"Competentie omvat het geheel van declaratieve en procedurele
kennis die nodig is voor een bepaalde vaardigheid. Het begrip competentie kan verwijzen naar de afzonderlijke vaardigheden, kennis
en attitudes
(of 'houdingen') die iemand in staat stellen om zijn professionele taken succesvol uit te voeren. De competenties beschrijven dat iemand
bekwaam of bevoegd is om bepaalde taken, functies en verantwoordelijkheden op
zich te nemen. Het woord verwijst anderzijds ook naar het geheel van alle
competenties van een persoon (of een groep).
"Competenties zijn ontwikkelbare vermogens van mensen om in voorkomende situaties op
adequate, doelbewuste en gemotiveerde wijze proces- en resultaatgericht te handelen. Dat wil
zeggen: passende procedures te kiezen en toe te passen om de juiste resultaten te bereiken.
Competenties hebben betrekking op het gedrag in een context. Gedrag dat nodig is om het
gewenste resultaat te bereiken."
Opmerkingen
- "Vaak concentreren we ons op het verbeteren van dingen waar we niet goed
in zijn, maar je moet zorgen dat je nog beter wordt in waar je al goed in
bent." Als je ergens niet goed in bent, vergeet het en neem
eventueel iemand aan die er wel verstand van heeft.
- Belangrijk bij werk is dat het met plezier gebeurt. Als je niet per se voor
geld hoeft te werken, wat doe je dan het liefst? Eigenlijk moet je
je daarop concentreren.
- Het grote nadeel van de gerichtheid op competenties is dat aan de
vaardigheid (vakmanschap) minder belang wordt gehecht dan aan alle
bijkomende, niet voor het vak zelf noodzakelijke competenties. Natuurlijk is het zeer handig te weten in
welk deel van het gehele productieproces je je thuis voelt en is het
tegenwoordig wellicht belangrijker wat je eventueel zou kunnen
(capaciteiten, competenties) dan wat je kunt (het puur vakgerichte). Maar het hele spectrum
aan competenties hoeft zeker niet bij elke werkopdracht betrokken te worden. Waarschijnlijk wordt de fixatie op competenties veroorzaakt omdat
(te) veel alfa- en gamma-mensen zich met het onderwijs in
technische vaardigheden bezighouden. Een beetje gechargeerd wellicht,
maar: beta-mensen zijn goed in het denken en doen,
terwijl de overige categorieën zich graag met overleg, relaties en netwerken bemoeien
("bij alfa- en gamma-mensen zijn kennissen vaak belangrijker dan het hebben van
kennis"). Hoewel enige relationele,
psychologische, mens-geöriënteerde context bij technische vaardigheden zeker een voordeel is, haalt
teveel nadruk op deze relationele aspecten vaak de aandacht weg van waar het
werkelijk om gaat: het maken van iets, het vakmanschap, de vakliefde.Een vakman moet ook de diepte in gaan, meer details van zijn vak
kennen (en kunnen uitvoeren!), en minder de breedte in (allerlei de
laatste decennia toegevoegde competenties). Het is duidelijk dat het voornamelijk niet-bèta-mensen zijn bij het
Ministerie die de regels opstellen voor het technische onderwijs (vooral het
MBO). Vergeten wordt dat niet iedereen een product hoeft
te maken van idee tot marketing en nazorg.
- Er lijkt toch voorzichtig een kentering plaats te vinden om scholieren en
studenten juist weer "harde" competenties te geven, dat wil zeggen
werkelijk vakmanschap: met een theoretisch basis correct en
doorwrochten omgaan met materie. Deze terugkeer naar de
"kunde" in plaats van de "kennis" wordt vooral
ingegeven door het bedrijfsleven dat merkt dat mob'ers en ingenieurs vaak de
"kunde" ontberen. In de studie speelt hier de zogenoemde CDIO
een rol. CDIO staat voor Conceiving, Designing, Implementing, Operating
en houdt in dat studenten vooral goed leren door te doen en niet
(alleen) door het te ondergaan: door het doen leert men gemakkelijker dan er
(alleen maar) over te leren.Door het doen onthoud je de materie ook gemakkelijker. Uiteraard is een theoretische basis onontbeerlijk om de praktijk te
begrijpen, maar kunde en kennis dienen in balans te zijn. Vooral in de eerste twee
jaren van het technisch onderwijs schijnt CDIO zijn vruchten af te werpen en
zijn er door de meer praktische benadering minder studenten die afhaken. Misschien vereist dit een ander type
docent, in ieder geval heeft het bedrijfsleven, en daarmee ook de student, meer
aan de "harde" kunde dan aan overwegend "zachte"
(theoretische) kennis. (Met dank aan Dave Wisler
over CDIO in Technisch Weekblad.)
Ook het SER-advies "Handmade in Holland, Vakmanschap en ondernemerschap
in de ambachtseconomie" pleit voor meer waardering van het
vakmanschap in het onderwijs.
- Door een (meestal tijdelijk) tekort aan arbeidskrachten is het weer handig als
je niet direct naar vereiste diploma's kijkt, maar naar wat men skills
noemt: wat heb ik allemaal nodig om voor dit werk? wat kan ik eigenlijk
al? Vaak kun je mensen kort opleiden omdat die al de nodige skills hebben door
ander werk dat aansluit op het werk dat zij willen gaan doen. Kijk eens op SkillLab.
