afkortingen in de bouw, bouwkundige tekeningen, afkortingen architectuur

home		© / contact, lid NVJ
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

afkortingen, afko's, beginnend met letters h t/m p *)

(klik hier voor Engelse termen en afkortingen in de bouw)
(klik hier voor Franse termen en afkortingen in de bouw)
(kijk hier voor symbolen in bouwtekeningen)

De volgende lijst geeft een aantal afkortingen die in de bouwwereld worden gebruikt, bijvoorbeeld op bouwtekeningen. Ook de meer gangbare zijn opgenomen.
Eventuele punten in afkortingen zijn veelal weggelaten.
Een afkorting als k-waarde staat redelijk voorin bij de de letter K (dus niet beginnend met "KW"), maar R_c-waarde wordt als "RC" beschouwd. V-trechtertest is een beetje dubieus, maar staat voorin de V (dus niet beginnend als "VT").
Veel frequent gebruikte afkortingen worden met kleine letters geschreven (onderkast letters); voor de duidelijkheid is daar in een aantal gevallen van afgeweken en zijn afkortingen in hoofdletters opgenomen.
Af en toe wordt de lijst aangepast dus geef a.u.b. zo nu en dan <F5 verversen> in de browser om de laatste versie te zien.

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z 0/9


h	hoogte
h	uur (hour/heure)
h	constante van Planck
h	warmteoverdrachtscoëfficiënt
h	hecto (100)
H	symbool voor belichting
H	enthalpie
H	magnetische veldsterkte
H-gas	Hoogcalorisch gas, dat wil zeggen (aard)gas dat per m3 relatief veel energie kan leveren, namelijk met een bovenwaarde tussen 10,8 kWh/m3 en 12,8 kWh/m3 gas (verg. L-gas; zie bij L-gas voor meer info)
H-profiel	(stalen) profiel in de vorm van een H (H-profiel)
ha	hectare (100 are, 10.000 m²)
HACCP	Hazard Analysis Critical Control Points; het HACCP-systeem is een methode om bijvoorbeeld voedingsmiddelen te produceren of te verwerken die aan de hoogste eisen voldoen op het gebied van voedselveiligheid; zie HACCP wand-, pladond- en vloersystemen
HAK, HAK-kast	HoofdAansluitKast, een meterkast
HAWT	Horizontal Axis Wind Turbine (zie windenergie)
HBCD, HBCDD	HexaBromoCycloDoDecane (CAS-nr. 25637-99-4)
HBO	Hoger BeroepsOnderwijs
HCFK	HydroChloorFluorKoolstof of HydroChloorFluorKoolwaterstof, een koudemiddel dat de ozonlaag kan aantasten en daarom in steeds meer toepassingen verboden wordt (verg. CFK). "In HCFK's is een deel van de waterstofatomen niet vervangen door chloor, hierdoor wordt de levensduur in de atmosfeer belangrijk verkort; ze tasten de ozonlaag minder aan dan CFK's." (Wikipedia)
HCM	Hollandse Cement Maatschappij
HD	H-profiel, breedflensbalk HD (verg. HEA, HEB, HEM, HP); High-Density, Hoge-Dichtheid, soms Hoge-Densiteit (alle soms zonder koppelteken ertussen)
HDF	High Pressure Density board (verg. MDF)
HDI	HogeDrukInjectie of Hohe Druck Injektion (in het Engels VHP, Very High Pressure), zie jetgrouten
HDM	diffusible Hydrogen of the Deposited Metal, een waarde waterstof [ml/100g], bij lastechnieken
HDPE	High Density PE, ook wel PE-HD genoemd (PE is PolyEtheen/PolyEthyleen, zie HDPE-folie, verg. VLDPE, LDPE, MDPE)
HDR, HDRI	High Dynamic Range (Image/Imaging), in de fotografie een type foto waarbij zowel de donkere als de lichte delen eenzelfde bereik hebben (je ziet dus heel veel details die anders wegvallen); een aantal foto's met verschillende belichtingstijden worden daartoe over elkaar gelegd (je krijgt dan van die onwerkelijke kleuren), maar door tone-mapping wordt er een "realistisch" beeld van gemaakt
HE	Hot Extruded staal (warmgetrokken staal)
HEA, HEB, HEM	H-profielen, verschillende typen H-ligger, breedflensbalken (stalen ligger, verg. HD, HP)
HEMS	Home Energy Management System
hEN	harmonised European standard (geharmoniseerde Europese Norm), een voorloper van CE-markering
HES	High Early Strength (hoge aanvangssterkte), een kenmerk van bepaalde soorten cement (bijvoorbeeld Portlandcement CEM I 52,5 R HES, verg. HSR)
HFC, HFK	HydroFluoroCarbon, geHalogeneerde Fluor Koolwaterstof (koelmiddel / koudemiddel R32 bevat een deel HFKs)
HFRC	Hybrid Fibre Reinforced Concrete (vezelversterkt beton met vezels van kunststof en staal, hybride vanwege zowel kunststof als stalen vezels, verg. FRC, HPFRC)
hh	herenhuis
hh	huishoud-, huishoudelijk
hha	huishoudelijk afval (verg. bsa, gft, inda, kca, kga, rda, sa, zha)
HHCAP	Human Health Criteria Air Potential, een milieueffect
HHD	Het Hellend Dak, branchevereniging voor dakdekkers hellende daken
HIPS	High Impact PolyStyrene
HKO	Haitsma Korte Overspanning; een HKO-ligger is een korte ligger (verg. HKP)
HKP	Haitsma Koker Profiel, een HKP-ligger is een lange betonnen ligger waarbij polystyreenblokken tijdens het storten voor de "holle" ruimte zorgt, tot 70 m lengte en 240 ton (verg. HKO)
HHV	Higher Heating Value (bovenste verbrandingswaarde), een waarde bij de bepaling van bijvoorbeeld de Primaire Fossiele Energiefactor van bijvoorbeeld elektriciteit (verg. LHV)
HHW	hoog hoog water
HK, HKN	oude aanduiding betonstaal (wapening) voor resp. Koudvervormd (koudgerekt) en Koudvervormd toegepast in Netten (behorend bij FeB400 en FeB500, nieuwe klasse zie B500A/B/C)
HLB	High Load Bearing (hoge last dragend, bijvoorbeeld vloerisolatie van olietanks met foamglas)
HMI	Human Machine Interface (denk bijvoorbeeld aan domotica)
HMV	Hoofdbediening (hoofdschakelaar) Mechanische Ventilatie (verg. SMV)
HOB	Half Open Bebouwing (België; in Nederland: 2 onder 1 kap)
hoh	hart op hart
horeca	hotel, restaurant, café
HP	H-profiel, speciaal voor funderingsconstructies; zie MV-paal (verg. HD, HEA, HEB, HEM)
HP	Heat Pump, de Engelse term voor warmtepomp
HP90/90	High-tenacity Polypropylene (?, of wellicht High-Performance), een aanduiding voor een geotextiel met treksterkte in lengterichting >= 90 kN/m, treksterkte in breedterichting >= 90 kN/m (dus beide minmaal 90 kN/m)
HPC	High Performance Concrete
HPFRC	High Performance Fiber Reinforced Concrete (verg. FRC, HFRC)
HPL	High Pressure Laminate (hogedruk kunststofplaat met hardkunststof toplaag; verg. CPL)
HPP	Hydrogen Production Plant, een fabriek waar waterstof (H2) wordt geproduceerd, zie eventueel energieopslag
HPP	Hydrogen Power Plant, een elektriciteitscentrale met als invoer waterstof; soms is het een Combined HPP omdat ook aardgas als bron van energie wordt gebruikt zolang er nog niet voldoende (groene) waterstof is
H-profiel	(stalen) profiel in de vorm van een H
HR	Hoog Rendement (venster, cv-ketel, ventilatie)
HR+, HR++	extra Hoog-Rendement glas (HR+ glas heeft U-waarde van 1,6 W/m2 K en HR++ glas 1,2)
HRe	Hoog Rendement cv-ketel die ook (een beetje) elektriciteit levert
HRL	Hoge Resolutie Luchtopnamen (luchtcartografie e.d.)
HRww	Hoog Rendement warmwater (verg. HR-ketel voor de cv)
HS	High Sulphate resistance, hoge bestandheid tegen sulfaten, slakgehalte >= 65 %, een kenmerk van bepaalde soorten cement (bijvoorbeeld CEM III/B 32,5 N LH HS, verg. HES, HSR)
HS	HoogSpanning (36 kV tot 220 kV; verg. LS, MS, ZHS)
H_s, Hs	significante golfhoogte (bijvoorbeeld bij watergolven; H van Height, s van significant; in meter)
HSB	HoutSkeletBouw
HSB	HogeSterkteBeton (Engels: HSC; verg. UHSB)
HSC	High Strength Concrete (hogesterktebeton HSB)
HSFP	Hauteur Sous Faux Plafond, de Franse term voor HVP
HSL	HogeSnelheidsLijn
HSP	HogeSnelheidsPaal (Voorbij Funderingstechnieken HSP)
HSPVC	High Strength PolyVinylChloride, zie PVC-O
HSR	High Sulphate Resistance, een hoge bestandheid tegen sulfaten, slakgehalte >= 66 %, een kenmerk van bepaalde soorten cement (bijvoorbeeld CEM III/B 42,5 N LH HSR, verg. HES, HS)
HSSD	High Sensitive Smoke Detection (rookdetectie, als een vals alarm (loos alarm) zeker niet gewenst is, zie ook ASD)
HT	Human Toxicity
HTM	Hout-, Timmer- en Meubelbranche
HTP, HTTP	Human (health) Toxicity Potential, , humane toxiciteit t.o.v. 1,4-Dichloorbenzeen, een onderdeel van o.m. de MPG-berekening
HUA	Het Utrechts Archief
HUF-toets	HUF staat voor Handhaafbaarheid, Uitvoerbaarheid, Fraudebestendigheid, vastgelegd in een zogenoemde HUF-toets
HVAC	Heating, Ventilation, Air Conditioning (verwarming, ventilatie, airconditioning/koeling; verg. AC, AC/CV) Er zijn veel Engelse termen die hier mee te maken hebben, zie HVAC Glossary voor deze termen: Air changes per hour, Air cleaner, Air conditioner, Air filtration system, Air handler, Air handler, air handling unit, All-in-one system, Allergen, British thermal unit (BTU), BTU, Capacity, Centrifugal fan, CFM, Chiller, Coil, Compressor, Condenser, Condenser coil, Constant air volume, Control, Controller, Cycling, Damper, Deep lake water cooling, Dehumidifier, Delta T , Diffuser, Dry bulb temperature, Dry bulb thermometer, Duct, Ductwork, Economizer, Energy Star®, Enthalpy, Evaporator, Fan coil unit, Flow, Fresh air fan, Fresh air fraction, Fresh air intake, Furnace, Gas furnace heat exchanger, Grille, Heat exchanger, Heat gain, heat load, heat loss, Heat pump, Heat transfer, Heating coil, Hepa filter, Home automation, HSPF, Hspf – (heating seasonal performance factor), Humidifier, Humidity, HVAC, Hybrid comfort system, Indoor coil, Indoor/outdoor system, Industrial refrigerator, Intermediate fluid, Load calculation, Makeup air unit, Matched system, Minimum outside air, Modulating heating, NATE, Outdoor coil, Outdoor unit, Outside air damper, Outside air temperature, Packaged system, Packaged terminal air conditioner, Packaged unit, Plenum space, Psychrometric, Radiant ceiling panels, Radiant floor, Radiation, Refrigerant, Rooftop unit (RTU), SEER, SEET, Smart home, Smoke damper, Split system, Subcooling, Superheat, Terminal unit, Thermal zone, Thermostat, Two-stage (cooling and heating), Two-stage heating / two-stage cooling, TXV thermostatic expansion valve, Underfloor air distribution, Unitary controller, Variable air volume, Variable-speed motor, Zoning system
HVDC	High Voltage Direct Current (hoogspanningsgelijkstroom)
HVO, HVO 100, HVO100	Hydrotreated Vegetable Oil, de zogenoemde blauwe diesel (waarom niet groene diesel? omdat de waterstof die benodigd is nog niet groen is maar "blauw", d.w.z. grijze waterstof waarbij de CO2 wordt afgevangen?), de diesel die geen fossiele brandstof is (de "100" geeft aan "100%", de andere HVO's, bijvoorbeeld HVO 50, zijn dus minder milieuvriendelijk omdat er minder HVO in de diesel zit): geproduceerd op basis van waterstof, behandelde plantaardige oliën en restafval zoals dierlijke vetten, CO2-reductie van maar liefst 90% in vergelijking met fossiele diesel, de dieselmotor is bij blauwe diesel stiller dan op fossiele diesel (deze diesel wordt beter verbrand, de motor loopt soepeler), het hele jaar door te gebruiken (fossiele diesel niet bij ernstige kou), is niet hygroscopisch dus kan lange tijd opgeslagen worden zonder aan kwaliteit te verliezen, her verbruik (aantal km op 1 liter) is identiek aan dat van de fossiele diesel, is nog wel duurder dan fossiele diesel (okt 2024: diesel B7 ca. 1,52 euro/liter en HV 100 ca. 1,96 euro/liter) (diesel B7 betekent is fossiele diesel met 7% bijmenging biobrandstof)
HVP	Hoogte Verlaagd Plafond, Hoogte Vals Plafond (een vals plafond is een verlaagd plafond), zie bij plenum en verlaagd plafond
HW	Hoog Water
HW	Hot Worked steel, Hot Wrought steel (beide: warm gevormd staal)
HW	HemelWater (afvoer; verg. VuilWater VW)
hwa	hemelwaterafvoer (soms: regenwaterafvoer rwa; vaak met een diameter, bijvoorbeeld 80, d.w.z. 80 mm)
HWBP	HoogWaterBeschermingsProgramma
HWC	houtwolcement(plaat) (Engels: WWCB, Wood Wool Cement Board)
HWL, HWN	oude aanduidingen betonstaal (wapening) voor resp. Warmgewalst Lasbaar en Warmgewalst toegepast in Netten (behorend bij FeB220 en FeB400, nieuwe klasse zie B500A/B/C)
HWTK	HoofdWerkTuigKundige
Hz	Hertz (eenheid van frequentie)

