| home meewerken? |
discl. / ©, lid NVJ |
|
|
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z |
||
 |
|
 |
 |
Een symbool is (in dit artikel) een afbeelding die ook een ander, niet afgebeeld,
vaak abstract begrip vertegenwoordigt, bijvoorbeeld de uil staat symbool voor wijsheid.
Een symbool of zinnebeeld is beeldtaal: een afbeelding verwijst naar een abstracte begrip. In het voorbeeld is de uil het symbool en wijsheid het
abstracte begrip.
Kenmerken van zo'n een symbool:
- het zinnebeeld verwijst naar een abstract begrip (wijsheid, schoonheid, hoop, god
e.d.)
- je moet de betekenis van het zinnebeeld kennen, anders anders komt
de boodschap van het symbool niet over.
Het gebruik van symbolen schept een eigen, onderliggende wereld die simpelweg interessant kan zijn, maar soms maatschappelijk noodzakelijk is, bijvoorbeeld omdat bepaalde uitingen of meningen verboden
zijn en je je mening uitsluitend via een symbool kenbaar kunt maken
(vaak aan een bepaalde groep "ingewijden").
Symbolen zijn dus vaak verborgen boodschappen: als je het symbool niet kent, komt de boodschap niet
over. Een voorbeeld van een symbool met een politieke of sociale lading: in tijden dat men geen aanhanger mocht zijn van de Oranjes, gaf men met een afbeelding van een sinaasappel aan dat men aanhanger was van
de stadhouder of koning Van Oranje.
De betekenis van symbolen verandert met de tijd. In religieuze tijden kent men andere symbolen dan in de huidige tijd. De icons in app-jes zijn vaak ook
symbolen, als verkorte schrijfwijze, maar soms, voor de kenner, met
een erotisch geladen (zoals dat ook in vervlogen tijden zo was met
symbolen op schilderijen).
Een symbool kan verschillende betekenissen hebben; de context moet duidelijk
maken welke dat is. Ook kunnen verschillende symbolen naar hetzelfde begrip
verwijzen.
Voorbeelden:
- meer betekenissen voor hetzelfde symbool: de kolibrie staat voor gratie, veerkracht, vreugde, vervulling, vluchtigheid van het
leven; in India echter (ook) voor boodschapper tussen hemel en
aarde
- meer symbolen verwijzen naar het abstracte begrip: bijvoorbeeld de
kolibrie en het zeepaardje staan voor het begrip gratie
- verschillende betekenissen afhankelijk van, in dit geval, de
kleur van een object: de gele tulp staat voor blijdschap, de rode tulp voor perfecte
liefde
- hetzelfde symbool voor twee zeer verschillende begrippen: de
vlinder staat voor zorgeloosheid (fladderen) maar ook voor milieubehoud (kwetsbaarheid van de natuur),
de kraai staat voor wijsheid en waarheid maar ook voor diefstal en bedrog
- één of meer symbolen kunnen verwijzen naar iets dat zelf weer symbool staat voor
een iets ander; in dit geval interpreteren we de samenhang van de symbolen (voorbeelden:
(a) kruik > hart > leven,
wijsheid, gevoel (b) dolfijn > kalme zee
> Triton; zie verderop bij de symboliek van termen).
In de schilderkunst is de "symbool-leer" een onderdeel van de iconografie. De iconografie beschrijft o.m. de "onderdelen" van een schilderij en interpreteert eventueel de symboliek van die onderdelen.
Dit kan wel eens wat overdreven worden: wellicht heeft de schilder een
afbeelding nooit als symbool bedoeld. Belangrijk is een goed beeld van een
bepaalde periode te hebben, om te beoordelen of iets inderdaad symbool staat
voor een abstract begrip.
Gebouwen kunnen symbolen (tekens, iconen) zijn van een bepaalde tijd, bouwstijl, samenleving,
denkwijze. Dit worden iconische gebouwen genoemd, zoals de Eiffeltoren
("Parijs", zeer lange tijd de hoogste toren van Europa), maar ook het Centre Pompidou
(High-Tech), de Notre Dame in Parijs
(vroege Gotiek), Opera House
Sydney (zeilboten, toch ook wel organische bouw), het Evoluon in Eindhoven (symbool voor
technische vooruitgang en wetenschap).
Voorbeelden van symbolen en verwante begrippen:
- symbolen als abstract begrip in schilderkunst, architectuur e.d. (zie
de lijst verderop)
- symbool (teken) als bondige verbeelding van een
begrip
- semiotiek is de
studie die zich bezighoudt met tekens en de betekenissen die hiermee
samenhangen
- allegorie is een specifiek symbool: in de letterkunde en beeldende kunst is de allegorie een abstract begrip dat
vaak uitgebeeld wordt als een persoon
- pictogram of
icon is een eenvoudig symbool (afbeelding) dat meestal verwijst
naar een fysiek begrip (staand mannetje en vrouwtje is toiletten, P is parkeerruimte, mes en vork is
restaurant); voor pictogrammen in de bouw
zie bij symbolen
in bouwtekeningen
- een teken lijkt op een symbool: een teken verwijst meestal duidelijker naar het eraan gekoppelde begrip en heeft meestal maar één betekenis (een symbool kan meer betekenissen
hebben)
- merkteken (algemene term voor
allerlei tekens die de herkomst aangeven, graffiti, metseltekens,
timmermanstekens enz.)
- graffiti (dakpannen, bakstenen;
steenhouwersteken)
- metselteken
- paringsteken (bij elkaar behorende
onderdelen)
- stiepelteken (vaak magische of
christelijke tekens op schuurdeuren van boerderijen)
- telmerk (assemblagemerk)
- trotseerloodje
- vlotmerk.
Symbolen in dit artikel:
| symbool | symbool voor, staat voor, beeldt uit |
| Diverse | |
| aar, korenaar | overvloed, welvaart
(met aar wordt graan en dus voedsel bedoeld) (Christelijk: hoop op een leven na de dood, eucharistie, het brood des levens) |
| akker, geploegd akkerland | vruchtbaarheid |
| alfa en omega, α en ω | Christelijk: god als begin en einde van alles (alfa en omega zijn eerste en laatste letter van het Griekse alfabet; alfa is de geboorte en omega is de dood; verg. XP; zie ook bij Magere Hein) |
| alziend oog | bescherming, alwetendheid, vaderlijke zorg (het oog is spiegel van de ziel), zie ook bij Oog van Ra |
| Amon | Egyptisch: mannelijke aspect van de zon (verg. Oog van Ra) |
| andreaskruis | zie bij maalkruis |
| ankh, geluste kruis, levenskruis | het leven (denk aan
de naam Toet-ank-amon, levend evenbeeld van Amon); het ankh-symbool lijkt op een Latijns kruis waarbij het bovenste verticale deel vervangen is door een lus |
| anker | hoop, vertrouwen en
veiligheid (i.v.m. houvast en veiligheid die het anker geven en dus hoop in bange
dagen), bescherming van zeelui (Christelijk: verlossing i.v.m. enige gelijkenis met het kruis) |
| arabesk | "de moeilijke tocht naar de volledige zuiverheid" |
| aureool, nimbus, halo, stralenkrans | heilige (aureool
is cirkel of ring, halo is brede ring,
nimbus kan verschillende vormen hebben; stralenkrans is een schijf
met stralen die naar het middelpunt gaan, het hoofd) (Christelijk: rond aureool voor overleden heilige of Jezus; kruis in aureool voor tijdens vervaardigen levend persoon van priesterlijke of keizerlijke status; de aureool e.d. suggereren het verblijf in het koninkrijk Gods, dus meestal geldt: pas na het overlijden) |
| basilisk (fabeldier) | duivel, wreedheid (basilisk of koning der serpenten is half haan, half serpent) |
| beurs | materiële rijkdom (net als juwelen, munten e.d.) |
| beurs: gesloten | maagdelijkheid |
| bezem | houten stok met takken ("heksenbezem"): bescherming tegen blikseminslag, bescherming tegen boze geesten (zie ook donderbezem) |
| bliksemschicht, bliksemflits | elektriciteit, elektronica (verg. tandwiel voor mechanisch, mechanica), gevaar, snelheid; zie ook bij pijl |
| boek | kennis, wetenschap, soms: wijsheid (Christelijk: boek is het evanglie; boek op een graf is meestal de bijbel; een vouw in het boek is persoon is plotseling overleden) |
| boek: gehavend of opengeslagen | "het levensverhaal is (bijna) uit", de dood (zie ook bij Magere Hein) |
| bloem | zie bij bloem |
| bokkenpoten, hoorns, staart | de god Pan, de duivel |
| boom | zie bij boom |
| bot, botten, beenderen | de dood (zie ook bij Magere Hein) |
| bron | leven (Christelijk: genade) |
| brood, hostie | Christelijk: lichaam van Christus, brood des levens, eucharistie, avondmaal |
| caduceus, mercuriusstaf | communicatie, bescherming, handel, goddelijke kennis,
genezing (zie ook
bij slang); een caduceus heeft twee slangen om een staf en vaak ook vleugeltjes bovenaan (de caduceus is het kenmerk van Mercurius, de Romeinse god van de handel) een esculaap heeft één slang om een staf (de staf van Asclepius; kenmerk van geneeskunde) |
| calvarie, calvariekruis | de dood (van Christus) |
| camellia / camelia: wit (Japanse roos) | lieflijkheid, "je bent begeerlijk" |
| camellia: rood | "mijn hart staat in vuur en vlam" |
| camellia: roze (rose) | "ik verlang naar je" |
