drainage

Drainage is een systeem waarbij (grond)water afgevoerd wordt. We onderscheiden horizontale drainage via buizen en verticale drainage via een diep gat in de grond middels buizen of echte zandpalen / grindpalen.
Verbetering in de afvoer van water is te realiseren door de aanleg van drainage. Op regelmatige afstand van elkaar worden drainagebuizen of kunststof drains in de grond gelegd.

drainage
verticaal	horizontaal

Bij horizontale drainage is meestal sprake van een omhullend materiaal, het drainagefilter, om de openingen in de buis tegen dichtslibben van bepaalde bodemdeeltjes te beschermen (selectieve filterwerking) en om de toestroom van water naar de buis te regelen (hydrologische werking). De meest voorkomende drainagefilters zijn vezels van kokos, polypropyleen (vaak PP450 of PP700) of polystyreen (PS1000). Kokosvezels gaan wat minder lang mee dan polypropyleen maar zijn een natuurlijk materiaal. In de aanduiding van bijvoorbeeld PP700 geeft 700 de zogenoemde O90-waarde (het O90-getal) de zanddichtheid van de vezel weer: 90% van de deeltjes met een korreldiameter van 700 micrometer worden tegengehouden. Bij drainage is een O90 van 450 tot 1000 algemeen.
"Het verdient aanbeveling de drain met omhulling in een drainkoffer te leggen. Deze koffer kan gevuld worden met drainzand of grind. Dit onder andere ter bevordering van de aanvoer van grondwater naar de drain."
Een smallere ribbelbuis met drainagefilter, diameter ca. 8 cm, wordt toegepast bij beplanting, vooral bomen: door de buis wordt lucht aangevoerd (de buis zorgt voor beluchting).

Verticale drainage wordt vaak toegepast bij het versneld ontwateren van ophogingen voor wegen of gebouwen (zie bij verticale drainage en bij bemaling). Een eenvoudige vorm van verticale drainage van bijvoorbeeld de tuin bij een woning bestaat uit het boren van gaten in de bodem (met een grondboor). Het geboorde gat wordt gevuld met grof puin, grof zand of grove humus. Het overtollige water verdwijnt via de schacht naar het dieper gelegen grondwater. Deze drainage werkt een aantal jaren, daarna raakt ze vaak verstopt.

Drainage én infiltratie
In verband met verstedelijking (van zeer grote delen van de aarde) en klimaatverandering (natuurlijk historisch proces in geologie en zonactiviteit, we naderen een ijstijd en dan gata het altijd hoog-laag met het klimaat, en inderdaad wellicht ook wel door menselijk gedrag) is een goede, verstandige combinatie van drainage en infiltratie gewenst. 
Bij een teveel hemelwater (direct uit de hemel of indirect via de rivieren) is gewenst:
- infiltratie, het langzaam doordringen van water in de bodem (berging van water in de bodem) om vooral bij hevige buien het water tijdelijk in de grond op te vangen en het daarna te gebruiken bij een droge periode
- drainage om het water snel af te voeren dat niet geďnfiltreerd kan worden of dat teveel is om te infiltreren.
Drainage is eigenlijk een zwaktebod, het vaak vrij schone water verdwijnt. 
Hoe meer water we kunnen infiltreren, des te minder drainage is er nodig en kan het (teveel aan) hemelwater worden gebruikt voor planten en dieren in en op de bodem.

locatie van de buizen voor drainage, regenwater (rein water, hemelwater afkomstig van de kolken) en vuilwater (riool) onder een wegdek; de drainagebuis ligt het dichtst onder het wegdek, in ieder geval boven de "normale" grondwaterspiegel; regen- en vuilwaterleiding kunnen eventueel onder de grondwaterspiegel liggen; klik voor groter (foto joostdevree):

drainage en infiltratie in het regionaal hydrologisch systeem simgro; klik voor groter!:

schaafsma kunststof drainagebuis met drainagefilter, diameter ca. 20 cm (foto joostdevree):

horman/pipelife kunststof drainagebuis met drainagefilter (foto joostdevree):

ribbeldrain, een geribbelde buis met gaatjes (foto joostdevree):

drainage; filteren water door strobalen waardoor afvoerbuizen niet verstopt raken; mooie pragmatische oplossing (foto joostdevree):

geen drainage maar beluchting en mogelijk bewatering van boomwortels; eerste foto tijdens aanleg, tweede gereed met eindkap in trottoirtegel (foto's joostdevree; zie eventueel verder bij boomspiegel):

geen drainage, maar beluchting en eventueel bewatering van boomwortels (natudrain aquamax van greenmax):

Documentatie
- Technische documentatie drainage (van Dyka kunststof leidingsystemen)

Met dank aan o.m. Pipelife ommantelingen en vezels, Dyka (o.m. drainagesystemen), Schaafsma drainage, Vereniging van Nederlandse Drainagebedrijven, Natudrain Greenmax, en ir. D.J. Biron (TU Delft).

Zie ook geotextiel, bentonietmat, zeeffractie.

Eng. drainage