asfalt

Ook: asfaltbeton. Asfalt is een mengsel van grind of steenslag, zand en een zeer fijne vulstof dat met bitumen aan elkaar wordt gekleefd. (Bitumen is het bindmiddel.)
Al in de oudheid kende men asfalt. In Klein-Azië kende men 3000 jaar v. Chr. al natuurasfalt. Het werd gewonnen op die plaatsen waar in de natuur de ruwe aardolie aan het aardoppervlak tevoorschijn kwam en zich mengde met stenen en zand. Nadat de vluchtige delen uit de olie verdwenen (verdampten) bleef een soort asfaltmengsel over dat duizenden jaren geleden al werd gebruikt voor het afdichten van waterbouwkundige constructies en het aanleggen van wegverhardingen. 
Tegenwoordig wordt asfalt geproduceerd in eigentijdse asfaltfabrieken, en nog steeds met praktisch dezelfde grondstoffen. Globaal is de samenstelling als volgt (in massa-%):
stenen (korrelgrootte 2 tot 20 mm) 57%, zand (van 0,063 mm tot 2 mm) 30%, vulstof (fractie < 0,063 mm) 7,5%, bitumen 5,5%.

Mengsels met een steenskelet, zoals het zeer open asfaltbeton (ZOAB), worden gekenmerkt door een zeer hoog gehalte aan stenen, minstens 70% van het droge aggregaat.
Het aanbrengen van een laag asfalt op het zand, op een fundering of een reeds aangebrachte verhardingslaag gebeurt machinaal door middel van een asfaltspreidmachine. De verwerkingstemperatuur ligt tussen de 130 en 190 graden Celsius. De snelheid waarmee de asfaltlaag kan worden aangelegd varieert tussen de 6 en 10 meter per minuut, afhankelijk van de dikte en breedte van de aan te brengen laag. Direct na het aanbrengen zorgen walsen ervoor dat het asfalt optimaal wordt verdicht. Zodra het asfalt is afgekoeld kan het verkeer er gebruik van maken.
ZOAB+ is ZOAB met 1% extra bitumen. 

Laag energie asfaltbeton (LEAB)
Nieuwe varianten ZOAB zijn en worden getest. Het Laag energie asfaltbeton (LEAB) dat bij een temperatuur van ca. 105 graden C geproduceerd wordt, is al een tijdje in productie en eigenlijk beschikbaar voor vrijwel alle soorten asfalt.
Kritische noot: 
- De variant met acrylvezels (Panacea genaamd) die de erosie van de bitumen moeten vertragen, is al vanaf 2013 in testfase maar blijkbaar nog steeds niet productiegereed (situatie 2023).
- De term LEAB-PA+ (laag energie asfaltbeton poreus asfalt met een kinderachtig plusje) wordt gelukkig niet veel meer gebruikt.

Het zogenoemde "koudasfalt" hoeft niet opgewarmd te worden om verwerkbaar te zijn, maar dit asfalt is wordt alleen gebruikt voor kleine en meestal tijdelijk herstellingen aan het wegdek. Een tekst van InfraSupply over haar koudasfalt: "Koudasfalt is een product dat gemaakt is van split en zand met een kationische polymeeremulsie. Door zijn gunstige eigenschappen is koudasfalt uitermate geschikt voor diverse asfaltreparaties zoals het uitvullen van gaten, verzakkingen en repareren van sleuven." Zie ook Van den Broek Koudasfalt.

Het zogenoemde drain-crete is een zeer open betonmengsel (een groot aandeel grind) dat speciaal is samengesteld voor parkeerplaatsen, parkeerdekken, opritten, patio's, fietspaden, straten e.d.

Asfalt kan gewapend worden uitgevoerd, bijvoorbeeld met Bitutex.

Bij de asfaltproductie van Laag-Energie AsfaltBeton (LEAB) van BAM-Infra wordt minder energie te gebruiken omdat deze asfaltsoort bij een lagere temperatuur van 90-100 graden in plaats van ca. 165 graden Celsius verwerkt kan worden. Dit asfalt wordt ook LT-asfalt genoemd (Lage Temperatuur asfalt).

ZOAB bevat ca. 20% holle ruimtes. Tweelaags ZOAB heeft nog wat meer holle ruimtes en absorbeert het verkeerslawaai met ca. 3 dB t.o.v. éénlaags ZOAB (ca. 5 dB t.o.v. Dicht AsfaltBeton (DAB); bij DAB drijft het steenachtig materiaal als het ware in de bitumen). 
Asfalt kan volledig worden hergebruikt, al of niet ten behoeve van "nieuw" asfalt; BAM heeft bijvoorbeeld een zoab met een recyclingpercentage van 80% (in een uitzonderlijke situatie zelfs 93%).
"De meest gebruikelijke opbouw van tweelaags ZOAB bestaat uit een grove onderlaag van zeer open asfaltbeton met een éénkorrelig steenslag (korrelgrootte 11/16) en een dunne toplaag van fijn zeer open asfalt (4/8)."
Met Latexfalt kan het ZOAB een "verjongingskuur" ondergaan: Latexfalt is een substantie die het ZOAB binnendringt en de flexibiliteit van de hechtbruggen vergroot waardoor de levensduur fors toeneemt.