- Technici weten vaak waar zij (en anderen) niet goed in zijn, maar
vergeten ook vaak waar zij (en anderen) wel goed in zijn. Het
ontdekken van je eigen kwaliteiten opent soms de weg om de kwaliteiten van
anderen te zien.
- Bij presentaties wordt door technici vaak de nadruk gelegd op
technische details. Bij presentaties voor een breder publiek valt een veelheid
aan technische gegevens vaak verkeerd. Probeer in die gevallen na te gaan wat
het niveau is van het publiek en met welke vragen ze zitten; dan kunnen er bij
de presentatie meer vruchtbare dialogen ontstaan.
- Veel technici hebben moeite zichzelf te verkopen (ze zijn vaak te bescheiden)
en vallen daardoor niet op. Laat dus blijken dat je heel trots
bent op een goed afgesloten project.
- Om het vak te leren is in veel gevallen een vakmeester-leerling-situatie
het beste (meester-leerling, meester-gezel): de leerling leert het werk en de methoden van een
ervaren vakman
("meester"). Het handigst is om de theorie op
school/hogeschool/universiteit te leren en de praktijk ook werkelijk in de
praktijk (langere stage, betaald of onbetaald werk), dan leer je de kneepjes, de
tips&trucs, vanzelf. En de vakmeester leert er vermoedelijk wat nieuwe
theorieën en digitale tools bij, want je kunt als vakman ook niet altijd alles bijhouden... Onder meer de
Dosign Academy geeft de mogelijkheid leren en werken te combineren. Jammer
dat het al een paar decennia geen gebruik meer is dat je iets in de praktijk
kunt leren of bijleren: in elke vacature wordt een schaap met vijf poten
gevraagd en dan nog net afgestudeerd, voor weinig geld en overal toe bereid.
- Omdat een architect of opdrachtgever soms zeer creatieve maar technisch bijna
onuitvoerbare ontwerpen maken, is het belangrijk dit soort zaken in een bouwteam
of door persoonlijk contact boven water te krijgen. Naast een duidelijke
beschrijving van de problematiek (gevolgen, risico, niet inschatbare extra
kosten e.d.) kan een diplomatieke maar eerlijke opstelling een
technisch onmogelijk plan ombuigen naar een constructief correct ontwerp.
- Bij sollicitaties lijkt het of de recruiter uitsluitend
acteurs wil hebben. Natuurlijk wordt gesteld "wees
jezelf", maar als je niet spontaan en enthousiast en
leergierig en veranderingsgezind en vriendelijk en ervaren en jong en
social-media-minded bent, dan heb je bij
recruiters niet heel veel kansen. Misschien is dat wel de reden dat
veel bedrijven zo erbarmelijk slecht met klanten kunnen omgaan: de medewerkers
spelen gewoon een spelletje, het werk en de klanten interesseert hen nagenoeg
niets.
- Hoe sta je in de samenleving? Kun je, met blijvende achting voor
jezelf, je enigszins conformeren aan gangbare patronen.
- Kritische noot: Wat is het hartverwarmend als een nieuwe Nederlander
uit een heel ander land een nieuw baby'tje een westerse voornaam
geeft: dat betekent dat je werkelijk wilt integreren in
de (nieuwe) samenleving waarin je je bevindt. Het kiezen van een niet-westerse naam voor een
nieuwe Nederlandse baby is immers een vorm van bewuste of
onbewuste zelf-discriminatie (de term discriminatie
komt van het Latijnse discriminatio met de betekenis scheiden, onderscheiden,
onderscheid maken). Probeer de redelijkheid niet uit het oog te
verliezen; overdrijven kan best wel eens en dat maakt vaak de essentie
helder maar probeer niet áltijd door te schieten, zoals BLM af en toe
neigt naar Only Black Lives Matter. Donkere mensen noemen zich graag
zwart, maar dat betekent niet dat blanke mensen wit moeten heten. Als je tegen
dictatuur bent, moet je geen dictator worden. Overigens, over discriminatie
gesproken, in de meeste niet-westerse winkels vind je zelden een
westerse werknemer...
(Sommige termen worden verboden, "eskimo"
moet "inuït" zijn omdat sommigen de term eskimo niet meer willen
gebruiken; die term zou heel gevoelig liggen. Tsja, waren de inuïts ook zo gevoelig toen ze jonge zeehondjes
doodden voor hun huiden?)
- Als je zegt "Ik ben een echt bèta-mens en maak niet zo makkelijk
contact", bedenk dan dat juist de bèta-mensen (technici e.d.) de
zinvolle vragen stellen, kunnen vaak redelijk systeemdenken (wederzijdse invloeden
begrijpen,
oorzaak en gevolg kennen), met slimme ideeën komen, foutmarges begrijpen,
significantie mee kunnen laten spelen, zich problemen kunnen
indenken én met oplossingen komen. Bèta's laten zich ook minder
snel inpakken door drogredenen. Beleidsadviseurs zetten weinig zoden aan de dijk:
regelmatig is de verandering uitsluitend een doel en geen middel tot een hoger
goed. Dat noemt men "veranderen
óm te veranderen". Ook moeten vaak door hen zelf geschapen, bijna
onmogelijke "targets" gehaald worden en als
het allemaal niet werkt of niet meer werkt, verdwijnen ze van het helaas
doorlopende project met de woorden: "Dat is jouw probleem".
