council (houtkeur, duurzaamheid; verg. COFI, PEFC)
FSI	Floor Space Index (verhouding tussen aantal m2 bruto vloeroppervlak (bvo) van het gebouwde en aantal m2 uitgeefbaar terrein van het perceel)
ft	foot, feet
FTE	Full Time Equivalent (werkuren omgerekend naar voltijdbanen)
FTL	Full Truck Load, de vrachtwagen is volledig geladen met producten e.d. voor één levering zodat zo min mogelijk (in tegenstelling tot LTL, Less than TruckLoad)
FTP	Foiled Twisted Pair (ethernetbekabeling; elk koperpaar apart beschermd, verg. SFTP, STP, UTP)
FVB	Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (België), nu FVB-FFC, een onderdeel van Constructiv
F_w	buigsterkte beton in het werk (cementvloeren/gietvloeren; verg. druksterkte C_w)
FZP	Fries Zomer Peil (NAP - 0,66 mm)

g	gram
g	valversnelling (gravity, zwaartekracht)
g	gas (aansluiting voor)
G	gewicht
G	afschuivingsmodulus
G	gravitatieconstante (constante van Cavendish)
G	warmtegeleiding
G	Giga (afgerond 10⁹; eigenlijk 2³⁰ ofwel 1.073.741.824), bijvoorbeeld in GBytes
g-waarde	de totale waarde van lichtdoorlatendheid van glas e.d. (g-waarde)
GA	Gespecialiseerde Aanneming
GAB	GrindAsfaltBeton (verg. DAB, LEAB, OAB, SMA, STAB, ZOAB en de CE-markering AC nn surf xx)
GAHP	Gas Absorption Heat Pump; volgens de leveranciers warmtepompen met meer mogelijkheden (sommige modellen kunnen zowel verwarmen als koelen; GAHP-installaties zijn vooralsnog nogal prijzig (prijspeil 2015))
Galfan	GALvanized FANtastic steel products
gb	gesloten bebouwing (België; rijtjeshuizen)
GBA	Gemeentelijke Basisadministratie (Basis Registratie Personen, BRP)
GBES	Gesloten BodemEnergieSysteem, een gesloten warmte-koude-opslag-systeem (zie bijvoorbeeld WKOtool in uw omgeving)
GBV, GBV-1950, GBV-1962	Gewapend-BetonVoorschriften, oude voorschriften van onder meer betonkwaliteiten (sterkteklassen) (verg. VB en VBC; voor omrekentabel betonkwaliteiten zie bij sterkteklasse)
GBKN	Grootschalige BasisKaart Nederland is in 2016 beëindigd en overgenomen door PDOK (voor de viewer zie PDOK viewer)
GBO	GebruiksOppervlakte (meestal: go)
GBS	GebouwBeheer(s)Systeem
gbXML	green building XML, een bestandsformaat (verg. DWG, DXF, IFC, RAW)
GC	Gélivité basée sur Capillarité, de GC-index (ook GC-coëfficiënt of GC-criterium genoemd) is een index met betrekking tot de vorstbestendigheid (in verband met capillaire werking van een materiaal; GC < -2.5: zeer vorstbestand -2.5 < GC < -0.95: normaal vorstbestand GC > -0 95: niet vorstbestand; Gélivité hangt samen met het Franse gel dat vorst betekent)
GC	Gradering Algemeen bij korrelgroepen/zeeffracties (verg. GT)
GC1, GC2, GC3	Geotechnische categorie 1 (lichte bebouwing, kleinere grondkerende wanden, beperkte ophogingen/ontgravingen), 2 (overige constructies), 3 (diepe parkeerkelders, vliegvelden, hoge torens, windmolens, schoorstenen), volgens NEN 6740
GD	aanduiding gietvloer met cement als bindmiddel (GD-D is direct op een draagvloer; GD-T op een tussenvloer; GD-Z zwevende gietvloer; aanduiding +V geeft Vloerverwarming aan, bijvoorbeeld GD-D+V)
GDL	"The GNU Data Language (GDL) is a free alternative to IDL (Interactive Data Language). Together with its library routines, GDL is developed to serve as a tool for data analysis and visualization." (Wikipedia)
GE, GE-MAX	Grootvlak Element, zoals in GE-bekisting, een vorm van Paschal-bekisting, voor grootschalige betonwerken
ged	gedeeltelijk
GEF	Geotechnical Exchange Format, een standaard "taal" voor opslag en transport van geotechnische gegevens (bijvoorbeeld in GEF-CPT-Report)
geh	geheel; gehuwd
gem	gemeente
gem	gemeubileerd
gem	gemiddeld
gemod	gemoderniseerd
GEO	Eurocode voor het grondmechanisch bezwijken van de funderingen (GEO staat voor GEOlogical?; zie bij grenstoestand)
geren	gerenoveerd
GEZEN	Grootschalige Exploitatie van Zonne-ENergie, zie GEZEN
gft	groente-, fruit- en tuinafval (verg. bsa, hha, inda, kca, kga, rda, sa, zha)
GFR	zie bij AFR
GFRC	Glass Fiber Reinforced Concrete (een Amerikaans-Engelse term, vandaar ook fiber), ook GRC, zie vezelbeton
GFRP	Glass Fiber Reinforced Polymer (Amerikaanse term; de Engelse term is Glass Fibre Reinforced Polymer of ... Plastic dus fibre i.p.v. fibre); zie GVK
GG	geschaafd en geploegd (geschaafd hout met messing en groef)
GGO	Genetisch Gemodificeerde Organismen (zie FSC-hout e.d.)
