energieprestatiecoëfficiënt (EPC), energieprestatienorm gebouwen (EPG)

Let op: 
- Vanaf 1 januari 2021 gelden de BENG-eisen voor nieuwbouw, d.w.z. energielabel A+ of beter. Zie bij BENG voor de eisen aan energielabels A++++ t/m G. De energieprestatie-indicator wordt bij BENG uitgedrukt in kWh/m2, jr (kiloWattUur per m2 per jaar) en percentage (aandeel hernieuwbare energie).
- "NTA 8800:2024 geeft termen, definities en de methode voor de bepaling van de getalswaarde van de energieprestatie en daaruit afgeleide indicatoren van een gebouw of een deel van een gebouw. Over het algemeen is dit een getalswaarde in kWh/m2 per jaar, met uitzondering van het aandeel hernieuwbare energie, dat wordt weergegeven als percentage. Het toepassingsgebied strekt zich uit over alle gebouwen van alle gebruiksfuncties waarvoor de (bouw)regelgeving eisen stelt aan de energieprestatie, zoals woningen, woongebouwen en utiliteitsgebouwen, zowel nieuw als bestaand." (NEN)

Belangrijkste nadelen van de EPC waren:
- Minder goede isolatie e.d. werd gecompenseerd door meer zonnepanelen te plaatsen. Gevolg was dat ontwikkelaars en aannemers met minder energiebesparende oplossingen konden volstaan.
- De Europese regelgeving moest gevolgd worden (de Energieprestatienorm Gebouwen EPG, in het Engels EPBD).

De energieprestatiecoëfficiënt EPC was een onderdeel van de energieprestatienormering (EPN). De EPC was een "theoretisch berekend energieverbruik van een gebouw aan de hand van een genormeerde berekening, waarbij o.m. rekening wordt gehouden met de energiebron en het energieverbruik voor verwarming, ventilatie, koeling, bevochtiging, ventilatoren, pompen, warm tapwater, verlichting bij een bepaald gebruikersgedrag. 
De EPC-waarde was een dimensieloos getal en was een maat voor de energie-efficiëntie van een gebouw. Hoe lager het getal, hoe energiezuiniger het ontwerp."
 
De isolatie van de gebouwschil speelt een rol bij de bepaling van de vereiste Rc-waarde en heeft uiteraard een grote invloed op het energieverbruik.

De vereiste energieprestaties waren afhankelijk van de gebruiksfunctie. Voor woningen gold vanaf 1-1-2015 tot 1-1-2021 (vervallen van de EPC en in werking treden van de BENG-eisen) een EPC van 0,4 (zonder eenheid, dus geen kWh/m3,jaar o.d.).

klik op de afbeeldingen voor groter voorbeelden met epc's, bouwkundige aspecten en installaties voor epc 0,4 en passiefhuis (bron "epc ≤ 0,6 oplossingen, isoleren: de basis", van rockwool):

Bij de bepaling van de EPC was de isolatie van de gebouwschil een belangrijk gegeven. Onderdelen van de thermische schil die bij de EPC-berekening naar voren komen:
- dichte delen (gevels, dak, vloer e.d.); hiervoor was de Rc-waarde, de warmteweerstand van die constructiedelen, bepalend voor de warmteverliezen [in (m2.K)/W]
- transparante delen (veelal glas van ramen en deuren); hiervoor gold de U-waarde van die glasdelen e.d., de warmtedoorgangscoëfficiënt [in W/(m2.K)]
- de overgang tussen bouwelementen (en grond en buitenlucht); voor deze lijnvormige aansluitingen gold de Psi-waarde [in W/(m.K)]
- de luchtdichtheid van de gebouwschil (kierdichtheid, luchtdoorlatendheid); hierbij werd gerekend met de q_v,10-waarde [in dm3/(s.m3)] (zie eventueel luchtdicht bouwen).

Installatietechnische methoden om de EPC te verlagen waren o.m. het toepassen van:
- cv-ketel HR107
- combi HRww (combi-cv-ketel met hoog rendement warmwatervoorziening)
- warmtepomp (i.p.v. conventionele cv)
- lage temperatuur verwarming (LTV)
- warmteterugwininstallatie (WTW lucht, douchewater-WTW)
- gebalanceerde ventilatie (balansventilatie)
- ventilatie met CO2-sensoren
- zonnepaneel (pv-paneel)
- zonneboiler
- warmtekrachtkoppeling (WKK)

- warmte-koude-opslag (WKO).