I	elektrische stroomsterkte, in U = I * R (spanning = stroomsterkte * weerstand)
I	geluidsintensiteit
I	lichtsterkte
I	stralingssterkte
I-profiel	(stalen) profiel in de vorm van de letter I
IABR	Internationale Architectuur Biennale Rotterdam
IBA	Individuele Behandeling Afvalwater (bijvoorbeeld met sceptic tanks; verg. WVO)
IBB	Integrale Brandveiligheid Bouwwerken
IBK	Instituut voor Bouwkwaliteit, een (waarschijnlijk tijdelijke) stichting die de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) nader verklaart
IBR	Instituut voor BouwRecht
ic	in casu
IC	ntegrated circuit
ICB	Integrale Criminaliteitsbestendigheid Bouwwerken
ICDLI	International Committee of the Decorative Laminates Industry
ICES/ STRUDEL	Integrated Civil Engineering System / STRUctural DEsign Language, engineering software eind jaren 1970 van IBM; zie bijvoorbeeld het spaceframe van Het Romeinse Museum (het oude Thermenmuseum)
ICES/ COGO	Integrated Civil Engineering System / COordinate GeOmetry
ICF	Insulated Concrete Forms, een bepaald type bouwblok
icm	in combinatie met
ICOM	International Council Of Museums
ICT	Informatie- en CommunicatieTechnologie
id	idem (hetzelfde)
idd	inderdaad (idd zeker niet specifiek voor de bouw)
IDS	Information Delivery Specification, "begeleidt de ontwikkeling en levering van projectinformatie" in BIM
ie	id est (dat wil zeggen (d.w.z.), dat is (d.i.))
IE	Inwoner-Equivalent (gemiddelde belasting oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen door 1 inwoner per etmaal, verg. ve, veO, veG, veZ)
IE	Internationale Eenheid
IE	Intellectueel Eigendom (verg. met octrooi, patent)
IenM	Ministerie van Infrastructuur en Milieu
IFC	Industry Foundation Classes, een open bestandsformaat voor bouwinformatie (o.m. BIM; verg. DWG, DXF, gbXML, RAW); IFC is een "datamodel voor semantische afspraken en dataformats" en "zorgt voor een soepele uitwisseling van modelobjecten en hun eigenschappen, tussen verschillende software-applicaties", zie eventueel Building Smart International
IFD	Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen
IFD	Internationale Federatie van Dakdekkers (Internationale Föderation des Dachdeckerhandwerks, International Federation for the Roofing Trade)
ifv	(Vlaams) in functie van
igv	in geval van
iha	in het algemeen
ihb	in het bijzonder
ihkv	in het kader van
IHW	InformatieHuis Water
ihw	in het werk (op de bouwplaats, niet vooraf vervaardigd in fabriek o.d. of niet vooraf te bepalen); verg. voc (volgens opgaaf constructeur)
ihwg	in het werk gestort (beton) (verg. tpg)
iig	in ieder geval
IKB	Integrale KetenBeheersing (in de bouw: bijvoorbeeld bij het onderhoud aan doseerinrichtingen bij prefab en betonmortel)
II	Inspectie-Instelling
il	in loco (ter plaatse)
IL, IL1, IL2, IL3	Inspection Level (resp 1, 2, 3 voor IL1, IL2, IL3; zie bij gevolgklasse)
ILS	InformatieLeveringsSpecificatie, een onderdeel van BIM
ILT	Inspectie Leefomgeving en Transport "bewaakt en stimuleert de naleving van wet- en regelgeving voor een veilige en duurzame leefomgeving en transport", een onderdeel van Ministerie van Milieu en Infrastructuur, voortgekomen uit de samenvoeging van de VROM-inspectie (VI) en de Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW)
IM1, IM2, IM3, IM4	IMmersion-classes, zie bij corrosieklasse
IMHO	In My Humble Opinion (naar mijn bescheiden mening, meestal gezegd wanneer je sterk twijfelt aan de juistheid van een bewering)
IMP	Indicatief MeerjarenProgramma water, bijvoorbeeld IMP 85/89
IMVD	Is Mijn Dak Veilig, een registratiesite met Europees gecertificeerde veiligheidssystemen van het dak, die zijn te raadplegen via de postcode van het dak
in	inch
ind	indeling
inda	industrieel afval (verg. bsa, gft, hha, kca, kga, rda, sa, zha)
inox	inoxidable, Frans voor roestvast/roestvrij (inox wordt niet vaak gebruikt, wel bijvoorbeeld bij bestek e.d., verg. rvs)
INP	balkstaal I-profiel (verg. IPE)
io	in overleg
io	in opleiding
IO	Industrieel Ontwerpen (voorheen Industrieel Vormgeven / Industriële Vormgeving, IV)
IoE	Internet of Everything, waarbij "alles" via internet en smartphones e.d. gestuurd kan worden en eventueel zelfsturend is (apparaten laten "van zich horen"; verg. IoT)
ION	Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (Vereniging ION)
IoT	Internet of Things, waarbij "alles" via internet en smartphones e.d. gestuurd kan worden en eventueel zelfsturend is (apparaten laten "van zich horen"; verg. IoE); het risico van IoT is dat bij uitval van (een deel van) internet of bepaalde software voor een wereldwijde storing kan zorgen (de keten is zo sterk als de zwakste schakel; een dergelijke, soms wereldwijde fout kan ontstaan door een vergissing of moedwillig); omdat steeds meer apparaten en programma's aan internet worden gekoppeld en men vaak de standaardwachtwoorden niet wijzigt, wordt de kans steeds groter dat de firmware / software van brandalarmen, tunnels, elektriciteitsvoorzieningen e.d. door ciminele hackers worden aangestuurd
IP	Intellectual Property (term die te maken heeft met octrooien, patenten, octrooirect, patenttrecht; zie eventueel bij startup-onderneming)
IP	Internet Protocol (bijvoorbeeld in de term IP-adres, het adres van een netwerkkaart of controller die op internet is aangesloten en op die manier een uniek adres op internet heeft)
IP1x, IP2x e.d.	"International Protection Rating, ook soms Ingress Protection. De IP-codering op elektrische apparaten is een aanduiding voor de mate van beveiliging van de constructie van elektrische of elektronische apparatuur tegen eigen schade door gebruik in "vijandige omgevingen" en tegen eventueel gevaar voor de gebruiker." Zie verder bij Wikipedia. Een voorbeeld is de IP25 beschermingsgraad voor bepaalde elektrische warmwatertoestellen.
IPB	Integraal Plan Brandveiligheid
IPE	balkstaal I-profiel (verg. INP)
iPHA	International Passive House Association
IPO	INterProvinciaal Overleg
IPP	Industrial Partnership Programme
IPS	Installatie Performance Scan
IPvE	Integraal Programma van Eisen (verg. PvE)
IR	InfraRood
ISO	International Organization for Standardization (oorspronkelijk waarschijnlijk International Standards Organization o.d.)
ISGV	Inkoop Samenwerking Gooi en Vechtstreek, een samenwerkingsverband t.b.v. bijvoorbeeld aanbestedingen
ISPM	International Phytosanitary Measure; ISPM is een markering van houten verpakkingen; "in de wereldstandaard ISPM 15 zijn maatregelen vastgelegd om te garanderen dat levend ongedierte zich niet via houten verpakkingen verspreiden"; een voorbeeld: een etiket met "NL 000 HT" met NL als ISO landcode, 000 een drie-cijferig registratienummer van de behandelaar en HT de behandelingswijze Heat Treatment aangeeft; zie Stichting Markering Houten Verpakkingen SMHV
ISSO	kennisinstituut voor de installatiesector, de volledige naam was oorspronkelijk "Instituut voor Studie en Stimulering van Onderzoek", maar die wordt al lange tijd niet meer gebruikt (zie ook NTR)
itm, itt	in tegenstelling met, in tegenstelling tot
ITC	Innovatie Test Centrum (van Rijkswaterstaat)
ITS	Internationaal ToegankelijkheidsSymbool (vaak een icoon van een persoon in een rolstoel)
ivm	in verband met
IW-klasse, IW1..IW4	Initiële Wateropname, IW1 (zeer weinig zuigend) t/m IW4 (sterk zuigend), een kenmerk van bijvoorbeeld een baksteen (zie bij baksteen specificaties)
ivwv hs/ls	installatie- en werkverantwoordelijke hoogspanning en laagspanning
IWUN	Interprovinciale Werkgroep Uniformering Meterruimten (meterruimte is in de volksmond meterkast)
izgs	in zeer goede staat

J	Joule (eenheid van energie, 1 J = 1 Nm; 1 Watt is 1 Joule per seconde ofwel 1 J/s; voor Joules en kWh zie bij kWh, zie ook eenvoudig omrekenen energie-eenheden)
J	traagheidsmoment
J	stroomdichtheid
J-ring	met de J-ring-test wordt de vloeimaat van specie voor (zelfverdichtend) beton bepaald
JDPV	Jan Dirk Peereboom Voller (architect)
JIT	Just In Time (zie bijvoorbeeld lean bouwen en smart industry)
jr	jaar
jr	junior (de jongere, de beginneling)

