Op bouwtechnische tekeningen e.d. staan vaak symbolen, iconen of figuren, in de
tekeningen en in de legenda. De bronnen van
onderstaande symbolen en hun betekenis is zeer divers; vaak zijn er meer
symbolen mogelijk voor eenzelfde begrip, maar ook zijn er symbolen met meer
betekenissen (in dat geval moet er altijd een verklarende tekst zijn). Zie eventueel bij afkortingen
naar tekstuele afkortingen.
Over het algemeen kan gesteld worden dat onderbroken lijnen of stippellijnen bij
een symbool/figuur in een plattegrondtekening betekent: optioneel ("opstelplaats",
dus niet bij de koopsom inbegrepen), of slechts op een ander niveau te zien (een
ingetekend daklicht of kruipluik bijvoorbeeld, wel meestal voorzien van een
verklarend woord).
symbolen
brand |
 |
brandblusser koolzuursneeuw,
koolzuursneeuwblusser |
 |
brandblusser poeder, poederblusser |
 |
brand, richtingaanwijzer nooduitgang |
 |
brandblusser schuim, schuimblusser |
 |
brandblusser |
 |
brandblusser brandslanghaspel, brandslang |
 |
brandblusser brandslanghaspel, brandslang, met
slangdiameter en lengte-aanduiding slang |
 |
brandblusser, sprinkler, sprinklerinstallatie |
 |
deur of branddeur, zelfsluitend
(een sinusoďde geeft het zelfsluitende
karakter aan; soms geeft een zaagtand-vorm aan dat
de deur zelfsluitend is, voorbeeld) |
 |
branddeur, zelfsluitende deur bij brand, met
een weerstand tegen branddoorslag
(wbd) van minimaal x minuten;
één x geeft aan 30 minuten brandwerend; twee x-en is 60 minuten;
de deur is brandwerend aan de kant van de x |
 |
branddeur, zelfsluitende deur bij brand, met
een weerstand tegen rookdoorgang (wrd)
van minimaal x minuten:
zie tekening hierboven |
 |
branddeur,
zelfsluitend, 2x-en dus 2*30 is 60 minuten brandwerend aan beide zijden
van de deur |
 |
rookmelder (rm) |
 |
rookmelder (rm, optisch) |
 |
rookmelder, gekoppeld |
 |
rookwerendheid, 30 minuten
weerstand tegen brandboorslag en brandoverslag (wbdbo) |
 |
rookwerendheid, 60 minuten
weerstand tegen brandboorslag en brandoverslag (wbdbo) |
 |
rookwerendheid, 30 minuten
weerstand tegen rookdoorgang (wrd) |
|
|
symbolen
deur |
 |
deur: zoals aangegeven bij schaal 1:100 |
 |
deur: zoals aangegeven bij schaal 1:50 |
 |
deur: zoals aangegeven bij schaal 1:20 |
 |
deur: binnendeur |
 |
deur: enkele deur |
 |
deur: brandwerend aan 1 zijde
(zie eventueel verder bij symbolen "brand") |
 |
deur: elektronisch bediend |
 |
deur: dubbele deur, openslaande deuren |
 |
deur: dubbele deur, openslaande deuren, elektronisch
bediend |
 |
deur: dubbele deur, doordraaiend ("saloon-deuren",
zie bij bommerschanier) |
 |
deur: enkele deur, doordraaiend |
 |
kanteldeur: gasdicht |
 |
schuifdeur: enkele deur |
 |
schuifdeur: enkele deur |
 |
schuifdeur: enkele deur, elektronisch bediend |
 |
schuifdeur: dubbele deur |
 |
schuifdeur: dubbele deur |
 |
schuifdeur: dubbele deur, elektronisch bediend |
 |
schuifdeur, schuifwand |
 |
schuifdeur: enkele deur, glaspartij |
 |
tourniquet |
 |
vouwdeur, harmonicadeur |
