home  

© / contact, lid NVJ

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z  
 


beng

 

beng

BENG staat voor Bijna EnergieNeutraal Gebouw, een gebouw dat op jaarbasis gemiddeld even veel energie opwekt als wordt gebruikt voor "het gebouw" (verwarming, warm water, ventilatie, koeling), waarbij eisen gesteld zijn aan o.m. de maximale energiebehoefte en minimale aandeel hernieuwbare energie. 
Meestal wordt door pv-panelen (zonnepanelen) alle of een groot deel van de voor de woning benodigde elektriciteit geleverd en de warmte en koelte bij zeer goed geïsoleerde woningen door een warmtepomp. Bij minder goed of slecht geïsoleerde woningen kan warmte-koude-opslag in de winter de benodigde warmte leveren en in de zomer de benodigde koelte. Voordeel van pv-panelen en warmte-koude-opslag is dat bij deze energiebronnen veel energie zelf opgewekt wordt en de energiekosten dus niet volledig bepaald worden door de leverancier; wanneer de warmtepomp aangedreven wordt door zelf opgewekte elektriciteit geldt dat ook. (Als warmtebron kan ook een aansluiting op het openbare warmtenet overwogen worden, maar de kosten daarvan zijn mede afhankelijk van de internationale prijs van olie en aardgas en kunnen dus nogal fluctueren.)

Overigens, passiefhuizen worden gebouwd op een manier die minder installaties mogelijk maken dan bij traditionele BENG-bouwwijzen.

BENG-aspecten:


BENG en de eisen

BENG is gestoeld op de Trias Energetica (ontstaan in 1979), een driestappenstrategie om een energiezuinig ontwerp van een gebouw te maken: 
(a) dring onnodig energieverbruik terug
(b) gebruik duurzame energie
(c) maak zuinig en zo efficiënt/schoon mogelijk gebruik van fossiele bronnen (eigenlijk alleen als het niet anders kan).

De BENG-eisen gelden uitsluitend voor nieuwbouw, zowel woningen als utiliteitsgebouwen. 1)

Bij aanvraag van een omgevingsvergunning moet voldaan worden aan zowel de BENG-eisen (1, 2 en 3) als de eis tegen temperatuuroverschrijding in de zomer (TOjuli).

Bij BENG wordt uitgegaan van drie energiezuinige eisen (de BENG-indicatoren) en aan elk van die eisen moet worden voldaan:

  • ENERGIEBEHOEFTE

    BENG eis 1 is de maximale energiebehoefte     en gaat over de energiebehoefte van "het gebouw": de hoeveelheid energie die een gebouw nodig heeft voor verwarming en koeling, bij elkaar opgeteld. De gebouwschil moet zeer goed zijn geïsoleerd en vrijwel kierdicht zijn. De energiebehoefte kan worden ingevuld met hernieuwbare en/of met fossiele energie.

    Deze eis beoogt de energiebehoefte van "het gebouw" te verminderen en kijkt naar een optimale kwaliteit van de gebouwschil waarbij een rol spelen:
    - de verhouding glas t.o.v. dichte gevel
    - de mate van isolatie (gevels, vloeren, daken, ramen, deuren e.d.)
    -     de aanwezigheid van koudebruggen 
    - de mate van kierdichting
    - de ligging van het gebouw (in de winter warmtewinst door zoninstraling op zuid; in de zomer schaduw door belemmeringen, ook door overstekken)
    - de vorm (geometrie) van het gebouw (de geometrieverhouding tussen de zogenoemde verliesoppervlakte en de gebruiksoppervlakte).

    Niet alleen isolatie, maar juist het samenspel van alle bovenstaande factoren zijn van belang om de energiebehoefte van een gebouw zo veel mogelijk te beperken. 
    Vooral het toepassen van drievoudig isolatieglas (triple glas, zie bij dubbelglas) brengt de energiebehoefte terug.
    Belangrijk voor BENG-1 is daarom ook de verhouding tussen de verliesoppervlakte en de gebruiksoppervlakte. Er wordt gekeken naar de hoeveelheid oppervlak waardoor het gebouw warmte kan verliezen (bijvoorbeeld via dak, vloer of gevel). Dit is de verliesoppervlakte (Als ofwel Area loss). Dit wordt afgezet tegen de hoeveelheid gebruiksoppervlak (Ag ofwel Area gebruiker, gebruikersoppervlak) van het gebouw. Deze geometrieverhouding wordt aangegeven met Als/Ag. 
    Een term die wel eens gebruikt wordt is compactheid: hoe minder verliesoppervlakte een gebouw heeft en hoe minder complexe vormen met uitbouwen, des te compacter is het. "Een compacte woning heeft relatief weinig buitenmuren en verliest daardoor minder energie." (Hoeveel oppervlakte raam- en deuropeningen innemen van de gevels speelt uiteraard ook een rol.)