| centaur, kentaur (fabeldier) | woest, gewelddadig, doetreffend (centaur met pijl-en-boog) uitgezonderd Cheiron die wijs en vriendelijk was (centaur is half paard, half mens, vanaf de hals een mens) |
| cherubijn | cherubijn is een
andere naam voor putto; hoewel cherubijn een meer religieuze
context kent, als een soort engeltje: van oorsprong zijn het "wezens, die tussen god en mens in staan en het contact tussen god en mens tot stand
brengen"; zie bij putto en cupido |
| cirkel | volmaaktheid, eeuwigheid (geboorte - sterven - (weder)geboorte), zonder begin en einde, geest (verg. vierkant is aarde, driehoek is hemels) |
| cirkel: kruis in cirkel | Latijns kruis in een cirkel |
| cirkel: twee cirkels | twee cirkels boven elkaar: aarde en lucht |
| cirkel: drie cirkels | drie in elkaar verweven cirkels: de heilige drie-eenheid (de vader, de zoon en de heilige geest) |
| cornucopia | zie hoorn des overvloeds |
| crucifix | zie bij kruis |
| davidster, davidsster, davidschild | Jodendom, Joodse geloof (davidster is een zespuntige ster met een punt naar boven, bestaat uit twee 45-graden-verschoven driehoeken) |
| djed-zuil | eeuwig voortbestaan, levensboom? (informatie over djed) |
| donderbezem | een metselteken
(muurteken): bescherming tegen blikseminslag,
bescherming tegen boze geesten (zie metselteken) (donderbezem kan een combinatieteken zijn van Grieks kruis en een maalkruis) |
| donderkeil | donder en bliksem,
attribuut van Zeus (een donderkeil wordt vaak
uitgebeeld door een (donkere) wolk met bliksemschichten) (Hindoeïsme: onverstoorbare mannelijke principe dat "de weg" vertegenwoordigt); zie ook bij pijl |
| doodshoofd | vergankelijkheid, kortstondigheid van het leven, memento mori ("gedenk te sterven") (zie ook bij Magere Hein) |
| doornenkrans, doornenkroon | Christus, zonde van de mens ("heb jij gedaan") |
| draak (fabeldier) | duivel, vleselijke driften, aards genot, zonde |
| driehoek | hemels (verg. vierkant, cirkel), vrouw (dieventaal) |
| drietand | staf van Neptunus, soms: drietand van de duivel |
| duim | "top", geweldig, OK |
| duim en ringvinger | duim en ringvinger en pink tegen elkaar is gebaar van de "leraar", zegening ("wijsvinger en middelvinger vormen de letters ΙϹ, duim en ringvinger de letter Χ, de pink weer een Ϲ: samen vormt dat dus het Christusmonogram ΙϹ ΧϹ", Pancreator) |
| duiventil | bordeel |
| dwerg, dwergje | onwetendheid |
| eenhoorn (fabeldier) | zuiverheid, onschuld, maagdelijkheid, schoonheid, kracht, moed, genezing, magie (de eenhoorn is een paardachtig of geitachtig wezen met één spiraalvormige hoorn op het voorhoofd) |
| ei | geboorte, nieuw leven |
| Eiffeltoren | "Parijs" |
| engel | evangelist Mattheus (symbolen van de vier evangelisten: stier is Lucas, leeuw is Marcus, engel is Mattheus, adelaar is Johannes) |
| engel: gevleugeld | dood en wederopstanding (zie ook bij Magere Hein), boodschapper van god, godin van de overwinning (Nike, Victoria) |
| engel: met bazuin | Christelijk: het laatste oordeel |
| engel: met omgekeerde fakkel | dood (zie bij toorts) |
| engelkopje | hemelse sferen (zie bij cherubijn) |
| esculaap, aesculaap | artsenij, geneeskunde (zie ook bij
slang en Asclepius) een caduceus heeft twee slangen om een staf en vaak ook vleugeltjes bovenaan, een esculaap heeft één slang om een staf (de staf van Asclepius) |
| fabeldier | specifieke uiting van een dier-achtig wezen op kapitelen e.d. (zie bij basilisk, centaur, draak, eenhoorn, feniks, griffioen, pegasus, zeemeerman en zeemeermin) |
| fakkel, toorts | zon, waarheid, waakzaamheid (licht in het donker) |
| fakkel: brandend | brandende fakkel / brandende toorts is (hernieuwd) leven, wederopstanding |
| fakkel: omgekeerd | omgekeerde (brandende) toorts / fakkel is dood, gedoofd leven |
| fallus met gebalde vuist | hoogbouw (Hollein en Walter Pichler) |
| fasces, roedenbundel | gezag, fascisme; fasces
is gebonden bundel van olmen- of
berkentakken (roeden, eventueel rond een bijl) bijeengehouden door een leren band
of rood touw; verg. pijl (Italië, ooit: eenheid van socialisten en nationalisten) (Romeins: eenheid (één tak is gemakkelijk te buigen en te breken, maar een bundel is sterk) |
| feniks,
phoenix (fabeldier) |
vernieuwende levenskracht, onsterfelijke ziel, opstanding (het verhaal dat de feniks zich eens in de zoveel eeuwen in het vuur werpt om er totaal verjongd weer uit te komen) |
| fiool (medicijnflesje) | tempel (zie bij kruik) |
| fontein | rijkdom, macht, succes, koelte, wensbron |
| fu [loe] | fortuin, geluk (Chinees symbool; één van Fu, Lu, Shou: fortuin, welvaart en lang leven) |
| gebalde vuist | verzet, revolutie |
| gebroken geweertje | vrede, pacifisme |
| gebroken ketting | vrijheid |
| glas | helderheid,
reinheid (Christelijk: zondeloosheid, Maria) |
| glas: omgevallen (omgevallen roemer) | "het glas van het leven is leeg", de dood, plotseling overlijden (zie ook bij Magere Hein) |
| glas: verschraald bier | de dood, "de puf is er uit" (zie ook bij Magere Hein) |
| Grieks kruis, kruis als plus-teken (+) | Christendom, Grieks orthodox Christendom, Rode Kruis (in rood, zie ook bij halve maan) |
| griffioen (fabeldier) | macht over hemel
(arend, verstand) en aarde (leeuw, kracht), overwinning (griffioen heeft bovenlijf van arend / adelaar en onderlijf van leeuw; komt vaak voor bij koningsgraven) (Christelijk: wereldlijke en geestelijke macht) |
| guirlande | geeft symboliek weer van de samenstellende bloemen / takken e.d. (zie eventueel guirlande) |
| hakenkruis, swastika | oorspronkelijk: zon, geluk (Sanskriet su is god en asti is zijn), vanaf ca. 1930: nazisme |
| halve maan (rood) | oosters equivalent van het Rode Kruis |
| halve maan en ster | islam (de wassende halve maan
en ster zijn onderdeel van de vlag van naties waar regering en religie nog
steeds niet gescheiden zijn zoals Turkije) (Hidoeïsme: Shiva) |
| hamer: hamer en sikkel | communisme" (hamer is arbeider, sikkel is boer) |
| hamer: twee kruisende hamers | mijn (t.b.v. delfstoffen) |
| handen | liefde en verbondenheid |
| handen: biddend | zie biddende handen bij spitsboog |
| handen: cohen | "handen van een Cohen, een priester, werden zo gehouden bij het uitspreken van de priesterzegen in de synagoge" |
| handen: ineengrijpend | ineengrijpende handen, soms liggend op een kussen, staan voor liefde en verbondenheid tussen man en vrouw |
| hart | leven, emotie,
liefde, Valentijnsdag (Egypte: intelligentie, wijsheid, gevoel) |
| hart: met vlammen omgeven | Christelijk: een met vlammen omgeven hart is religieuze bezieling |
| hek | tuin; soms: een houten hekje staat voor Holland |
| hermelijnen mantel | macht (zie bij kroon en bij hermelijn) |
| hooiwagen | rijkdom, oogst |
| hoorn des overvloeds | onuitputtelijke
overvloed, nooit meer honger, rijkdom en welvaart (hoorn des overvloeds of
cornucopia is vaak een hoorn van een geit waar rijkelijk fruit e.d. uit
komt); verg. kalasha (Verenigde Staten: Thanksgiving Day) |
| hoorns, bokkenpoten, staart | de god Pan, de duivel |
| horloge | "de tijd is vertreken", de dood (zie ook bij Magere Hein) |
| ichthus (vis) | Christus: ichthus
staat voor Iesius CHristos THeou (h)Usios Soter, Jezus Christus zoon van
god en verlosser (zie bij vis); (ichthus is Oud-Grieks voor vis) |
| ICXC | Jezus Christus (Griekse I en C de eerste en laatste letter van de naam Jezus, X en C de eerste en laatste letter van de naam Christus); verg. alfa en omega, XP |
| IHS | Jezus ("In Hoc Salus" d.w.z. "hierin ligt de zaligheid" en "In Hoc Signo" d.w.z. "in dit teken zult gij overwinnen") |
| indiaan | natuur |
| Ionische orde | intellect, symbool van het leren |
| INRI | koning der joden
("Iesus Nazarénus Rex Iudaeörum" d.w.z. "Jezus van
Nazareth, koning der joden"): tekst op een plaquette bovenaan een kruisbeeld met Jezus (crucifix) |
| ivoor | reinheid |
| jacobsstaf, graadstok | zeevaart (jacobsstaf is een oud navigatiemiddel), pelgrim (pelgrimage naar het graf van Sint-Jakob te Santiago de Compostela) |
| janushoofd | tijd, onoprechtheid, leugen, alertheid |
| jonge vrouw met lang blond haar en gekleed in lange witte gewaad | jeugd, Jugendstil |
| juk | volgzaamheid, gehoorzaamheid |
| juwelen | materiële rijkdom (net als munten, geldbeurzen e.d.) |
| kaars | licht, eindigheid van het leven
(kaars brandt op); sensueel (Christelijk: Christus als licht van de wereld) |
| kaars: gedoofd | de dood, "de kaars is gedoofd", "het vuur van het leven is gedoofd" (meer doods-symbolen bij Magere Hein) |