GGR	Grote GlasoppervlakteRuimte (soort hoog glazen atrium)
GHHWS	Gemiddeld Hoog Hoog Water Spring
GHI	Global Horizontal Irradiation, de kortegolf straling die op een bepaalde plaats op een horizontaal vlak valt [in kWh/m2 per jaar] (in NL ca. 1000 kWh/m2 per jaar, in Zuid-Spanje ca. 1900 kWh/m2 per jaar)
GHOR	Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen
GI	Geo Informatie (verg. GIS)
GIS	Geografisch InformatieSysteem, een informatiesysteem met gegevens over geografische objecten (zie bijvoorbeeld QGIS, een vrij en open source geografisch informatiesysteem)
GIS, GISCODE	code van producten die vermeld staan in het Gefahrstoff-InformationsSystem, van de Berufsgenossenschaft der Bauwirtschaft (GISBAU); "GISCODE is een in 1993 tussen fabrikanten en bouw-beroepsorganisaties (GISBAU) overeengekomen, vrijwillig classificatiesysteem voor het onderscheiden van productgroepen met bepaalde gemeenschappelijke risicokenmerken", productgroepen zijn bijvoorbeeld lijmen, dispersies, polyurethanen en de codering geeft de de mate van bijvoorbeeld het toegepaste oplosmiddel"
GIW	voormalig Garantie Instituut Woningbouw, nu Woningborg(groep) en Stichting Waarborgfonds Koopwoningen (SWK)
GJ	GigaJoule, zie eenvoudig omrekenen energie-eenheden
GKW	GeKoeld Water (koeling; verg. GKW-systeem of -installatie met centrale verwarming; vaak in combinatie met cv, bijvoorbeeld x kW cv en y kW GKW)
GLK, %GLK	Gleichläufigkeit, percentage gelijkloop (overlap) tussen twee reeksen cijfers. In de dendrochronologie: "Het percentage van de intervallen tussen twee jaren waarin de meting en referentiecurve gelijktijdig een stijging of daling in het jaarringpatroon laten zien."