k	kamer
k	kast
k	kookplaat (wandcontactdoos voor; verg. ek en Perilex)
k	(bij een driehoekje) koolzuursneeuwblusser
k	koppelfactor
k	veerstijfheid
k	kilo (1000 of 10³)
K	Kilo (afgerond 1000 of 10³; eigenlijk 2¹⁰ ofwel 1.024), bijvoorbeeld in KBytes
K	Kelvin (verg. C van Celsius)
K	warmtedoorgangscoëfficiënt
k-factor	de k-waarde, k-factor of bindmiddelfactor geeft aan welk deel van de vulstof, in combinatie met cement, als bindmiddel mag worden gezien
k-waarde	de k-waarde, k-factor of bindmiddelfactor geeft aan welk deel van de vulstof, in combinatie met cement, als bindmiddel mag worden gezien
K150, K200, K250	betonkwaliteit volgens de GBV-1950: K150 komt overeen met sterkteklasse C8/10, K200 met C11/1 en K250 met C13,5/16,5 (zie eventueel kubusdruksterkte)
Ka	Kilo annum (duizend jaar, geologisch begrip; vaak in kleine letters: "ka"), bijv. 10 ka BP is 10.000 jaar voor heden (vóór 1950), bijv. 10 ka ¹⁴C is 10.000 jaren geleden gemeten volgens de ¹⁴C-methode
Kabaz	de Kern van Architectuur is de Bewustwording van onze Alledaagse Zoektocht naar ruimte…, om ons heen en in ons zelf (architectenbureau Kabaz)
karakt	karakteristiek
KB	Kathodische Bescherming
KB	Koninklijk Besluit; Koninklijke Bibliotheek
KB	KwaliteitsBorger, degene die gecertificeerd is op de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) toe te zien
KBB	KlankBordgroep Bodembescherming (ook: KBb; zie NRB)
KBI	Stichting KwaliteitsBorging Installatiesector
KBO	KruispuntBank van Ondernemingen (Vlaamse Kamer van Koophandel KvK)
kc	koelcel
kca	klein chemisch afval (verg. bsa, gft, hha, inda, kga, rda, sa, zha)
KCAF	Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (funderingsherstel)
kcal	kilocalorie, 1 kcal = 4,2 kJ, zie bij kJ en eenvoudig omrekenen energie-eenheden
kcg	kristal-cement-graniet
KCG	KennisCentrum Glas
KD	"KD (Kiln Dried) hout daarentegen wordt gelijkmatig gedroogd in een droogkamer/oven. Vooraf wordt het benodigde vochtpercentage voor het hout ingesteld. Dit proces gaat sneller en is veel gelijkmatiger. Het vochtpercentage aan de buitenzijde is namelijk gelijk aan de kern (binnenkant) van het hout. KD gedroogd hout 'werkt' daardoor een stuk minder dan AD gedroogd hout. Dit proces is wel iets duurder en minder goed voor het milieu." (GevenHout) (kiln dried is Engels voor oven-gedroogd) Verg. AD (Air Dried)
kdt	keuken, douche, toilet
KEMA	Keuring van Elektrotechnische Materialen, sinds 30-12-2019 "is het eigendom van KEMA B.V. overgedragen van DNV GL naar CESI SpA. De overname omvat alle hoogspanningstesten, inspectie- en certificeringsactiviteiten die zijn uitgevoerd in de KEMA-laboratoria in Arnhem (Nederland) en Praag (Tsjechië)." (Wikipedia) Tussen 2011 en 30-12-2019 zijn onderdelen van KEMA overgenomen door DNV en DEKRA (verg. Kiwa, TNO, TÜV).
KENTEC	KENniscentrum voor TEChnisch vakmanschap
KERN	Kennisinstituut Energetische Renovatie en Nieuwbouw (Stichting KERN)
KEW	Kapitaalverzekering Eigen Woning
kga	klein gevaarlijk afval (verg. bsa, gft, hha, inda, kca, rda, sa, zha)
kgf	kilogramforce, de druk die 1 kg uitoefent op 1 m2 van het aardoppervlak; afhankelijk van de breedtegraad op aarde, in NL is dat bijvoorbeeld 9,81 Pa (voor veel toepassingen volstaat 1 kgf = 10 Pa als die 2% toch binnen de significantie valt); zie ook bij Pa
kgv	kleinst gemene veelvoud
KGV	KoudGeVormd, zie koudgevormd
KGW	KoudGeWalst, zie koudgevormd
KI	Kunstmatige Intelligentie (ook AI, Artificial INtelligence); kadastraal inkomen
KIA	KleinschaligheidsInvesteringsAftrek
KIK	Komo Instrument Kwaliteitsborging, een toegelaten instrument in verschillende modules om als gekwalificeerde kwaliteitsborger te voldoen aan de gestelde eisen
KISS	"Keep It Simple, Stupid" of "Keep It Short and Simple": afkorting van een bekende manier om een probleem of innovatie aan te pakken (van alle onnodige zaken ontdoen)
KIVI	KIVI is Koninklijk Instituut Van Ingenieurs, voorheen KIVI NIRIA (NIRIA was Nederlands Instituut voor Register-Ingenieurs en Afgestudeerden van Hogere Technische Scholen)
Kiwa	oorspronkelijk Keurings Instituut voor Waterleiding Artikelen, een organisatie voor hooggekwalificeerde certificering in tal van sectoren (de volledige naam wordt al lange tijd niet meer gebruikt, maar simpelweg Kiwa); verg. Kema, TNO, TÜV
kJ	kiloJoule (zie bij J van Joule en bij eenvoudig omrekenen energie-eenheden)
kk	koelkast (wandcontactdoos voor)
kk	kosten koper (verg. vrij op naam von)
kkn	keuken
kl	klasse
k&l	kabels & leidingen
KLH	KruisLaagHout, Kruislagenhout, ofwel: cross-laminated timber CLT
KLIC	Kabels en Leidingen InformatieCentrum, de voorloper van de WION
KMO	in Vlaanderen "Kleine, Middelgrote en micro-Ondernemingen" of, in de volksmond, "Kleine en Middelgrote Ondernemingen" (in Nederland: MKB)
kmr	kamer
kN	kiloNewton; 1 kN komt overeen met iets meer dan 100 kg (101,97 kg)
KNA	Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (beheerd door Centraal College van Deskundigen (CCvD) archeologie)
KNAW	Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen
KNB	Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek
KNB	Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (ook voor klachten over notarissen)
KNOB	Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond; de KNOB treedt naar voren als de landelijke vereniging ter bevordering van de kennis van architectuur- en bouwgeschiedenis, archeologie, cultuurlandschap en monumenten
KNX	waarschijnlijk een verkorting voor connection en is een standaard voor domotica (zie ook KNX)
KOAC-NPC	Oorspronkelijk stichting "Keuring, Onderzoek en Advies in de Civiele techniek" (afkomstig uit de drie regionale laboratoria Noordelijk, Oostelijk en Zuidelijk Wegenbouwlaboratorium, samengevoegd in 1992) resp. "Netherlands Pavement Consultants" (afkomstig van de Hollandse betongroep HBG; NPC was opgericht in 1984 uit een samenvoeging van de wegmeetdienst van Hollandse Wegenbouw Zanen HWZ en Pavement Management Consultants PMC van Shell); de naam KOAC-NPC dateert van 2004; "sinds 2013 is KOAC als een zelfstandige divisie onderdeel van KIWA N.V. en per februari 2017 werkt KOAC-NPC onder de naam Kiwa KOAC"
KOMO	oorspronkelijk Keuring en Onderzoek voor Materialen in Openbare werken: het keuringsinstituut voor producten, processen, systemen en diensten in de bouw (de volledige naam wordt al lange tijd niet meer gebruikt, maar simpelweg KOMO)
kPa	kiloPascal (1000 N/m2); bijvoorbeeld 200 kPa is 2 bar; in de volksmond correspondeert 1 kPa met 100 kg/m2 of 10 g/cm2 (eigenlijk kgf/m2 resp. gf/cm2)
KPI	KPI's zijn Kritieke Prestatie-Indicatoren (ook, soms: Kritische Prestatie-Indicatoren), in het Engels: Key Performance Indicators; KPI's zijn variabelen om de prestaties van bedrijven te achterhalen, te beoordelen en, indien mogelijk, te meten; KPI's werken op verschillende niveaus in de organisatie en moeten voldoen aan de SMART-filosofie
KPV	KanaalPlaatVloer
KpVV	Kennisplatform Verkeer en Vervoer, onderdeel van CROW
kr	kamer
K&R	Kiss & Ride, een stopplaats voor auto's waar slechts kort van gebruik mag worden gemaakt (extreem kort parkeren)
krl	kruipluik (luik naar kruipkelder/kruipruimte)
KRMT	Kandidaat RegisterMakelaar en Taxateur (verg. RMT)
KRW	KaderRichtlijn Water, "de Kaderrichtlijn Water is in 2000 van kracht geworden en heeft als doel de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater in Europa te waarborgen", de Kaderrichtlijn wordt vaak genoemd in samenhang met "Waterbeheer van de 21e Eeuw (WB21)" waarin "ruimte voor de rivier" ter sprake komt om wateroverlast te vermijden
kt	kooktoestel
KV-er	KleinVerbuiker, bijvoorbeeld van elektriciteit (meestal woningen en zeer kleine bedrijven)
kVA	kiloVoltAmpère (kW bij factor 1)
kVAr	blind vermogen kiloVoltAmpère reactief (bij zonnepanelen)
KVE	Kok & Van Engelen (KVE Composites Group)
KvH	Kwaliteitseisen Voor Hout (NEN 5466)
KvK	Kamer van Koophandel
KVT	Kwaliteitseisen Voor Timmerwerk
kw	koud water
kW	kilowatt (1000 Watt, zie W van Watt en kWh van kiloWattuur)
kwalibo	kwaliteitsborging in het bodembeheer
kWh	kiloWatt hour, kilowattuur, de eenheid van energie die gelijk is aan 1 kW uitgeoefend gedurende 1 uur, 1 kWh = (1000 J/s)*(3600 s) = 3.600.000 J = 3,6 MJ, zie eenvoudig omrekenen energie-eenheden; andere grote energie-getallen met Wh zijn: 1 TWh = 1.000 GWh = 1.000.000 MWh = 1.000.000.000 kWh = 1.000.000.000.000 Wh; 1 TWh = 1.000 GWh 1 GWh = 1.000 MWh 1 MWh = 1.000 kWh 1 kWh = 1.000 Wh (= 3.600 J)
KWH	Kwaliteitszorg Woondiensten Huursector
KWL	KoudWaterLeiding
KWO	Koude-Warmte-Opslag, zie WKO
KWZI	(Vlaams) Kleineschalige WaterZuiveringsInstallatie, Kleine WaterZuiveringsInstallatie
KZS, kzs-blokken	kalkzandsteen-blokken (zie ook bouwblokken)

l	liter
l	lengte
l	soortelijke overgangsenergie
L	geluiddrukniveau
L	impulsmoment
L	luminantie
L	overgangsenergie/warmte
L	golflengte bij heersende waterdiepte (in meter [m])