    BENG-1 is gesteld in kWh per m2 gebruiksoppervlak (GO of GBO) per jaar.

  • PRIMAIR FOSSIEL ENERGIEGEBRUIK

    BENG eis 2 is het maximale primair fossiel energiegebruik     en gaat over de energiebehoefte van installaties van een gebouw met betrekking tot koelen, verwarmen, bereiding warmtapwater en ventilatie, en bij utiliteitsgebouwen ook nog verlichting en luchtbevochtigers.
     
    Een groot voordeel is dat de opgewekte energie van pv-panelen (zonnepanelen) en andere hernieuwbare energiebronnen mogen van het primair fossiel energiegebruik worden afgetrokken. Motivatie van deze regeling: het fossiele energiegebruik vermindert indien zelf (niet-fossiele) energie wordt opgewekt, wat ook het belang van eis-3 aangeeft. 
    Voor deze BENG-bepaling is het installeren van een aantal zonnepanelen meestal vereist. Voor een extreem goed geïsoleerde woning zijn soms zonnepanelen niet vereist omdat die al aan de BENG-2-eis voldoen. Wanneer er meer zonnepanelen geïnstalleerd worden dan nodig zijn om aan de BENG-2- en -3-eis te voldoen, dan compenseert dat niet eventuele nadelige aspecten van BENG-1 (bij de EPC-berekening speelde dat wel een rol).

    Het verschil tussen het primair fossiel energiegebruik (eis 2) en de energiebehoefte (eis 1): bij primair fossiel energiegebruik worden de systeemverliezen (zoals leidingverliezen bij verwarming), hulpenergie (zoals pompen) en het rendement van de opwekkers (zoals cv-ketel en warmtepomp) meegenomen; bij energiebehoefte is dat niet het geval.

    BENG-2 is gesteld in kWh per m2 gebruiksoppervlak (GBO) per jaar.

  • AANDEEL HERNIEUWBARE ENERGIE

    BENG eis 3 is het minimale aandeel hernieuwbare energie         en gaat over het feit dat een deel van de benodigde energie afkomstig moet zijn uit een hernieuwbare bron. Denk hierbij aan zonnepanelen; ook een biomassaketel en stadsverwarming (warmtenet) behoren hierbij, maar die bronnen zijn discutabel, vooral biomassa).
     
    Het aandeel hernieuwbare energie is de hoeveelheid hernieuwbare energie gedeeld door het totaal van hernieuwbare energie en primair fossiel energiegebruik.

    Tips om aan BENG-3 te voldoen (mocht er iets tegenzitten): 
    - Breng de energiebehoefte omlaag, dan is het aandeel hernieuwbare energie gemakkelijker te behalen. 
    Voorbeelden warmtebehoefte verlagen: bouw compact, extra isolatie gevel vloer dak ramen, dus zorg voor zeer hoge Rc-waardes en zeer lage U-waarde dubbelglas (eventueel triple glas) en kozijn, bouw luchtdicht (Qv10), op het zuiden meer ramen en op het noorden minder (voor de bewoner liever niet op begane grond kleiner), overstek tegen warmte in zomer, eventueel toepassen uitgebreide methode lineaire koudebruggen, eventueel meer gebouwmassa.
    Voorbeelden koudebehoefte verlagen: buitenzonwering, nachtventilatie, eventueel zonwerend glas, actieve koeling. 
    - Houd rekening met (extra) plaats voor pv-panelen en/of zonneboilers.
    - Toepassen warmte-koude-opslag (warmtepomp met bron bodem).
    - Warmteterugwinning in ventilatiesysteem en eventueel douche.
    - Maak (tijdens de bouw) foto's van de aansluiting van de isolatiematerialen of infrarood foto's (anders moet de Rc-waarde met 10% verlaagd worden?). Kunnen de infrarood foto's ook na oplevering plaatsvinden?

    BENG-3, de eis van duurzame energie, is uitgedrukt in een percentage.