 |
vouwwand, vouwdeur |
 |
muurdoorbreking zonder afsluiting |
 |
branddeur: zelfsluitende deur bij brand, met
een weerstand tegen branddoorslag
(wbd) van minimaal x minuten |
 |
branddeur: zelfsluitende deur bij brand, met
een weerstand tegen rookdoorgang (wrd)
van minimaal x minuten |
 |
(brand)deur: zelfsluitend |
|
|
symbolen
raam
diagonale lijnen geven draairichting
raam aan; de punt van de driehoek geeft de raamkruk aan; doorgetrokken lijn: raam opent naar buiten;
onderbroken lijn: raam opent naar binnen |
 |
raam, venster: te openen (dubbelglas) |
 |
raam, venster: vast, niet te openen
(dubbelglas?) |
 |
raam, venster (dubbelglas) |
 |
paar volle diagonale lijnen in
glasvlak = vast glas |
 |
lange zijde van de
rechting-"driehoek" = scharnierzijde |
 |
volle lijn = naar buiten draaiend
stippellijn = naar binnen draaiend
bovenlicht scharniert hier aan bovenzijde
draairaam scharniert hier aan linkerzijde |
 |
draairaam
scharnierzijde links (zie afb eronder) |
 |
draaivalraam, draaikiepraam |
 |
projectieraam |
 |
schuifraam, horizontaal |
 |
schuifraam, verticaal |
 |
stolpraam |
 |
taatsraam |
 |
tuimelraam |
 |
uitzetraam |
 |
valraam |
 |
parallel afstelraam |
 |
raam met roedeverdeling (raam met
onderverdeling) |
 |
pui met kozijn |
|
|
symbolen
elektra
bij leidingen: dichte bol is bedraad (bekabeld); open bol
is bedraad |
 |
doos, inbouwdoos |
 |
verbindingsdoos,
aansluitdoos, aftakdoos (verg. drukknop schel) |
 |
lasdoos, verdeler |
 |
leiding elektra |
 |
stijgleiding |
 |
stijgleiding van etage lager doorgaand naar
etage hoger |
 |
valleiding |
 |
valleiding komende van etage hoger |
 |
valleiding van etage hoger doorgaand naar etage
lager |
 |
aansluitpunt elektra bedraad (bekabeld) |
of:
 |
aansluitpunt elektra onbedraad
(loze leiding),
eventueel met tekst "loos" erbij |
 |
aansluitpunt vaatwasser onbedraad
(loze leiding) |
 |
driestandenschakelaar bedraad
(bijvoorbeeld voor regeling van de mechanische afzuiging) |
 |
aansluitpunt verlichting (standaard: plafond) |
 |
aansluitpunt verlichting plafond |
 |
aansluitpunt verlichting met schakelaar |
 |
aansluitpunt verlichting aan wand |
 |
aansluitpunt verlichting aan wand |
 |
aansluitpunt verlichting aan
wand/muur, waterdicht (bijvoorbeeld buitenlamp bij voordeur) |
 |
aansluitpunt verlichting aan wand badkamer |
 |
aansluitpunt verlichting aan wand badkamer |
 |
wandarmatuur op schemerschakeling |
 |
aardelektrode, aardinrichting |
 |
aardpunt (centraal) |
 |
aardpunt (centraal) |
 |
aardelektrode |
 |
aardingsmat (in bad, douche e.d.) |
 |
aardingsstrip |
 |
aardlekautomaat (16 A) |
 |
aftakdoos elektra |
 |
armatuur projector |
 |
armatuur tl e.d. |
 |
armatuur tl e.d. |
 |
armatuur tl e.d. voor 3 buizen |
 |
bliksemafleider,
bliksemgeleider
(op nok van dak meestal) |
 |
elektra besturingskast |
 |
elektra bord of verdeelkast |
 |
centraaldoos |
 |
deurslot |
 |
drukknop (verg. ander
symbool bel/schel) |
 |
drukknop met afscherming (ruitje breken) |