Bouwtechnische methoden op energieverlies tegen te gaan zijn o.m. (zie ook energiezuinige woning):
- extreme isolatie van de gebouwschil (daken, muren en beganegrondvloer; optimale kierdichting ofwel de luchtdichtheid van de woning vergroten, drievoudig glas)
- serre (om het aangrenzende woningdeel "voor te verwarmen")
- gebouw goed op de zon richten (zodat in de koude tijd zoveel mogelijk zon kan toetreden)
- zonwering aan buitenzijde (vermindert noodzaak tot koeling; uitwendige vaste zonwering heeft enige voorkeur zodat geen menselijke ingreep en elektrische apparatuur nodig is om de zonwering te activeren).

"Op 1 juli 2011 zijn de berekeningsmethodieken voor de EPC vervangen door een nieuwe Energieprestatienorm Gebouwen (EPG, in het Engels EPBD). Deze methodiek moet de werkelijke energieprestatie van gebouwen uitdrukken (dus niet met een standaard voor gebruikersgedrag) en moet de EPC van alle gebouwen meten. Zowel die van nieuwbouw als bestaande bouw en zowel woningbouw als utiliteitsbouw."
Vanaf 1-1-2021 zijn alle nieuwe gebouwen bijna-energieneutrale gebouwd (BENG, in Vlaanderen BEN Bijna EnergieNeutraal, in Wallonië Q-ZEN Quase Zéro Energie en de EU spreekt over NZEB Nearly Zero Energy Building), waarbij de energiebehoefte wordt uitgedrukt in kWh/m2jr (kWh per m2 per jaar). Met NEN-"voornorm" NTA 8800 wordt bepaald of aan deze BENG-eisen wordt voldaan.
In België dienen alle nieuwe woningen vanaf 2021 bijna-energieneutraal te zijn.

In Vlaanderen is de EPB (Energieprestatie en Binnenklimaat) van kracht, te vergelijken met de Nederlandse EPC en vereiste Rc-waarden, zie E-peil.

Documentatie

- Gerealiseerde Nieuwbouw Woningen met EPC < 0,4 (eind 2014, van RVO)

- Handboek Gemeenten: Energieprestatie gebouwen (EPG, van RVO)

- Veelgestelde vragen energieprestatie nieuwbouw EPG (okt 2012; van RVO)

- Referentiegebouwen EPG (van RVO)

- Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken, Berekeningswijze (concept, van Nationale Milieudatabase / Stichting Bouwkwaliteit)

- NEN-norm NTA 8800 behandelt de energieprestatie voor gebouwen

Met dank aan o.m. Rockwool, Energievastgoed, RVO.

Zie ook EPC-berekeningen, EPC-winst (Uniec2).

Verg. energieprestatiegarantie (EPG), balansventilatie, blower-door-test (luchtdichtheid), luchtdicht bouwen, dubo, energiezuinige woning, EPV, passiefhuis, psi-waarde, verliesoppervlakte, warmteterugwinning. 

Eng. Energy Performance Coefficient (EPC); energieprestatienorm voor gebouwen (EPG) is Energy Performance of Buildings Directive (EPBD)

Noten: 
- Over de EPC werd wel beweerd dat het een onder druk van belangengroepen gevormd getal is dat installaties overwaardeert en bouwkundige zaken onderwaardeert. Natuurlijk wilden milieumensen een lager energieverbruik, natuurlijk is de installatiebranche altijd bereid daaraan mee te werken, maar een echt bouw-structurele oplossing is uiteraard beter, minder duur en levert uiteindelijk meer energiewinst. Denk aan het passiefhuis-concept. Waarom wil Nederland toch altijd alles in labels en getallen zetten i.p.v. ervaringen op te doen en het beste te nemen?
- Bijvoorbeeld de EPC-verlaging van 1,0 naar 0,8 (vanaf 1 januari 2006 tot 1 januari 2011) zou een energiebesparing opleveren van 20%, maar in de praktijk werd slechts 8% gehaald... (uit een rapport van Rigo en ECN van april 2010).