Probeer dus zoveel mogelijk het legitieme karakter en de redelijkheid van
veranderingen te zien (en als je dat inziet: gá er dan voor).
- Als iemand lang hetzelfde werk doet bij hetzelfde bedrijf is er gevaar voor
tunnelvisie: je accepteert nieuwe dingen niet snel, je leert niet veel meer bij,
maar de kans is ook aanwezig dat je afstompt, dat je je mateloos gaat vervelen,
dat je er te lang zit (en daardoor misschien relatief teveel verdient) om nog
weg te (durven) gaan. Voor iedereen is het goed af en toe eens van baan te
veranderen. Dat geeft je weer frisse ideeën, je leert andere mensen en
denkbeelden en organisaties kennen, het haalt je uit de verveling.
- Je competenties kunnen nog zo omvangrijk en diepgaand zijn, soms
is het voor een bedrijf belangrijker dat déze vaardigheid overheerst: dat
je snel (mee) kunt veranderen. Technologische ontwikkelingen kunnen het
voor bedrijven noodzakelijk maken snel te veranderen (zie ook agile)
en voor de werknemers geldt natuurlijk datzelfde. In veel nieuwe bedrijven is er
geen echte hiërarchie meer (zoals management, verkoopafdeling, ontwerpafdeling,
productie, human resources), maar wordt in teams samengewerkt aan
een opdracht of project. Die teams wisselen dus afhankelijk van de opdracht. De functies
uit "oude" bedrijven zijn hier rollen geworden. Soms is het dus
zeer belangrijk om snel te kunnen schakelen en soms ook van rol te veranderen.
(Als in het team maar wel de voor dat moment benodigde competenties
aanwezig zijn, zeker wanneer die niet ingehuurd kunnen worden!) Een indicatie
van je veranderkracht wordt gegeven door de VQ (V van veranderen en Q van
quotiënt, analoog aan IQ voor intelligentiequotiënt). "Het vermogen om in
een specifieke situatie bij te dragen aan de wendbaarheid van de organisatie,
wordt samengevat in de zogenoemde Agility Skills." (Met dank aan Marian de
Joode, in Jobnetkrant maart 2017.)
- "Je bent goed zoals je bent" zei Bibian Mentel, de
Nederlandse snowboardster bij wie steeds maar weer kanker werd gevonden, die ze
steeds weer leek te overwinnen en wie steeds een lach had en een positieve
instelling.
- Laat anderen merken wat je kunt, waar je goed in bent, wat eventueel je bijzondere hobby
is:
"succes = kwaliteit x zichtbaarheid" (uit het boek
"Profileren zonder opscheppen" van Mirjam Hubregtse).
- Doe geen werk dat tegen je gevoel ingaat. Paulo Coelho heeft
eens geschreven: "Onthoud dat dáár waar je hart is, ook je rijkdom ligt".
Als je hart hebt voor je werk, doe je het met plezier en put je er juist energie
uit. Werk dat tegenstaat, put je uit.
- Bij competenties hoort ook dat je slim om kunt gaan met
sociale media:
. gebruik sociale media als dat handig is voor "de gezelligheid",
je sollicitatie, je netwerk, je bedrijfje enz.; je hoeft een ander echt niet per se te liken of te
taggen (vriendschap heeft juist met die dingen
helemaal niets te maken)
. sociale media verzamelen heel veel gegevens over je, ze zijn meestal niet voor
niets gratis (echt gratis bestaat niet), "ze weten precies wat je kijkt, hoe vaak je
kijkt, waar je op klikt, hoe oud je bent," waar je woont, welke zoekwoorden
je gebruikt enz. én ze houden het eeuwig vast
. weet dat je wel alles kunt schrijven maar dat toch maar niet moet doen, niet
alleen omdat emails doorgestuurd worden en niet alleen omdat Google, Facebook,
Twitter, Instagram, Whatsapp, Youtube, Microsoft enz. altijd mee kunnen kijken, maar ook
omdat er altijd wel een groepering is die zich beledigd voelt en die nogal snel
op de tenen getrapt is of zich gediscrimineerd voelt; bij buurtapps wordt
regelmatig een buurtbewoner helemaal door het slijk gehaald, meestal compleet
onterecht maar de roddeltantes en -heren moeten zo nodig kleppen (probeer
niet tot die meute te behoren; probeer onafhankelijk en objectief te zijn, dat
siert je en het zal ook beroepsmatig in je voordeel werken)
. wat je geschreven hebt, blijft je de rest van je leven achtervolgen (er is wel
een soort vergeet-recht bij Google e.d., maar als de algemene media daar achter
komen, is het juist weer sensatie zoeken voor hen)
. influencers verdienen aan wat ze jou proberen aan te smeren (eigenlijk zijn
het alleen maar kleine en grote geldwolfjes)
. overal wil men je van alles verbieden en verplichten; vroeger
waren het bij de oorspronkelijke bevolking in West-Europa de kerk en de buurt
die uitmaakten wat je wel en niet mocht doen, maar daarvoor in de plaats zijn
het nu de sociale media (twitteraars, bloggers en voor de meer analogen ook kranten, televisie), diëtisten,
anti-alcohol-lobby, milieubeweging en politiek (GroenLinks