 |
drukknop met verlichting/verklikker |
 |
drukknop waterdicht |
 |
drukknop
(deurbel, bel, schel; verg. ander symbool bel/schel;
verg. verbindingsdoos) |
 |
meterkast |
 |
overspanningsbeveiliging |
 |
stroommeter, kWh-meter |
 |
stroommeter, kWh-meter |
 |
ldr (light dependent resistor),
lichtgevoelige weerstand |
 |
leiding in een buis |
 |
leidingen op een wand |
 |
leiding op een wand en in een buis |
 |
voorbeeld: aansluitpunt verlichting, leiding op
een wand, leiding in een buis |
 |
luchtleiding |
 |
leiding met 3 geleiders |
 |
leiding met n geleiders |
 |
naar beneden gaande leiding
(valleiding) |
 |
naar boven gaande leiding
(stijgleiding) |
 |
van beneden komende leiding
(stijgleiding komende van onderliggende etage) |
 |
van boven komende leiding
(valleiding komende van bovenliggende etage) |
 |
ondergrondse leiding |
 |
meetapparatuur, met aflezing |
 |
meetapparatuur, met registratie |
 |
motor: elektromotor |
 |
noodverlichting: algemeen |
 |
noodverlichting: algemeen |
 |
noodverlichting: autonoom |
 |
noodverlichting op speciale groep |
 |
ntc
(negative temperature coefficient), warmtegevoelige weerstand |
 |
perilex
wandcontactdoos |
 |
perilex wandcontactdoos, 400 V, aarde |
 |
schakelaar: 1-polig (enkelpolig) |
 |
schakelaar: 1-polig (enkelpolig), met
signaallamp/verklikker |
 |
schakelaar: 2-polig |
 |
schakelaar: 3-polig |
 |
schakelaar: dimmer |
 |
schakelaar: 1-polig, met trekschakelaar |
 |
schakelaar: 1-polig, met wcd randaarde |
 |
schakelaar: 1-polig, met vertraagde opening |
 |
schakelaar met permanent brandende
verklikker(lamp) |
 |
serieschakelaar (omschakelaar), 1-polig, "dubbele aansteking
om 2 stroombanen afzonderlijk te openen of te sluiten op 1 plaats" |
 |
kruisschakelaar, "laat toe een stroombaan
te openen of te sluiten op een willekeurig aantal plaatsen in combinatie
met 2 wisselschakelaars op de 2 uiteinden" |
 |
wisselschakelaar, hotelschakelaar,
enkelpolig (beide richtingen de stroombaan te openen of te sluiten) |
 |
wisselschakelaar, hotelschakelaar,
enkelpolig, met signaallamp/verklikker |
 |
wisselschakelaar, hotelschakelaar,
2-polig |
 |
impulsschakelaar |
 |
schakelaar voor rondecontrole of
elektrisch slot |
 |
schakelklok |
 |
tijdschakelaar (minuterie) |
 |
bel, schel |
 |
bel, schel |
 |
bel, schel |
 |
bel, schel: zoemer |
 |
trafo voor bel, schel |
 |
bel, schel: drukknop |
 |
hoorn |
 |
sirene |
 |
smeltveiligheid, zekering,
eventueel met xA (benoemd aantal Ampčre) |
 |
voorbeeld smeltveiligheid/zekering:
"automatische differentieel stroominrichting van 300 mA" (de
veiligheid, kan ook bijvoorbeeld 30 mA zijn), nP is aantal polen dat
onderbroken wordt, 40A is aantal Ampčre |
 |
transformator |
 |
wandcontactdoos (wcd), enkelvoudig |
 |
wandcontactdoos, enkelvoudig, met
randaarde |
 |
wandcontactdoos, enkelvoudig,
halfwaterdicht, waterdicht of spatwaterdicht |
 |
wandcontactdoos met 2-polige
schakelaar |
 |
wandcontactdoos met 2-polige
vergrendelingsschakelaar |