Lnnn	codering voor kalkzandsteen Lijmblok, nnn = dikte in mm
L-gas	Laagcalorisch gas, dat wil zeggen (aard)gas dat per m3 relatief weinig energie kan leveren, namelijk met een bovenwaarde tussen 9,5 kWh/m3 en 10,7 kWh/m3; het Nederlandse aardgas van de grote gasvelden is L-gas; cv-ketels zijn hierop ingesteld; van hoogcalorisch gas (H-gas) kan door toevoegen van stikstof L-gas gemaakt worden (verg. H-gas). 1 m3 gas staat dus ongeveer gelijk aan 10 kWh; immers: 1 m3 gas komt overeen met 35,17 MJ (een soort standaard gesteld door Gasunie; de waarde varieert echter naar het soort gas!); 1 kWh heeft een warmte-inhoud van ( 1000 J/sec) * (3600 sec) = 3.600.000 J ofwel 3,6 MJ; dus 1 m3 gas staat ongeveer gelijk aan 10 kWh.
la	linksaf
LA	Limited Alkalides (begrensd alkaligehalte), een kenmerk van bepaalde soorten cement (bijvoorbeeld CEM III/B 32,5 N LH HSR LA)
LAC	Light weight Aggregate Concrete (LAC 2 t/m LAC 25 druksterkte in N/mm2; denk bijvoorbeeld aan Argex); verg. LC
LAN	Local Area Network
LAN	Landelijk Actieprogramma Netcongestie (zie eventueel congestie)
LAP, LAP2	Landelijk AfvalbeheerPlan (LAP2)
LBC	Living Building Concept
LBC	Landelijk BedrijfsvoeringCentrum (ook Central Control Center CCC), het hoofdkantoor van de beheerder van het elektriciteitsnet (het LBC wordt ook wel "zaal" genoemd)
LBK	LuchtBehandelingsKast (in het Engels AHU, Air Handling Unit)
LBK	Lineaire BandKeramiek (ca. 5500-5000 v.Chr.), een term om de oudste Europese boerencultuur mee aan te duiden
LBV	LuchtBelVormer, een mogelijke hulpstof bij de bereiding van betonspecie
LBVG	Low Body Voltage Generation, een lage persoonsoplading (meestal i.v.m. statische elektriciteit, zie bij ESD-vloer)
LC	Light (weight) Concrete (lichtbeton, coderingen zijn LC12/13, LC20/22, LC30/33, LC40/44, LC50/55, LC60/66, LC70/77, LC80/88 druksterkte sterkteklasse in N/mm2; o.m. Argex); verg. LAC
LCA	Life Cycle Analysis, LevensCyclusAnalyse; verg. ESL
LCC	Life Cycle Costing (verg. TCO, LCA, LCCA)
LCCA	Life Cycle Cost Analysis (verg. LCC)
LCI	Life Cycle Inventory Analysis, inventarisatie van de levenscyclus (levenscyclusinventarisatie)
LCIA	Life Cycle Impact Assessment, analyse van het effect van de levenscyclus (levenscycluseffectanalyse)
LCOE	Levelized Cost Of Electricity, een gegeven bij accu's en batterijen
LDES	Long Duration Energy Storage, zodat je bijvoorbeeld in de winter kunt profiteren van de opgeslagen energie (zie CAES bij congestie)
LDPE	Low Density PE (PolyEthene), een thermoplast (verg. VLDPE, MDPE, HDPE)
LDR	Light Dependent Resistor, een weerstand die verandert afhankelijk van invallend licht: veel licht geeft een lage weerstand, weinig licht geeft een hoge weerstand (verg. NTC)
LDS	Lekkage Detectie Systeem (bij bijvoorbeeld groendak, verg. SPS)
LD-staalslak	een verzamelnaam voor alle staalslakken die afkomstig zijn van de staalbereiding via het Linz-Donawitz proces
LEAB	Laag-Energie AsfaltBeton (ook wel LT-asfalt genoemd, verg. DAB, GAB, OAB, SMA, STAB, ZOAB en de CE-markering AC nn surf xx)
LED	Light Emitting Diode (ook: led, met kleine letters)
ledig	lege, dus onbekabelde aansluiting (voor toekomstig gebruik, ook: loos)
LEED	Leadership in Energy and Environmental Design (een "keurmerk" voor duurzaamheid; "LEED Green Building Rating System werd ontwikkeld door de United States Green Building Council (USGBC); LEED kan worden beschouwd als het Amerikaanse equivalent van BREEAM; verg. Dutch Green Building Council DGBC)
LEW	Lage Energie Woning (nadert een passiefhuis)
LH	Low Heat of hydration (lage hydratatiewarmte-ontwikkeling ), een kenmerk van bepaalde soorten cement (bijvoorbeeld CEM III/B 32,5 N LH HSR LA)
LHESS	Latent Heat Energy Storage Systems (zie Thermal Energy System TES, Phase Change Material PCM)
LHM	Landelijk Hydrologisch Model, "waarmee op landelijk niveau berekeningen kunnen worden gemaakt (verg. NHI)
LHV	Lower Heating Value (onderste verbrandingswaarde) (verg. HHV)
LIFO	Last In First Out ("stack"; verg. FIFO)
ll	laatstleden
LLAP	Long Life Asphalt Pavement, Long-Lasting Asphalt Pavement (verg. o.m. ZOAB)
LLC	Limited Liability Company, een soort Amerikaanse BV (Beperkte Vennootschap), waarbij de aandeelhouders alleen aansprakelijk zijn voor hun aandeel in de investering
LLDPE	Linear Low Density PE (PolyEthene, verg. VLDPE, LDPE, MDPE, HDPE)
LLW	Laag Laag Water
LL-WP, LLWP	Lucht/Lucht WarmtePomp (verg. LW-WP, WW-WP)
LLWW	Lucht/Lucht WarmteWisselaar (verg. warmtewisselaar ww, aarde warmtewisselaar aww, bodem warmtewisselaar bww, buizen warmtewisselaar bww, platen warmtewisselaar pww)
lm	lichtmast
Lm	Lumen (eenheid van lichtsterkte/lichtstroom; verg. candela cd, Lux); Lm-terugval (Lumen maintenance waarde) is het verminderen van de lichtopbrengst na verloop van tijd, vaak 70-80% an het einde van de levensduur van de lichtbron/lamp
LMC	Latex-Modified Concrete (LMC-mortel, polymeerbeton), zie ook PC, PCC, PPCC
LMRA	Laatste Moment Risico Analyse; zoals in LMRA-kaart met aandachtspunten net voor de start van een (bouw)project
LMV	Landelijke Makelaars Vereniging (LMV) en Register van Vastgoed Taxateurs (RVT) zijn in 2009 gefuseerd onder de naam VastgoedPRO
L_o	golflengte op diep water (L van Length, herkomst van de o onbekend; in meter [m])
LOA	Level Of Automation (bijvoorbeeld Grasshopper/Rhino/Archicad verhoogt de LOA aanzienlijk)
LOB	LoopbaanOriëntatie en -Begeleiding; omdat een foutieve keuze van school- of vakrichting veel gevolgen heeft, is LOB bijna noodzakelijk om de interesse van leerlingen voor bepaalde vakken te peilen en hen te begeleiden in de keuze
LOHC	Liquid Organic Hydrogen Carriers, ofwel een drager van waterstof (Hydrogen, H2) zodat geen waterstof hoeft te worden getransporteerd (onder druk) maar de waterstof is in een soort olie opgesloten en kan er na transport weer uit worden gehaald; de waterstof kan daarna worden toegepats als energiebron (warmte of, via brandstofcellen, elektriciteit)
loos	lege, dus onbekabelde aansluiting (voor toekomstig gebruik, zie ledig)
LOP	LandschapsOntwikkelingsPlan
LOT	Lifetime Optimalisation Tool (Lifetime Optimalization Tool)
LPG	Liquefied Petroleum Gas (verg. MDO)
LR	LichtReflectie
LRbi, LRbu	LichtReflectie naar binnen en LichtReflectie naar buiten
LRi, LRe	LichtReflectie naar binnen (intern) en LichtReflectie naar buiten (extern)
LRL	Lage Resolutie Luchtopnamen (luchtcartografie e.d.)
LRV	Light Reflectance Value (ook LRW Licht Reflectie Waarde), de waarde die aangeeft in welke mate het oppervlak opvallend licht (zichtbaar licht van alle golflengten en in alle richtingen) reflecteert, een gegeven bij bijvoorbeeld vloerbedekking e.d.; de LRV bepaalt bijvoorbeeld ook of er meer of minder licht nodig is om een ruimte goed te verlichten (een vloer met een lage LRV absorbeert veel licht en daar zal dus meer watt's aan verlichting nodig zijn dan bij een vloer met een hoge LRV); de waarde loopt van 0 (een volmaakt absorberend oppervlak, zwart nadert dit soms) tot 100 (wit kan dit soms naderen); naast kleur zijn ook structuur en glans van het oppervlak van belang
LRW	Licht Reflectie Waarde, zie bij LRV
LS	LaagSpanning (230 V en 400 V; verg. MS, HS, ZHS)
LSL	Laminated Strand Lumber (timmerhout / constructiehout van gelamineerde "strengen" ofwel reepjes hout), zie pdf, verg. LVL
lt	lage temperatuur (zie lage temperatuur verwarming ltv)
lta	lichttoetredingsfactor, lta-waarde (verg. g-waarde en eventueel de oude zta)
LT-asfalt	Lage Temperatuur Asfaltbeton, een andere benaming voor LEAB
LTFD	Lange Termijn FrequentieDistributie-model, de oude benaming van NNM
LTP	Load Transfer Platform (zie paalmatras)
ltv	lage temperatuur verwarming (ca. 35 graden C; verg. zltv)
LTV	Loan To Value ratio; als de gemiddelde loan to value ratio 85% is, dan is de gemiddelde (resterende) hypotheekschuld 85% van de woningwaarde (op het moment van peilen)
Lux	eenheid van lichtsterkte (verg. Lumen Lm als eenheid van lichtstroom en candela cd); het symbool is lx (hoewel vaak ook lux zelf wordt gebruikt, bijvoorbeeld daglicht als indirect zonlicht is 10000-20000 lux ofwel 10-20 klx)
LVL	Laminated Veneer Lumber (timmerhout / constructiehout van gelamineerd fineer, Ultralam), "bestaat uit meerdere lagen van 3 à 6 mm dikke grenen- en vurenfineren; de fineerlagen liggen meestal parallel, soms ook gekruist", verg. LSL, verg. gelamineerde spant en eventueel CLT (cross-laminated timber)
LW	Lucht/Water zoals in LW-WP (Lucht/Water WarmtePompen)
LW	Laag Water
LWA	Lightweight Aggregate (zie EN 13055)
LWA, L_WA	A-Weighted sound power Level in dB(A), simpel gesteld het geluidsniveau van een machine, bijvoorbeeld "LWA 94 dB" (dit dient op een sticker op de machine vermeld te zijn)
LW-WP, LWWP	Lucht/Water WarmtePomp (verg. WW-WP)
lx	symbool van de eenheid lux, maar vaak alleen maar als klx (kilolx) omdat meestal ook "lux" zelf wordt gebruikt als symbool; zie bij lux
LZA	LinkerZijAanzicht