| kaarsendover | "uw tijd is om", de dood (verg. zeis en meer doods-symbolen bij Magere Hein) |
| kalasha, prna-kalasa, purnakumbha | voorspoed; kalasha
is een pot met overvloedig mango, kokosnoot, lotus, waterlie e.d., een
soort hoorn des
overvloeds (symbool in o.m. het Boeddhisme, Hindoeïsme, Jaïnisme) |
| kan en schaal | attributen bij het rituele handenwassen van een priester |
| kapiteinsrok (rood) | macht |
| karbonkel | zon (karbonkel is in de heraldiek een achtarmig kruis met uitlopers van (Franse) lelies) |
| kasjmir, paisley patroon, boteh jegheh | Zarathustra (Zoroaster) |
| kelk, beker | water, invoelen
(empathie), vrouwelijke vruchtbaarheid (ketel en kelk); kelk tijdens rouwmaaltijd geeft troost ("troostkelk"), zie ook bij miskelk |
| Keltisch kruis | zie zonnewiel en zie kruis (Keltisch kruis is een christelijk symbool hoewel het al vóór de christelijke tijd bestond) |
| keter tora | rabbijn (keter tora is de kroon van Tora) |
| klok | "de tijd is vertreken", de dood (zie ook bij Magere Hein) |
| knoop: in een touw |
verbinding, verbintenis, versterking, bescherming tegen het kwaad (in de Oudheid), soms: verwarring, gevangenschap |
| knoop: blauwe knoop |
anti-alcoholisme |
| knoop: oneindige knoop |
verwevenheid, lang
leven, band wijsheid en waakzaamheid, oneindige cirkel van het bestaan
(geboorte, dood, geboorte nieuwe generatie enz.) (Boeddhisme: lang leven) |
| knoop: platte knoop |
bescherming tegen het kwaad (in de Oudheid), zie knoopzuil |
| knots | sterkte, vechtlust |
| koffer, koffertje | schat, geheim; gesloten koffertje is maagdelijkheid; man met sleutel die koffertje wil openen dat vastgehouden wordt door een meisje is de wens naar "meer" (zie ook bij sleutel) |
| kompas | alle (wind)richtingen, iets dat de juiste richting aangeeft (een leidend of sturend team / organisatie o.d.) |
| korf met eieren | potentie |
| kroon | macht, soeverein
(soevereiniteit) ("koninklijke" symbolen zijn: scepter, ring, kroon, leeuw, hermelijnen mantel, rijksappel, troon) |
| kroon: kruis op palmtakken | koninklijke waardigheid van Christus (palmtakken staan voor intocht in Jeruzalem) |
| kruik | tempel (fiool of
medicijnflesje, lauwerkrans, wierookvat en kruik duiden op tempelrituelen) (Egypte, ook: bij de mummie de bewaarplaats van het hart; kruik was hier symbool voor het hart, waarschijnlijk omdat het hart niet mocht worden afgebeeld) |
| kruis | hemel en aarde (verticale deel is hemel en horizontale deel is aarde), verzoening, vier windrichtingen, geloof, Christendom (crucifix), bescherming boze geesten (vaak boven kelderramen, wellicht om inbraak tegen te gaan), verzoening |
| kruis: Grieks | zie bij Grieks kruis |
| kruis: Latijns | zie bij Latijns kruis |
| ladder | verbinding tussen het hogere en het lagere (tussen hemel en aarde) |
| Latijns kruis (†) | Christendom, overleden (overlijdensdatum), verouderd (in woordenboeken e.d.); Latijns kruis lijkt op een ankh |
| Latijns kruis: in een cirkel | Latijns kruis in een cirkel rond het snijvlak van de kruis-delen is een Keltisch kruis, een samenvoeging van een Latijns kruis en een "heidens" zonnewiel |
| Latijns kruis: op een liggend driehoekje | zie bij calvariekruis |
| lauwerkrans, lauwertakken | roem, overwinning, onvergankelijkheid en eeuwig leven (i.v.m. altijd-groene bladeren, zie bij laurier), eerbetoon (zie bij eikenblad), reinheid (Apollo); tempel (zie bij kruik); schedel met lauwerkrans is heerschappij dood over leven |
| levensboom | kennis van goed en
kwaad (i.v.m. boom van Adam en Eva; zie bij dadelpalm),
op een grafmonument staat de levensboom voor het beëindigde leven,
"soms omgehakt, inclusief bijl, verwijzend naar het te jong
afgebroken leven" (Mesopotamium: boom van het licht) |
| lier | dichtkunst (poëzie), muziek; de speler kon mensen betoveren en wilde dieren temmen |
| lu [loe] | welvaart (Chinees symbool; één van Fu, Lu, Shou: fortuin, welvaart en lang leven) |
| luchtbel | zie bij zeepbel |
| luit | liefde (zowel aards als "hoger") |
| maalkruis | bescherming tegen onheil als brand, instorting, hagel e.d. (zie andreaskruis) |
| maan | vrouwelijkheid,
moedergodin (Boeddhisme: weerspiegeling van de maan in het water staat voor illusie en vergankelijkheid) |
| maancyclus | levensfasen |
| maansikkel | Hindoeïsme: Shiva; onderdeel van de Keltische maan (maansikkel gecombineerd met een driepas) |
| madonna met kind | geboorte (van Christus) |
| Magere Hein | Magere Hein is een
aangekleed geraamte: boodschapper van de dood, vaak afgebeeld met in de
rechterhand de zeis (attributen en symbolen van de dood zijn o.m. acacia, alfa en omega, bloem (verwelkend), engel, boek (gehavend of opengeslagen), bot, glas (omgevallen), glas (verschraald bier), horloge, kaars (gedoofd), kaarsendover, klaproos, klok, Magere Hein, olielamp, ondergaande zon, pijl, raaf, geknakte of verdorde roos, scarabee, schedel (doodshoofd), skelet, toorts (fakkel), uil, verdorde boom, vleermuis, vlinder, vrucht (half geschild), wolf, zandloper, zeepbel, zeis, afgebroken zuil, zwaan) |
| man: oude grijze man | God de Vader |
| man: met baard | God de Vader, gelukbrengend en bescherming tegen kwaad (denk aan de baardman als nama van de Baardman-kruik, de "heksenkruik") |
| Marianne | Franktijk, triomf van Republiek, Vrijheid en Rede (koppig en trots, verg. de kraaiende haan) |
| masker | bedriegerij, nacht, toneel |
| menora | Joods: goddelijke aanwezigheid (de zeven armen van de menora staan voor de zeven scheppingsdagen) |
| mesje en klem | Joods: mes en klem voor de besnijdenis van de baby |
| Minotaurus | labyrinth, doolhof; de Monitaurus is in de Griekse mythologie half mens half stier (stierenkop op een mannenlichaam) die het Labyrinth bewaakte |
| miskelk | Christelijk: teken van het christelijk geloof (bijvoorbeeld op priestergraven, vaak met hostie) |
| MM | Memento Mori, gedenk te sterven |
| molenijzer | een banteken (gebied met rechtspraak): maalrecht van graan, bezit |
| monster | religieuze uiting op kapitelen e.d. (maar: wat betekent wat?) |
| munten | materiële rijkdom (net als juwelen, geldbeurzen e.d.) |
| obelisk | macht, standvastigheid |
| odal | eigen grondbezit (odal, othala, is de laatste rune van het oude runenschrift) |
| olielamp | eeuwige licht, onsterfelijkheid, eeuwigheid, maar ook: ijdelheid, de dood (de olie verdwijnt in rook) |
| oog | kennis en inzicht, "alziend oog", opticien |
| Oog
van Horus, Oog van Ra |
alziend
oog, vrouwelijke zon Sechmet (verg. Amon); "de afzonderlijke onderdelen van het oog [van Horus] staan voor de zintuigen: ruiken, zien, denken, horen, proeven en voelen "(Wikipedia) |
| Opera House Sydney | "Sydney" |
| orden, de vijf orden | Toscaanse
orde verwijst naar de mens in zijn eenvoudigste staat (de jeugd). Dorische orde verwijst naar de jonge sterke puber. Ionische orde verwijst naar het huwelijk en de volwassenheid (de man of vrouw op zijn meest stabiel). Korintische orde verwijst naar volwassenheid, wijsheid, en de dood (Korintische orde is "een meesterwerk van de kunst met zijn schijnbaar overbodige details"). Composietorde is als compositie van de Korintische en Ionische stijl de zoon (een mengelmoes van de moeder en de vader; de vader leeft voort in de zoon). |
| palmet | oosters, mediterraans |
| papyrusrol | menselijk intellect, kennis |
| parel | eeuwigheid (i.v.m. ronde vorm en
wonderlijke glans), tranen, ongeboren kind (parel in oester) (China, India: onsterfelijkheid i.v.m. hardheid en onverslijtbaarheid) (Grieken: liefde i.v.m. schoonheid) |
| passer | timmerman (ook als onderdeel van de Vrijmetselarij) |
| passer met winkelhaak | Vrijmetselarij (passer staat voor de ideale cirkel), winkelhaak en rechte hoek staan voor rechtvaardigheid |
| pauwenveren | eeuwigheid, ijdelheid |
| pegasus (fabeldier) | dichtkunst (poëzie), inspiratie, drager van de bliksemschichten van Zeus (pegasus is een gevleugeld paard) |
| pijl, speer | jacht, gevecht,
jagers, soldaten, krijgers, marteldood (martelaars), fasces
(roedenbundel, pijlenbundel) skelet dat een pijl afschiet is de dood (soms ook met een zandloper), zie ook bij Magere Hein |
| pijl en boog (gespannen) | waakzaamheid, paraatheid, bereid tot strijd, gereed voor actie (denk aan Cupido) |
| pijlenbundel | eendracht, "de Zeven Provinciën", fascisme (zie bij fasces) |
| piramide | perfecte bouw,
streven naar het hoogste,