 |
wandcontactdoos met
kinderbescherming |
 |
wandcontactdoos met randaarde en
kinderbescherming |
 |
wandcontactdoos voor cv, koelkast
(KK), wasemkap (WK), wasmachine (WM), mechanische ventilatie (MV) |
 |
wandcontactdoos voor scheerapparaat |
 |
wandcontactdoos 2-voudig (dubbele
wcd) |
 |
wandcontactdoos 2-voudig, met
randaarde |
 |
wandcontactdoos 2-voudig, met
randaarde |
 |
wandcontactdoos 3-voudig |
 |
wandcontactdoos 3-voudig, met
randaarde |
 |
wandcontactdoos 3-voudig, met
randaarde |
 |
wisselstroom, 1-fase |
 |
zonnepanelen (pv-panelen) |
|
|
symbolen gebouw (algemeen) |
 |
hemelwaterafvoer
(hwa) |
 |
|
 |
isolatie |
 |
leidingschacht, schacht
of vloersparing/raveling of vide
of kast, kastje (nogal algemeen
symbool, waarvan de betekenis op een bouwtekening uit de context moet
blijken of verduidelijkt moet zijn) |
 |
schoorsteenkanaal,
schoorsteenkanalen |
 |
rookkanaal |
 |
kruipluik /
vloerluik (toegang kruipruimte) |
 |
lengtemaat (meestal mm) |
 |
aanduiding bijbehorende lengtemaat
is hart-op-hart |
|
|
symbolen gebouw (houtachtig) |
 |
bekledingsplaat |
 |
langshout |
 |
lijmnaad |
 |
loofhout |
 |
naaldhout |
 |
houtskeletbouw |
|
|
symbolen gebouw (metalen) |
 |
aluminium,
brons, koper |
 |
lood
(met vermelding zwaarte) |
 |
staal |
 |
staal |
|
|
symbolen
gebouw (steenachtig) |
 |
beton
(fundering) |
 |
gewapend
beton |
 |
gewapend beton, in het werk
uitgevoerd |
 |
gewapend beton, in het werk
uitgevoerd |
 |
gewapend beton, in het werk
uitgevoerd |
 |
gewapend beton, prefab |
 |
gewapend
beton, prefab (lichtgrijze achtergrond; verg. dragend
metselwerk) |
 |
beton, ongewapend |
 |
beton, ongewapend |
 |
sierbeton |
 |
betonnen systeemvloer |
 |
dakpannen
of raamdorpelsteen |
 |
dragend
metselwerk (witte achtergrond; verg. gewapend
beton prefab) |
 |
steenachtig, geperforeerd of hol |
 |
kunststeen,
holonite |
 |
metal
stud |
 |
halfsteensmuur
(baksteen) |
 |
spouwmuur
(hier baksteen), zonder isolatie |
 |
metselwerk (baksteen) |
 |
metselwerk (baksteen; de diagonale
lijnen lopen net andersom, komt niet vaak voor) |
 |
metselwerk algemeen |
 |
kalkzandsteen |
 |
trasraam
of vuurvaste steen |
 |
natuursteen |
 |
natuursteen |
 |
pleisterwerk, stuc (steenachtige vloer- of
wandafwerking) |
 |
steenachtig, niet-dragend,
gipsblokken, gasbeton e.d. |
 |
steenachtig, niet-dragend,
gipsblokken, gasbeton e.d. (zwaar) |
 |
steenachtig, niet-dragend, lichte
scheidingswand |
 |
steenachtig, niet-dragend, lichte
scheidingswand |
 |
steenachtig, niet-dragend, lichte
scheidingswand |
 |
steenachtig, speciaal |
 |
tegels/tegelwerk (verticaal) |
 |
tegels/tegelwerk (verticaal) |
|
|
symbolen
grondsoorten
(grondaanduidingen) |
 |
as, sintels |
 |
concreties |
 |
flugsand of andere vulkanische
producten |
 |
grind |
 |
hout |
 |
humus |
 |
keileem,
land- en ijsafzetsel |
 |
klei
(verg. potklei) |
 |
leem
(verg. löss) |
 |
löss
(verg. leem) |
 |
lutum |
 |
mergel |
 |
opgebrachte grond |
 |
plantenresten |
 |
potklei (verg.