voorop) die vertellen wat je niet mag doen en wat je moet doen; probeer altijd
de redelijkheid van een verbod of gebod in te zien
. veel email-verzoeken tot een review of feedback worden door heel andere bedrijven verzorgd
dan waar je iets besteld hebt en die andere bedrijven hebben dan
ook weer jouw emailadres en vaak meer gegevens van je (die ze weer
vrolijk doorverkopen aan weer andere bedrijven)
. gezichtsherkenning is nog niet zo omvangrijk, maar denk er aan dat de camera
van je laptop, tablet of smartphone open kan staan en veel applicaties daarvan
ongemerkt gebruik kunnen maken (er zijn speciale schuifjes om de camera af te
schermen)
. het lijkt soms dat je alleen buiten de sociale media op een
normale manier met je vrienden kunt praten
. als journalist ben je soms geneigd je eigen mening te veel naar voren te
brengen, probeer dat een beetje in te perken (als in het Algemeen
Dagblad van 8 september 2022 een vette kop staat "Poetin haat
windmolens" met erboven een kop "En alleen daarom al moeten er meer in
de provincie Utrecht komen", dan ben je je boekje ver te buiten gegaan; dat
je dat bij een biertje tegen je vrienden zegt, OK, maar deze
ophitserij hoort niet in een dagblad, zelfs niet in de Utrechtse editie
- Natuurlijk is het goed als je ergens een verdienmodel van kunt
maken, maar wat is dat toch dat iedereen voor alles geld wil
hebben? Overbodige zaken verkoop je via Marktplaats, oude kleren
verkoop je via een app, je koophuis verhuur je aan toeristen (er is
zelfs Swimmy, de Uber voor zwembaden). Zelfs kleine kinderen staan in
een hete zomer op de stoep voor hun huis de goedkope aanmaaklimonade
voor een exorbitante prijs te verkopen, werken via "heitje voor
een karweitje" (geen heitje natuurlijk), halen geld op voor een
grote-club-actie of voor kinderzegels (terwijl armoede een zaak is van
de voor arme mensen vaak wel erg gierige overheid en er trouwens al
zoveel speeltuintjes zijn) of halen lege flessen op (wonderlijk,
alleen statiegeldflessen). Misschien is het wel eens
aardig als er iets niet voor geld te koop is; die
"competentie" kom je niet vaak tegen.
- Er is helaas een groot verschil tussen bekwaamheden en impact van technische
vakmensen en de zachte sector. Een quote van een bezoeker van de site:
"Er zijn goede en slechte loodgieters, net zoals er goede en slechte wetenschappers zijn.
Van een slechte loodgieter heb je gauw eens last [dat merk je meteen]. Slechte wetenschappers kunnen decennia
doorgaan..."[dat merk je later en het heeft meer gevolgen]
- Bijstellen aanpak. Geloof niet alles wat het predicaat
"wetenschappelijk" heeft. Veel wetenschappers stellen de aanpak van
hun onderzoek bij als de resultaten van dat onderzoek tegenvallen: een andere of
specifieke groep proefobjecten, een andere statistische benadering e.d. Het zijn
niet onmiddellijk vervalsingen van het onderzoek, maar de waarde van het
eindresultaat is zeer discutabel. Denk dus altijd zelf na bij het lezen van
resultaten van een (wetenschappelijk) onderzoek. Probeer zelf zoveel mogelijk
naar een integere aanpak te streven en als dat op de een of andere manier niet
kan, leg dan uit hoe en waarom de aanpak is gewijzigd.
Kwaliteiten kunnen ook uitdagingen zijn, als je er nog aan wilt
werken of moet werken.
Overigens, teveel van het goede wordt een
valkuil, omdat
je er teveel mee bezig bent, ondemocratisch is maar ook omdat het tegen je kan
werke:
- bedachtzaam kan besluiteloos worden
- tactvol kan afstandelijk worden
- improviserend kan chaotisch worden
- ijverig kan verworden tot "daar heb je hem
weer met zijn stokpaardjes"
- zelfverzekerdheid, zeker als dat gecombineerd wordt met tunneldenken, kan een
vorm van terreur worden zoals in de stad Utrecht wanneer Groen-links
met de Partij voor de Dieren en D66 willen dat er geen parkeerplaatsen meer komen in een
nieuwe wijk en dat er in een hele stad betaald parkeren moet
worden ingevoerd
- vakkundigheid kan het verlies inhouden van weldenkendheid, interesse, inleving
en veranderingsgezindheid zoals bijvoorbeeld de bekende "experts" uit de
Corona-tijd die het gebruik van het mondkapje belachelijk vonden en, een
voorbeeld van lang geleden (gebrek aan weldenkendheid is niet iets van nu), het
gemeentebestuur van Gouda dat in het begin van de 19e eeuw tijdens een
cholera-epidemie de waarschuwingen van de arts Willem Frederik Buchner negeerde
en geen verbod instelde op het deponeren van uitwerpselen in de grachten (pas
decennia later drong het door tot de notabelen dat cholera e.d. daardoor
verspreid werden).