volmaakte afbouw van het leven (streven, dood na een groots leven),
verbinding met de sterren; ("de lagen van het bouwwerk vertegenwoordigen de structuur van de wereld en de stappen die de mensheid moet doorlopen om kennis en inzicht te verwerven") |
| pleurant | een gebeeldhouwde treurende, rouwende figuur, vaak op praalgraven (het Franse pleurer is huilen) |
| propeller | vliegtuig |
| putto (meerv. putti) |
liefde (een
minnegodje; putto is een naakt kinderfiguur, speels, dartel, veelal:
gevleugeld, met pijl en boog of met een lier); een andere naam voor putto is cherubijn, hoewel cherubijn een meer religieuze context kent, van oorsprong zijn het "wezens, die tussen god en mens in staan en het contact tussen god en mens tot stand brengen"; verg. cupido |
| qi [tsie] | "leven" (ki in Japan; prana of shakti in India; ka in Egypte) |
| rad | vruchtbaarheid, seizoenen (spaken van het rad geven de seizoenswisselingen weer) |
| rad van fortuin | het onverwachte en ovoorspelbare in de wereld, het zoeken naar geluk (verg. rad, zonnewiel) |
| regenboog | gay (lhbti-enz) (Christelijk: genade Gods, het verbond tussen hemel en aarde, vergeving) |
| rijksappel | macht (zie bij kroon); rijksappel is (in Christelijke symboliek) een gouden bol met een Latijns kruis erboven, rijksappel stelt de globe, aardbol, wereldbol voor; koning of keizer heeft in de ene hand de rijksappel en in de andere hand de scepter |
| rinceau | leven, groei, voorspoed (zei rinceau) |
| ring | macht (zie bij kroon), oneindigheid (zie bij cirkel) |
| ring: twee verbonden ringen | verbondenheid tussen twee mensen, hemel en aarde |
| ring: de vijf olympische ringen | symbool van de Olympische Spelen: elke ring staat voor één van de vijf werelddelen |
| RIP | Requiescat In Pace, rust in vrede |
| rode schoentjes | (dame van) lichte zeden (rood heeft vaak een sensuele of erotische connotatie) |
| ronde vormen | het leven (planten, dieren e.d.; vaak in antroposofische en organische architectuur) |
| rookgerei | geneugten van het leven, maar ook: de vluchtigheid van elk genot |
| ruit | het aardse, de zichtbare wereld (verg. vierkant, cirkel), "er woont een politieagent"(dieventaal) |
| ruit: zwart | dodenschild (zwart ruitvormig paneel met het familiewapen van de overledene) |
| sarcofaag | had een "belangrijk" leven |
| scepter | macht (zie bij kroon); koning of keizer heeft in de ene hand de rijksappel en in de andere hand de scepter |
| schedel | (eventueel met gekruiste beenderen eronder) vergankelijkheid van het leven (vanitassymbool, vanitas is ijdelheid; zie ook bij Magere Hein), piraterij |
| schedel: met lauwerkrans | schedel met lauwerkrans is heerschappij dood over leven |
| schelp, st. jacobsschelp (coquille saint jacques) | verwekking,
vruchtbaarheid,
geboorte (bijvoorbeeld als attribuut van de liefdesgodin Aphrodite) (Christelijk ook: graf dat de mens omsluit, tot wederopstanding) |
| schip (varend) | reizen |
| schoof, korenschoof | zomer, oogst, overvloed |
| sfinx | farao: half mens,
half dier, de verbinding tussen
het leeuwenlichaam (grote kracht, macht) en mensenhoofd (denkvermogen);
(vermoedelijk was de sfinx een bewaker); verg. fabeldier (Griekse mythologie: Sfinx is de dochter van Typhon en Echidna; Sfinx heeft lichaam van een leeuw, vleugels en een menselijk vrouwenhoofd) |
| shou, pinyin | lang leven, hoge ouderdom (Chinees symbool; één van Fu, Lu, Shou: fortuin, welvaart en lang leven) |
| skelet, geraamte | de dood (zie ook bij
Magere Hein); skelet dat een pijl afschiet verwijst ook naar de dood |
| sleutel | toegang, voorspoed, kansen, uitdagingen, "openen van een gesloten hart",
openbaring, kennis, bezit, macht (i.v.m. openen of i.v.m. toegang tot een huis) (zie bij koffertje) |
| slot, hangslot | het geheime, verborgene, ontoegankelijke |
| speelkaart- symbolen |
schoppen is aristocratie (top van een hellebaard, een soort lans), harten is kerk, ruiten is burgers (welvaart, ruiten van de huizen) en klavers is boerenstand |
| speer, pijl | jacht, gevecht, jagers, soldaten, krijgers |
| spiegel | ijdelheid, zelfkennis, waarheid |
| spiraal | eeuwig leven, natuurlijke groei, evolutie, baarmoeder, zon |
| spitsboog | biddende handen (spitsboog is bij gotische kerken een symbool van biddende handen?); zie eventueel bij handen |
| staart, hoorns, bokkenpoten | de god Pan, de duivel |
| staf | bijzondere macht en kracht (staf van Sinterklaas) (zie ook scepter) |
| steenhouwershamer en beeldhouwklopper (fleshamer) | gilde van steenhouwers en beeldhouwers |
| ster (*, asterisk) | geboren (met datum geboorte erbij) |
| stralenkrans | goddelijk of heilig persoon (vaak stralenkrans rond het hoofd, zie bij aureool en bij zon) |
| tandwiel, tandrad | techniek, mechanisch, mechanica, instellingen (verg. bliksemschicht voor elektronica, elektriciteit) |
| tepel | zwangerschap (vrouw die tepel van andere vrouw vasthoudt) |
| toorts, fakkel | zon, waarheid, waakzaamheid (licht in het donker), zie verder bij fakkel en engel |
| toren | aanwezigheid van de allerhoogste |
| touw | verbondenheid (soms éénwording), het gebonden zijn (waar het touw dus juist een beperking aangeeft) |
| toverknoop | een metselteken (muurteken) dat onheil weert, oneindigheid (i.v.m. eindeloos doorknopen) |
| treurende figuur | rouw van de nabestaanden (vaak een treurende vrouw, een vrouw of engel in droefenis met de handen voor het hoofd); verg. pleurant |
| transept | het kruis |
| troon | macht (zie bij kroon) |
| tuin | paradijs op aarde (vooral de 17e eeuwse tuin); "symmetrie in de baroktuin staat voor de overwinning van de mens op de natuur" |
| urn | rouw (urn komt van het Latijnse urna van urere, verbranden) |
| urn: gesluierd | rouw, urn is vaak afgebeeld half afgedekt door een rouwsluier, d.w.z. afwenden van de buitenwereld |
| vaas met bloemen | lente |
| veter | pelgrimsveter: teken dat je pelgrim bent (eventueel met ringetjes eraan van de plaatsen waar je door wandelt) |
| vierkant | vierkant, vierhoek en kubus staan voor de aarde (driehoek is hemels, cirkel is geest) |
| vinger: twee eigen vingers naast elkaar | heilig huwelijk |
| visblaas | Christus, zie visblaasmotief |
| vleugels | persoon met
vleugels is engel, boodschapper; kind met vleugels zie bij putto en cherubijn; roofvogel met gespreide vleugels is natie die een ander onder de voet wil lopen |
| vork | drietand van de duivel |
| vrucht: half geschild | de dood, plotseling overlijden (zie ook bij Magere Hein) |
| vuur | sluwheid, bezieling
(élan), overgang / transformatie (door het vuur verandert de materie),
reiniging (vuur vernietigt bacteriën e.d.); bescherming tegen kwaad door over het vuur te springen (bezwering tegen kwaad) (Christelijk: vuur van de hel, hellevuur) |
| vuurslag | een metselteken (muurteken) dat blikseminslag weert (zie ook bij vuur) |
| water | reinheid, genade |
| waterput | leven (zie bij bron), put waarrond
vrouw en man staan is verlangen naar gemeenschap (Christelijk: genade |
| weerwolf | in de mythologie een mens die bij volle maan de gedaante van een wolf kan aannemen |
| wei (groene wei) | Christelijk: hemel |
| wierook | offergaven (Christelijk: gebed; wierook-wolk geeft aanwezigheid van God aan) |
| wierookvat | tempel (zie bij kruik) |
| wildeman met windstromen uit mond | sprekende god, onheil werend |
| winkelhaak | timmerman |
| XP | Christelijk: Griekse letters X (CHi) en P (Rho) als eerste letters van CHRistus, vaak met een ovale cirkel om de XP wat een ei aangeeft dat staat voor geboorte en nieuw leven (verg. alfa en omega, ICXC) |
| yin-yang, yin en yang | tweeslachtigheid
(dualiteit); yin is vrouwelijkheid (zwart, donker, aarde,
koude,vochtigheid, noord) en yang is mannelijkheid (wit, licht, hemel,
warmte, droogte, zuid), tegenstrijdig maar wel elkaar aanvullende
eigenschappen die samen één harmonie (kunnen) vormen; de cirkelvorm
geeft het universum aan; de golvende S-vorm geeft de verwevenheid van de
tegengestelde eigenschappen aan (yin-yang is een oud-Chinees symbool, Taoïstisch symbool) |
| zandloper | tijd, "denk aan de tijd die
ons rest" (het kortstondige leven), de dood (zie
ook bij Magere Hein en pijl); zandloper kun je omkeren om naar de oorsprong terug te
keren; soms aan weerszijden van de zandloper een adelaars- en een vleermuisvleugel als overgang van dag (adelaar) naar nacht (vleermuis) |
| zeemeerman, zeemeermin, sirene (fabeldier) | bescherming van een
godheid, verleidelijke kracht en gevaar van de zee, onvolmaaktheid en