m	met
m	meter
m	massa
m	magnetron (wandcontactdoos voor)
m	magnetisch moment
m	milli (0,001)
M	moment van kracht
M	magnetisatie
M	molecuulmassa
M	schroefdraadsysteem Metrisch
M	Mega (10⁶; eigenlijk 2²⁰ ofwel 1.048.576), bijvoorbeeld in MBytes
Md	codering voor druksterkte van Metselmortel: Mnn, waarbij nn de druksterkte is (M2,5; M5; M8; M12 en M20) zie afbeelding met nieuwe en oude codes
Mnnn	codering voor kalkzandsteen Metselblok, nnn = dikte in mm
M1, M2, M3, M4, M5	oude codering voor de druksterkte van metselmortels, zie afbeelding met nieuwe en oude codes (zie ook Md)
Ma	Mega annum (miljoen jaar, een geologisch begrip)
MAC-waarde	Maximaal Aanvaarde Concentratie (van een schadelijke stof)
MAC-C- waarde	Maximaal Aanvaarde Concentratie waarbij C staat voor Ceiling, plafondwaarde
MAC-TGG- waarde	Maximaal Aanvaarde Concentratie waarbij TGG staat voor TijdGewogen Gemiddelde
MAETP	Marine Aquatic Eco Toxicity Potential, mariene aquatische ecotoxiciteit t.o.v. 1,4-Dichloorbenzeen
mag	magnetron (wandcontactdoos voor)
MAG	Metal Active Gas, MAG-lassen is een is een voorbeeld van de GMAW-lasmethode met een reactief gas (CO₂, eventueel met argon, verg. MIG, een andere GMAW-lasmethode en SMAW)
MArch	Magister Architecturae (Master of Architecture)
MARS	Modern Architectural Research Group (Londen, MARS Group)
MaSS	MaSS is een onderdeel van Cultureel Erfgoed; "Maritime Stepping Stones (MaSS) is een database met verhalen over wrakken en sites onder water. MaSS wil een volledig beeld geven van een site in zijn archeologische en historische omgeving. Het is niet de bedoeling om exacte posities te geven."
Mawipex	MArie en WIllem (van Doorn), de namen van de oprichters van Mawipex
MB	MethyleneBlue-waarde geeft de kwaliteit van het fijne materiaal in bijvoorbeeld een betongranulaat aan
MB	Moeilijk Brandbaar (halogeen toegepast om brandbaarheid sterk te verminderen)
mbar	0,001 bar
MBWA	Management By Walking Around (Management By Wandering Around), zie bij management
MBZH	Moeilijk Brandbaar, Zonder Halogeen (of Zero Halogeen)
MBZH-FB	Moeilijk Brandbaar, Zonder Halogeen (of Zero Halogeen), FunctieBehoud (deze afkorting wordt niet vaak gebruikt)
MBZH-FR	Moeilijk Brandbaar, Zonder Halogeen (of Zero Halogeen), Fire Resistant
MCB	oorspronkelijk MetaalCompagnie "Brabant" (de volledige naam wordt niet meer gebruikt, maar simpelweg MCB Nederland BV)
MCC	Motor Control Center; MCC-ruimte of MCC-gebouw is de ruimte of het gebouw dat de trafo's (transformatoren), schakelaars en andere bedieningsapparatuur bevat (ook wel ECC genoemd, Electric Control Center)
MCD	Master City Developer, een masteropleiding stedelijke gebiedsontwikkeling (meer gericht op strategie, tactiek e.d. dan de oude term "stedenbouwkunde" aangaf, waarschijnlijk omdat na 2008 wel geld beschikbaar is voor "milieu" en "watermanagement")
MD	Metal Depletion, een milieueffect
MD	Membrane Distillation, bijvoorbeeld bij de elektrolyse van zeewater naar waterstof (Polymer Electrolyte Membrane Water Electrolysis PEMWE)
MDCS	Monument Diagnose en Conservering Systeem, zie Schade aan steenachtige materialen (Identificatie met MDCS, van Cultureel erfgoed en TNO)
MDF	Medium Density Fibre board (verg. HDF)
MDI	Methylene Diphenyl di-Isocyanate, een component bij de fabricage van polyurethaan (PUR)
MDO	Marine Diesel Oil (verg. LPG)
MDPE	Medium Density PE (PolyEthene, verg. VLDPE, LLDPE, LDPE, HDPE)
MDV	Manufacturer's Determinated Value (verg. MLV)
ME	Marine Eutrophication, een milieueffect
MEB	Moulded Earth Block, zie leemsteen (ook: Molded Earth Block, in de VS)
MEG	Mono Ethylene Glycol (ook wel genoemd propaan-1,2-diol of propyleenglycol), een koelmiddel (bij 30% MEG in water is het mengsel vloeibaar tot ruim 13 graden C onder nul; soortelijke warmte c van mengsel is 3591 J/kg.K; soortelijke massa ro van mengsel is 1053 kg/m3; verg. MPG en PEG)
MEP	Milieukwaliteit ElektriciteitsProductie
MER	MilieuEffectRapportage
MET	Marine EcoToxicity, een milieueffect
MF	MelamineFormaldehyde, een thermoharder; schroefdraadsysteem Metrisch Fijn
MF	Mineral Fiber (minerale wol: steenwol, glaswol) in het Nederlands meestal als MW afgekort
MFA	Material Flow Analysis, "is een methode om stromen en voorraden van materialen of stoffen in een goed gedefinieerd systeem te kwantificeren. In een MFA wordt gekeken naar kwantiteit. Daarnaast kan onderscheid gemaakt worden in de kwaliteiten van verschillende stromen"
MFA	MultiFunctionele Accommodatie: verschillende maatschappelijke organisaties op één locatie, bijvoorbeeld een gemeentehuis en een school, of een dorpshuis/cultuurcentrum en een zorgcentrum
MFFD	MultiFunctional Flood Barrier, een dam of dijk die het land beschermt tegen het water en gelijktijdig andere functies heeft (bijvoorbeeld een parkeergarage of winkels)
MFP	Multi-Functional Plate, een plaatmateriaal gebaseerd op hout: houtresten (soort wat dikkere houtkrullen) worden met melamine gemengd en samengedrukt tot een plaat (toegepast als vloerplaten en soms wandplaten)
MGE	Maatschappelijk Gebonden Eigendom (vergelijkbaar met MVE); MGE "is een vorm van eigenwoningbezit in de sociale sector. Hierbij is de bewoner eigenaar van de woning, maar is de woningcorporatie verantwoordelijk voor groot onderhoud. Het woord 'Gebonden' verwijst naar het feit dat de eigenaar het huis niet op de vrije markt mag doorverkopen. De eigenaar is verplicht het huis bij verkoop aan te bieden aan de woningcorporatie." (Uw huis en hypotheek)
MGW	meergezinswoning (een zelfstandige woning als onderdeel van een vastgoedobject dat meer woningen omvat)
mgt	management
MHBN	Maatgevend Hydraulisch BelastingNiveau. "Het MHBN is de hoogte waarop de kruin van de dijk zou moeten worden aangelegd om aan het einde van de planperiode te voldoen aan het criterium voor golfoverslag. In het bovenrivierengebied wordt het MHBN anders bepaald dan in het benedenrivierengebied en de IJssel- en Vechtdelta (zie paragraaf 7.3)." (Informatiepunt Leefomgeving)
mho	met het oog op
MHP	vakcentrale voor Middelbaar en Hoger Personeel (ook wel vakcentrale voor Middengroepen en Hoger Personeel genoemd; ook waarschijnlijk wel VCP genoemd)
MHV	Machina HandVorm (zie handvormsteen)
MHW	Maatgevende HoogWaterstand. "De berekende waterstand aan het einde van de planperiode met een gemiddelde overschrijdingskans per jaar waarop de waterkering moet zijn berekend. Afhankelijk of het ontwerp een dijk of een rivierverruimingsmaatregel betreft, wordt de maatgevende waterstand berekend aan de teen van de dijk of in de as van de rivier." (Informatiepunt Leefomgeving); zie eventueel aanleghoogte en dijkbewaking
mHz, MHz	milliHertz resp. MegaHertz
mi	middag
mi	mijns inziens
MIA	Milieu-InvesteringsAftrek
MIAR	Movimento Italiano per l'Architettura Razionale (ca. 1935, Italiaans Rationalisme, rationele architectuur)
MIG	Metal Inert Gas, MIG-lassen is een voorbeeld van de GMAW-lasmethode met helium of argon, een inert gas (verg. MAG, een andere GMAW-lasmethode en SMAW)
MIKK-meter	Maatwerk In KopersKorting; met de MIKK-meter of iemand in aanmerkin gkomt een korting te verkrijgen op een door een woningcorporatie in de verkoop geplaatste woning (bij verkoop wordt de korting plus een deel van de meerwaarde aan de woningcorporatie "teruggeven")
MIM	Metal Injection Molding, een methode om metaal te vormen door metaalpoeder met een bindmiddel in een vorm te spuiten (gecompliceerde vormen zijn zo van metaal te maken); verg. CIM en PIM
MiMo	Meer input, Meer output (een regelsysteem, verg. SiSo)
min	minuut
min	minus
MIP	Monumenten Inventarisatie Project; "het MIP werd in de periode 1987-1994 uitgevoerd door de provincies en de vier grote steden, in samenwerking met de toenmalige Rijksdienst voor de Monumentenzorg (RDMZ)"; "in de MIP Objecten database zijn gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle cultuurhistorische gebouwde objecten uit de periode 1850-1940"; "bij het MIP is ongeveer 2,5% van de totale Nederlandse woningvoorraad (stand 1990) geïnventariseerd; zo'n 9% daarvan is in het Monumenten Selectie Project (MSP) aangewezen als rijksmonument"
MIT	Massachusetts Institute of Technology, misschien wel het belangrijkste technische opleidingsinstituut in de wereld
MIVA	MInderVAliden (bijvoorbeeld bij toilet- en badruimten, bij vloeren met/zonder hoogteverschillen, bij liften)
MJ	MegaJoule, zie eenvoudig omrekenen energie-eenheden
MJOB	MeerJarenOnderhoudBegroting (ook wel met tussen-s MeerJarenOnderhoudsBegroting; vaak aangeduid met MOB)
MJOP	MeerJarenOnderhoudPlanning (ook wel met tussen-s: MeerJarenOnderhoudsPlanning; vaak aangeduid met: MOP); bijvoorbeeld VvE's hebben zo'n planning nodig om de benodigde reserveringen te kunnen doen
MJPO	MeerJarenProgramma Ontsnippering. "Veel natuurgebieden zijn versnipperd doordat kanalen,spoorwegen en autowegen er dwars doorheen zijn aangelegd. Dat betekent dat veel dieren vastzitten in een onnatuurlijk klein leefgebied. Het Meerjarenprogramma Ontsnippering (MJPO) herstelt de verbindingen tussen de natuurgebieden. Bijvoorbeeld door de aanleg van ecoducten en wildtunnels." (Rijkswaterstaat) Andere zaken die het leven of overleven van dieren vergemakkelijken, zie hulpmiddelen t.b.v. dieren.
MK	MeterKast (MR, MeterRuimte), verg. SK is StijgKast
MKB	Midden- en KleinBedrijf (in Vlaanderen "Kleine, Middelgrote en micro-Ondernemingen" of, in de volksmond, "Kleine en Middelgrote Ondernemingen" (KMO) en in Wallonië PME, volledige naam van de laatste afkorting helaas onbekend)
MKI	MilieuKostenIndicator, de milieukosten voor een project in euro's, een onderdeel van rekensysteem DuboCalc ( Duurzaam Bouwen Calculator); termen zijn bijvoorbeeld MKI-score, MKI-reductie; "de MKI weegt alle relevante milieueffecten die ontstaan tijdens de levenscyclus van een product en telt deze op tot één enkele score (in euro's)"; in het Engels heet de MKI ECI (Environmental Cost Indicator)
mld	miljard
mln	miljoen
MLTW	Moore, Lyndon, Turnbull en Whitaker (architectenbureau, beëindigd in 1970)
MLV	Manufacturer's Limited Value (verg. MDV)
m/m	massa (massapercentage bij ...% m/m, verg. volumepercentage v/v)
mmv	met medewerking van
mn	met name
MNP	Milieu- en Natuurplanbureau, ondergebracht bij Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)
MO	MedeOpdrachtgeverschap (verg. PO, CPO)
MOB	MeerjarenOnderhoudsBegroting (ook wel MJOB)
MOC	Mechanisch, Operationeel, Chemisch; de MOC-methode houdt in dat bij een probleem gezocht wordt naar een mechanische dan wel operationele oplossing en als laatste een chemische oplossing (bijvoorbeeld corrosie van buizen bij aardwarmte (geothermie)
MoMA	Museum of Modern Art (New York)
MoMo	Modern Movement (moderne beweging)
MoMo	Modernisering Monumentenzorg, met als gevolg dat veel gemeenten cultuurhistorische waardenkaarten hebben laten maken
MOOC	Massive Online Open Courses (uitspraak: "moek"), gratis open onderwijs via internet, een soort gratis open universiteit online; voorbeelden zijn edX (o.m. van de TU Delft), Futurelearn en Coursera (verg. OCW)
MOP	MeerjarenOnderhoudPlanning, ook bekend als MJOP
MPa	MegaPascal (d.w.z. 1 N/mm2 ofwel 10⁶ N/m2 ofwel 10³ kN/m2 ofwel ca. 0,1 kg/mm2 ofwel ca. 10 kg/cm2 ofwel ca. 100.000 kg/m2)
MPG	MilieuPrestatie Gebouw (MilieuPrestatieberekening Gebouwen, een onderdeel van GPR Gebouw)
MPG	Mono Propylene Glycol (een koelmiddel; bij 30% MPG in water is het mengsel vloeibaar tot ruim 13 graden C onder nul; soortelijke warmte c van mengsel is 3796 J/kg.K; soortelijke massa ro van mengsel is 1038 kg/m3; verg. MEG, PEG)
MPP	Maximum Power Point tracking, een efficiency-begrip bij bijvoorbeeld zonnepanelen
MPPT	Maximum Power Point Tracking, een gegeven bij een laadregelaar bij een zonnepaneel dat zijn stroom aan een thuisbatterij) geeft; "een laadregelaar verzorgt de juiste elektrische stroom (met de juiste laadspanning) van het zonnepaneel naar de accu van een apparaat", "deze voorkomt overladen én onderladen van de accu"; de MPPT-laadregelaar probeert het maximale vermogen uit de zonnepanelen te halen; de PWT-laadregelaar is het kleinere broertje van de MPPT
MR	MeterRuimte (MK, MeterKast)
MRPI	MilieuRelevante ProductInformatie, zie bijvoorbeeld MRPI Gyproc gipskartonplaat
MRS	MonumentenRegistratieSysteem, bijvoorbeeld in de term "MRS aanv.", zie Cultureel Erfgoed (waarschijnlijk: aanvaard in het monumentenregistratiesysteem)
MS	Metal Stud (wanden)
MS	MiddenSpanning (1kV tot 30 kV; verg. LS, HS, ZHS)
MSP	Monumenten Selectie Project, zie bij MIP
MTBF	Mean Time Between Failure (de gemiddelde tijd tussen het optreden van twee fouten); gerelateerde begrippen zijn: MTTD Mean Time Till Diagnose (gemiddelde diagnosetijd), MTTR Mean Time Till Repair (gemiddelde reparatietijd) en MTTF Mean Time Till Failure (gemiddelde tijd vanaf hersteld zijn tot optreden van de fout)
MTG	Maximaal Toelaatbare Gevelbelasting. "Op grond van artikel 72 van de Wet geluidhinder door de Minister vast te stellen geluidsbelasting die resteert na toepassing van saneringsmaatregelen voor een industrieterrein."
MTR	Maximaal Toelaatbaar Risico
mu (μ)	micro (10^-6)
mu (µ)	dampdiffusiecoëfficiënt is (dampdiffusiegetal, dampremmingscoëfficiënt), zie bij dampdiffusie
MUAD	Master of Urban & Area Development, "een deeltijd opleiding tot all-round gebieds- en procesmanager voor mensen met minimaal 3 jaar werkervaring"
mv	maaiveld
mv	mechanische ventilatie (bedoeld wordt de mv-unit of de schakelaar voor mechanische ventilatie, verg. 3ST)
mv	meervoud
MV	benaming voor MV-paal (ook: HP-paal)
MV-box	zie bij mechanische ventilatie
MVE	Maatschappelijk Verantwoord Eigendom (vergelijkbaar met MGE); de MVE-koopvorm biedt kopers een aantal garanties, waaronder verkoop aan de woningcorporatie, groot onderhoud door de woningcorporatie e.d., mede afhankelijk van de vorm van de MVE (MVE-A,-B,-C)
MVO	Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, bijvoorbeeld via cradle-to-cradle of deelname aan de circulaire economie
MVP	Minimum Viable Product, een product dat aan de (absolute) minimumspecificaties voldoet, een soort 1e versie van een product (uit de wereld van Lean en Startup; viable is Engels voor haalbaar, levensvatbaar, uitvoerbaar)
MVRDV	de eerste letters van de voorvoegsels/achternamen van de oprichters Winy Maas, Jacob van Rijs en Nathalie de Vries (MVRDV, architectenbureau)
MVSA	Meyer en Van Schooten Architects
MW	MegaWatt (10⁶ Watt); verg MWth
MW	Minerale Wol (steenwol, glaswol); in het Engels MF (Mineral Fiber)
MWe	MegaWatt electric, de eenheid waarmee een eelektriciteitscentrale aangeeft hoeveel MW elektriciteit wordt opgewekt (de output van de centrale); vaak wordt ook de MWt aangegeven, het aantal MegaWatt thermal: de hoeveel warmte benodigd om dat aantal MWe te leveren (de input van de centrale)
MWG	Mineral Wool Glass (glaswol)
mwkk, µwkk	microwkk (micro warmte kracht koppeling)
MWR	Mineral Wool Rock (steenwol)
MwSt	Mehrwertsteuer, de Duitse BTW
MWt	MegaWatt thermal, zie bij MWe
MW_th	MegaWatt thermisch (bijvoorbeeld bij aardwarmte (geothermie))