BENG-eisen per soort gebouw

De drie BENG-eisen per soort gebouw (soort functie), in tabelvorm. Alle functies zijn vermeld. De hier vermelde waarden van de BENG-eisen zijn maximale waarden (vandaar overal het teken <=); de werkelijke waarden dienen uiteraard zo laag mogelijk zijn.
De benamingen in de tabel zijn tekstueel wellicht wat wonderlijk om ook op een smartphone goed zichtbaar te zijn... (klik hier voor een iets beperkter tabel in afbeeldingvorm, van Nieman Raadgevende Ingenieurs)

 

soort gebouw
soort functie		 BENG-1 1)
energie behoefte, 
verhoud. Als/Ag 		BENG-1 2) 6)
energie behoefte,
eis
kWh/m2jr		 BENG-2
primair fossiel energie gebruik
kWh/m2jr		 BENG-3
aandeel hernwb energie
%
grond gebonden woning
2) 3) 		Als/Ag <= 1,5 <= 55 <= 30 >= 50%
1,5 < Als/Ag <= 3,0 <= 55 + 30 * (Als/Ag - 1,5)
Als/Ag > 3,0 <= 100 + 50 * (Als/Ag - 3,0)
woon-
gebouw 
2) 3) 4)		 Als/Ag <= 1,83 <= 65 <= 50 >= 40%
1,83 < Als/Ag <= 3,0 <= 55 + 30 * (Als/Ag - 1,5)
Als/Ag > 3,0 <= 100 + 50 *(Als/Ag - 3,0)
woon-
wagen		 Als/Ag  is hier n.v.t. <= 100 + 30 * (Als/Ag - 2,0) <= 60 >= 50%
woon-
boot
nwe ligpl.		 Als/Ag  is hier n.v.t. <= 80 +  30 * (Als/Ag - 1,5) <= 50 >= 50%
woon-
boot
best. ligpl.		 Als/Ag  is hier n.v.t. <= 80 +  30 * (Als/Ag - 1,5) <= 70 >= 50%
bijeenk.:
kinder-
opvang		 Als/Ag <= 1,8 <= 160 <= 70 >= 40%
Als/Ag > 1,8 <= 160 + 30 * (Als/Ag - 1,8)
bijeenk.:
andere		 Als/Ag <= 1,8 <= 90 <= 60 >= 30%
Als/Ag > 1,8 <= 90 + 30 * (Als/Ag - 1,8)
celfunct. Als/Ag <= 1,8 <= 160 <= 120 >= 30%
Als/Ag > 1,8 <= 160 + 35 * (Als/Ag - 1,8)
gezondh.:
zieken-
huizen
5)		 Als/Ag  is hier n.v.t. <= 350 <= 130 >= 30%
gezondh.:
andere
5)		 Als/Ag <= 1,8 <= 90 <= 50 >= 40
Als/Ag > 1,8 <= 90 + 35 * (Als/Ag - 1,8)
industrie geen eis geen eis geen eis geen eis
kantoor Als/Ag <= 1,8 <= 90 <= 40 >= 30%
Als/Ag > 1,8 <= 90 + 30 * (Als/Ag - 1,8)
logies:
logiesgeb.		 Als/Ag <= 1,8 <= 100 <= 130 >= 40%
Als/Ag > 1,8 <= 100 + 35 * (Als/Ag - 1,8)
logies:
andere		 Als/Ag <= 1,5 <= 55 >= 40 >= 50%
1,5 < Als/Ag <= 3,0 <= 55 + 30 * (Als/Ag - 1,5)
Als/Ag > 3,0 <= 100 + 50 * (Als/Ag - 3,0)
onderwijs Als/Ag <= 1,8 <= 190 <= 70 >= 40%
Als/Ag > 1,8 <= 190 + 30 * (Als/Ag - 1,8)
sport Als/Ag <= 1,8 <= 40 <= 90 >= 30%
Als/Ag > 1,8 <= 40 + 15 * (Als/Ag - 1,8)
winkel Als/Ag <= 1,8 <= 70 <= 60 >= 30%
Als/Ag > 1,8 <= 70 + 30 * (Als/Ag - 1,8)
overige
gebr. functie		 geen eis geen eis geen eis geen eis
bouwwerk geen gebouw geen eis geen eis geen eis geen eis