(ijdele) hoop op een betere toekomst (geen mens, geen vis) (het gezang bracht zeelui in vervoering en daardoor in gevaar; een zeemeerman resp. zeemeermin heeft als bovenzijde het lichaam van een man resp. vrouw en als heup en benen een vissentorso en vissenstaart) |
| zeepbel, luchtbel | vergankelijkheid ("pats weg"), broosheid van het leven; ("homo bulla" als grafschrift, de mens als zeepbel); de dood (zie ook bij Magere Hein) |
| zeis | god Chronos (Kronos) d.w.z. tijd; Magere Hein is de man met de zeis d.w.z. "uw tijd is om", de dood (zie ook bij Magere Hein, de dood als skelet met in de rechterhand de zeis; de zeis geeft de snelheid en zekerheid aan waarmee de dood in kan treden) |
| zigzag: horizontaal | gevaarlijke hond in dit huis (dieventaal) |
| zigzag: verticaal | zie bij bliksemschicht |
| zon: algemeen | warmte en licht (levenszon), blijdschap, onsterfelijkheid (de eeuwigheid van de zon als
ster), de god Apollo; zon in de vorm van een stralenkrans; zie eventueel ook zonnebloem |
| zon: ondergaand | loslaten, afscheid nemen, dood (zie ook bij Magere Hein), soms: wederopstanding |
| zon: zonneschijf | levenszon, licht, warmte (zonnestralen of rijzende zon vaak in snijramen) |
| zonnerad, zonnewiel, ringwiel | leven en geluk (het Keltisch kruis bevat ook een zonnewiel) |
| zuil: afgebroken | dood, einde aardse leven (meestal een te vroeg of te jong overlijden; het "onverwacht wegvallen van de steunpilaar of levenszuil") |
| zwaard | gerechtigheid, macht, agressie, slagkracht, martelaarschap, "gewapende macht" |
| Bloemen, bomen en vruchten | |
| bloem (algemeen) | bloemen staan vaak symbool voor: - liefde of vriendschap (kleurig, je geeft bloemen aan een iemand die je waardeert) - jong leven - lust, extase - korte duur van het leven (bloemen verwelken) - ziel (bloem opent hart naar het zonlicht) - verg. roosvenster (een groot rond venster in kleurrijke bloemvorm) (Christelijk: "bloemen openen hun hart naar het zonlicht zoals ene mens zijn ziel opent voor god") |
| boom (algemeen) | leven, groei, verbondenheid met de
aarde (vooral de groene boom of tak staat voor leven enz.), impotentie; verdorde boom is de dood (zie ook bij Magere Hein); omgehakte boom (of boom die door een bijl wordt omgehakt) staat voor een (te jong) afgebroken leven; door de vertakkingen van wortels en takken symbool voor een "systeem"; door de as-vorm van boom of paal soms de symboliek van een axis mundi (wereldas), zie bij axiale aanleg (Christelijk: verlossing) |
| vrucht (algemeen) | feest, overvloed, goed leven (in
een schilderij bijvoorbeeld) vrucht zonder schil is de eindigheid van het leven (bijvoorbeeld op een stilleven; een vrucht zonder schil gaat snel rotten) |
| abrikoos | ongevoeligheid (China: wellust) |
| acacia | vriendschap, eerbied,
terughoudendheid, dood en (weder)opstanding (bloesem rood, bloem wit) (zie
ook bij Magere Hein) (Christelijk: lijden van Christus i.v.m. doornen kroon van acacia, opstanding uit de dood) (Mediterraan: onsterfelijkheid i.v.m. hardheid van de boom) |
| acanthus, berenklauw | het leven met zijn beproevingen die overwonnen worden (doornen en snelle groei; zie acanthus) |
| agapanthus (ook Afrikaanse lelie) | liefde (Griekse agapi is liefde) |
| agave | standvastigheid, innerlijke rust,
zielenrust (van de Agave tequilana wordt tequilla gemaakt) (Christelijk: de rust van het (samen) beleven van het geloof of van de plaats van samenkomst voor erediensten) |
| akelei | nederigheid, een verloren liefde terugbrengen, dwaasheid, onbetrouwbaarheid |
| allium | eeuwigheid (i.v.m. de lagen van de ui) (Latijnse allium is knoflook) (allium is een grafbloem) |
| alstroemeria | langdurige vriendschap (elk van de 6 bloemblaadjes hebben een relatie met vriendschap: begrip, humor, geduld, medeleven, daadkracht en respect) |
| alyssum: geel | schoonheid |
| amandel | vruchtbaarheid, zuiverheid, goddelijke genade, verborgen waarheid (zie mandorla) |
| amaryllis | betoverende schoonheid, stralend, trots, bewondering (andere naam is Hippeastrum, Griekse amarussein is stralen, flonkeren) |
| anemoon | zorgzaamheid, eerlijkheid, vol verwachting |
| anjer | toewijding, fascinatie, grilligheid (Christelijk: Christus, i.v.m. andere naam voor anjer is nagelbloem en vandaar bij Christus "nagels aan het kruis") |
| - witte anjer | toewijding, waardigheid; verzet, respect en waardering voor veteranen |
| - lichtrode anjer | bewondering |
| - donkerrode anjer | liefde, genegenheid, passie, verlangen |
| - gele anjer | teleurstelling, afwijzing |
| anthurium | toewijding, exotische schoonheid (Griekse anthos-oura is bloem-staart) |
| appel | liefde, (ondertoon van) erotiek,
verleiding, zonde, spirituele kennis (rijksappel is macht) |
| appelbloesem | geluk, schoonheid |
| arnica, valkruid, wolverlei | bescherming van het graan, wilde aard van de wolf |
| aronskelk | zuiverheid, het voorjaar (Christelijk: Maria i.v.m. "een witte bloem die recht omhoog naar de hemel wijst") (Portugal: hart van het huwelijk; bij bruidsboeket in het hart van het boeket) |
| aster, herfstaster | herfstvreugde, gelukkige ouderdom |
| azalea | behoedzaamheid, kwetsbaarheid, "wees voorzichtig" |
| bamboe | in de oosterse symboliek staat bamboe voor veerkracht en een lang en gelukkig leven |
| begonia | balans |
| blauwe druif (muscari) | zelfvertrouwen, verantwoordelijkheid, trouw |
| blauw klokje | bescheidenheid, dankbaarheid, trouw, geluk |
| bloem: verwelkend | kortstondiheid van het leven, de dood (zie ook bij Magere Hein) |
| boek | boek des levens, bijbel |
| boterbloem | rijkdom,
kinderlijke onbevangenheid, stralende charme (Christelijk: celibaat) |
| bouvardia | enthousiasme, veelzijdigheid |
| braam (rubus) | nieuw begin, afscheid, scheiding |
| brandnetel | haat,
onvriendelijkheid, zonder vrees (Bijbel: prikkel van aardse begeerte) |
| brassica | liefde |
| bruidsbloem | kuisheid, geluk |
| buxus | degelijkheid, trouw, volharding, onverstoorbaarheid, eeuwigheid (op begraafplaatsen) |
| calla (zantedeschia) | zuiverheid, sympathie |
| camelia | schoonheid |
| campanula | dankbaarheid (Latijnse campanula is klok) |
| celosia | dapperheid (stoutmoedigheid) |
| chrysant | geluk, gezondheid, energie,
vriendschap, herfst, eerlijkheid (China: nobelheid, duurzaamheid) (Japan: onsterfelijkheid, zon en licht) |
| cichorei | liefde, trouw |
| citroen | zure liefde, valse vriendschap |
| clematis | innerlijke schoonheid |
| crocosmia (montbretia) | vertrouwen, liefdesgevoel, medeleven (Griekse krokus-osmi is saffraan-geur) |
| cipres | standvastigheid, bestendigheid |
| citroenmelisse | liefde, verminderen van pijn bij liefdesverdriet |
| cymbidium (orchidee) | waardering, respect |
| dadelpalm | levensboom, kennis van goed en kwaad (i.v.m. boom van Adam en Eva) |
| dahlia | weelde, vrouwelijkheid, aantrekkelijkheid, kracht, "voor altijd de jouwe" |
| delphinium (ridderspoor) | waarheid, bescherming (Latijnse delphinium is dolfijn) |
| distel (eryngium) | standvastigheid,
onafhankelijkheid, lang leven (Christelijk: boosaardigheid, heidenen) |
| dotter | "ontvangen" |
| druiventros, druivenrank | welvaart, vreugde,
vruchtbaarheid, geduld (op een grafzerk); zie ook bij wijnstok (Christelijk: bloed, leven en dood, avondmaal, eucharistie; vooral de druivenrank met aren verwijst naar de eucharistie of het avondmaal) |
| duifkruid | zie bij scabiosa |
| duizendschoon (koekoeksbloem, klokjesgentiaan) | schoonheid (maar is eigenlijk geen echt symbool daarvoor) |
| edelweiss (leontopodium alpinium) | zuiverheid, puurheid. ingetogen schoonheid, lichtpunt |
| egelantier (wilde roos) | liefde (wit: hemelse en aardse liefde; rood: erotiek) |
| eikenblad, eikentak, eikel | onsterfelijkheid,
bescherming, levenskracht, eeuwige leven (eikenhout lijkt onverwoestbaar en daarm (bijna)
onvergankelijk) (Oudheid: lauwerkrans met eikenbladeren is onvergankelijke eer) |
| eucaharis | schoonheid, reinheid, nieuw begon |
| eustoma (lisianthus) | dankbaarheid, waardering, charisma (bloem lijkt op de roos) |
| fleur-de-lis, franse lelie | Franse koningshuis,
Frankrijk, zie ook bij lelie; de fleur-de-lis bestaat meestal uit drie bladeren van de bloemkroon, bijeengehouden onderaan door een horizontale band (fleur-de-lis wordt vaak op hekwerken toegepast) |
| flox (vlambloem) | waardigheid, onschuld, macht (Griekse floga is vlam) |
| fluitenkruid | mooiste meisje van het dorp |