Naast competenties kun je gekenmerkt worden door een specifieke kleur, de
zogenoemde DISC-methode (vooral bij managementfuncties).
DISC staat voor Dominant (rood), Invloedrijk/Interactief (geel), Stabiel
(groen), Consciëntieus (blauw) (met dank aan Patrick
Schriel):
- rood staat voor dominant,
creatief, extravert en controlerend gedreven, prestatiegericht,
resultaatgericht, hoog tempo, neemt leiding
- geel staat voor invloedrijk,
interactief, creatief, extravert en relaterend hartelijk, enthousiast, prater, impulsief, verbaal,
innovatief (nieuwe ideeën), ongebruikelijke verbindingen leggen, toekomstgericht
- groen staat voor stabiel, introvert en relaterend betrokken, vriendelijk, attent, teamplayer,
mensgericht, harmonie, ontspannen sfeer, gesloten,
organisatorisch, procedureel
- blauw staat voor
consciëntieus, introvert en controlerend denker, onderzoekend, observator, afwachtend, precies, gesloten, privacy,
rationeel, analytisch, gestructureerd, cijfermatig.
Van alle karaktereigenschappen worden er soms maar 5 onderzocht omdat die
bepalend kunnen zijn of iemand in een bepaalde functie voldoet. Deze
"big five" kenmerken van de persoonlijkheid zijn:
- extravert / introvert (extraversion)
- inschikkelijkheid (vriendelijkheid) (agreeableness)
- zorgvuldig / onzorgvuldig (conscientiousness)
- emotioneel stabiel / instabiel (neuroticism)
- openheid van ideeën en ervaringen (openness).
Afhankelijk van de het soort bedrijf maar ook van de cultuur die in een bepaald
bedrijf heerst, kan niet iedereen zich op zijn gemak voelen in het
bedrijf.
- Extravert / introvert. Een extravert persoon heeft veel contacten
nodig, bloeit op bij nieuwe contacten en doet het vaak goed in marktgerichte
functies of geeft graag leiding. Een introvert persoon werkt liever alleen
(contact met anderen kost veel energie), heeft vaak liever minder contact met
anderen, werkt graag in een rustige omgeving en zal daarom bijvoorbeeld in
commerciële functies minder aarden.
- Inschikkelijkheid (vriendelijkheid). Een inschikkelijk persoon is
vriendelijk, meegaand, hulpvaardig, heeft oog voor anderen. Een inschikkelijk
iemand is meestal niet zo competitief. Iemand die niet inschikkelijk is, denkt
meer aan zichzelf, doet wat het beste voor hem is, zal zich minder thuis voelen
met vervelende klanten. Iemand die minder inschikkelijk is, zal wellicht
moeilijker in een team kunnen werken of zal zich sneller op zijn tenen getrapt
voelen bij conflicten. Een manager mag niet al te inschikkelijk zijn (maar moet
toch een zekere mate van vriendelijkheid en flexibiliteit bezitten).
- Zorgvuldig / onzorgvuldig. Een zorgvuldig persoon is georganiseerd,
gestructureerd, precies, doelgericht. Sommige banen vragen zeer zorgvuldige
medewerkers zoals sommige fabrieksarbeiders en testers van ICT-projecten. Maar
in andere banen kunnen chaotische mensen juist opbloeien, meestal in de
creatieve sector.
- Emotioneel stabiel / instabiel. Een onverstoorbaar iemand wordt stabiel
genoemd. In een kunstzinnige omgeving is emotionele stabiliteit vaak minder
belangrijk (soms zelfs vereist). In een baan waar journalisten e.d. het bloed
onder je nagels vandaan kunnen halen is stabiliteit een eerste vereiste.
- Openheid van ideeën en ervaringen. Bedoeld wordt hier vooral open
staan voor nieuwe of andere ideeën en ervaringen. Voor creatieve banen, maar ook zeer
veel andere banen is interesse in nieuwe of andere methoden , technieken, collega's enz.
bevorderlijk voor de persoonlijke ontplooiing en positief voor het bedrijf.
Mogelijk is deze vorm van openheid ook voordelig bij reorganisaties omdat die minder invloed op de persoon zullen
hebben (hij accepteert iets anders sneller).
Natuurlijk zijn opleiding en intelligentie in veel banen belangrijk, maar soms
is het goed je karaktereigenschappen te kennen en daardoor te weten wat goed
voor je is (en wat minder goed). Onderzoek naar je eigen "big five"
kan een onderdeel zijn van het onderzoek naar je sterke en zwakke punten
(zie ook bij management).
Kritische noten over informatie en desinformatie
Hou altijd rekening met wat wel eens de tijdgeest genoemd wordt. In
een tijd dat er onenigheid is tussen naties of groepen van naties, kan
propaganda bestempeld worden met de term desinformatie. Soms kan dat
zelfs tot een wettelijk verbod leiden. Wanneer dat in "het andere
kamp" gebeurt, dan heet dat een gebrek aan democratie, eerlijkheid,
vrijheid van meningsuiting. Wanneer dat in het eigen kamp gebeurt (voor ons:
Nederland of de EU), dan heet het simpelweg optreden tegen vijandige propaganda
en worden staatskanalen van de andere partij verboden en
het ontvangen van een zender van het andere kamp als economisch delict gezien
waar het Openbaar Ministerie tegen op kan treden. Als het andere kamp zoiets
doet, heet het censuur, en bijvoorbeeld overheidstoezicht op de media. (Artikel
Moscow Calling van Folkert Jensma in Villamedia september 2022.)