1) Als = verliesoppervlakte (oppervlakte van dak, gevel e.d.; "A" staat voor Area en "ls" staat voor loss, d.w.z. oppervlakte verlies)
(verliesoppervlakte is het totaal van de oppervlakten van alle constructies van een gebouw die rekenzones omsluiten en waardoor thermische energie naar of vanuit het buitenklimaat of naar of vanuit aangrenzende ruimten wordt getransporteerd; 
opmerking 1 bij de term: de verliesoppervlakte wordt bepaald door de geprojecteerde oppervlakten van de scheidingsconstructies te vermenigvuldigen met een weegfactor die afhankelijk is van het type begrenzing; 
opmerking 2 bij de term: zie bijlage K van NTA 8800 voor de bepaling van de geprojecteerde oppervlakte van de scheidingsconstructie)
Ag = gebruiksoppervlakte (GO, GBO)
2) grondgebonden woningen en woongebouwen met een lichte bouwconstructie krijgen een toeslag van 5 kWh/m2.jr voor BENG-1 (zie ook bij Opmerkingen hieronder)
3) een grondgebonden woning is officieel in dit kader "andere woon functie" en bijvoorbeeld een rijtjeshuis (rijwoning), hoekhuis, twee onder 1 kap, vrijstaande woning;
een woongebouw is bijvoorbeeld een appartementencomplex of een gebouw voor studentenhuisvesting
4) "een woongebouw hoeft niet te voldoen an de minimumwaarde voor het aandeel hernieuwbare energie voor zover het als gevolg van locatiegebonden omstandigheden niet mogelijk is daaraan  te voldoen"
 5) ziekenhuis heeft officieel "gezondheidszorg met bedgebied", dus naast ziekenhuis ook specifieke vormen van psychiatrische inrichting e.d.; "andere" omvat waarschijnlijk bijvoorbeeld een huisartsenpraktijk (normaliter geen bedgebied immers); een verpleeghuis heeft naast de gezondheidszorgfunctie ook een woonfunctie
6) grondgebonden woningen, woongebouwen en vakantiewoningen met een lichte bouwconstructie (houtbouw, houtskeletbouw of staalframebouw, tiny houses en andere minder warmte-accumulerende woningen) hebben een grotere energiebehoefte omdat zij minder massa hebben en daarom minder warmte vasthouden; zij konden de nieuwe eisen niet halen; de BENG-1-eis voor lichte en gemengde constructies ligt daarom 5 kWh/m2jr hoger (mits de gewogen gemiddelde specifieke interne warmtecapaciteit 180 kJ/m2K of minder is, "wat veelal overeen komt met een massa van de constructie < 500 kg/m2")


Opmerkingen
- "Indien er kopersopties zijn toegepast, zoals een uitbouw, dakkapel, dakraam of andere pui-indeling, dan wordt de invloed hiervan meegenomen in de berekening." Van de standaard-kopersopties moeten de gevolgen voor de BENG-berekening bepaald zijn en bekend zijn gemaakt. Bijvoorbeeld een uitbouw op de begane grond van een woning geeft meer meer verliesoppervlakte naar buiten toe, wat gevolgen heeft voor de BENG-berekening. De gevolgen van afwijkingen ná die fase moeten apart berekend worden, dus ook die van de kopersopties die pas na de ontwerpfase toegevoegd zijn aan de woning. 
- Met betrekking tot BENG-1 zijn kenmerkende geometrieoppervlakken (waarden Als/Ag) bij woningen, zéér grof gesteld:
. appartementengebouwen: 0,8-1,8
. tussenwoningen: 1,2-2
. hoekwoningen en twee-onder-een-kap: 1,6-2,4 (relatief groot schilopervlak 2,4)
. vrijstaande woningen: 1,8-3.

De BENG-2 eis voor nieuwbouw grondgebonden woningen en woongebouwen is vanaf 1 januari 2021 resp. 30 en 50 kWh/m2.jr. 
Het energielabel van nieuwbouw grondgebonden BENG woningen en BENG woongebouwen mag daarom uitsluitend A+++ of, bij voorkeur, A++++ zijn.
Let op: voor bestaande bouw gelden geen BENG-eisen.

Totaalpakket
Niet alleen isolatie, energiezuinige apparatuur en de hoeveelheid zelf-opgewekte energie zijn hier belangrijk, ook spelen mee:
- kierdichtheid (luchtdichtheid, "voldoen aan BENG begint met een luchtdichte gebouwschil", zie bij luchtdicht bouwen)
- oriëntatie op de zon (winter, gratis verwarming)
- goede, flexibele mate van zonwering (zomer, gratis koeling).

Wanneer een gebouw in gebruik is, is het zeer veel moeilijker om op een nette en betaalbare manier isolatie, kierdichtheid en ventilatie te corrigeren. 
Omdat isolatie, kierdichtheid en ventilatie basisaspecten zijn voor een energetisch zuinig maar ook gezond gebouw, zijn er hulpmiddelen nodig om die te controleren voordat het gebouw afgewerkt wordt:
- de luchtdichtheid wordt gecontroleerd door de blower-door-test en in bepaalde gevallen door een infraroodfoto (thermografische foto, thermische foto)
- de isolatie wordt gecontroleerd door een infraroodfoto
- de ventilatie wordt gecontroleerd met speciale apparatuur zoals debietmeters (flowmeters).