| forsythia | hoge verwachting, het afwachten |
| forsythia: geel | lentezon |
| freesia, fresia | onvoorwaardelijke liefde |
| freesia: geel | "ik wil mijn vreugde met je delen" |
| freesia: wit | onschuld |
| fritillaria | respect (hangende bloem geeft waardering aan?) (Latijnse fritillus is bak, dobbelsteenbeker) |
| gardenia (kaapse jasmijn) | geheime liefde,
"je bent prachtig" (Christelijk: vreugde, vrede, spiritualiteit) |
| geitebaard | spirituele liefde |
| gerbera | "ik ben trots op je" |
| ginkgo | oerlevenskracht, eenheid, hoop, tijdloosheid |
| gipskruid (gypsophila) | standvastigheid, vriendschap, het hebben van een puur hart (Latijnse gypsos-philos is gips-vriend) |
| gladiool | trots, kracht, overwinning (Latijnse gladius is zwaard) |
| gloriosa (klimlelie) | roem, succes, ambitie |
| goudsbloem | dood, verdriet, liefdevolle herinnering (?) |
| granaatappel | macht over veel mensen (koningshuis, kerk), vruchtbaarheid (veel zaadjes), kundalini-energie (yoga), godin Hera / Juno |
| grove den | het leven, lang leven, eeuwigheid, onsterfelijkheid |
| guichelheil | ontmoeting, vergeving |
| guldenroede | groei, nieuw begin, geluk, voorspoed, kracht, flexibiliteit (veerkracht), levensmoed |
| hazelaar | wijsheid, levenskracht, magische krachten |
| helichrysum | duurzame schoonheid (Griekse helios-chrysos is zon-goud) |
| heliconia | schoonheid, eeuwige jeugd |
| hibiscus | uitzonderlijke / zeldzame schoonheid, breekbare schoonheid, vreugde, genegenheid, liefde, geluk |
| hortensia | harmonie, dankbaarheid, gratie, schoonheid, verrassend, begrip, impulsiviteit, instabiliteit |
| huislook (donderblad, donderbaard, sempervivum) | lang leven
(semper-vivum is altijd-levend), bescherming tegen blikseminslag (net als sedum geschikt voor groendaken) |
| hulst (ilex) | leven, eeuwige vriendschap, warmte,
liefde, vreugde, licht; de wintergroene bladeren en rode bessen verwijzen naar eeuwig leven en vooruitziendheid (Christelijk: stekelige bladeren staan voor het lijden van Christus en de doornenkroon) |
| hyacint | vrede, trots, toewijding,
schoonheid, macht, trots (Christelijk: geluk, zachte liefde) |
| hypericum (hertshooi, Sint-Janskruid) | genezing, bescherming, geluk |
| hysop | bescheidenheid (nederigheid), onschuld, reiniging (zuiveren, doop) |
| iris | mannelijkheid, wijsheid, optimisme, vertrouwen, "ik heb een boodschap voor jou", pijnappelklier (yoga) |
| jasmijn | hoop op wederzijdse gevoelens,
puurheid, vriendschap, tederheid, bescheidenheid, liefhebben van je naaste (Perzische yasmin is geschenk van God) |
| jasmijn: kaapse jasmijn | zie bij gardenia |
| kamille | bescheidenheid, zonnigheid |
| kamperfoelie | betrouwbaarheid, toewijding, verbondenheid, eeuwige band van de liefde |
| kastanjeboom | trouw, eerlijkheid, kwetsbaarheid |
| keizerskroon | de keizer, macht |
| kers | liefde, gevoel |
| kervel | oprachtheid |
| klaproos, papaver, slaapbol (soms: donderbloem, onweerbloem) | troost, slaap, dromen, dood (i.v.m. slaapverwekkende eigenschappen: de slaap des doods), gesneuvelden in de Eerste Wereldoorlog (in WO I meende men dat de klaproos op de akkers verscheen door het bloed van de gesneuvelden); de klaproos is regenvoorspeller (bij regen klapt zij dicht); kortstondigheid van het leven (tere klaproos verwelkt snel); bescherming tegen onweer (als er toch onweer komt, steek |
| klaver: rode klaver | geestelijk rijk
leven (Kelten: bekoorlrijkehid, vruchtbaarheid) (Ierland: St. Patrick's day) |
| klaverblad | geluk (i.v.m. de
drie-eenheid van het blad?; verg. driepas),
afscheid (i.v.m. het gebruik van klaver op graven) (Christelijk: drie-eenheid d.w.z. vader, zoon en heilige geest) |
| klimop, hedera helix | verbondenheid, trouw, eeuwig leven (i.v.m. altijd-groene bladeren: klimop, laurier en taxus), volharding (i.v.m. altijd-groen en stevig hechten aan de ondergrond) |
| koekoeksbloem | nieuwe liefde |
| kool | moederschoot, geboorte |
| korenbloem | leven, vruchtbaarheid; ook onafhankelijkheid
en fijngevoeligheid (Duitsland: Hemelvaartsdag) |
| krokus | lente, nieuw begin, "kwets mij niet", maar ook: blijdschap, vreugde |
| kruidje- roer-mij-niet |
lichtgeraakt |
| lathyrus, siererwt, pronkerwt | fijngevoeligheid, zachtaardigheid, vriendschap |
| lathyrus orodatus | zie bij reukerwt |
| laurier | roem, overwinning, onvergankelijkheid (i.v.m. altijd-groene bladeren: klimop, laurier en taxus) |
| lavendel | vriendschappelijke liefde, bewondering, schoonheid, eenzaamheid |
| leeuwenbek | liefde voor de wetenschap, geheimen bewaren, kracht, beschermt ons tegen afwijzing; maar ook: afwijzing (?), bedrog (?) |
| lelie (vooral wit) | lente, onschuld, zuiverheid
en reinheid, vrouwelijkheid, vruchtbaarheid, waardigheid, geluk, liefde,
vergankelijkheid; de, soms geknakte, lelie komt veelal voor op kindergraven (de "bleke" dood) (Christelijk: barmhartigheid, Maria i.v.m. de drie bloemblaadjes die de drie-eenheid aangeeft) (Amerika: hoop) (zie ook gloriosa, d.w.z. klimlelie) |
| lelie: Afrikaans | liefde, vruchtbaarheid |
| lelie: franse lelie | zie bij fleur-de-lis |
| lelie: Inca-lelie | toewijding; voorspoed wensen (bij geven aan iemand) |
| lelie: rood | geluk |
| lelietje-van-dalen, lelietje-der-dalen, meiklokje |
zuiverheid,
prilheid, eenvoud, liefde (Frankrijk, op 1 mei: bosje lelietjes-van-dalen om te tonen dat je iemand liefhebt) (Christelijk: Christus als brenger van heil en evangelie) |
| linde | bescherming, rust, schoonheid |
| lis | de drie-eenheid (drie-delige bloem) |
| lisianthus, eustoma | waardering, dankbaarheid |
| lotus | zuiverheid (puurheid), hemelse schoonheid, perfectie, Boeddhisme |
| madelief, madeliefje | onschuld, reinheid (maagdelijkheid), trouw in de liefde; als een ketting aaneen: verbondenheid, geluk |
| magnolia | lente, idealisme, sterke principes, reinheid, nobelheid |
| margriet | onschuld, liefde, "je maakt me gelukkig", "je bent het zonnetje in huis" |
| mariabloem | zuiverheid, onschuld (er zijn allerlei bloemen die een mariabloem zijn) |
| metselteken | muurteken (zie metselteken) |
| mimosa | gevoeligheid (zachtheid), kwetsbaarheid, vriendschap, trouw |
| mirre | verdriet (de "druppels" hars zijn tranen) |
| mirte | liefde, schoonheid |
| muurteken | zie metselteken |
| narcis | ijdelheid, zelfzucht, nieuw leven (Oosten: treurige liefde) |
| narcis: wit | nieuw leven, lentegevoel |
| narcis: geel | groeiend zelfrespect, geluk, trouw; maar ook: bedrog (?) |
| nerine | humor, verbinding, recht uit het hart |
| nigella, nigella damascena,
juffertje- in-het-groen |
verlegenheid |
| oleander | bevalligheid,
schoonheid (Mediterraan: gevaar) |
| olijf, olijftak | vrede (groene
olijftak verg. witte duif), liefde, trouw, eendracht,
gerechtigheid (Christelijk: vroomheid, gods zorg voor zijn kinderen) |
| oostindische kers | overwinning, liefdesvlam |
| oranjebloesem | vruchtbaarheid, zuiverheid, onschuld |
| orchidee | vruchtbaarheid, elegantie, zuivere vriendschap, liefde, vrouwelijkheid, verbondenheid, aanhankelijkheid, schoonheid, rijkdom, wijsheid, kracht, "ik zal je leven aangenama maken" |
| orchidee: vlinderorchidee | vrouwelijkheid, elegantie, schoonheid, liefde |
| oregano, wilde marjolein | geluk, vrouwelijkheid, aantrekkingskrach |
| ornithogalum, vogelmelk | zuiverheid, gids |
| paardebloem | gematigdheid, overstandigheid; soms: geluk, trouw |
| palm, palmboom | onsterfelijkheid, paradijs, maagdelijkheid, zuiverheid, martelaarschap |
| palmtak | vrede en overwinning (bijvoorbeeld voor overwinnaars van de antieke Olympische Spelen), martelaarschap, pelgrim, attribuut van Nike (Romeins Victoria), verg. kroon met kruis op palmtakken |
| papaver | zie bij klaproos; ook: hoogmoed, vergankelijkheid aardse glorie |
| papyrus | vruchtbaarheid, vreugde, Beneden-Egypte |
| passiebloem | opoffering, vrede (geneeskrachtige
werking, tegen stress) (Christelijk: lijden van Christus) |
| peer | goedheid, zinnelijkheid, verlangen naar erotiek |
| petunia | "ik waardeer je gezelschap", spijt (?), woede (?) |
| perzik: bloesem | "je bent de
mooiste" (China: huwelijk) |
| perzik: vrucht | plezier, vreugde, lust (de schil voelt aan als de huid van een jonge vrouw) |
| pijnappel, dennenappel | onsterfelijkheid (op graven), vruchtbaarheid |
| pinksterbloem | fragiel, Pinksteren |
| pioen, pioenroos | gelukkig leven, liefde, romantiek;
gelukkig leven, gezondheid, eer, waardigheid, verlegenheid, bescherming (China: waardigheid, rijkdom) (Christelijk: Maria i.v.m. roos zonder doornen) |