Steenmastiekasfalt (SMA) is een ZOAB waarbij een deel van de holle ruimtes is gevuld met mastiek (een mengsel van zand, bitumen en vulstof). "SMA is licht geluidsreducerend, is bestand tegen zware aslasten en remmend en wringend verkeer en gaat lang mee." SMA is zeer geschikt voor lokale en provinciale wegen.

Epoxy-asfalt is een nog experimenteel soort dicht asfaltbeton (2017). Bij dit asfalt is epoxy aan de bitumen is toegevoegd waardoor het stijver en toch elastischer en sterker moet worden en dus veel langer mee moet gaan dan andere soorten asfalt.

Bio-asfalt (soms Harsfalt genoemd) is een asfalt zonder olie, een "duurzaam" asfalt. In 2022 zijn er al 25 proefprojecten, bijvoorbeeld in Assen.

Schelpenasfalt is een asfaltsoort met als vulmiddel schelpen in plaats van steenslag of ander grof materiaal. In combinatie met lichtgekleurde bitumen geeft het een vriendelijke uitstraling. Schelpenasfalt is door de schelpenstukjes die een beetje uitsteken zeer geschikt als wandel- of fietspad omdat het wegdek stroef is, maar toch hard. Het is veel steviger dan de meeste halfverhardingen en daarom ook geschikt als wegdek voor een parkeerplaats. Extra voordeel is dat het schelpenasfalt vele jaren kan blijven liggen zonder noemenswaardig onderhoud. De bindmiddel-film moet iets slijten om het mooiste effect te geven. 
Aangezien asfalt steeds meer uit oud asfalt wordt verkregen en op niet-zo-hoge-temperatuur wordt aangebracht, is dit een vrij duurzame en gebruikersvriendelijke toepassing. 
(De geschuurde of gestraalde, zeer gladde variant, waar dus geen uit het oppervlak stekende stukjes schelp zijn, wordt voor publiekstoepassingen niet aanbevolen omdat die bij vorst als te glad kan worden ervaren.)
Het is bijvoorbeeld toegepast op de boulevard van Scheveningen en op allerlei wandel/fietspaden. 
(Aandeel schelpen ca. 34% en bindmiddel 6,6%, rest vooral zand.)

Circulair asfalt
"Circulair asfalt is nieuw asfalt dat is gemaakt uit oud asfalt. Hergebruik is niet nieuw in de asfaltindustrie: recycling wordt al jaren toegepast in de onderlagen. Een flinke stap verder is horizontaal hergebruik, waarbij we materialen uit oude deklagen toepassen voor nieuwe deklagen."
In asfalt wordt tot 80% oud asfalt hergebruikt (situatie 2023).

Asfalt met 50% olifantsgras (Miscanthus)
Informatie van de leverancier Grasfalt. "Grasfalt is een innovatief asfaltmengsel waarbij bitumen is vervangen door het bio-based bindmiddel lignine dat afkomstig is uit olifantsgras. Dit zorgt voor:
- Besparing van fossiele grondstoffen.
- 20% CO2-reductie door de lagere productietemperatuur van Grasfalt. Namelijk 130 ºC in plaats van 170 ºC! Dit betekent een besparing van ruim 2 m³ gas per ton asfalt.
- Duurzame opslag van CO2 door olifantsgras.
In het huidige Grasfalt wordt 50% van de bitumen vervangen door lignine uit olifantsgras maar we streven naar 100% vervanging!" (Situatie medio 2024.)

Zandasfalt
"Zandasfalt is een warm bereid asfalt met gegradeerd zand en een ondermaat aan bitumen, dat een hoog percentage holle ruimte heeft." (Aquo)

Naar Documentatie

hoe dik is een wegdek?; lagen asfalt wegdek na verwijderen; elke asfaltlaag is hier ca. 20 cm dik (foto joostdevree):

zoab, tweelaags zoab (uit de richtlijn tweelaags asfalt, bouwendnederland vakgroep bitumeuze werken):

geluidsreducerend asfalt (asfaltnu.nl):

steenmastiekasfalt (sma), een zoab waarbij een deel van de holle ruimtes is gevuld met mastiek (een mengsel van zand, bitumen en vulstof) (asfaltnu.nl):

schelpenasfalt voor een vriendelijker uitstraling en harder wandel- of fietspad of parkeerplaat (foto joostdevree):

wals, asfalt wordt met een wals (asfaltwals, trilwals, grondverdichter) aangetampt (asfalt-machines):

asfalt is ook in andere kleuren en texturen verkrijgbaar; afbeelding rechtsonder aangevuld met schelpenasfalt (kleur in asfalt):

een voorbeeld van licht gekleurd asfalt, lekdijk, lexmond ameide (coloured asphalt):

Documentatie
- ZOAB in process  (van Innovatieprogramma Geluid)

- Drain-crete (van Chaney Enterprises)

- Volledig duurzaam hergebruik asfalt (van VBW Asfalt, Bouwend Nederland Vakgroep Bitumeuze Werken)

- Richtlijn tweelaags asfalt (van Bouwend Nederland Vakgroep Bitumeuze Werken)

De term asfalt is afkomstig van het Griekse asphaltos (niet te vernietigen, niet omver te werpen); bron Etymologiebank.
De was werd vroeger stoomwals genoemd.

Foto's en deels tekst o.m. Asfalt Kennis Centrum, AsfaltNu en KWS.

Zie ook gietasfalt.

Eng. asphalt; asfaltbeton is asphalt concrete, asphaltic concrete, bituminous concrete, asphalt cement (Am.); schelpenasfalt is shells asphalt