"Betere isolatie en betere luchtdichtheid zijn consequenties van de eisen. Hierdoor wordt het realiseren van een gezond binnenklimaat in hogere mate afhankelijk van de voorzieningen voor de luchtverversing in de gebouwen. Bij de verdere ontwikkeling van bijna-energieneutrale concepten is dit een belangrijk aandachtspunt. Van belang is dat ontwerpers van gebouwen in hun ontwerp met de circulatiestromen van koude lucht in een gebouw rekening houden en dat uitvoerders het ontwerp op dit punt goed uitvoeren."
Opmerkingen: 
- Bij grotere projecten vindt er wel eens een controle plaats op luchtdichtheid (vaak maar bij één woning), maar er is geen verplichte controle op correcte kierdichting, zoals dat wel in Duitsland gebeurt, per woning. We zijn bij ons dus nog altijd overgeleverd aan het verantwoordelijkheidsgevoel van ontwerper, aannemer en installateur...
- Wanneer niet voldaan wordt aan goed uitgevoerde isolatie en kierdichting, zal de altijd krap berekende capaciteit van het verwarmingssysteem (bij nieuwbouw vaak warmtepomp e.d.) onvoldoende zijn om een wat strengere winter een behaaglijke temperatuur in het gebouw te hebben. De cv-ketel heeft bijna altijd een ruimte capaciteit, maar bij een warmtepomp wordt de capaciteit meestal zeer krap berekend, vaak zelfs té krap als er sprake is van warmteterugwinning. 

Controle op juistheid en capaciteit van het ventilatiesysteem is lastig wanneer het systeem nog niet is ingeregeld, maar er moet een modus te vinden zijn om in ieder geval bepaalde basiswaarden te verifiëren.
Wat betreft het type ventilatiesysteem is uit berekeningen van energieprestaties gebleken dat mechanische ventilatie (ventilatietype C) gelijk presteert aan balansventilatie (ventilatietype D); voor ontwerpers van gebouwen kan dit de luchttoevoer vereenvoudigen; wel zijn er aanvullende eisen voor de ventilatieroosters zoals winddrukgeregelde roosters; zie eventueel de pdf Mechanische ventilatie in woningen.
In hete zomers is nachtventilatie aan te bevelen, omdat dat op een eenvoudige manier de lucht in huis, maar ook muren e.d. wat af kan koelen (in ieder geval 's nachts).

De RVO verwoordt het in de pdf Referentie gebouwen BENG zo:
"De volgende geometrie parameters zijn van invloed op de energieprestatieresultaten van de referentiegebouwen:
- gebouwvorm 
- compactheid 
- oriëntatie 
- verhouding tussen open en dichte delen (per oriëntatie) 
- verhouding tussen het kozijn- en glasoppervlak bij open delen 
- beschaduwing (ook van buiten het kavel) en zonwering 
- detaillering bij kozijnen en andere aansluitingen 
- dakoppervlak voor PV (afhankelijk van geveldikte en dak overstek)."

Er zijn een aantal voorbeeldprojecten BENG Woningbouw geweest waardoor meer inzicht in de problematiek werd verkregen: 
- BENG voorbeeldconcepten woningbouw (van DGMR in opdracht van de Rijksoverheid RVO).


BENG, een rekenvoorbeeld (met dank aan Bouwtotaal)

Gegeven: een grondgebonden woning (in jargon woning - woonfunctie - andere woonfunctie) met een relatief groot schiloppervlak. 
De geometrieverhouding is berekend uit Als/Ag dus verliesoppervlakte (oppervlakte van dak, gevel e.d.) / gebruiksoppervlak (GO, GBO) 
en heeft gegeven 2,4.

De tabel met soort gebouw / soort functie geeft bij geometrieoppervlak 2,4 
(onderdeel 1,5 < Als/Ag <= 3,0) 



een energiebehoefte BENG-1 van max. 55 + 30 * (2,4 - 1,5) = 55 + 30 * (0,9) = 82 kWh/m2 per jaar.

Dit betekent een maximaal warmteverlies van 82 kWh/m2 per jaar. (Voor bijvoorbeeld een hsb-woning mag dat 82 + 5 = 87 kWh/m2 per jaar zijn.)

Hoe de warmtevraag (het "werkelijk" berekende warmteverlies) van deze specifieke woning bepaald wordt, is een ander verhaal (op internet zijn rekentools te gebruiken). Warmtevraag e.d. wordt ook bepaald bij de vaststelling van het energielabel.

"Om een NTA 8800 berekening af te melden moet het bedrijf en de adviseur BRL 9500 gecertificeerd zijn, daarnaast moet de software BRL 9501 gecertificeerd zijn."

Bedrijven die (ook) gespecialiseerd zijn op BENG-berekening zijn o.m.:

- HBA bouwkundig adviesbureau

- Kovo

- Uniec3

- VABI EPA (software, ook Maatwerkadvies). 


