CCS: afvang en opslag CO2 bij een kolencentrale (steenkool) of
aardgascentrale (afvang van
CO2, NOx e.d.), Carbon Capture and Storage CCU: afvang en gebruik CO2, Carbon Capture and Utilization
Voor veel "groenen" is belangrijk dat er weinig of geen CO2 bij
de productie van elektriciteit ontstaat. Natuurlijk zijn steenkool en aardgas
fossiele brandstoffen en daarom niet echt "groen" genoemd, maar CO2 en
andere ongewenste stoffen kunnen worden afgevangen en opgeslagen. (Overigens
is aardgas relatief "groen" in verhouding tot veel andere bronnen;
België en Duitsland gaan niet voor niets juist over op aardgas...)
Afvang en opslag van CO2 wordt CCS genoemd (Carbon Capture and Storage). Afvang en onmiddellijk gebruik van CO2 wordt CCU
genoemd (Carbon Capture and Utilization), eigenlijk de ideale situatie
omdat de CO2 niet opgeslagen hoeft te worden!
Door opslag van CO2 (CCS) en eventueel nuttig gebruik van CO2 (CCU) leveren de energiebronnen steenkool, aardgas/LNG wel degelijk groene
stroom.
CCS is vooralsnog zeer duur. Als Europa in de loop der
jaren een steeds een beetje groter aandeel CCS gaat verplichten, wordt elektriciteit van
fossiele brandstof duurder, worden groenere alternatieven relatief goedkoper en hebben we in een paar decennia met zijn allen tijd
om geheel fossielvrij te worden.
Maar, zoals gesteld: CO2-afvangen en onmiddellijk gebruiken (CCU) is het ideaal.
Manieren om de afgevangen CO2 te gebruiken
- Bij de traditionele CCS wordt CO2 uit de verbrandingsgassen in de grond
gepompt, bijvoorbeeld in diep gelegen oude aardgaslagen. Ondiepe lagen kunnen
beter niet worden toegepast omdat de bevolking, met reden, daar fel tegen gekant
is. Men is bang dat het CO2 vrij kan komen. Hoewel CO2 alleen in zeer grote
hoeveelheden en onverdund gevaarlijk is, is deze reactie toch zeer begrijpelijk.
Opslag in oude aardgaslagen kan echter blijkbaar geen kwaad.
- CO2 wordt gebruikt in de groente/fruit/bloemen-kassen om de producten snelle
te laten groeien.
- De afgevangen CO2 kan ook worden toegepast om andere stoffen te maken, bijvoorbeeld
magnesiumcarbonaat (in combinatie met olivijn?) of, in combinatie met andere
stoffen, waterstof. Als dat in de nabijheid gebeurt van waar de CO2 wordt
afgevangen, dan is sprake van CCU (Carbon Capture and Utilization). Zie verder
bij energieopslag Chemisch omzetten.
- Ongebruikte CO2 wordt opgeslagen in oude aardgaslagen. Later wellicht ooit nog
te benutten (voor de teelt e.d. of als er ooit een tekort is aan CO2).
Voordelen CCS (afvang en opslag CO2)
CCS kost uiteraard geld, maar "vergroende fossiele energie" heeft
zeer veel positieve aspecten:
- voordeel van steenkool en gas: we hebben de centrales al, opslag van steenkool
en gas is gemakkelijk, enorme bedrijfszekerheid
- voordeel van gascentrales: kunnen snel op- en afschakelen bij weinig of juist
veel zonne- en windenergie
- voordeel van steenkool: er is nog voor honderden jaren steenkool
aanwezig en de winning veroorzaakt eigenlijk nooit aardbevingen
- voordeel van aardgas: minder belasting voor het milieu (minder CO2 af te
vangen nodig e.d.)
- voordeel van aardgas had ooit kunnen zijn (maar werd het niet): als bij de winning van aardgas in Groningen gelijktijdig
CCS was toegepast in de (niet meer gebruikte) aardgaslagen, dan zouden
waarschijnlijk de aardbevingen niet hebben plaatsgehad of met veel minder
gevolgen.
Nadelen CCS
- CCS maakt energie duurder
- steenkool en aardgas/LNG moeten (op korte termijn) voor een groot deel worden
ingevoerd (we exploiteren dat helaas niet zelf meer).
Voordelen CCU (afvang en onmiddellijk gebruik CO2, chemisch omzetten CO2) - dure en omstreden opslag van CO2 is niet nodig!
Nadelen CCU - coördinatie tussen particuliere bedrijven is noodzaak (eigenlijk alleen
goed uitvoerbaar als er ook fors subsidie wordt toegekend of als de bedrijven
wat meer publieke goodwill nodig hebben omdat ze niet veel deden aan
milieumaatregelen) - nog niet vaak toegepast.
samenwerking bij de productie van een nieuwe kalkoven tussen carmeuse
(productie van kalk e.d.), john
cockerill (energie-oplossingen), storengy
(opslag oplossingen van onderaards aardgas, co2 e.d.) en engie
(energiebedrijf);
op basis van water, groene elektriciteit en kalksteen (caco3) wordt m.b.v.
een electrolyser waterstof en co2 gemaakt, waarna groen methaan, kalk
(cao), zuurstof en warmte ontstaan (en geen co2 meer aanwezig is); klik voor groter!