klei) |
 |
puin (brokken baksteen e.d.) |
 |
schelpen |
 |
silt |
 |
slappe grond, modder e.d. |
 |
stenen, keien, rotsblokken |
 |
teelaarde, zwarte aarde |
 |
veen |
 |
water |
 |
zand |
 |
zand |
|
|
symbolen
huishoudelijk |
 |
toestel, vast, algemeen |
 |
fornuis |
 |
koelkast (kk) |
 |
magnetron |
 |
magnetron |
 |
oven (elektrisch) |
 |
vaatwasser (vw), vaatwasmachine |
 |
vaatwasser, vaatwasmachine |
 |
vriezer, vrieskast (vk),
diepvriezer |
 |
wasdroger (wd) |
 |
wasmachine (wm) |
 |
opstelplaats voor wasmachine |
|
|
symbolen
keuken
(die niet elders benoemd zijn) |
 |
spoelbak (enkel) |
 |
spoelbak (dubbel) |
 |
spoelbak (enkel) met afdruipdeel |
 |
tappunt (tapkraan) |
 |
tappunt (tapkraan);
links koud water, rechts warm water |
 |
tappunt |
 |
uitgietbak |
|
|
symbolen
opslag |
 |
tank, reservoir |
 |
tank, reservoir |
 |
gesloten reservoir |
 |
open reservoir |
|
|
symbolen
sanitair |
 |
bad, badkuip |
 |
bidet |
 |
douche |
 |
douchebak /
douchehoek / stortbad |
 |
douchebak /
douchehoek / stortbad met gootdrain |
 |
opstelplaats douchebak
/ douchehoek / stortbad, dus optioneel |
 |
opstelplaats douchebak
/ douchehoek / stortbad,
dus optioneel |
 |
mengkraan |
 |
standurinoir |
 |
toilet, wc |
 |
toilet met ingebouwde stortbak |
 |
opstelplaats toilet, dus optioneel |
 |
invalidentoilet |
 |
wandurinoir |
 |
wastafel, enkel |
 |
wastafel, dubbel |
 |
wastafel, dubbel |
 |
wastafel, meervoudig (trog) |
|
|
symbolen
trap
(de pijl geeft de richting aan
van beneden naar boven) |
 |
steektrap |
 |
steektrappen, boven elkaar |
 |
steektrap, scheluw |
 |
bordestrap (trap met één of meer bordessen) |
 |
trap met bovenkwart |
 |
trap met onderkwart |
 |
trap met onderkwart en bovenkwart |
 |
trap met rijstroken aan beide
zijden (bijvoorbeeld bij een fietsenkelder) |
 |
roltrap |
 |
schuiftrap (vlizotrap) met luik |
 |
spiltrap,
rechthoekig |
 |
spiltrap, rond |
 |
wenteltrap |
 |
klimbeugels, klimijzers |
 |
hellingbaan |
 |
detail trap
met aantrede en optrede |
|
|
symbolen
tuin |
 |
boom |
 |
boom, te rooien |
|
|
symbolen
ventilatie |
 |
aansluitpunt, wandcontactdoos voor
mechanische ventilatie (mv) |
 |
schakelaar voor mechanische
ventilatie |
of:
 |
ventilatie
afvoerpunt plafond |
of:
 |
ventilatie
afvoerpunt wand |
 |
ventilatie
afvoerpunt (afzuigpunt) |
 |
ventilatie
afvoerpunt (afzuigpunt) |
 |
ventilatie
afvoerpunt (afzuigpunt) |
 |
ventilatie
afvoerpunt (afzuigpunt) |
 |
ventilatie
toevoerpunt (let op: dit symbool heeft meer betekenissen) |
 |
ventilatie toevoerpunt |
 |
ventilatie-unit voor mechanische
ventilatie (soms met tekst mv in het symbool) |
 |
ventilatie-unit voor mechanische
ventilatie |
 |
ventilator |
|
|
symbolen
verwarming |
 |
afsluiter (klep) |
 |
afsluiter (klep) |
 |
afsluiter (klep) met regeleenheid
(kraan o.d.) |
 |
compressor |
 |
compressor |
 |
convector |
 |
convector |
 |
convectorput |
 |
cv-ketel |
 |
cv-verdeler |
 |
expansievat |
 |
expansieventiel |
 |
mengklep |
 |
overstortventiel |
 |
overstortventiel |
 |
pomp |
 |
radiator |
 |
radiator |
 |
lijkt op radiator,
maar staat voor verdeler vloerverwarming (niet handig, vandaar die
v.v. erbij als noodgreep) |
 |
technische ruimte /
techniek ruimte (TR), met cv-ketel als voorbeeld (in een voor huidige
begrippen zeer kleine ruimte) |
 |
temperatuurvoeler |
 |
terugslagklep |
 |
thermostaat, bedraad |
 |
thermostaat, onbedraad? (loze
leiding?) |
 |
thermostaat |
 |
thermostaat |
 |
unit met elektrische
verwarmingselementen |
 |
verwarmingstoestel |
 |
verwarmingstoestel met warmteaccumulatie |
 |
vloerverwarming |
 |
tapijt
e.d. geschikt voor vloerverwarming:
"Tapijt geschikt voor goed geďsoleerde ruimten waar vloerverwarming is toegepast als hoofdverwarming. Mits deze laag een temperatuur verwarming met maximale aanvoerwatertemperatuur van 40°C. Vloeroppervlak mag niet warmer zijn dan 28°C."