De relatie tussen Energielabel en Primair Fossiel Energiegebruik (BENG-2)


Gebouwgebonden (bijna) energieneutrale woning (eis EU) moet energielabel A+++ of A++++ hebben.

"Hoe wordt geborgd dat energieprestatie-adviseurs [EP-adviseurs] op exact dezelfde wijze de verstrekte informatie beoordelen?
De EP-adviseur toetst, maakt de berekening en registreert de berekening. De Rijksoverheid genereert een energielabel op basis van de geregistreerde energieprestatie in EP-online. Het bevoegd gezag toetst of de geregistreerde berekening aan de eisen voldoet. De kwaliteit is geborgd via de beoordelingsrichtlijn BRL 9500. Registraties mogen worden uitgevoerd door bedrijven die zijn gecertificeerd volgens deze beoordelingsrichtlijn. Voor de berekening wordt gebruik gemaakt van adviseurs met een bewijs van vakbekwaamheid (voor nieuwbouw woningen: EP-W/D). Naleving van de richtlijn wordt door certificerende instellingen gecontroleerd met onder andere interne audits en steekproeven." (Bron Lente-akkoord.)

Tabel energielabel en primair fossiel energiegebruik BENG-2 in kWh/m2jr en tabel energielabel en WWS-puntensysteem (huurhuizen)

tabel energielabel en primair fossiel energiegebruik beng-2 (ep 2) [in kWh/m2,jr]:

tabel energielabel en WWS-puntensysteem (WoningWaarderingsStelsel);
het WWS-puntensysteem is medebepalend voor de hoogte van de huur (de huurprijs) van een woonruimte;
het aantal m2 van de woning (Ag) heeft betrekking op de gebruiksoppervlakte van de woning;
in onderstaande tabel uitsluitend de eengezinswoningen vermeld, niet de meergezinswoningen en andere functies zoals kantoren:


Zie meer bij energielabel.


 TOjuli (temperatuuroverschrijding in juli)
De TOjuli-indicator geeft aan of een gebouw(installatie) in staat is bij hoge buitentemperaturen toch voor een comfortabel binnenklimaat te zorgen. De indicator is gesteld op de maximumwaarde 1,20 (een dimensieloos getal).

De TOjuli geeft aan in welke mate het risico op oververhitting in de zomer is beperkt.
De TOjuli rolt automatisch uit de BENG-berekening; er is dus geen speciale extra berekening voor nodig.

De TOjuli kan voor appartementen een belangrijke eis zijn wanneer die appartementen de benodigde elektriciteit niet (volledig) zelf kunnen opwekken, bijvoorbeeld als niet alle daken en gevels zijn belegd met pv-panelen. Maatregelen om de temperatuuroverschrijding te beperken, kunnen de energiebehoefte vergroten en daarmee de BENG-eisen in gevaar brengen. Om goede afwegingen mogelijk te maken, dient vanaf de ontwerpfase met alle eisen rekening gehouden te worden (BENG én TOjuli) .

Indien er actieve koeling is (airco, koeling via warmtepomp, koude uit warmte-koude-opslag o.d.) wordt verondersteld dat de oververhitting voldoende begrensd wordt. De TOjuli-indicator wordt automatisch op 0,0 gezet en speelt in dit geval dus geen enkele rol!

"Indien TOjuli de grenswaarde van 1,20 overschrijdt mag aan de hand van een dynamisch simualtieprogramma alsnog aangetoond worden dat het risico op overhitting acceptabel blijft." Indien de grenswaarde wordt overschreden kan alsnog aan de TOjuli eis worden voldoen (met dank aan Isover):
- Passieve maatregelen zijn:
. zonwering buiten
. zonwerend glas (g-waarde < 0,4)
. beschaduwingen (overstekken e.d.)
. nachtventilatie (haalt de hitte uit de muren)
. andere passieve maatregelen in het ontwerpstadium zijn desnoods (maar hebben geen voorkeur vanwege negatieve bijwerkingen): kleinere ramen of de woning iets anders op de zon richten. 
- Tot ca. 60% raamoppervlak per gevel kan zonwering buiten al voldoende zijn. Vooral op het zuiden kan een overstek zeer effectief zijn. Minder raamopeningen op het noorden (NW, N, NO) werkt ook gunstig voor BENG-1 omdat glas toch minder isoleert dan geïsoleerde muren. Nadeel van kleinere raamopeningen en van zonwerend glas is dat in de winter minder warmte de woning binnenkomt. Mogelijke nadeel bij zonwerende beglazing: ook het doorzicht kan wellicht minder goed zijn?
- Omdat TOjuli een indicatiegetal is en uit de berekening van de BENG volgt, kan een berekening met een dynamisch simulatieprogramma (temperatuuroverschrijdingsberekening), alsnog aantonen dat het risico op oververhitting acceptabel blijft. De referentie Gewogen Temperatuuroverschrijding (GTO) is daarvoor in het leven geroepen (totaal aantal uur van overschrijding én de mate van de overschrijding).
- Het (alsnog) toepassen van een actief koelsysteem waardoor de TOjuli per definitie nul is.

