home  meewerken?

discl. / ©, lid NVJ

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
stikstofcrisis en oplossingen


aardelektrode

 

aardelektrode

Soms: aardpin, aardpen. De aardelektrode is de meestal koperen buis of staaf die bij een woning in de grond is geslagen en heeft als doel:
- het tegengaan van de opbouw van statische elektriciteit in apparaten (het afleiden van statische ontladingen)
- het afvoeren van stroom naar de aarde bij "kortsluiting"
- het voorzien van een referentiepotentiaal voor elektrische toestellen.

De aardelektrode zal voor een goede aarding meestal een eind in het grondwater komen; de lengte van de staaf kan zelfs tot 25 meter bedragen. De lengte is afhankelijk van:
- de bodemgesteldheid (bijvoorbeeld natte klei geleidt veel beter dan droog zand)
- het materiaal en de fysieke afmetingen van de aardelektrode (een dikke buis van koper maakt meer contact met grond en grondwater dan een dunne gegalvaniseerde stalen staaf).
Terwijl de aardelektrode in de grond wordt gedreven, wordt de elektrische weerstand gemeten. De aardelektrode moet een voldoende, lage elektrische weerstand hebben. De aardelektrode mag maximaal 1,5 à 2 Ohm weerstand hebben om de overmaat aan stroom gemakkelijk weg te laten lekken wanneer dit nodig is.

De aardleiding of aardedraad (de geel-groene draad, de zogenoemde beschermleiding) wordt verbonden met de aardelektrode (zie de figuur onder). "Een aardleiding is een beschermingsleiding met een bijzondere functie". 

Vroeger werd de waterleiding als aardelektrode gebruikt omdat deze via koperen buizen altijd degelijk in de aarde verbonden was. Tegenwoordig worden echter steeds vaker pvc-leidingen toegepast als waterleiding. Deze pvc-leidingen bieden juist veel weerstand tegen elektrische stroom en zijn dus niet meer geschikt de stroom naar de aarde af te voeren.

Om een keten voor de elektrische stroom te hebben, zorgt de fasedraad (de bruine draad, tot ca. 1970 de groene draad) voor de aanvoer en de nuldraad (de blauwe draad) voor de afvoer. Tussen fasedraad en nuldraad bevindt zich een elektrisch apparaat, bijvoorbeeld een lamp. Als een spanningzoeker op de fasedraad aangesloten wordt, dan is door het lampje van de spanningzoeker een stroom zichtbaar; bij aansluiten op de nuldraad brandt het lampje van de spanningzoeker niet (tenzij het foutief is aangesloten). De nuldraad is dus in principe spanningsloos. Tussen twee punten, bijvoorbeeld de aansluitingen van een lamp, heerst een spanningsverschil van bijvoorbeeld 230 V wanneer de fasedraad en de nuldraad met elkaar worden verbonden: na het aanknippen van bijvoorbeeld een lamp gaan de elektronen stromen en staat op beide punten (en dus ook de draden) 230 V. De nuldraad voert samen met de fasedraad de elektrische stroom en kan daarom bij een (te) grote spanning of foutieve aansluiting gevaarlijk zijn. 

Aardlekschakelaar
Omdat de aardelektrode en de nuldraad in woningen in Nederland niet met elkaar verbonden zijn, detecteert de aardlekschakelaar (lekstroomschakelaar) een verschil tussen wat vertrekt via de fasedraad en terugvloeit via de nuldraad. Bij een te groot stroomverschil (in Ampère, bijvoorbeeld 30 mA) tussen de nuldraad en de fasedraad: in dit geval is er sprake van lekstroom
Het is verwarrend, maar de aardlekschakelaar detecteert niet de stroom die door de aardedraad lekt: 
- de aardlekschakelaar is voor het lekken van stroom via een andere weg dan via de fasedraad en de nuldraad
- de aardelektrode vormt een veilige weg voor het lekken van stroom via de aardedraad.

Vereffeningsleidingen
Alle elektrische apparaten en metalen objecten in een natte ruimte waarop stroom kan komen te staan (door kortsluiting of een verkeerde aansluiting) zoals een metalen bad, douchebak en cv-leiding  worden aangesloten op een centraal aardpunt. Zo kan er geen spanningsverschil ontstaan tussen de diverse apparaten en objecten waardoor je bij aanraken van één of meer apparaten geen gevaar loopt geëlektrocuteerd te worden (bijvoorbeeld uit bad stappend de radiator vastpakkend). De leidingen die naar het centraal aardpunt lopen, heten vereffeningsleidingen (ze vereffenen een eventueel spanningsverschil).


beschermingsleiding en vereffeningsleidingen (k.p. meinesz):  


Zie ook bijvoorbeeld aardnet, aardlekschakelaar, klare taal over de elektrische huishoudelijke installatie (van BTV Control).
Voor kleuren van elektriciteitsdraden (fasedraad, schakeldraad, nuldraad, aardedraad) zie Draden.

Eng. earth electrode, ground electrode (Am.), grounding electrode (Am.)