| primula | hoop, nieuw begin, groei |
| pruim: bloesem | volharding, schoonheid, Japanse vrouwelijkheid |
| pruim: vrucht | vrouwelijk geslacht, lust |
| ranonkel | charme, glans, aantrekkelijkheid |
| reukerwt (lathyrus orodatus) | zachtaardigheid, subtiel genieten |
| ridderspoor (delphinium) | vaagheid, zweverigheid, plezier (Christelijk: gezondheid, geschenk) |
| roos | liefde en romantiek (vooral de
rode roos), genegenheid, geluk, schoonheid, vreugde, macht (i.v.m. koningin van de
bloemen), dapperheid, vergankelijkheid (op grafstenen en zerken
bijvoorbeeld), discretie (zwijgen) (zie ook bij bloemkleuren!) (Christelijk: Maria (rode roos, "roos zonder doornen", bloem van onschuld met rode bloemblaadjes als bloed van Christus), kuisheid, lijden van Christus (vijf blaadjes is vijf wonden van Christus), Rozenkruisers) (Oudheid: Aphrodite / Venus) |
| roos: damascene roos | opbloeiende liefde |
| roos: donkerrood | onbewuste schoonheid, vertrouwen, schaamte |
| roos: dubbele roos | vereniging man en vrouw |
| roos: geel | jaloezie, ontrouw |
| roos: geknakte of gebroken roos | afgebroken leven, dood; geknakte rode roos: afgebroken relatie |
| roos: in knop | de liefde is er maar zal nog gaan bloeien, |
| roos: Japanse roos | zie bij camellia |
| roos: oranje | hartstochtelijke liefde, enthousiasme |
| roos: rood | "ik hou van jou" |
| roos: roze (rose) | eerste liefde, vriendschap, waardering, blijdschap |
| roos: rozebottel | wachten, wachten op de ware (geliefde), herfst |
| roos: stokroos | zie bij stokroos |
| roos: verdord (verwelkt) | verwelkt leven |
| roos: wit | eenvoud, puurheid, waardig, "vertrouw me" |
| roos: wit en rood in boeket | "voor altijd samen" |
| rozemarijn | liefde, vriendschap, trouw, geboorte |
| scabiosa | ongelukkige liefde; soms: puurheid en vrolijkheid (?) |
| sering | verliefdheid, eerste liefde, onschuld, geluk, huiselijk geluk |
| serting: wit | jeugdigheid, vertrouwen |
| sinaasappel, sinaasappel- boom |
kennis van goed en kwaad, "Van Oranje" (stadhouders, koningen) |
| sint-janskruid | licht, zomerzonnewende (sint-janskruid bloeit rond 24 juni), afweermiddel hekserij |
| sleutelbloem | hoop, nieuw begin, groei, liefdesverklaring |
| sneeuwklokje | hoop, vrede, puurheid, macht |
| solidago | geld, succes, geluk, steun in moeilijke tijd |
| steenbreek | lieflijke glimlach, eenvoud, wederopstanding |
| stokroos | ambitie, geven van een offer; zie ook bij roos |
| strelizia,
paradijsvogel- bloem |
vrijheid, onsterfelijkheid |
| strohalm | onsterfelijkheid, verbintenis in het huwelijk |
| strobloem | onsterfelijkheid |
| tanacetum, boeren- wormkruid |
rust, onsterfelijkheid, sterkte, volgzaamheid |
| taxus, venijnboom | onvergankelijkheid,
verbinding tussen leven en dood, rouw, dood (i.v.m. altijd-groene bladeren: klimop, laurier
en taxus) (Kelten: poortwachter, geestwerend) |
| tijm | moed |
| treurwilg | rouw en verdriet van de
nabestaanden (geldt ook voor een treurende
figuur) (Germanen: de wilg staat voor de dood) |
| tulp | "ik bid voor u",
"Nederland"; zie ook bij de bloemkleuren! (Christelijk: gebed) (Turkije: leven, vruchtbaarheid) |
| tulp: gele tulp | blijdschap, vrolijkheid, stralende glimlach, hopeloos verliefd |
| tulp: rode tulp | perfecte liefde |
| tulp: paarse tulp | koninklijk |
| tulp: witte tulp | vergeving |
| vanda (een orchidee, koningin van de jungle) | zuivere vriendschap, vrede |
| veldbloemen | Christelijk: Maagd Maria |
| verbena (ijzerhard) | ontroering, verzoening, liefde |
| vergeet-me-nietje (myosotis) | eeuwige liefde, de hoop op "voor altijd in jouw gedachten", toegewijde liefde (Griekse mus-ous (otos) is muis-oor, dus muizenoor, naar het uiterlijk van de blaadjes) |
| viburnum (Gelderse roos) | trots (fierheid) |
| vingerhoedskruid | grilligheid, bescherming, sprookjes |
| viool, viooltje | voorjaar, jong of nieuw leven,
geluk, vertrouwen (Christelijk: Maria i.v.m. zuiverheid en zedigheid) |
| viooltje: driekleurig | vrijdenken, genegenheid |
| viooltje: maarts viooltje | hoop, gedachten (Christelijk: zuiverheid, zedigheid) |
| viooltje: wit | nederigheid, bescheidenheid, jeugdige onschuld |
| vlas | reinheid,
teerheid (Middeleuwen: bescherming tegen toverkracht) |
| vlier | ijver (Germanen: oneindigheid van het leven) |
| vlinderorchidee | zie bij orchidee: vlinderorchidee |
| vrouwenmantel, alchemilla | schoonheid, mysterie |
| vruchten | een overdaad aan vruchten of groente staat voor vruchtbaarheid |
| waterlelie (wit) | schoonheid, zuivere liefde (veel culturen: schepping) |
| weegbree (grote weegbree) | standvastigheid |
| wijnruit | bescherming tegen het kwaad (vroeger: tegen de zwarte dood) |
| wijnstok | het goede van het leven; zie ook bij druiventros |
| zantedeschia, calla | zuiverheid, sympathie |
| zonnebloem, helianthus | vitaliteit, levenslust,
gezondheid, toewijding, bewondering, loyaliteit, de gulden snede (i.v.m.
zaden in bloem) (bloem keert zich naar de zon; Griekse ilios-anthos is zon-bloem; de niet-aflatende toewijding komt van de Griekse Cytia die verliefd wordt op de zonnegod Apollo die helaas alleen maar belang stelt haar zus Leucothea) zie eventueel ook zon |
| Dieren | |
| aap | duivel, ketterij, ontucht, welstand (rijkdom) |
| aap: met appel | smaak (zintuig; dieren met symbolen van de zintuigen: zie bij adelaar) |
| adelaar | visie, perspectief, kracht,
macht (adelaar is de "koning der vogels"),
weerbaarheid, vrijheid, vermogen tot
"overzien", snelheid, evangelist Johannes (symbolen
van de vier evangelisten: stier is Lucas, leeuw is Marcus, engel is
Mattheus, adelaar is Johannes), luchtmacht (adelaar in een embleem) (Christelijk: evangelist Johannes, Christus) |
| adelaar met een spiegel | gezicht (zintuig; dieren met symbolen van de zintuigen: adelaar met een spiegel (gezicht), hond met een bloem (reuk), aap met een appel (smaak), rendier (gehoor) en papegaai (tastzin)) |
| arend | visie, perspectief, kracht, macht, weerbaarheid, vrijheid, vermogen tot "overzien" |
| beer | zelfstandig, sterk, agressie, onvoorspelbaar |
| bever | bouwen, werklust, wijsheid, vindingrijkheid, gemeenschap, evenwicht met natuur, aanpassen natuur, een wijze leraar en gids |
| bij | werklust, toewijding, sociale verbinding,
ordening en organisatie, overvloed, gemeenschap,
samenwerking (bijenkorf = samenwerking), onsterfelijkheid,
wedergeboorte, reinheid en zuiverheid (Chinezen: vlijt en spaarzaamheid) (Egyptenaren: "levengevers", geboorte, dood, wedergeboorte; de tranen van de zonnegod veranderden in werkbijen) (Grieken: ijver en welstand, onsterfelijkheid, reinheid, inspirator voor kunstenaars) (Kelten: geheime wijsheid) (Romeinen: adem van het leven, democratie, een bijenzwerm is ongeluk) |
| bijenkorf | samenwerking, verzameling, opslag |
| bok | wellust, ontucht, vrekkigheid, verworpenen van de hel |
| buffel | standvastigheid, "de krijger" |
| das | sociaal ingesteld, territorium bewust, niet-agressief (als hij niet bedreigd wordt) |
| dolfijn | intelligentie, problemen oplossen, gratie en schoonheid, vreugde en spel, genezing, spirituele gids, beschermer, verbondenheid, gemeenschap
(dolfijn is in de heraldiek symbool voor macht / gezag van de Franse
vorst) (Griekse mythologie: dolfijn geeft een kalme zee aan en staat in die hoedanigheid voor Triton die de stormen luwt) |
| duif (verg. tortel) |
vrede, hoop,
zuiverheid (reinheid), onschuld, levensgeest (adem, ziel), vrouwelijkheid, moederlijkheid,
eenvoud (China en Japan: lang leven, eerbewijs) (Christelijk: Heilige Geest, Heilige Maria, de ziel van een "uitverkorene") (Egypte: onschuld) (Grieken en Romeinen: liefde voor vernieuwing van het leven) (Hindoeïsme: boodschapper van de god van de dood) (Joods: verzoening, reiniging) (India: zwarte duif is dood en ongeluk) (Perzen: hoort bij god van de oorlog, maar duif die zwaard draagt is einde van de strijd) |
| duif: met olijftak | vrede en verzoening |
| duif: opvliegend | Christelijk: door de stralenbundel vliegend vindt hij zijn weg naar de hemel |
| duif: vliegende, dalende duif | Christelijk: de Heilige Geest, onschuld en zuiverheid, trouwe liefde, vrede, God's liefde en zegening |
| duif: witte duif | vrede (verg. groene olijftak), pure goedheid |
| eekhoorn | vindingrijkheid, behendigheid (beweeglijkheid), paraatheid, aanpassingsvermogen, snel denken, milieubehoud (verspreiden zaden, fragiele uiterlijk), geluk en voorspoed, maar ook hebzucht en vrijgevigheid |