Als het eigen kamp censuur pleegt, heet het beschermen van de democratie. Vaak
gaat het ook niet om politiek, maar gaat het om geld en vooral om macht.
Zo verbood de VS bijvoorbeeld bedrijven om de aardgasleiding Nord Stream 2 (van Rusland naar
Duitsland) af te maken en werden maandenlange legeroefeningen gehouden nabij de
Russische grens. Verder werden de afspraken over de status quo aan de grenzen
van de voormalige communistische landen in Oost-Europa steeds weer door het
westen geschonden (tegen de afspraken met Rusland in rukt het westen steeds
verder op naar het oosten), heeft in 2014 de eigenlijk simpelweg onwettige
afzetting van de gekozen president en omverwerping van de regering uiteraard
kwaad bloed gezet bij Rusland. Oekraïne dreigde ook het gas tegen te houden dat
door de pijpleiding naar West-Europa liep. Het is dan ook niet zo heel wonderlijk:
- dat Rusland, als de door de VS en de EU getergde beer, wild en onredelijk om
zich heen gaat slaan in Oekraïne
- de VS zijn goedkope schaliegas als vloeibaar aardgas (LNG) zeer duur aan de
landen van de EU kan verkopen
- dat door extreem duur gas en elektra grote bedrijven (dreigen te) vertrekken naar
bijvoorbeeld de VS.
Overigens sloeg Oekraïne de wapenstilstand af die Rusland i.v.m. het orthodoxe
nieuwjaar aanbood (begin januari 2023). Een wapenstilstand afslaan, ook al is
die maar voor een paar dagen, is eigenlijk een misdaad tegen de mens, wat een Derde
Wereldoorlog weer dichterbij brengt, zeker als de VS en landen van de EU (extra)
wapens gaan leveren aan Oekraïne. De wapenverkoop spekt ook de machtige
wapenindustrie van de VS.
En, dit mag men natuurlijk nooit zeggen maar toch: de gelijkenis is best
duidelijk tussen het applaus van onze parlementariërs na de video-boodschap van
Zelenski en het gejoel van het volk bij een toespraak van een Duitse
leider uit de jaren vóór de Tweede Wereldoorlog. Angstaanjagend. Heel misschien was
het volk in de jaren 1930 onwetend, maar van leden van ons parlement in
2022 mocht men toch wel enige mate van zelfdenkendheid en reserve verwachten.
Poetin mag gevaarlijk zijn voor Oekraïne, het gedrag van Zelenski is
gevaarlijk voor de wereld.
Dus: let er altijd op in welk kamp u staat en waarin de media van het land staan
waar u zich bevindt. Desinformatie omvat zeker ook pure leugens (beide kampen liegen
er op los, uit politieke of economische overwegingen), maar
"desinformatie" is vaak gewoon waarheidsgetrouwe informatie die voor de het andere kamp of voor
heersende macht niet gunstig uitpakt. Het kan zijn dat u uw competenties niet of
niet volledig kunt uiten door politieke en economische spelletjes, aan welke
kant van de scheidslijn u zich ook bevindt.
Ook in bijvoorbeeld de archeologie wordt heel wat verzonnen en daarmee
desinformatie geleverd: "Als je niet
weet waarvoor iets dient, verzin je een religieuze of magische
interpretatie" (citaat van een oudheidkundige).
A Beslissen en activiteiten initiëren
A1 Beslissingen durven nemen
A2 Zelf iets beginnen
A3 Soms ook risico’s durven nemen
C Begeleiden
C1 Anderen adviseren en motiveren
D Aandacht en begrip tonen
D1 Luisteren
D2 Je inleven in anderen
D3 Anderen steunen
D4 Jezelf laten zien en kennen
E Samenwerken en overleggen
E1 Anderen betrekken
E2 Raad vragen
E3 Informatie doorgeven
E4 Aanpassen aan de groep
E5 Bijdrage van anderen waarderen
F Ethisch en integer handelen
F1 Rekening houden met het milieu
F2 Niet discrimineren
F3 Rekening houden met anderen
I Presenteren
I1 Iets duidelijk vertellen aan anderen
I2 Humor en enthousiasme tonen
J Formuleren en rapporteren
J1 Een verslag nauwkeurig maken
J2 Nauwkeurig en volledig zijn
J3 Verslag is begrijpelijk voor een ander
K Vakdeskundigheid toepassen
K1 Wat je voor je vak geleerd hebt, goed gebruiken
L Materialen en middelen inzetten
L1 De juiste materialen en gereedschappen gebruiken
L2 Er goed voor zorgen en zo min mogelijk verspillen
N Onderzoeken
N1 Informatie zoeken
N2 Iets doen met nieuwe informatie
P Leren
P1 Jezelf verder willen ontwikkelen
P2 Leren van fouten
P3 Leren van feedback van anderen
Q Plannen en organiseren
Q1 Doelen stellen en plannen
Q2 Tijd indelen en bewaken
Q3 Zorgen dat alles wat nodig is, aanwezig is
R Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten
R1 Goed luisteren en bedenken wat de klant wil
R2 Daarbij aansluiten
R3 Kijken of de klant tevreden is
S Kwaliteit leveren
S1 Systematisch werken
S2 Controleren of het werk voldoet aan de eisen
T Instructies en procedures opvolgen
T1 Werken volgens voorschriften
T2 Werken volgens veiligheidsvoorschriften
T3 Gedisciplineerd
V Met druk en tegenslag omgaan
V1 Goed werken onder druk
V2 Grenzen stellen als het te veel wordt
V3 Niet boos worden of jezelf terugtrekken als iets niet lukt
W Gedrevenheid en ambitie tonen
W1 Met enthousiasme aan de gang gaan
W2 Laten zien dat je iets wilt bereiken
Competenties zoals bij UWV vermeld (bedenk wel: een ideaal mens
bestaat niet)
Competentie
Help
Beslissingen nemen
- U neemt op het juiste moment beslissingen. Ook als het een lastige of moeilijke beslissing is.