n	aantal (aantal deeltjes, moleculen e.d.)
n	nano (10^-9)
N	Noord
N	Newton, eenheid van kracht (1 N = 1 kg*m/s²); ongeveer-waarden: 1 kg = 10 N; 1 ton = 10.000 N = 10 kN; 1 kN = 100 kg (eigenlijk 101,97 kg)
N	aanduiding Normale beginsterkte bij cement (bijvoorbeeld CEM III/B 32,5 N LH HS, verg. hoge beginsterkte R)
NAD	Nationaal Applicatie Document (bijv. NVN-ENV 1994-1-1 met NAD, een soort NEN-norm)
NAi	voormalige Nederlands Architectuurinstituut, Het Nieuwe Instituut (o.m. architectuur en design)
NAM	Nederlandse AardolieMaatschappij, een werkmaatschappij van Shell en ExxonMobil voor winning van aardolie en aardgas op Nederlands grondgebied
NAP	Normaal Amsterdams Peil
NAS	Nationale Adaptatie Strategie, een nogal woke en ontzettend duur "project" (2022-2026?) om Nederland voor te breiden op de gevolgen van klimaatverandering. Kritische noot: Vaak wordt door de ingehuurde adviseurs vervolgonderzoek aangeraden (kassa!). Zijn er ooit mensen met gezond verstand die de "resultaten" van die extreem dure rapportages beoordelen? Zie eventueel klimaatadaptief.
nav	naar aanleiding van
NAVB	Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (België), onderdeel van Constructiv
NAW	Naam, Adres, Woonplaats
NB	Nota Bene (let wel)
NB	Noord Brabant
NBD	Nederlandse BouwDocumentatie (NBD)
NBN	Normalisatie-instituut België, Bureau de Normalisation (in Nederland: NEN)
NBNL	NetBeheer NederLand, "de vereniging van alle elektriciteit- en gasnetbeheerders van Nederland"
NBP	NatuurBeheerPlan; NatuurBeleidsPlan
NBR	NitrilButadieenRubber (ook nitrilrubber genoemd), vaak toegepast wanneer EPDM niet voldoet (wat betreft resistentie tegen bijvoorbeeld minerale olie, niet tegen o.m. ketonen; verg. FPM
NBvT	Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBvT)
nC, nChr	na Christus (verg. AD, CE)
NC	Not Connected (niet aangesloten)
NCCI	Non-Contradictory Complementary Information, de referentie in een Nationale Bijlage die nadere informatie of handreikingen bevat en niet in tegenspraak is met de Eurocode
NCBE	Nationaal programma Circulaire Economie (2023- 2030 ), zie bij CBE
NCG	Nederlandse Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica
NCS	Natural Colour System, een systeem voor kleurcodes van bijvoorbeeld vloerbedekking
NCW	Netto Contante Waarde, de contante waarde van de opbrengsten minus de contante waarde van de kosten (soms over een aantal jaren bezien, bijvoorbeeld 10 of 20 jaar, om eenmalige kosten te nivelleren)
NDA	Nederlandse Dakdekkers Associatie
NDP	New Product Development
NDP	Nationally Determined Parameters (parameters die nationaal en niet Europees, zijn vastgelegd bij bijv. de Eurocodes)
NEDC	New European Driving Cycle, een testmanier om de actieradius en uitstoot e.d. van een auto te meten. De NEDC-methode is vervangen door de WLTP-methode.
neg	niet elders genoemd
Nemef	Nederlandsche Meubelsloten Fabriek (NEMEF)
NE-metaal	Nicht Eisen, zoals in NE-Metall (Nichteisenmetall), Duits voor non-ferro-metaal (NF-metaal: zink, aluminium, koper, messing e.d.), soms vernederlandst als NE-metaal
NeMo	Nederlandse Mortel Organisatie
NEMO	geen afkorting, maar Latijn voor niemand, geen (nemo non betekent iedereen; nemo Romanus is geen Romein); NEMO is de naam van het wetenschapsmuseum in Amsterdam
NEN	de NEN is NEderlandse Norm (norm van het NEN); het NEN is NEderlands Normalisatie-instituut (in België: NBN; verg. NPR, NTR), zie ook NTA. Het instituur NEN vermeldt: "Nederlandse Norm (NEN-norm): eisenstellende afspraak; brede vertegenwoordiging van belanghebbenden; volgens consensus; openbare commentaarperiode van minimaal 3 maanden; doorlooptijd van 1 jaar tot maximaal 3 jaar (afhankelijk van internationalisatie). Resultaat: een norm met een groot draagvlak en autoriteit."
NEN-EN	NEderlandse Norm Europese Norm
NEPROM	Vereniging van Nederlandse Projectontwikkeling Maatschappijen
NeR	Nederlandse emissieRichtlijn lucht
NeVaP	Nederlands Vastgoedexploitatie Platform
NF	No Failure (Bijvoorbeeld bij prestatiebepalingen van een bouwproduct; verg. NR, NPD)
NF	Norme France (in België: NBN, in Nederland: NEN)
NF-metaal	Non-Ferro metaal (d.w.z. "geen ijzer"; non-ferro-metalen zijn o.m. zink, aluminium, koper, messing e.d.; in het Duits: NE-Metall)
NFO	Nuttige Functionele Oppervlakte (zie bij BVO)
NFPA	National Fire Protection Association; de NFPA heeft verschillende normenuitgewerkt zoals de NFPA 70E (Standard for Electrical Safety in the Workplace)
NGO	Non-Governmental Organization (niet-gouvernementele organisatie), een organisatie die niet tot de overheid behoort maar zich richt op een maatschappelijk doel, vaak in het buitenland, op NGO database is (per land) na te gaan welke organisatie welk bedrag heeft besteed
NHG	Nationale Hypotheek Garantie (zie WEW en NWWI)
NHI	Nederlands Hydrologisch Instrumentarium (NHI), een toolbox voor het maken van hydrologische modellen (verg. LHM)
NHL	Nederlands HandelsLood (van nhl 12 t/m nhl 40, d.w.z. 12 kg/m2 t/m 40 kg/m2)
NHL	Natural Hydraulic Lime, kalk gebrand uit kalksteen (steenkalk) of schelpen (schelpkalk)
NIBE	Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie
NIBV	Nederlands Informatiecentrum Bodembeschermende Voorzieningen
NIH	Not Invented Here, de neiging ideeën, normen, kennis van buiten je gebied (land, bedrijf, vak) te negeren (niet te gebruiken)
NIL	Nederlands Instituut voor Lastechniek
NITG	NITG-TNO (daarna TNO-NITG en verder simpelweg TNO) is de opvolger van de RGD, de Rijks Geologische Dienst
NIVRE	Nederlands Instituut Van Register Experts
NKAM	Nederlandse Kring Aardse Materialen (de eigen NKAM-site bestaat sinds 2021 niet meer)
NKS	Nederlandse KastelenStichting
nl	namelijk
nl, NL	Nederland
NLCS	Nederlandse CAD Standaard, 2D CAD-standaard van de Nederlandse GWW-sector
nm	namiddag
nm	nanometer (10^-9 m)
Nm³	Normaal kubieke meter, een aanduiding voor een kubieke meter aardgas bij 0 graden C (bij een druk van 101,325 kPa ofwel 1,01325 bar ofwel vrijwel 1 atm); een "normaal kubieke meter" aardgas bevat 5,4% meer energie van de "standaard kubieke meter" aardgas (Sm³); Nm³ is een wat wonderlijke "eenheid" omdat de N normaliter voor Newton wordt gebruikt en niet voor de term Normaal; verg. Sm³ Soms wordt het aantal mg van een stof vermeld in een Normaal kubieke meter lucht o.d. [mg/Nm³].
NMD	Nationale Milieudatabase; "De databases van Stichting NMD bevatten milieudata die bij het berekenen van de milieuprestatie van bouwwerken worden gebruikt. Naast de database met (achtergrond) processen en basisprofielen, die wordt gebruikt door LCA-uitvoerders, is er de database met milieuverklaringen voorheen genoemd productkaarten, die we de Nationale Milieudatabase (NMD) noemen. De NMD beheert twee databases. Namelijk de milieudatabase met de milieuverklaringen en de processendatabase." (2023-09)
nmda	niet meer dan anders
NMP	Nationaal Milieubeleidsplan, ondergebracht bij Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)
NMVOC	Non-Methane Volatile Organic Compouns, een milieueffect
NN	Nomen Nescio, Latijn voor "de onbekende" (letterlijk: naam ik weet het niet)
NN	Normal Null (Duitse NAP, ongeveer gelijk aan NAP)
nnb	nog niet bekend
NNI	oude afkorting van het NEN (Nederlands Normalisatie Instituut)
NNM	Nieuw Nationaal Model (bepaling luchtkwaliteit, verg. SRM, oude naam is LTFD)
NNN	NatuurNetwerk Nederland, werd door het InterProvinciaal Overleg (IPO) gemaakt (verg. EHS)
no	netto
no	numero, nummer (meestal: nummer nr)
NO	NoodOverstort
NOA	Nederlandse Ondernemersvereniging voor Afbouwbedrijven
NOCT	Nominal Operating Cell Temperature; bij pv-panelen een soort standaardsituatie (zonkracht, windsnelheid e.d.) waardoor vergelijken van pv-panelen enigszins mogelijk wordt
nOJ	na Onze Jaartelling (na het begin van onze jaartelling), voor wappies die niet nC (na Christus) willen gebruiken (zo ook vOJ)
NOM	Nul Op de Meter (nul-op-de-meter); elektriciteit leveren aan en elektriciteit gebruiken van het openbare net waardoor, na een jaar, netto nul op de meter staat; bij nul-op-de-meter wordt alle elektriciteit gerekend, ook die van bijvoorbeeld de tv en de wasmachine; verg. BENG, nZEB (nearly Zero Energy Building), POM
NOM	Noordnederlandse OntwikkelingsMaatschappij, tegenwoordig geheten Investerings- en ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland (verg. BOM)
notk	nader overeen te komen
NOx	Nitrogen Oxide, aanduiding stikstofoxiden (NO₂, NO₃)
NOVB	Nederlandse Organisatie voor Brandveiligheid
NOVI	de Nationale Omgevingsvisie (NOVI), waarvan het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) een onderdeel was; de site van de Nationale Omgevingsvisie verwijst (sinds in werking treden van de Bbl?) naar Ruimtelijke ordering
np	nul pas, 0 pas (België; verg. het Nederlandse p voor peil)
NPD	No Performance Determined (geen prestat bepaald; bijvoorbeeld van gevaarlijke stoffen in een bouwmateriaal; verg. NF, NR)
NPF	Nominal Protection Factor (beschermingsfactor bij maskers, stoffilters; zie ook PBM, MAC-waarde)
NPR	Nederlandse PraktijkRichtlijn, een onderdeel van een NEN-norm (verg. NTA, NTR, NVN). Het instituur NEN vermeldt: "Nederlandse praktijkrichtlijn (NPR): informatieve afspraak; brede vertegenwoordiging van belanghebbenden; volgens consensus; openbare commentaarperiode van minimaal 3 maanden; doorlooptijd gemiddeld 1 jaar. Resultaat: een praktische uitwerking van de bepalingen in een norm. Bijvoorbeeld toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegegevens."
NPT	National Pipe Thread Taper, een Amerikaansee pijpschroefdraad, NPTF is Fuel and oildryseal, conisch; NPSF is NPTF maar met rechte draad)
nr	naar
nr	nummer (soms: numero no)
NR	Not Required (bijvoorbeeld van een karakteristiek van een bouwproduct; verg. NF, NPD)
NRB	Nederlandse Richtlijn Bodembescherming bedrijfsmatige activiteiten (verg. bijvoorbeeld VVV)
NRC	Noise Reduction Coefficient. "De Noise Reduction Coefficient (NRC, geluidsreductiecoëfficient), berekend volgens ASTM C423, is een score in één cijfer voor geluidsabsorptie (hoe hoger de waarden, des te beter). Het is het rekenkundige gemiddelde van de gemeten geluidsabsorptiecoëfficiënt αs bij frequenties van 250, 500, 1000 en 2000 Hz. De NRC geeft een gelijke weging over het hele frequentiebereik, dit betekent dat hij niet zo nauwkeurig is als αw." (Bouwtotaal 2016-04)
NRK	federatie Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie (verg. RKI)
NRP	Nationaal Renovatie Platform (de volledige naam wordt niet gebruikt), afgeleid van de Nationale Renovatie Prijs; NRP "agendeert en stimuleert een verantwoord en duurzaam (her)gebruik van de bestaande gebouwde omgeving"
NRVT	Nederlands Register Vastgoed Taxateurs (NRVT)
NS	No Spall, toevoeging aan pantserglas, bij breuk geen scherven/splinters aan binnenzijde (zie BR1 t/m BR7)
NSA	NoodStroomAggregaat (ook: UPS)
NSGI	Nederlandse Samenwerking Geodetische Infrastructuur (NSGI) is een samenwerkingsverband tussen drie (semi-)overheidsorganisaties: Kadaster (KAD), Rijkswaterstaat (RWS) en de Dienst der Hydrografie (HYD) van de Koninklijke Marine
NSP	Nieuwe SleutelProjecten; "de Nieuwe Sleutelprojecten zijn integrale stedelijke projecten op en rond de stations Amsterdam-Zuid/WTC, Rotterdam Centraal, Utrecht Centraal, Den Haag Centraal, Arnhem Centraal en Breda Centraal" (in verband met de ooit verwachte hogesnelheidstreinen)
NSW	Near Shore Windpark, een windpark (windmolenpark) op zee maar dichtbij de kust
NTA	Nederlandse Technische Afspraak; de NTA is een voornorm, opgesteld volgens richtlijnen van de NEN en heeft een geldigheidsduur van maximaal drie jaar (verg. NPR, NTR, NVN); een bekend voorbeeld, waarschijnlijk werkzaam (als uitzondering) tot 1-1-2030, is de NTA 8800 Energieprestatie van gebouwen - Bepalingsmethode (vermoedelijk de enige norm die gratis is te downloaden bij NEN); zie eventueel afkorting NEN. Het instituut NEN vermeldt: "Nederlands technische afspraak (NTA): eisenstellende afspraak; openbare afspraak tussen twee of meer belanghebbende partijen; consensus niet vereist; geen openbare commentaarronde; korte doorlooptijd. Resultaat: afspraak die snel tot stand kan komen. Dit biedt toegevoegde waarde in sectoren waarin de ontwikkelingen snel gaan."
ntb	nader te bepalen, nog te bepalen
NTC	Negative Temperature Coefficient thermistor, een weerstand die gevoelig is voor de temperatuur (voor warmte): een hoge temperatuur geeft een lage weerstand, een lage temperatuur geeft een hoge weerstand (verg. LDR)
nto	nog te ontwikkelen
NTR	Nederlandse Technische Richtlijn, een onderdeel van een NEN-norm, vaak in samenwerking met ISSO (verg. NPR, NTA, NVN)
NTS	Nationale Taxatie Service (voor taxaties en bouwkundige keuringen van woningen e.d.)
nu	nooduitgang
NURBS	Non-Uniform Relational B-Spline, een wiskundig model in computer graphics om krommen en vlakken te genereren en weer te geven (B-Spline is basis-vrijevormkromme, weergegeven door een set punten). Grasshopper en Rhino die gebruikt worden bij het parametrisch ontwerpen, maken gebruik van NURBS.
nv	noodverlichting (verg. anv)
NVAF	Nederlandse Vereniging Aannemers Funderingswerken (v/h Funderingsbedrijf)
NVB	NVB stond voor Nederlandse Vereniging van Bouwbedrijven, later Nederlandse Vereniging voor ontwikkelaars en Bouwondernemers; de naam is nu WoningbouwersNL
NVBK	Nederlandse Vereniging van Bouwkostendeskundigen
NVC	Nederlands VerpakkingsCentrum
NvI	Nota van Inlichtingen (bij een aanbesteding)
NVIC	Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (in een noodgeval: bel eerst een arts; op de site van NVIC kan gezocht worden op stoffen, bijvoorbeeld bij een cementsluierverwijderaar van een bepaald merk staat vermeld dat er zoutzuur in verwerkt is)
NVM	Nederlandse Vereniging van Makelaars in onroerend goed
NVN	Nederlandse VoorNorm, een voorstadium van een NEN, met praktische regels e.d. (bijvoorbeeld NVN 6725). Verg. NPR, NTR, zie ook NTA. Het instituut NEN vermeldt: "Nederlandse voornorm (NVN): Dit is een voorlopige eisenstellende afspraak waaraan bepalingen ontbreken, onvolledig zijn of onder voorbehoud zijn opgenomen. Het is de bedoeling om de afspraak als Nederlandse norm (NEN-norm) te publiceren als verdere testen of aanvullingen zijn gedaan en er daarover overeenstemming is bereikt."
NVO	nettovloeroppervlakte (NEN 2580; verg. BVO, GO, VVO)
NVO	NatuurVriendelijke Oever
NVOB	Nederlands Verbond van Ondernemers in de Bouwnijverheid, nu: Nederlandse Vereniging voor ontwikkelaars en Bouwondernemers
nvt	niet van toepassing
NVTB	Nederlands Verbond Toelevering Bouw
N-waarde	bij de Standard Penetration Test SPT het aantal slagen voor 300 mm penetratie
NWEA	Nederlandse WindEnergie Associatie
NWO	Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
NWP	Netherlands Water Partnership "ondersteunt de watersector bij export en internationale samenwerking", een samenwerkingsverband van vele bedrijven en organisaties in de watersector
NWWI	Nederlands Woning Waarde Instituut, een validatie-instituut erkend door de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (zie NHG en STenV); "Het Nederlands Woning Waarde Instituut, het NWWI, valideert (keurt) rapporten van woningtaxaties van aangesloten taxateurs en ziet erop toe dat elke taxatie uniform en volgens duidelijke richtlijnen is opgesteld."
NZ-label	Naverwarmer Zonneboiler, een gaskeur keurmerk van cv-ketel/combiketel dat de ketel geschikt is voor toevoer van voorverwarmd water (van bijvoorbeeld een zonneboiler)
nZEB	nearly Zero Energy Building, een gebouw dat bijna geen energie behoeft van energieleveranciers zoals het gas- en elektriciteitsbedrijf (zie Zero Energy Building ZEB, in Nederland Bijna EnergieNeutraal Gebouw BENG genoemd, in Vlaanderen BEN Bijna Engerieneutraal en in Wallonië Q-ZEN Quasi Zéro Engerie); verg. NOM (nul op de meter); LET OP: nZEB staat helaas soms ook voor net Zero Energy Building, een gebouw dat netto geen energie "van buiten" nodig heeft (zo'n gebouw kan wel of niet op het elektriciteitsnet zijn aangesloten; wanneer het niet eraan verbonden is, noemen we het meestal simpelweg ZEB; wanneer het wel aan het elektriciteitsnet is aangesloten, kan er stroom worden afgenomen en stroom worden geleverd, met minimaal per jaar een netto gebruik van nul)