 Opmerkingen
- Voor actieve koeling is het ook van belang om te kijken welke koelinstallatie wordt toegepast: het verbruik van de installatie wordt meegenomen in BENG-2 en een hoger primair energieverbruik kan ervoor zorgen dat de woning een minder goed energielabel krijgt of zelfs niet aan BENG- 2 eis wordt voldaan.
- Nachtventilatie maakt de kans op oververhitting overdag kleiner.
- Actieve koeling in een gebouw kan uiteraard de temperatuur aangenaam houden of maken, maar dat kan tegen BENG-eis 2 ingaan (energieverbruik). Omdat voor BENG-woningen eigenlijk altijd pv-panelen vereist zijn, kunnen die ook de elektriciteit leveren die benodigd is voor koeling. In dat geval is altijd "gratis groene koeling" beschikbaar tijdens hete zomerdagen (de zon schijnt vaak en krachtig in de zomer). Waarschijnlijk is het potentiële probleem "TOjuli" door de eigen energievoorziening met zonnepanelen ooit achterhaald.
- Zomercomfort in nieuwe woningen - de TOjuli-eis voor de kans op temperatuuroverschrijding (ZEN factsheet Lente-akkoord; ZEN staat voor Zeer Energiezuinige Nieuwbouw).
- Koel houden van je huis en jezelf in de zomer.
- Verbruik van elektra en gas in een woonhuis.  
- Nadeel van de voorgestelde maatregelen om aan de TOjuli-eisen te voldoen is dat er woningen met minder of kleinere raamopeningen ontworpen worden (dat betekent in de winter minder passieve zonnewarmte in huis dus duurder stoken). Terwijl zonwering buiten zo simpel is, maar zonwering moet dan wel bij het ontwerp begroot worden en dat ontbreekt bijna altijd, omdat het de koopsom beïnvloedt... 
Voor winterse zonnewarmte is het beste om een woning ongeveer Noord-Zuid of  te ontwerpen, dan is ook geen zonwering op het Noorden nodig.
- Gebruik van materiaal met een faseverschuiving van 10-12 uur is te overwegen. Door de faseverschuiving nemen de wanden e.d. in de zomer warmte op die pas in de nacht aan de kamers wordt afgestaan. Wanneer die warmte 's nachts kan verdwijnen, kan het 's morgens weer behaaglijk koel zijn. Wanneer teveel warmte wordt opgenomen (grotere faseverschuiving), dan worden de kamers alleen maar warmer omdat de warmte te laat vrijkomt uit het materiaal en dan de temperatuur alweer hoger is. 
- De zitkamer op de zon gericht, bij voorkeur zuid-zuid-west, levert in het koudere seizoen van oktober t/m mei (tweederde van het jaar!) enorme winst op: de zon levert gratis warmte en licht (licht is ook zeker niet onaardig tijdens depri-donkere dagen). Eigenlijk zouden alle woningen globaal op het zuiden gericht moeten zijn. Met voldoende zonwering e.d. is de zon goed buiten et huis te houden als dat gewenst is. 
- Of muren met meer of minder massa gewenst zijn, is afhankelijk van welke bouwwijze men zelf wenst en hoe de exacte situatie is. Het blijkt dat woningen met meer massa sneller voldoen aan de BENG-eisen dan woningen met lichte constructies (houtskeletbouw e.d.); daarom is de BENG-eis voor die woningen met 5 kWh/m2 per jaar verhoogd. Een gewenste faseverschuiving kan hierbij een rol spelen.
Door zeer goede isolatie en 's zomers goede zonwering en eventueel nachtventilatie is bij nieuwe woningen "meer of minder massa" niet zo belangrijk meer.
Voordeel van meer massa (een materiaal met een hogere soortelijke massa, een hogere warmtecapaciteit of meer dikte) is: de massa kan meer warmte opnemen en afstaan wat een geleidelijke temperatuurstijging en -daling in de ruimte tot gevolg heeft en dus comfortabel aanvoelt (in de winter kan de zon de muren meer verwarmen waardoor na zonsondergang minder energie nodig is om de temperatuur op peil te houden; in de zomer wordt het overdag niet zo snel warm omdat de muren warmte opnemen). 
Nadeel van meer massa is: in de zomer wordt meer warmte opgenomen die 's nachts in huis blijft hangen (vermijden door nachtventilatie) en in de winter is overdag meer energie nodig om muren e.d. op te warmen (als die in de nacht hun warmte hebben verloren), maar bij de huidige extreme isolatie speelt de temperatuurdaling 's nachts nauwelijks een rol. 
Voordeel van minder massa is: er is in de winter minder energie nodig om de ruimte te verwarmen (de muren nemen veel minder warmte op dan bij "meer massa"). 
Nadeel van minder massa is: bij veel zoninstraling is de temperatuur in huis snel hoog (de muren nemen nauwelijks iets op) en na verdwijnen van de zon (vooral in de winter) of lager zetten van de verwarming daalt de temperatuur sneller (maar bij zeer goede isolatie speelt dat een wat geringere rol). Voor slecht geïsoleerde woningen zou "minder massa" voordelig kunnen zijn omdat dan minder warmte opgeslagen wordt in de muren (warmte die bij slechte isolatie 's nachts weer verdwijnt).