GLLWS	Gemiddeld Laag Laag Water Spring
GLP	Geprofileerde Lijf Plaat, zie bij plaatligger
GLW	gas, licht, water
GLW	GeluidLabelWaarde; "de GLW is gebaseerd op het geluidsniveau van personenvoertuigen die de voegovergang passeren, gemeten aan de bovenzijde van het kunstwerk" (Rijkswaterstaat)
GMAW	Gas Metal Arc Welding, een lasmethode met een afsmeltende elektrode (MIG/MAG-lassen, verg. andere lasgmethodes FCAW/MIG/MAG, SAW, SMAW, STAW/TIG)
GMOP	GranulaatMatras Op Palen (zie paalmatras)
GMS, GMS2	GladheidsMeldSysteem (onderdeel van WinterControle)
GN	Gas, Natural (aardgas)
GO	GebruiksOppervlakte (NEN 2580; verg. BVO, NVO, VVO)
GOWO	Grootschalige Ondergrondse WarmteOpslag, zie bij aardwarmte (geothermie)
GP	Gas, Propane (propaangas)
GP	GeoPolymeer (zie polymeer)
GPa	GigaPascal (10⁹ N/m2)
GPI	Generieke PoortInstructies, i.v.m. veiligheid op de bouwplaats / veiligheid in de bouw; "poortinstructies zijn instructies die alle medewerkers die een bouwplaats willen betreden, vooraf moeten hebben gevolgd en waarbij een toets wordt afgelegd. Het doel: een hoger veiligheidsbewustzijn niveau en meer duidelijkheid voor medewerkers over wat van hen wordt verwacht als het gaat om veiligheid op een bouwplaats." "Sinds 1 april 2019 is de Generieke Poortinstructie (GPI) verplicht op alle bouwplaatsen in Nederland van bij de Governance Code Veiligheid in de Bouw (GCVB) aangesloten bouw-, utiliteits-, infra- en installatiebedrijven. Het initiatief richt zich op het verhogen en stimuleren van veiligheid en veilig gedrag op bouwplaatsen."; Governance Code Veiligheid Bouw; waarom dat weer in het Engels moet, is onduidelijk, had ook simpelweg Code Bouwveiligheid o.i.d. kunnen heten
GPPS	General Purpose PolyStyrene
GPR	met GPR Gebouw wordt de duurzaamheid van gebouwen gemeten (herkomst letters GPR helaas onbekend)
GPR	Ground-Penetrating Radar (bodemradar, radar die in de bodem doordringt)
GPS	Global Positioning System, een algemene term voor navigatiesystemen met behulp van satellieten is GNNS (Global Navigation Satellite System); tot GNNS behoren o.m. GPS (USA NAVSTAR), GLONASS (Russisch), Galileo (West-Europees), Beidou (Chinees), QZSS (Japans)
GR	GRaaduren
GRC	Glassfibre Reinforced Concrete (een Brits-Engelse term, vandaar ook fibre), ook GFRC, zie vezelbeton
GRC	Gelders Restauratie Centrum
GRE	Glassfiber Reinforced Epoxy (ook: GVE: GlasvezelVersterkte Epoxy), verg GRP, GRVE
GREX-wet	GRondEXploitatie wet, onderdeel van de WRO
GRP	Glassfiber Reinforced Polyester (polyester met glasvezels versterkt, verg. GRE/GVE)
GRS	Global Recycled Standard
GRVE	Glassfiber Reinforce Vinylester (verg. GRE/GVE, GRP
GSP	Granulaatmatras op Slanke Palen (zie paalmatras)
GSV	GroteStedenBeleid (G4, G32)
GT	Gradering Tolerantie bij korrelgroepen/zeeffracties (verg. GC)
GTB	Grafieken en Tabellen voor Beton
GTO	Gewogen TemperatuurOverschrijding, zie TOjuli bij BENG
GUE	voor warmtepompen op gas; GUE staat voor Gas Utilization Efficiency; verg. COP en SPF
GV-er	GrootVerbuiker, bijvoorbeeld van elektriciteit, meestal bedrijven (niet al te klein) tot en met grootindustrie
GVE	GlasvezelVersterkte Epoxy (ook: GRE: Glassfiber Reinforced Epoxy)
GVK	Glasvezel Versterkte Kunststof (zie GVK), een composiet die versterkt is met glasvezels; ook: GVVK, GlasVezel Versterkte Kunststof (Engels: Glass Fibre Reinforced Plastic GFR, GFRP, FRP; verg. VVK)
GVO	GebruiksVloerOppervlakte
GvO	Garantie van Oorsprong (een certificaat waarmee de energiebedrijven de herkomst van groene stroom kunnen garanderen aan hun klanten)
GVVK	Zie GVK
GWP, GWP 100j, GWP-luluc	Global Warming Potential (aardopwarmingsvermogen) geeft de mate aan waarin een gas kan bijdragen aan het broeikaseffect; zero-GWP of low-GWP. Het GWP-getal geeft de boeikaswaarde aan ten opzichte van CO2. Deze waarde is afhankelijk van de tijdhorizon ("zichtperiode") die wordt gekozen (meestal 20, 100 of 500 jaren). De levensduur van een broeikasgas wordt hier dus bij betrokken. Een soort klimaatveranderingswaarde. GWP-luluc is Global Warming Potential - land use and land use change, klimaatverandering door landgebruik en verandering in landgebruik, uitgedrukt in CO2-equivalenten.
GWW	Grond-, Weg(en)- en Waterbouw (civiel technische bouw, verg. B&U)
GWZ	GrondWaterZakboekje, zie Grondwaterzakboekje.nl en eventueel Grondwaterfomules.nl

Naar top pagina.

Naar de volgende serie afkortingen.

Eng. abbreviation