- U neemt zelf het initiatief.
- U neemt de verantwoordelijkheid voor uw beslissingen en acties.
Anderen aansturen
- U verdeelt taken.
- Bij het verdelen van taken houdt u rekening met iemands vaardigheden.
- U maakt anderen duidelijk wat ze moeten doen. U geeft bijvoorbeeld aan wat belangrijk is en wat niet.
- U geeft duidelijke instructies en aanwijzingen.
- U controleert of iedereen zich aan de afspraken houdt.
- U houdt in de gaten of anderen hun werk goed doen.
Anderen begeleiden
- U geeft anderen advies bij het uitvoeren van hun taken en opdrachten.
- U motiveert anderen om bepaalde doelen te bereiken en om problemen zelf op te lossen.
- U helpt anderen om beter te worden in het uitvoeren van hun taken en opdrachten.
Aandacht voor anderen
- U hebt interesse voor de ideeën en meningen van anderen.
- U luistert goed en u begrijpt de gevoelens van anderen.
- U steunt mensen die het moeilijk hebben.
Samenwerken en overleggen
- U betrekt anderen bij het nemen van beslissingen en het uitvoeren van taken.
- U overlegt regelmatig.
- U hebt interesse voor het werk en de mening van de mensen met wie u samenwerkt.
- U zorgt dat mensen goed kunnen samenwerken.
Betrouwbaar en eerlijk zijn
- U bent betrouwbaar en eerlijk.
- U houdt rekening met uw omgeving.
- U discrimineert niet en respecteert de verschillen tussen mensen.
Contact maken en netwerken
- U maakt makkelijk en actief contact met verschillende soorten mensen.
- U weet hoe u een relatie goed moet houden, ook als er moeilijkheden of problemen zijn.
- U onderhoudt uw netwerk. U belt, e-mailt en spreekt regelmatig met mensen die u kent van uw werk of privéleven.
Anderen overtuigen en beïnvloeden
- U maakt een goede eerste indruk.
- U overtuigt andere mensen makkelijk.
- U kunt uw idee of mening goed onderbouwen.
- U bemiddelt als er ruzie of onenigheid is tussen andere mensen.
Presenteren
- U legt zaken duidelijk uit.
- U kunt uw presentatie aanpassen aan uw publiek.
- U komt op anderen betrouwbaar en deskundig over.
- U kunt iets enthousiast en met humor vertellen.
Schrijven en rapporteren
- U structureert informatie logisch in een verslag of rapport.
- U schrijft foutloos en duidelijk.
- U weet hoe u lezers moet boeien met uw teksten.
Vakdeskundig werken
- U bent vakdeskundig. Met uw vakdeskundigheid kunt u vragen en problemen in het werk zelfstandig oplossen.
- U hebt de lichamelijke kracht en de handigheid om uw werk goed te kunnen doen.
- U deelt uw vakdeskundigheid met anderen als dat nodig is.
Materialen en middelen inzetten
- U weet welke materialen en middelen u nodig heeft voor een taak of opdracht.
- U gebruikt deze materialen en middelen op de juiste manier.
- U zorgt goed voor de materialen en middelen die u gebruikt.
Logisch nadenken
- U bedenkt oplossingen voor een probleem door logisch na te denken.
- U kunt informatie nauwkeurig en kritisch analyseren.
- U kunt gegevens en informatie structureren en de hoofd- en bijzaken scheiden.
Ontdekken en verkennen
- U kunt een vraag of probleem van meerdere kanten bekijken.
- U zoekt actief naar nieuwe informatie om een vraag of probleem op te lossen.
- U staat open voor nieuwe informatie.
Vernieuwen en vooruit denken
- U komt zelf met creatieve en nieuwe ideeën.
- U neemt het initiatief om dingen te veranderen.
- U denkt vooruit en kunt hiervoor ook plannen maken. U bedenkt bijvoorbeeld hoe iets goedkoper, sneller of beter kan.
Leren
- U houdt uw vakkennis en vaardigheden bij.
- U leert van fouten en kritiek.