O	Oost
O	oppervlakte (vaak: A van area)
oa	onder andere
OAB	Open AsfaltBeton (verg. DAB, GAB, LEAB, SMA, STAB, ZOAB en de CE-markering AC nn surf xx)
oai	ontruimingsalarminstallatie
OAT	Open Access Transmission, "een aanpak waarbij transmissiesystemen open staan voor alle marktdeelnemers; dit betekent dat externe partijen, zoals elektriciteitsproducenten en -distributeurs, toegang hebben tot het elektriciteitsnetwerk om hun energie te leveren aan eindgebruikers"
OAZ	OnderAanZicht
OB	Open Bebouwing (België; in Nederland: vrijstaande woning)
OBD	Open BedrijvenDag
obv	op basis van
obv	onder begeleiding van
OC	Ordinary Concrete (Normaal Beton)
OCW	Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
OCW	Open Course Ware (lesmateriaal op internet; verg. MOOC)
OD	Ozone Depletion, een milieueffect
OD205	afkorting van het adres (Oude Delft 205 in Delft) van architectenbureau OD205
ODP	Ozone Depletion Potential, een maat voor aantasting van de ozonlaag (in CFK-11 equivalenten), de ODP geeft het ozonafbrekend vermogen aan van een gas (en daarmee een mate waarin de aarde kan opwarmen); zero-ODP houdt in dat er geen enkel gevaar is voor de ozonlaag; een onderdeel van o.m. de MPG-berekening
og	ondergetekende
og	of gelijkwaardig
OG	onroerend goed (verg. BOG)
OGB	Original Greenbuild Board (OGB), de duurzame en constructief verbeterde variant van OSB
ogv	op grond van
ogv	onder gebruikelijk voorbehoud
OH1, OH2, OH3, OH4	Ordinary Hazard in verschillende risicoklassen; "gebruiksfuncties waarin brandbare materialen met een gemiddelde vuurbelasting en een gemiddelde brandbaarheid wordt verwerkt of gefabriceerd"; Ordinary Hazard is dus een soort een klasseaanduiding en wordt bijvoorbeeld toegepast bij sprinklerinstallaties; hoe hoger het getal, hoe groter het risico dus hoe meer rekening er moet worden gehouden met het bestrijden van brand/vuur; OH1 o.m. hotels en cafés, OH2 o.m. parkeergarages, OH3 o.m. tapijtgabrieken, data centers, chemische fabrieken (die geen brandbaar materiaal produceren), OH4 (OH Special?) o.m. katoenfabrieken, film- en televisiestudio's, chemische fabrieken (die brandbaar materiaal produceren)
OHD	OverHeadDoor (ook: OverHeadDeur), een roldeur die boven het hoofd naar binnen toe geopend wordt.
oi	onzes inziens (zoals wij het zien)
OIA	OntwerpInstrument Asfalt
ok	onderkant, bijvoorbeeld in "ok vloer" (onderkant vloer), verg. "bk vloer" is bovenkant vloer
OKF	OnderKant Filter (grondwaterstand in een put in bijvoorbeeld een waterwingebied; verg. BKF)
okk	onderkant kozijn
OMA	oorspronkelijk Office for Metropolitan Architecture (architectenbureau, de volledige naam wordt niet meer gebruikt, maar simpelweg OMA)
oms	omschrijving
OMS	Openbaar MeldSysteem
omw	omwenteling(en)
OMOP	Overeenkomst Met Open Posten (bij een RAW-bestek), een raamovereenkomst
ONRI	Orde van de Nederlandsche Raadgevend Ingenieur, de oude naam van NLingenieurs, de branchevereniging van advies- en ingenieursbureaus
ontw	ontwerp
O&O	Onderzoek & Ontwikkeling (in het Engels R&D)
O&O-fonds	Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor de bouwnijverheid
oogo	onder overigens gelijkblijvende omstandigheden (bij tests bijvoorbeeld, om de vergelijking met andere tests zuiver te houden)
oov	onvoorziene omstandigheden voorbehouden
OPB	OverlegPlatform Bouw(regelgeving), een afdeling van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK)
OPC	Ordinary Portland Cement
opm	opmerking
opp	oppervlakte (verg. A van area)
OPS	Organisch PsychoSyndroom (Organo Psycho Syndroom), de zogenoemde schildersziekte of Chronische Toxische Encephalopathie (CTE), aantasting van de zenuwen door langdurig inademen van vluchtige oplosmiddelen (vooral in verf)
OPV, OPVC	Organic PhotoVoltaics, Organic PhotoVoltaic Cell, zonnecellen met een organische tussenlaag (zie bij PV-paneel)
ORV	OverlijdingsRisicoVerzekering (in België: SSV)
os	ontstoppingsstuk (in riool of hemelwaterafvoer)
OSB	Oriented Strand Board (chipboard, vlokkenplaat; verg. OGB)
ostl	ontluchting standleiding
OTB	OntwerpTracéBesluit, één van de stappen bij de aanleg van wegen (alle stappen zijn in volgorde: Startbeslissing, Verkenning, Voorkeursbeslissing, Ontwerptracébesluit (OTB), Tracébesluit (TB), Realisatie, Evaluatie en opleveringstoets)
ov	onder voorbehoud
OV	Openbaar Vervoer
OVHP	Opnieuw Verbeterde Hollandse Pan (zie bij verbeterde hollandse pan)
OVT	Openbaar Vervoer Terminal (bijvoorbeeld een station)
ovv	onder vermelding van
OW	OnderWaarde (bijvoorbeeld bij calorische waarde van een stof)
OZB	Onroerende Zaak Belasting, zie WOZ