(verg. tapijt en antistatisch) |
 |
warmtepomp |
 |
warmtepomp |
 |
warmtepomp (klik op afbeelding
voor warmtepomp en omgeving) |
 |
warmtepomp
buitenunit
|
 |
warmtewisselaar
|
 |
warmtewisselaar |
 |
unit met verwarming met warmtewisselaar
(vloeistof) |
zie onder
|
warmtepomp allerlei
iconen (met dank aan nibe):
inlaatcombinatie, 3-weg megklep met motor, 3-weg wisselklep met motor,
open-dicht-afsluiter met motor, debiet regelaar met motor, avdo / bypass,
circulatiepomp, regelbare circulatiepomp met vaste voeding (regeling in
circulatiepomp), regelbare circulatiepomp (sturing door regelaar
buiten de circulatiepomp), mengautomaat, terugslagklep (keerklep),
inregelafsluiter (afleesbaar), hand afsluiter, overstort beveiliging,
expansievat, vuilfilter, platenwisselaar, manometer en overstort,
(automatische) ontluchter, openverdeler, beluchter, BT..
temperatuursensor .., overstort+ monometer + ontluchter, compressor
|
 |
|
|
symbolen
warm water |
 |
boiler |
 |
boiler met warmteaccumulatie
(let: dit symbool heeft meer betekenissen) |
 |
boilervat (opwarming
gebeurt elders door zonnecellen, warmtepomp o.d.) |
 |
boilervat (directe
elektrische verwarming) |
 |
geiser, badgeiser |
 |
geiser, badgeiser met muurafvoer |
 |
geiser, drukgeiser
met gasverwarming |
 |
tappunt water (warm water als WW of
Warm erbij vermeld of als leiding in kleur rood is; koud water als KW of
Koud of als leiding blauw is) |
|
|
symbolen
diverse |
 |
afdichtingsmiddel (ook bij
bijvoorbeeld dilatatievoeg) |
 |
bitumen
of dpc-folie |
 |
filter |
 |
glas |
 |
kunststof |
 |
maaiveld |
 |
water |
 |
garderobe |
 |
inlaatklep lucht |
 |
keerklep, terugslagklep |
 |
keerklep, terugslagklep |
 |
keerklep (terugslagklep) met onderbreker |
 |
klok |
 |
moederklok |
 |
aanduiding van het noorden
(allerlei vormen mogelijk, alle met een N) |
 |
ontluchtingskraan |
 |
ontluchtingspijp |
 |
ontluchtingsventiel |
 |
pompput voor water |
 |
tapijt
zo goed als antistatisch: "Tapijt waarbij de kans op elektronische schokken minimaal is."
(verg. tapijt en vloerverwarming) |
 |
icoon voor
antistatische vloer (zie esd-vloer) |
 |
trillingsdempende
plaat |
 |
trillingsdempende steun |
 |
veiligheidsklep, spuiklep,
ontspanningsklep |
 |
verbinding,
mofverbinding |
 |
verbinding,
sokverbinding |
 |
videofoon |
 |
videofoon |
 |
videofoon, intercom (IC) |
 |
vlinderklep |
 |
waterbehandeling: verzachter met
ionenwisselaar en permutatie |
 |
("bk"
staat voor bovenkant) hier: bovenkant vloer peil=0
("ok" staat voor onderkant) |
 |
bovenkant vloer peil=0, zie
hierboven |
 |
bovenkant vloer peil=0, zie
hierboven |
 |
bovenkant vloer andere hoogte (1e
verdieping bijv.), zie hierboven |
 |
ingang, entree |
|
|