Ook:
D&B (Design & Build). D&C staat voor Design & Construct, een contractvorm tussen twee
partijen, opdrachtgever en opdrachtnemer, waarbij zowel het ontwerp
als het bouwen door de opdrachtnemer wordt uitgevoerd.
D&C is een contractvorm waarbij de opdracht middels prestatie-inkoop
(Best Value Procurement BVP) kan zijn aanbesteed.
"In
traditionele contractvormen (zogenoemde RAW-bestekken) is er naast de opdrachtgever een ontwerpende partij
(bijvoorbeeld een ingenieursbureau) en een uitvoerende partij (de aannemer). Binnen deze zogenaamde driehoek loopt het contact tussen ontwerpende en uitvoerende partij vooral via de opdrachtgever."
Voordelen, voornamelijk aan de zijde van de opdrachtgever
- Voor de opdrachtgever is het gemakkelijker de opdracht te
verstrekken. Theoretisch kan volstaan worden met een pakket van
eisen (pve) of een globaal ontwerp.
- Voor de opdrachtgever: problemen in de raakvlakken tussen
ontwerp en bouw behoren tot de verantwoordelijkheid van de uitvoerder.
Ontwerp en bouw zullen efficiënter op elkaar aansluiten en het
naar-elkaar-wijzen bij problemen zal uiteraard minder vaak voorkomen
en niet via de opdrachtgever gespeeld worden.
- Voor bijvoorbeeld de overheid als opdrachtgever is het een voordeel dat deze
(theoretisch) minder ingenieurs in dienst hoeft te hebben.
- Voor de opdrachtgever: de verantwoordelijkheid ligt vrijwel geheel
bij de uitvoerder.
- Voor de opdrachtgever: er staat een (redelijk) vaste prijs voor het
volledige traject.
- Voordeel voor de uitvoerder als opdrachtnemer is dat deze het
traject van ontwerpen en bouwen geheel omspant, in de veronderstelling
dat dit met minder (nu interne) communicatieproblemen plaatsvindt en
dat er sneller beslist kan worden. De ontwerpen en de gevolgen daarvan
(gecompliceerdheid, nieuwe technieken, capaciteiten, tijd, geld) zijn
meteen met de eigen bouwer te overleggen. Het ontwerp kan volledig afgestemd
zijn op de uitvoeringsmogelijkheden.
- Omdat ontwerp en bouw in één hand zijn, is de doorlooptijd van een
bouwproject theoretisch korter.
- Soms is Maintain (onderhoud) ook een onderdeel van de contractvorm (Design,
Construct, Maintain ofwel DCM): naast het ontwerp en de bouw wil de
opdrachtgever dat een aantal jaren lang ook het onderhoud in het bouwcontract
geregeld is. Als het onderhoud bijvoorbeeld 10, 20 of 30 jaar
"gegarandeerd" is, kan de opdrachtgever er redelijk zeker van zijn dat
het bouwwerk in ieder geval die jaren blijft functioneren zoals afgesproken is.
Overigens kan het bedrijf dat de opdracht aanneemt altijd failliet gaan en is
het onderhoud-deel van het contract niets meer waard.
- Voordeel van D&C ten opzichte van DBFM
(Design, Build, Finance and Maintain) is dat er bij D&C minder taken voor de
uitvoerende partij zijn en dus iets gemakkelijker een offerte
geplaatst kan worden dan bij DBFM.
Nadelen
- Het pakket van eisen dient zeer gedegen te zijn om te vermijden dat
de offertes inhoudelijk teveel van elkaar verschillen. De
randvoorwaarden moeten helder zijn. Bij een mager pakket
van eisen of een pakket dat voor meer uitleg vatbaar is, is het moeilijk offertes te vergelijken, ook qua kosten.
- De opdrachtgever neemt bewust afstand van oplossingsmogelijkheden en
verantwoordelijkheden. De specificatie van de opdracht is immers functioneel
opgesteld. Duidelijk moet zijn wat gewenst is en wat niet, state of the art met de
laatste snufjes, een klaterend en innovatief ontwerp, bewezen methoden en technieken
e.d., een gematigd budget, openingen voor creatieve invulling.
- Voor de opdrachtgever: wijzigingen in ontwerp of uitvoering zijn
relatief duur.
- Soms is de opdracht te omvangrijk en zijn er te weinig aanbieders
van een offerte. Vaak wordt dan een andere contractvorm gekozen,
waarbij toch beide partijen verantwoordelijkheid nemen of de
opdrachtgever de gevolgen van onzekere delen van het pakket van eisen
voor zijn rekening neemt. Ook is mogelijk dat de opdracht in een aantal stukken
te verdelen waarop ook elk afzonderlijk geoffreerd kan worden.
- Opdrachten kunnen zó omvangrijk zijn dat het maken van een offerte
al enkele manmaanden vergt. Dit betekent voor de bedrijven of
combinaties van bedrijven die offreren een forse kostenpost wanneer zij niet gekozen
worden als uitvoerende partij. Een enkele keer worden de kosten van de offerte,
of een deel ervan, door de opdrachtgever vergoed.
- Aanvullende eisen, zoals omzet en ervaring, zijn vaak zó zwaar dat
kleinere ondernemers niet meer aan bod komen. Deze aanvullende eisen
worden door de opdrachtgever ingebracht om het risico van
(tussentijds) mislukken van het project in te dammen.
- Bij een complexe opdracht en een toch al redelijke orderportefeuille
blijkt regelmatig dat slechts weinig uitvoerders een offerte in
willen dienen. Het gevaar bestaat dat er geen of slechts één
offerte wordt uitgebracht.
- Door de (toch altijd nog) lange looptijd van bouwprojecten zijn de kosten
van bouwmaterialen moeilijk in te schatten. Voor dit soort zaken zijn
eigenlijk speciale clausules in het contract nodig om het risico voor de
uitvoerder te beperken.
- De door D&C verwachte "ruimte voor innovatie en nieuwe
technologie" wordt zeer bemoeilijkt door de grote verantwoordelijkheid
aan de zijde van de uitvoerder. Er is weinig marge voor
experimenteren, bijvoorbeeld omdat die onzekerheid niet in de offerte kan
worden ingebouwd.
- Voor de opdrachtnemer, door het verdwijnen als spil tussen ontwerper
en bouwer: er kan in een (te) laat stadium blijken dat vergissingen of
aannames tot grote vertragingen van het bouwproces leiden (de
uitvoerder kan lange tijd "de vuile was" binnenshuis
houden).
- De D&C-contracten zijn nog vrij nieuw dus er is nog niet zo veel
ervaring bij zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers, wat bij beide
partijen tot onverwachte reacties of inspanningen kan leiden (conflicten
die vaak juridische gevolgen hebben, touwtrekkerij, stilstand van de
ontwikkeling of bouw). Vandaar dat steeds valer gekozen wordt voor Design,
Construct and Maintain. - Met Best Value Procurement (BVP; prestatie-inkoop) kan e.e.a. verbeterd worden door
vroegtijdig kritisch de risico's en problemen in kaart te brengen. Bij BVP horen
o.m. de prestaties uit het verleden, een inventarisatie van de risico's,
interviews met sleutelfiguren van de opdrachtnemers, tussentijds bijsturen (a.d.h.v.
momentopnamen van de vorderingen van het project en eventuele problemen; dit
zijn kenmerken van lean bouwen).
Toch blijkt in de praktijk D&C een interessante uitdaging te zijn
voor beide partijen. Met een beetje redelijkheid aan beide zijden, al
of niet in het contract benoemd, is het principe van fixed price
design and construct een veelbelovende contractvorm.