- U wilt steeds iets nieuws leren en u bent hier actief mee bezig.
- Belangrijk: u leert uzelf beter kennen, wat uw kwaliteiten zijn, waar u
goed in bent, hoe u zich opstelt in lastige situaties.
Plannen en organiseren
- U kunt uw taken goed plannen en organiseren.
- U kunt de activiteiten en taken van anderen plannen en organiseren.
- U deelt uw tijd goed in.
- U zorgt dat er extra mensen of middelen zijn als dat nodig is.
- U zorgt dat doelen op tijd worden gehaald.
Klantgericht werken
- U vraagt wat de klanten belangrijk vinden en u doet uw best aan hun wensen te voldoen.
- U houdt rekening met de wensen van klanten.
- U biedt de klant service en u komt uw afspraken na.
- U houdt in de gaten of klanten tevreden zijn.
Kwaliteit leveren
- U vindt de kwaliteit van uw eigen werk belangrijk.
- U weet welke kwaliteit en productiviteit uw eigen werk moet hebben.
- U houdt de kwaliteit en productiviteit van uw eigen werk goed in de gaten.
- U houdt de kwaliteit en productiviteit van het werk van anderen in de gaten. U spreekt anderen daarop aan als dat nodig is.
Werken volgens de regels
- U werkt volgens de regels en u doet wat er gevraagd wordt.
- U houdt zich aan de voorschriften en wetten. U draagt bijvoorbeeld een veiligheidshelm in de bouw.
Omgaan met verandering
- U kunt goed omgaan met onzekere en onduidelijke situaties.
- U staat open voor nieuwe ideeën en plannen.
- U went snel aan veranderingen en nieuwe situaties.
- U vindt het geen probleem dat zaken regelmatig veranderen.
- U kunt goed omgaan met verschillende soorten mensen.
Omgaan met spanning en tegenslag
- U blijft rustig en positief bij tijdsdruk of spanningen.
- U kunt goed tegen kritiek.
- U geeft goed uw eigen grenzen aan.
Succesvol willen zijn
- U hebt ambitie en u houdt van uitdagingen.
- U neemt graag de verantwoordelijkheid voor taken en opdrachten.
- U werkt gedreven en enthousiast.
- U wilt graag carrière maken en succesvol zijn.
Ondernemen en commercieel zijn
- U gaat actief op zoek naar zakelijke mogelijkheden.
- U ziet zakelijke kansen en mogelijkheden.
- U maakt gebruik van kansen en mogelijkheden.
- U wilt het succes van uw organisatie vergroten.
Kostenbewust zijn
- U begrijpt dat zaken geld kosten. U begrijpt ook wat deze kosten betekenen voor het uitvoeren van uw taken.
- U maakt steeds een afweging tussen de kosten en de opbrengsten van een besluit.
- U begrijpt dat bepaalde ontwikkelingen en beslissingen gevolgen hebben voor de hele organisatie.
Over ingenieurs en ingenieursopleidingen in Nederland vergeleken met Duitsland
(Mark van Baal in Technisch Weekblad 2014-8/9)
- Duitse ingenieurs zijn praktischer opgeleid. Op Duitse universiteiten is
bijvoorbeeld veel aandacht voor praktische boortechnieken en een Duitse
mijnbouwstudent loopt elk jaar een paar weken stage.
- In Duitsland wordt vakkennis hoog gewaardeerd. Opleiding (Ausbildung)
speelt een belangrijke rol.
- In Nederland zijn ingenieurs vaak generalisten, terwijl men zich in Duitsland
graag specialiseert. In Duitsland is de waardering voor ervaren ingenieurs,
specialisten, zeer hoog. (In Nederland vindt men al snel dat je ergens te
lang zit of iets te lang doet.) Duitse bedrijven hebben vaak zelf specialisten
in dienst, terwijl men die in Nederland vaak inhuurt.
- Veel bedrijven in Duitsland hebben bedrijfsscholen. Pas na vele jaren is men
daar Meister, een zeer gewaardeerde titel. In Nederland komen er ook wel
van die opleidingen maar men beschouwt een bedrijfsopleiding in Nederland toch
vaak als geldverspilling.
- In Nederland stappen veel (net) afgestudeerden in technische opleidingen uit
de techniek en worden consultant of manager.
- Nederlandse ingenieurs zijn meer doelgericht en Duitse meer procesgericht (wat
conservatiever, formeler, wellicht minder ondernemend).
- Duitsers waarderen de Nederlandse directheid, maar houden niet van te populair
gedrag. (Hou daar wel rekening mee als je in Duitsland gaat werken. Denk er dan
ook dat je de Duitse taal goed beheerst; daar hecht men veel waarde aan.)
- Nederlandse ingenieurs kunnen goed schakelen tussen formeel en informeel en
zijn daarom goed in onderhandelen.
- Duitse ingenieurs zijn goed in het vertalen van wetenschappelijk onderzoek
naar productie. (De Duitse Gründlichkeit werpt haar vruchten af.)
- De degelijkheid van Duitse ingenieurs staat wellicht de creativiteit in de
weg. Nederlandse ingenieurs voelen zich meer thuis in het geven van presentaties
e.d. waarbij het publiek met moeilijke vragen mag komen.