p	peil (0-niveau, standaard meetniveau, bovenkant afgewerkte beganegrondvloer
p	(bij een driehoekje) poederblusser
p	symbool voor druk (pressure)
p	pico (10^-12)
...-/+p	hoogte onder of boven standaard meetniveau p
P	Power (vermogen)
P	Peta (10¹⁵)
P2F	Power-to-Fuel, elektriciteit wordt omgezet naar een brandstof (waterstof, methaan, ammoniak, methanol)
P2G	Power-to-Gas, elektriciteit wordt omgezet naar een "gas" (waterstof, methaan, ammoniak, methanol); het gas zal meestal in vloeibare vorm opgeslagen zijn, dus eigenlijk Power-to-Fuel P2F of Power-to-Liquid P2L
P2H	Power-to-Heat, elektriciteit wordt warmte
P2L	Power-to-Liquid, elektriciteit wordt omgezet naar een vloeistof (waterstof, methaan, ammoniak, methanol) die later weer omgezet wordt in elektriciteit (de vloeistof zal meestal een brandstof zijn en is het dus eigenlijk Power-to-Fuel P2F)
pa	panieksluiting (deur met)
Pa	Pascal, eenheid van druk (N/m², kg/(m.s²), zie ook kPa, MPa, GPa); in de volksmond correspondeert 1 Pa met 0,1 kg/m2 of 0,01 g/cm2 (eigenlijk kgf/m2 resp. gf/cm2); 1 N = 1 kg(m/s²), namelijk "de eenheid newton is gedefinieerd als de kracht die een massa van 1 kilogram een versnelling van 1 m/s² geeft"; 1 N = ca. 10 kgf want 1 kg drukt met 1de valversnelling op het aardoppervlak en de valversnelling is ca. 10 m/s²; 1 Pa = 1 N/m² = ca. 10 kgf/m² (in de volksmond simpelweg 10 kilo per vierkante meter); (hier spreken we van *ca.* 10 kgf omdat het afhankelijk is de breedteplaats op aarde, voor NL is 9,81)
PA	Poly Amide, Nylon, een thermoplast
PAK	Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (bijvoorbeeld koolteer, verg. VOS)
par	parameter, variabele
PAR	PolyARylate
PAW	Programma Aardgasvrije Wijken, een iets te snel en ondoordacht plan om gehele wijken aardgasvrij te maken. Naast restwarmte van de industrie (zoveel is dat niet) moet blijkbaar de even ondoordachte biomassa voor elektra en eventueel warmte zorgen. Voor nieuwe wijken is dat wellicht wel te realiseren voor de warmtebehoefte, omdat die gebouwen extreem goed geïsoleerd zijn, maar elektra kan duidelijk een probleem zijn. Voor oudere wijken wordt aardgasvrij maken belachelijk duur (isoleren gevels en dak en vloer, kierdichting, geen ruimte voor warmtepomp e.d., nieuwe radiatoren, nieuwe vloeren, nieuwe vloerverwarming, nieuwe vloerbedekking, extra elektragroepen, nieuw fornuis enz.). Het plan om alles aardgasvrij te maken is veel te snel genomen, uit angst voor Groninger aardbevingen (terecht) en Russisch aardgas. Wonderlijk dat wij waarschijnlijk als enige landje van Europa er zo over denken... Als een land veel waterkrachtcentrales heeft of veel kernenergie, dan is het geen probleem. Kritische noot: Nederland kan ook het aardgasverbruik sterk verminderen door heel veel te laten isoleren en desnoods hybride pompen te nemen (minder aardgasverbuik, maar ook meer elektriciteitsverbruik). Maar: - als je heel veel elektriciteit benodigd hebt terwijl je netwerk dat niet aankan en "alleen zon en wind" nooit voldoende is (zeker geen robuust netwerk) - als je geen waterkrachtcentrales en nauwelijks kernenergie hebt - als je geen Russisch aardgas wilt hebben (uitsluitend vanwege stijfkoppigheid) - als je geen via fracken verkregen aardgas in vloeibare vorm uit de VS wilt laten invoeren (fracken is vaak een milieuonvriendelijke methode om aardgas boven het aardoppervlak te krijgen; waarom horen we de milieubeweging niet over deze transporten uit de VS...?) dan is dat als een ondoordacht plan te bestempelen. PAW is vermoedelijk in 2018 gestart.
PBA	Polyurethane Bonded Aggregate (composiet materiaal)
PBK	Prijsindex Bestaande Koopwoningen (zie verder bij Kadaster)
PBL	Planbureau voor de Leefomgeving (kan het vager; vroeger Milieu- en Natuurplanbureau MNP en Nationaal Milieubeleidsplan NMP)
PBM	Persoonlijk BeschermingsMiddel (zie bijvoorbeeld NPF, in het Engels Personal Protection Equipment PPE; zie ook bijvoorbeeld de Handschoenenwijzer van Volandis)
PBO, PBO-uren	Permanente BeroepsOntwikkeling, dat wil zeggen nascholing en bijscholing in het betreffende vakgebied; sommige beroepsgroepen kennen een (vrijwillig of verplicht) aantal na- of bijscholingsuren per jaar, bijvoorbeeld artsen en architecten; die gevolgde scholingsuren worden PBO-uren genoemd (soms is er een minimale eis en een gewenste eis, respectievelijk bijvoorbeeld 16 en 30 uren)
PBTA	Voorheen Prinssen en Bus raadgevende ingenieurs, werd PB TheaterAdviseurs en daarna PB Theater & Akoestiek
PBV	PBV is de oude benaming voor Verklaring Vloeistofdichte Voorziening VVV; PBV stond voor Plan Bodembeschermende Voorzieningen, een PBV geeft bijvoorbeeld aan dat een bedrijfsvloer vloeistofdicht is (zie NRB)
PC	PolyCarbonate, een thermoplast
PC	PortlandCement (is CEM I)
PC	Polymer Concrete (pc-mortel, polymeerbeton, zie ook PCC, PPCC en LMC)
PCC	Polymer Cement Concrete (pcc-mortel, polymeerbeton), zie ook PC, PPCC en LMC
PCM	Phase Change Material (in het Nederlands FaseOvergangsMateriaal FOM, verg. Thermal Energy Storage TES)
PCR	Product Category Rules, product categorie regels
PDCA	Plan Do Check Act (zie lean bouwen)
PDF	Portable Document Format, een manier waarop bestanden worden opgeslagen
PE	PolyEthylene (polyethene, polyetheen, polyethyleen)
PED	Primary Energy Demand, een milieueffect
PEEK	PolyEtherEtherKetone, kunststof, thermoplast; "PEEK wordt over het algemeen beschouwd als één van de best presterende thermoplasten in de wereld"
PEF	Primaire EnergieFactor, zie NTA 8800 (NEN): "Conversiefactor per energiedrager waarmee de berekende hoeveelheid energie 'op de meter' omgerekend wordt naar prirnaire energie. Opmerking bij de term: de primaire energiefactor geeft de verhouding weer tussen de hoeveelheid fossiele energie die nodig is om de energie die aan het gebouw wordt geleverd, te produceren, en de hoeveelheid aan het gebouw geleverde energie". Niet echt duidelijk, maar de PEF van het openbare elektriciteitsnet is plots aangepast van 2,56 naar 1,49 waarmee het zogenoemde opwekkingsrendement van dat net plotseling opgewaardeerd is van 39% naar 69%... Tsja, dat gesjoemel heeft toch wel veel weg van een sprookje voor de vaak, om wensdenken uit te laten komen. Het lijken de rekenrentes wel waar de pensioenfondsen van de overheid mee moeten werken. En dan zitten er 150 leden in de Tweede Kamer én nog eens 100 leden in de Eerste Kamer gewoon te slapen. Wat een bananenmonarchie is Nederland geworden.
PEF, PEF-factor	Product Environmental Footprint (methodology)
PEFC	Programme for the Endorsement of Forest Certification Schemes (houtkeur duurzaamheid; verg. FSC, ATFS)
PEG	Poly Ethylene Glycol, een stof die bijvoorbeeld toegepast wordt bij het conserveren van houten boten die eeuwen lang in de natte grond hebben gelegen. "Het hout wordt in warm water opgeslagen waar steeds een hogere concentratie aan PEG wordt toegevoegd, totdat het hout er helemaal mee doortrokken is." Zonder conservering rot dit hout, blootgesteld aan de lucht, zeer snel weg. (Verg. MEG, MPG.)
PE-HD	zie HDPE
PEI	De PEI-waarde geeft aan hoe krasbestendig een tegel is; meestal gaat het om keramische tegels (zie eventueel UPEC)
PEMWE	Polymer Electrolyte Membrane Water Electrolysis
Perilex	voorziening voor o.m. elektrisch koken (om twee elektrische groepen van de meterkast in 1 stekker te verenigen; is geen echte afkorting maar een vroegere handelsnaam, zie Perilex; verg. ek elektrisch koken)
PE-RT	Poly Ethylene of Raised Temperature Resistance, bijvoorbeeld bij vloerverwarming (lage temperatuur verwarming LTV) (verg. PEX)
PET	PolyEtheneTerephtalate, de kunststof waarvan o.m. de flessan voor frisdranken worden gemaakt (PET-flessen)
PEX, PE-Xa, PE-Xb, PE-Xc, PEX / AL / PEX	PolyEthylene (PE), cross-linked (X) waarbij de polymeren aan elkaar gebonden worden; een alternatief voor PVC; Xa/Xb/Xc geeft verschillende manieren aan; bijvoorbeeld tegenwoordig vaak in de vorm van PEX/AL/PEX, "een samengestelde buis bestaande uit 5 lagen: een kunststof binnenlaag, lijmlaag, een laag aluminium (bij ALUPEX), een lijmlaag en een kunststof buitenlaag" (Bicon Benelux) (verg. PE-RT). Als kunststof heeft soms PEHD de voorkeur (PE staat voor PolyEthyleen en HD staat voor High Density).
PF	Phenol Formaldehyde
PFI	Private Financed Initiative (verg. PPP, PPS)
PGA	Peak Ground Acceleration (piekgrondversnelling, zie eventueel aardbevingsbestendig)
PGB	branchevereniging Producenten Gepleisterd Bouwen, waarschijnlijk later Bond voor Pleisterbouw
PGO	PrestatieGericht Onderhoud (zie bij prestatie-inkoop)
PGS	Publicatie Gevaarlijke Stoffen
PGVC	Polymeer gemodificeerd GlasvezelVersterkt Cement
ph, PH	passiefhuis
ph	plafondhoogte
pH	zuurgraad
PHA	PolyHydroxyAlkanoaat (PolyHydroxyAlkanoate), een bioplastic
PHPP	Passive House Planning (design) Package ofwel PassiefHuis PlanningsPakket is oorspronkelijk ontwikkeld in Duitsland en geldt als het ontwerpinstrument van passiefhuisprojecten
PIB	PolyIsoButyleen (bijvoorbeeld toplaag van een bepaald type loodvervanger)
PID	Proportional-Integral-Derivative (Proportioneel, Integrerend en Differentiërend), in de procestechnologie de manier waarop gewenste en gemeten waarde bepalend zijn voor de bijsturing van het proces (bijvoorbeeld de regeling van de temperatuur van warm water)
PIE	Produceren, Installeren en Energie, een technisch profiel van VO en MBO
PIF	Poly Isolatie Folie? zie bij PIF
PIM	Project Informatie Management (verg. BIM)
PIM	Powder Injection Molding (verg. CIM en MIM); let op: soms: Plastic Injection Molding
PIR	PolyIsocyanuRaat (kunstschuim isolatiemateriaal)
PIT / PRODIS	PIT/PRODIS staat voor ProductInformatie Tapijt / PRODuct Information System voor tapijt (zie ook Alles over tapijt)
PJ1, PJ2	klassering blokkeringsmaat zelfverdichtend beton (P van Passing, J van J-ring)
pk	paardenkracht (1 pk = 0.734754 kW)
PKVW	Politie Keurmerk Veilig Wonen (deursloten e.d.; verg. SKG)
PL	PLastificeerder
PL1, PL2	klassering blokkeringsmaat zelfverdichtend beton (P van Passing, L van L-box)
PLA	PolyLactic Acid (polymelkzuur, een biologisch afbreekbare kunststof; een thermoplastisch polymeer van melkzuur)
plm	plusminus
pm	per maand
pm	pro memorie (ter herinnering; geen bedrag ingevuld bijvoorbeeld in offerte)
pm	post meridiem (namiddag)
PM, PM10	Particulate Matter (fjnstof) PM10 staat voor Particulate Matter met een grootte tot 10 micrometer (andere maten zijn PM2,5, of PM2.5, en UFP)
PMB	Polymeer Gemodificeerd Bitumen, een bindmiddel toegepast bij de productie van asfalt (verg. o.m. EME, ZOAB)
PMC	Product Markt Combinatie
PMMA	PolyMethylMethAcrylate (perspex, plexiglas)
PMV	Predicted Mean Vote; deze waardes geven aan hoe een grote groep mensen gemiddeld over het comfort in de ruimte zal denken (van -3 koud tot +3 heet)
po	per ommegaande
PO	Particulier Opdrachtgeverschap (verg. CPO, MO, SAR)
POCP	Photo-Oxidant Creation Potential, Photochemical Ozone Creation Potential, fotochemische oxidantvorming (smogvorming) in etheen-equivalenten (CH4-equivalenten), een milieueffect ("Photochemical ozone creation potential is also known as ground-level smog, photochemical smog, or summer smog")
PoE	Power- over-Ethernet, stroom en data leveren over een standaard ethernetkabel
POE	Post-Occupancy Evaluation (zie bij onderhoud)
POF	Photochemical Oxidants Formation (summer smog, "smog" in de zomer), een milieueffect, een onderdeel van o.m. de MPG-berekening
POM	Plus-Op-de-Meter, verg. NOM
POM	PolyOxyMethylene, acetaal, merknamen Delrin en Acetron, een thermoplast: een harde kunststof, slijtvast, maatvast, temperatuurbereik -40 tot 100 graden C (lange termijn), meestal wit, zwart of blauw; varianten zijn POM-C (Copolymeer), POM-H (Homopolymeer), POM-LX, POM+PE (PolyEthyleen), POM-C ELS; "door zijn maatvastheid vindt het materiaal vooral zijn toepassing in onderdelen zoals lagers voor de machine- en apparatenbouw"; zie productspecificatie POM van Thyssenkrupp
pp	per persoon
PP	PolyPropene (ook: PolyPropylene), een thermoplast
PPA	Product Performance Assessment
PPCC	Polymer Portland Cement Concrete (ppcc-mortel, polymeerbeton), zie ook PC, PCC en LMC
PPE	Personal Protective Equipment, persoonlijk beschermingsmiddel tegen bijvoorbeeld (fijn)stof, zie PBM
pphp	Pleasant Places Happy People, het architectenbureau van Sjoerd Soeters (vanaf 2016 heeft zijn architectenbureau de naam pphp; in 2023 is Sjoerd Soeters op 76-jarige leeftijd met pensioen en stopte pphp)
ppm	parts per million, de concentratie van een bepaalde stof, vaak als grenswaarde van die stof (bijv. een CO2-gehalte max. 1200 ppm in een woonruimte of CO 25 ppm in 8 uur TGG-8u)
PPP	Public-Private-Partnership (in het Nederlands Publiek-Private Samenwerking (PPS)
PPP	People - Planet - Profit/Prosperity (ook: 3P, Triple-P); Kees Duijvestein breidde dit uit met een vierde P (Project) die staat voor "ruimtelijke kwaliteit, flexibiliteit, diversiteit, evenwicht en schoonheid"
PPS	Publiek-Private Samenwerking (Engelse benaming is Public-Private-Partnership PPP)
ppt	parts per trillion (het Engelse trillion is ons biljoen, 10¹²)
PPV	PolyPlaatVloer
PQ	PowerQuality (spanningskwaliteit bij elekriciteitsnetten)
PR	Partiële Recycling
PR	Piezo-Resistive, zoals in PR-waterspanningsmeter (piezo-resistive pressure transducer)
prefab	prefabricated, voorgefabriceerd
PRO	Pressure Retarded Osmosis (zie blue energy; verg. RED)
ps	panieksluiting
ps	per stuk
p_s	druk (spanning, pressure) verzadigd (saturated); dampspanning zie bij dauwpunt
PS	PolyStyrene (polystyreen, verg. EPS, XPS)
PS	Post Scriptum (naschrift)
PS1	PS1 is een onderdeel van MoMA, heet nu MoMA PS1 (bron van de afkorting helaas niet bekend)
psi	pound per square inch, een eenheid uit de VS, ca. 69 hPa (68,947572932 hPa), zie eventueel atm
PSIBouw	voormalig instituut "Proces- en Systeeminnovatie in de Bouwsector"
pst	per stuk
PST	Particle Sintering Technology, een technologie om bijvoorbeeld harde, onderhoudsarme werkbladen te maken (o.m. Dekton; zie Lars Röntzsch)
PSV	Polished Stone Value of polijstwaarde (voorheen: polijstgetal), een waarde voor de stroefheid van steenslag en gebroken grind; de polijstwaarde moet minimaal 58 zijn voor wegdekken; wordt behandeld in NEN-EN 1097-8 (verg. FAP)
PTFE	PolyTetraFluorEthylene (polyfluoretheen, een polymeer, Teflon)
PTV	Pendulum Test Value (zie bij antislipwaarde)
PTV	Probeton Technische Voorschriften
PUEM	Provinciale Unie van ElectriciteitsMaatschappijen, later Provinciale Utrechtsche ElektriciteitsMaatschappij, door de fusie- en privatiseringsdriften in de jaren 1990 in 1992 samengegaan met andere elektriciteitsmaatschappijen tot Regionale Energie Maatschappij Utrecht (REMU) dat weer later met Eneco samenging, dat in 2020 door de Japanse bedrijven Mitsubishi (80%) en Chubu (20%) werd gekocht en dus ook, net als zoveel winstgevende en belangrijke bedrijven, uit Nederlandse handen verdween.
PUR	PolyURethaan (kunstschuim isolatiemateriaal)
PV	Photo Voltaic; een PV-paneel is een zonnepaneel; een PV-installatie is het geheel van de zonnepanelen van een gebouw; verg. PVT, verg. Wattpiek Wp)
PvA	Plan van Aanpak
PVA, PVAL	PolyVinylAlcohol, een thermoplast (ook, soms: PVOH)
PVB	PolyVinylButyral, een thermoplast (als folie bijvoorbeeld toegepast in gelaagd glas)
PVC	PolyVinylChloride, een thermoplast kunststof, hard voor aan- en afvoerbuizen e.d. (PVC-U), met weekmakers is PVC zacht (PVC-P), toegepast voor o.m. dakbanen (verg. PEX)
PVC-A	PolyVinylChloride Acetated, een thermoplast (verg. PVC en de PVC-x-en)
PVC-C	PolyVinylChloride Chlorinated, een thermoplast (verg. PVC en de PVC-x-en)
PVC-O	PolyVinylChloride Oriented, de PVC voor leidingen en buizen, ook genoemd HSPVC (High Strength PVC), is PVC-U waarbij de moleculen een voorkeur voor een speciale richting hebben
PVC-P	PolyVinylChloride Plasticised (ook simpelweg PVC genoemd), soft/zacht/weich (verg. PVC en de PVC-x-en)
PVC-U	PolyVinylChloride Unplasticised, hard/hart (verg. PVC en de PVC-x-en)
PVD	Physical Vapour Deposition, het "fysisch aanbrengen van een stof door dampafzetting", een manier van coaten, bijvoorbeeld om deurbeslag te beschermen tegen UV-stralen, zilte zeelucht e.d.
PVDF	PolyVinylDiFluoride, bijvoorbeeld in PVDF-coating voor bijvoorbeeld aluminium of verzinkt staal: "Voor een fraai uiterlijk gedurende langere tijd is de door SAB-profiel geleverde Colorcoat PVDF elastisch en mechanisch steeds voldoende sterk en goed bestand tegen oplosmiddelen, chemicaliën en UV-straling. Deze coating is uitermate geschikt voor toepassing in niet agressieve (buiten)omgevingen voor gevelbekledingen waar kleurbehoud belangrijk is." (Een dergelijke coating bevat bijvoorbeeld 70 of 80% polyvinyldifluoride.)
PvE	Programma van Eisen (voor een ontwerpopgave e.d., heel soms: Pakket van Eisen; verg. IPvE, SPvE)
PvO	Plan van Onderzoek, bijvoorbeeld bij bouwhistorie
PVP	PolyVinylPyrrolidon, een thermoharder
PVT	Photo Voltaic Thermal; een PVT-paneel is een PV-paneel dat zowel elektriciteit als warmte levert (verg. PV)
PWT	Pulse Width Modulation, een gegeven bij een laadregelaar bij een zonnepaneel dat zijn stroom aan een thuisbatterij) geeft; de PWT-laadregelaar is het kleinere broertje van de MPPT-laadregelaar (is ook goedkoper) en wordt door de kleiner eopbrengst uitsluitend toegepast bij zonnepanelen met een zeer geringe piek (Wp); voor meer gegevens zie bij MPPT
PWW	Platen WarmteWisselaar (verg. warmtewisselaar ww, aarde warmtewisselaar aww, bodem warmtewisselaar bww, buizen warmtewisselaar bww, lucht-lucht warmtewisselaar llww)

Naar top pagina.

Naar de volgende serie afkortingen.

Eng. abbreviation