collectief particulier opdrachtgeverschap (PO, CPO, CPO/MO), collectieve zelfbouw

"Van particulier opdrachtgeverschap (PO) is sprake wanneer een particulier zelf de grond kan kopen of in erfpacht kan krijgen en daarna zelf kan bepalen met welke partijen de woning wordt gerealiseerd." Bij het collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) verwerft een groep particulieren een bouwlocatie (kavel) en ontwikkelt en realiseert gezamenlijk in eigen beheer met zelf gekozen partners zonder winstoogmerk een bouwproject ontwikkelt en realiseert." De zakelijke vorm van het CPO is een vereniging of stichting. Het gaat uiteraard meestal om woningbouwprojecten. De woning kan een handige cataloguswoning zijn of geheel nieuw ontworpen.

Aspecten
- Het gehele bouwproces kan bij CPO langer duren doordat iedere opdrachtgever andere wensen heeft, maar een project van een projectontwikkelaar duurt meestal ook zeer lang.
- Het gehele project van CPO vereist een focus op de consument en veel minder op het product of het verkoopproces.
- Let op: bij grotere projecten kan het wel eens gebeuren dat bepaalde delen van het project anders worden uitgevoerd dan in eerste instantie gepland is. Bij het zelfbouwproject Erasmushove in Den Haag (2014) zijn door de gemeente Den Haag toch projectontwikkelaars aangetrokken en moest de koper een contract ondertekenen met geen andere ontwikkelaar in zee te gaan, op straffe van 10.000 euro... Ook werd bij Erasmushove plotseling een gebouw gepland met 73 appartementen, terwijl in de oorspronkelijke documenten sprake was van "een woongroep voor één of meerdere woongebouwen"... Het blijft soms toch weer rommelen bij gemeenten en projectontwikkelaars.

Mede-opdrachtgeverschap (MO)
"Bij MO ontwikkelt een professional (zoals een projectontwikkelaar, architect of aannemer) een project samen met de toekomstige bewoners." Risico's en zeggenschap worden bij mede-opdrachtgeverschap verdeeld tussen enerzijds (toekomstige) eigenaren en anderzijds de professionele partij. De professional werft meestal de deelnemers. Bij MO hebben de deelnemers meestal minder zeggenschap dan bij CPO, maar het voordeel is dat veel wervings-, ontwikkel-, ontwerp- en bouwactiviteiten door de professional(s) kunnen worden uitgevoerd.

Soorten collectief particulier opdrachtgeverschap
Globaal zijn er drie soorten CPO, gezien de hoeveelheid werk die de opdrachtgever zelf uitvoert:
- de opdrachtgever doet alles zelf
- de opdrachtgever wordt stapsgewijs meegenomen langs de ontwerp- en bouwfasen
- de opdrachtgever bedenkt alleen de vormgeving, de opdrachtgever zorgt zelf voor de afwerking (afbouw vanuit casco oplevering).

CPO en starters voor een eigen huis
Juist in een tijd waar vooral starters moeilijk een hypotheek kunnen krijgen, kan collectief particulier opdrachtgeverschap aantrekkelijk zijn. CPO kan duidelijk kostenbesparend werken, geen dure projectontwikkelaars, geen dure kosten voor inrichting van de openbare buitenruimte, mogelijk een starterssubsidies van gemeenten in regio's waar de bevolking krimpt. Theoretisch is een meevaller van 15 tot 40% mogelijk. 
Soms zijn ideële motieven de drijvende kracht achter CPO, bijvoorbeeld een wijkje of complex met energieneutrale woningen, maar meestal zijn uiteraard de uitgespaarde kosten belangrijk, niet in de laatste plaats om een hypotheek te kunnen verkrijgen.
Een gemeente in een krimpende regio kan gericht de leeftijd van starters bij gesubsidieerde CPO limiteren tot bijvoorbeeld 30 jaar om de basisschool in de naaste toekomst te garanderen van voldoende leerlingen...

Zie, óók voor CPO, verder bij Particulier opdrachtgeverschap (PO) ofwel Zelfbouw!

Verg. SAR.

Met dank aan Zelfbouw in Nederland en Vereniging Eigen Huis.