gelijkwaardigheidsbeginsel

Innovatieve bouwtechnische of eenvoudigweg nieuwe goede maar goedkopere oplossingen passen soms niet in de systematiek van de prestatie-eisen van het Bouwbesluit, waardoor de gemeente de omgevingsvergunning (oude term: bouwvergunning) zou moeten weigeren. Om dit te ondervangen kent het Bouwbesluit een gelijkwaardigheidsbepaling, op grond waarvan bijvoorbeeld burgemeester en wethouders oplossingen mogen accepteren die ten minste gelijkwaardig zijn aan de in het Bouwbesluit voorgeschreven prestaties, zodat zij voor een dergelijk bouwplan toch een vergunning kunnen verlenen.

Gelijkwaardigheid aantonen
De aanvrager van een omgevingsvergunning moet schriftelijk, in het geval hij een andere oplossing wenst toe te passen:
- in de aanvraag aangeven waar het bouwplan afwijkt van de geldende prestatie-eisen
- motiveren waarom de gekozen oplossing toch voldoet en dus gelijkwaardig is aan het geldende prestatieniveau.

Waarom het gelijkwaardigheidsbeginsel eigenlijk een noodzaak is
Het opstellen en wijzigen van de bouwregelgeving vergt meestal een jarenlange doorlooptijd. Innovatie en marktontwikkelingen kunnen hierdoor niet worden gevolgd en ingebed, waarmee de regelgeving doorgaans achter loopt bij de laatste stand van de techniek. Toch mag innovatie niet worden belemmerd. Als nieuwe technieken en ontwikkelingen niet positief worden gewaardeerd, zullen ze ook niet door de markt commercieel worden ontwikkeld. Het gelijkwaardigheidsbeginsel is hiermee een stimulans tot innovatie. Het kunnen aantonen van gelijkwaardige oplossingen geven innovatieve ontwikkelingen wel de mogelijkheid zich te onderscheiden van de minimale kwaliteitsniveaus.
Het doel van het gelijkwaardigheidsbeginsel is dus de mogelijkheid open te houden om op een andere, vaak betere of goedkopere manier hetzelfde doel te bereiken. Dit geeft ruimte voor nieuwe technieken en inzichten, terwijl het uiteindelijke doel van de regelgeving gehandhaafd blijft of zelfs verbeterd wordt: veilige, gezonde en comfortabele woon- en werkomstandigheden.

Publicatie van de gelijkwaardige oplossingen
Acceptabele bouwtechnisch gelijkwaardige oplossingen werden elektronisch gepubliceerd op de site van het Ministerie van Infrastructuur en  Milieu (voorheen VROM), wellicht sinds de naamsverandering bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) op Bouwbesluit Online. Publicatie is nuttig, omdat daardoor niet telkens opnieuw voor dezelfde (innovatieve) oplossing de bewijsvoering moet worden overgelegd door de aanvrager van de omgevingsvergunning en deze dan weer moet worden gecontroleerd door Bouw- en Woningtoezicht. Om gelijkwaardigheid te bepalen kan ook gebruik worden gemaakt van nationale beoordelingsrichtlijnen (voor elke branche e.d. een aparte richtlijn).

Bouwbesluit
De tekst van het Bouwbesluit luidt, artikel 15 naar Nota van Toelichting, m.b.t. de gelijkswaardigheidsbepaling:
"Aan een in het tweede tot en met zesde hoofdstuk gesteld voorschrift dat moet worden toegepast om te voldoen aan een met betrekking tot een bouwwerk of een gedeelte daarvan gestelde eis, behoeft niet te worden voldaan, voorzover anders dan door toepassing van dat voorschrift het bouwwerk of het betrokken gedeelte daarvan ten minste dezelfde mate van veiligheid, bescherming van de gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en bescherming van het milieu biedt, als is beoogd met het betrokken voorschrift."

Let op
Het gelijkwaardigheidsbeginsel wordt door aannemers nog wel eens gebruikt om goedkopere, minderwaardige materialen of producten toe te passen!

Documentatie
- Handreiking gelijkwaardige oplossingen

Teksten van Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs, Praktijkboek Gezonde Gebouwen en Vereniging van Nederlandse Gemeenten.