brandklasse, brandgedrag

Brandklasse heeft meer betekenissen:

• het gedrag van een materiaal bij brand (de brandbaarheid ervan)

• aanduiding voor het soort brand (en daarmee het blusmiddel)

1. De brandklasse is het gedrag van een materiaal bij brand, eenvoudig gesteld de brandbaarheid ervan.
Onder het brandgedrag worden, naast de echte brandbaarheid, ook de rookontwikkeling en de druppelvorming bij brand begrepen.

Euroklasse
De Europese klassering van de brandklasse loopt van A1 t/m F, waarbij A1 het hoogst haalbare is (materiaal mag zelfs niet gaan gloeien) en F het laagst. 
Bijvoorbeeld gevelpanelen van gebouwen hoger dan 13 meter moeten minimaal brandklasse B hebben (beter nog A1 of A2).
Ook de rookvorming en de druppelvorming is in deze klassering meegenomen: een bijna onbrandbaar product dat veel rook verspreidt scoort daarmee slechter (dus een hoger getal of letter in de schaalklasse).

De klassering wordt vaak aangeduid met Xn-sn,dn (of Xnsndn of desnoods Xn-sn-dn, wat beide veel duidelijker is) waarbij het getal achter de letter de klasse aangeeft:
- Xn geeft de brandklasse aan (het materiaalgedrag bij brand)
- sn geeft de rookvorming aan (s van het Engelse smoke)
- dn geeft de druppelvorming aan, brandende of gloeiend hete druppels (d van het Engelse drop, druppel, of to drip, druppelen).

De tabellen verderop geven de klasseringen; bijvoorbeeld plafondplaten van systeemplafonds moeten voldoen aan A2-s1,d0 (ofwel A2s1d0). 

Materialen met euroklasse A1 mogen, per definitie, geen rookvorming en geen druppelvorming hebben (klasse A1 staat dus eigenlijk altijd gelijk aan klasse A1-s0,d0).

Verder zijn bij een materiaal bij brand de mate van rookvorming en druppelvorming van belang:

Aspecten die bij de bepaling van de brandklasse een rol spelen zijn o.m. temperatuurstijging, massaverlies, vlamuitbreiding, mate van branduitbreiding, horizontale vlamuitbreiding, totale calorische waarde, rookontwikkeling, vlamtijden, totale hitte-ontwikkeling, totale rookproductie, productie van brandende druppels/delen.

Oude situatie, oudere brandklassen
In Nederland golden vroeger de brandklassen 1 t/m 5 waarbij  (na "onbrandbaar") 1 de hoogste was, d.w.z. het best bestand tegen brandvorming. De oude brandklassen zijn resp. geworden (oud => nieuw):
onbrandbaar => A1
1 => B 
2 => B (besloten ruimte) en C (voor niet besloten ruimte)
3 => C
4 => D
T1 => Cfl (fl staat voor floor, vloer)
T3 => Dfl (fl staat voor floor, vloer)
rookproductie 10 m-1 of 5,4-1 => s2.
Opmerking: klasse D nieuw is slechter dan klasse 1 oud; klasse B komt met 1 oud overeen.

Documentatie
- Materialen en brandveiligheid (van Instituut Fysieke Veiligheid IFV en DGMR)

Met dank aan o.m. Rockwool.

Zie eventueel brandwerendheid.

2. Brandklasse bij branden zelf, als aanduiding voor het soort brand en daarmee ook van invloed op het blusmiddel (met enkele voorbeelden):

brand van klasse		blusmiddel
brandklasse A, vaste, niet smeltende stoffen: papier, hout, textiel, meubelen, vloerbedekking etc.		water (brandslang, sprinkler),  ABC-poeder, sproei-schuim,  vetblusser, blusdeken
brandklasse B, vloeistoffen en smeltende vaste stoffen: olie, vet, benzine, alcohol, schoonmaak middelen, verf, oplos middelen, de meeste kunststoffen		ABC-poeder,  sproei-schuim blusser, CO2-blusser, vetblusser, (in noodgevallen blusdeken of zand) nooit blussen met water!
brandklasse C, gassen: aardgas, lpg, propaan, butaan		ABC-poeder (als mogelijk: eerst gastoevoer afsluiten)
brandklasse D, metalen: aluminium, lithium (batterij), natrium, kalium, magnesium		D-poeder (metaalblusser, metaalbrand poeder); nooit blussen met water!
brandklasse E (is vervallen in Nederland) *) brand in of aan onder elektrische spanning staande apparatuur: computers, telefooncentrales, schakelkasten		ABC-poeder, sproei-schuim, CO2-blusser; nooit blussen met water!
brandklasse F, oliën en vetten: frituurvet, bakolie		vetblusser, sproei-schuin blusser voor brand A,B,F; nooit blussen met water!

*) Brandklasse E is vervallen in Nederland omdat "elektriciteit" zelf niet brandt (een wonderlijke reden overigens), maar het is wel zeer handig om te weten wat te doen als elektrische apparaten in brand staan!

Opmerkingen
- In de tabel staat ABC-poeder voor poeder dat geschikt is voor het bestrijden van branden met brandklasse A, B en C. 
D-poeder correspondeert met brandklasse D.
- Een ABC-poederblusser heeft als voordelen dat er veel soorten branden mee geblust kunnen worden (A,B,C), het relatief goedkoop is, niet vorstgevoelig en onder druk geblust kan worden. Nadelen zijn dat het veel nevenschade kan geven en dat het vuur weer oplaait na stoppen van het blussen.
- Een blusdeken sluit het brandende materiaal af van de lucht en neemt daarmee de zuurstof weg wat verder branden en oplaaien voorkomt (soort brand A). Wordt gebruikt voor het "blussen" van branden van kleding, TV's, beeldschermen, prullenbak, barbecue e.d.
- Een CO2-blusser heeft het voordeel dat het weinig tot geen (neven)schade veroorzaakt; daarom vinden we CO2-blussers bijvoorbeeld in computerruimten. Nadelen: alleen bij soort brand B, geen indringend vermogen (het vuur kan weer oplaaien), is duurder, kan bij levende wezens vrieswonden (soort brandwonden) veroorzaken.
- Een vetblusser is bij uitstek geschikt voor de keuken (soorten brand A, B, F). Voordelen van de vetblusser zijn dat die een afdekkende laag geeft en de temperatuur van olie of vet verlaagt, waardoor de kans van opnieuw ontbranden relatief gering is.
- Water, bij voorkeur via een op het waterleidingnet aangesloten brandslang of sprinklers, wordt gebruikt voor branden van soort brand A. Dus eigenlijk niet voor elektrische apparaten, vet e.d. maar bij een gebouwbrand is het noodzakelijk de brandende materialen van het gebouw (hout, vloerbedekking enz.) te blussen. Voordeel is ook dat de continue stroom water uit de brandslang of sprinkler de temperatuur van materialen verlaagt en ervoor kan zorgen dat een betonnen vloer niet instort, een stalen kolom niet krom trekt e.d.

Met dank aan Bedrijfshulpverlening, NL Brandbeveiliging.

Eng. bijvoorbeeld brandklasse A is class A fire