BENG en Warmteweerstand (R-waarde)

 Omdat niet meer NEN 1068 maar NTA 8800 de (minimale) warmteweerstand bepaalt, zijn er ook andere waarden voor de minimale warmteweerstand (R-waarde; Rc is excl. de overgangsweerstanden):
- Rc vloer minimaal 3,7 m2K/W (was: 3,5)
- Rc gevel minimaal 4,7 m2K/W (was: 4,5)
- Rc dak minimaal 6,3 m2K/W (was: 6,0).

De bepalingsmethode van de energieprestatie van alle (nieuwe) gebouwen is vermeld in NTA 8800 (NEN).
Kijk voor meer informatie op de site Energieprestatie van gebouwen (EPG).
Andere benamingen in deze context 
- Nearly Zero Energy Building (NZEB), de Engelse term voor BENG; let op: nZEB staat helaas soms ook voor net Zero Energy Building, een gebouw dat netto geen energie "van buiten" nodig heeft (zo'n gebouw kan wel of niet op het elektriciteitsnet zijn aangesloten; wanneer het niet eraan verbonden is, noemen we het meestal simpelweg ZEB; wanneer het wel aan het elektriciteitsnet is aangesloten, kan er stroom worden afgenomen en stroom worden geleverd, met minimaal per jaar een netto gebruik van nul)
- Zero Energy Building (ZEB), een gebouw dat geen energie behoeft van energieleveranciers zoals het gas- en elektriciteitsbedrijf (dat dus zelf de benodigde energie opwekt)
- Affordable Zero Energy Building (AZEB) is de naam van het Europees Horizon 2020 project AZEB met als doel oplossingen te presenteren om voor een redelijke prijs naar BENG of ZEB te gaan
- Bijna EngerieNeutraal (BEN), in Vlaanderen de term voor BENG
- Quasi Zéro Energie (Q-ZEN) in Wallonië de term voor BENG
- Zeer Energiezuinige Nieuwbouw (ZEN), een soort ombuiging van energiezuinig naar juist energieleverend
- Nul Op de Meter (NOM), vaak geschreven als nul-op-de-meter: elektriciteit leveren aan en elektriciteit gebruiken van het openbare net waardoor, na een jaar, netto nul op de meter staat; bij nul-op-de-meter wordt alle elektriciteit gerekend, ook die van bijvoorbeeld de tv en de wasmachine.


Relevante documenten

doc versie (status 1 jan 2023) toelichting
NTA 8800 NTA 8800:2023 Energieprestatie van gebouwen - Bepalingsmethode
ISSO 82.1 4e druk, 2022
5e druk, vanaf juli 2023		 Energieprestatie woningen en woongebouwen.
Gedetailleerd rekenen.
Onderfscheid in basis- en detailopname
BRL 9500-W 15 april 2020, inclusief wijzigingsblad van 1 januari 2022 Nationale beoordelingsrichtlijn energieprestatie van woningen en woongebouwen
BRL 9501 15 april 2020, inclusief wijzigingsblad van 1 februari 2022 Methoden voor het berekenen van het energiegebruik van gebouwen en de energetische en financiële gevolgen van maatregelen van energiebesparing


De aangehaalde tekst is van de RVO.

Zie ook passiefhuis!

Eng. nearly Zero Energy Building

 1) De BENG-eisen hebben de EPC-normering vervangen (1-1-2021). Een aspect van de EPC was bijvoorbeeld dat een minder goed isolerende gebouwschil gecompenseerd kon worden met een aantal zonnepanelen extra. Dat geldt overigens voor BENG nog meer om aan BENG-eisen 2 en 3 te voldoen. BENG volgt de NTA 8800 rekenmethode. (Terug)