| egel | wijsheid, intelligentie, bescherming, verdediging, zelfbehoud, onderbewustzijn (vanwege nachtdier), onschuld (Christelijk: toorn, boosheid, razernij) |
| ekster | nieuwsgierigheid, aandacht, verbinding hemel en aarde, openstaan voor nieuwe ervaringen |
| eland (witte eland) | het voorspellende |
| everzwijn (verg. varken) |
zon en maan, vruchtbaarheid (Germanen: heilig dier) (Japan: moed, succesvolle agressiviteit) (Joden: vijand van het volk i.v.m. vertrappen van de wijnstok (Kelten: kop van een ever is gezondheid en bescherming tegen gevaar) |
| everzwijn: wit zwijn | vrouwelijke maan |
| everzwijn: zwart zwijn | mannelijke zon |
| ezel | luiheid, dwaasheid, stuursheid (dwarsheid) |
| fabeldier | zie fabeldier bij Diverse |
| flamingo | gratie en schoonheid, veerkracht, evenwicht en harmonie, onderscheidingsvermogen,
aanpassingsvermogen (oude Egypte: vitaliteit, warmte, leven) |
| gans | waakzaamheid / bewaking (ganzen gakken als er onraad dreigt; verg. haan), praatzucht (ganzen gakken veel), winter |
| gier | roofzucht, gulzigheid (Christelijk: demonen) |
| haan | trots, waakzaamheid
(hoogste standplaats, denk aan de kerkhaan), bewaking (alertheid; verg. gans), kracht,
veerkracht, verstand, moed, toorn (boosheid), dageraad / wekker (kraait
bij de eerste zonnestralen), overwinning na tegenslag, overwinning na
duisternis, seksualiteit, macho, mannelijke wellust, ontucht, onreinheid,
brandweer (vuurrode kam), kennis van het weer (ook hier: denk aan kerkhaan
/ weerhaan) (China: geluk en trouw) (Christelijk: berouw en verlossing; windhaan / torenhaan staat bovenop de kerktoren; wederopstanding, Pasen) |
| haan: kraaiend | Frankrijk (de kraaiende, Gallische haan is trots en koppig, verg. Marianne) |
| haas (verg. konijn) |
vruchtbaarheid, snelheid / beweging, intuïtie, elegantie, angst, lafheid |
| heremietkreeft | kluizenaar |
| hermelijn | rijkdom, matigheid, zuiverheid |
| hert | verbinding met natuur, alertheid,
vrees, intuïtie, waardigheid, zachtheid, volgen van je innerlijke leiding, genade, boodschapper, spreekt taal van het hart ("het verwerpen van alles waaraan geen liefdevolle intentie ten grondslag ligt"), brug tussen fysieke en spirituele, vernieuwing (gewei), vrouwelijke aspecten (Christelijk: heilbegeerte, godsvrucht, Christus, "geestelijke mens") |
| hinde | barmhartigheid, zachtmoedigheid |
| hond | trouw (loyaal), waakzaamheid, bescherming, gezelschap, huiselijkheid, vriendschap, onvoorwaardelijke liefde en toewijding (dienstbaarheid), (vroeger) wellust |
| hond: Duitse herder | beschermer, politie |
| hond: golden retriever, labrador retriever | vriendelijkheid, speelsheid |
| hond: met bloem | reuk (zintuig; dieren met symbolen van de zintuigen:zie bij adelaar) |
| ijsvogel | zuiverheid |
| jachthond | jacht, rechtvaardigheid, waarheid |
| kalkoen | moed, overvloed |
| kat, poes | trots, onafhankelijkheid, flexibiliteit, beweeglijkheid, intuïtie, verbinding met het spirituele, gratie, aaibaarheid,
behaagzucht, geheimzinnigheid, vrouwelijkheid, verleidelijke
charme, (vroeger) wellust (zwarte kat = ongeluk en hekserij, maar ook bescherming en geluk) (Tempeliers: de duivel) |
| kikker (verg. pad) |
vruchtbaarheid, liefde, transformatie en wedergeboorte (metamorfose), bewoners tussen werelden, communicatie, aanpassingsvermogen,
hoogmoed
(Aboriginals: schepper en beschermer van waterbronnen) (China: yin en daarmee overvloed, voorspoed, geluk) (Japan: boodschapper van liefde) |
| koe | Grote Moeder, hemels (horen is halve maan) en aards (melk is voedende kracht), vruchtbaarheid, rust en vrede (door haar kalmte) |
| koe: grazend | voedende kracht van de aarde, melkwinkel (reclame melkboer) |
| kolibrie | gratie, veerkracht, vreugde, vervulling, vluchtigheid van het leven (Azteken: kracht, vitaliteit, wedergeboorte) (India: boodschapper tussen hemel en aarde) (Zuid-Amerika: liefde, vreugde, feest) |
| konijn (verg. haas) |
vruchtbaarheid (lente, nieuw begin, snelheid van voortplanting), overvloed, speelsheid (jeugdige energie), ondeugend (spontaniteit), bedriegertjes, levensvreugde, waakzaamheid, nieuwsgierigheid, avontuurlijk |
| kraai | wijsheid, intelligent (kennis), voorspellend (vooruitziend), waarheid en realiteit, naderend onheil (ongeluk), hiernamaals, mysterie, bedrog, diefstal |
| kreeft | lang leven, voorspoed, heksen, onderbewustzijn, verborgen verlangens,
zonde, kwetsbaarheid, kracht (zie ook heremietkreeft) |
| lam (verg. schaap) |
onschuld, nederigheid, geduld, zuiverheid, hoop, zachtmoedigheid (Christelijk: Christus, van de apostelen; afgebeeld met kruis en nimbus: offerdood van Christus i.v.m. lam als offerdier) |
| leeuw | moed, kracht,
macht, leider, koning, gezag, strijd, sterkte van karakter, wijsheid,
bewaker (beschermer, bewaakt poorten en domeinen, zie de leeuwenpoort);
de heraldische leeuw heet liebaard; leeuw is een koninklijk symbool (zie
bij kroon) evangelist Marcus (symbolen van de vier evangelisten: stier is Lucas, leeuw is Marcus, engel is Mattheus, adelaar is Johannes) |
| leeuw: gevleugeld | Christelijk: de evangelist Marcus |
| leguaan | hoop, groei, wedergeboorte (regeneratie), veerkracht, aanpassingsvermogen (flexibiliteit), vindingrijkheid, geduld (kalmte) |
| libelle | verandering (transformatie), licht en zuiverheid, boodschapper geestenwereld, reflecteren (op eigen krachten en valkuilen), water, beweeglijkheid |
| mier | werklust, team-player (groepsdier) |
| mol | isolatie, veiligheid, onderbewustzijn, veerkracht, vastberadenheid (doorzettingsvermogen), gevoeligheid, zachtheid, kwetsbaarheid, soms: wijsheid, intuïtie (China: voorspoed en geluk) |
| muis | nieuwsgierig, intelligent, nederig, verlegen, vindingrijk, flexibel, moed, overleven, veerkracht, diefstal, ongedierte |
| mus | vrijheid, gezelschap, ingetogen (bescheiden), verlangen naar onafhankelijkheid, zorg, gemeenschap (saamhorigheid), vriendschap, romantische toewijding, trouw |
| nachtegaal | onwetendheid (Christelijk: avondgebed, nachtgebed) |
| olifant | kracht, wijsheid, spiritualiteit, ontzag, geheugen, gemeenschap, standvastigheid (vastberadenheid) (Afrika: boodschapper tussen hemel en aarde) (Boeddhisme: witte olifant is zuiver, wijs, spiritueel) |
| ooievaar | geboorte (bezorger van baby'tjes), vruchtbaarheid, moederschap, familie, hoop, vernieuwing, wedergeboorte (komt in het voorjaar weer terug), wijsheid, lang leven, voorbode geluk en bescherming, spirituele betekenis (meditatie en contemplatie i.v.m. staan op één poot), Den Haag (Christelijk: Pasen, wederopstanding) |
| paard | kracht, macht, gratie, fierheid
(trots), vrijheid, avontuur, trouw (loyaliteit), intuïtie,
fascinatie, hoogmoed, waanzin, levensloop (?), spirituele betekenis (paardenschedel
aan gevel: onheil werend) en voor bezitter van een paard: onafhankelijkheid, vrijheid, adel, aristocratie (Germaans: heilig dier) |
| paard in de wieg | plaats om te bevallen; bordeel |
| pad (verg. kikker) |
geduld, terughoudendheid, verandering (groei, transformatie), contact met de aarde (Christelijk: duivel, boze geest) |
| panda | onschuld, zuiverheid, vrede, geluk, evenwicht, rust, harmonie, gevoeligheid, mededogen, empathie, onvoorwaardelijke liefde |
| panter | macht (autoriteit, dominantie), kracht, behendigheid (beweeglijkheid), snelheid, moed, vastberadenheid, gratie (sierlijkheid), mysterie, sensualiteit en verleiding |
| papegaai | imiteren,
na-praten, wijsheid, leergierigheid, communicatie, spiritualiteit,
aanpassingsvermogen, loyaliteit, trouwe metgezel, vreugde, exotisch,
tastzin (zintuig; dieren met symbolen van de
zintuigen: zie bij adelaar) (Aboriginals: bedrieger die ons vermaakt) (Brazilië: vrijheid, levendigheid) (China: voorspoed en geluk) |
| patrijs | wellust |
| pauw, pauwenstaart, pauwenveer | trots, arrogantie
(ijdelheid), mysterie, onsterfelijkheid, schoonheid, onsterfelijkheid,
alwetendheid, vernieuwing, pronkzucht, ijdelheid (Boeddhisme: mededogen en onsterfelijkheid) (China: schoonheid, waardigheid, vrede) (Christelijk: Christus' opstanding, wederopstanding en onsterfelijkheid; staart / veer: heelheid van de hemel) (Grieken en Romeinen: "alziend oog") (Hindoeïsme: rijkdom, voorspoed, kennis, creativiteit) |
| pauw: twee pauwen | twee pauwen die uit één kelk drinken is geestelijke wedergeboorte |
| pax | vrede (Latijns), Christus die vrede op aarde bracht |
| pelikaan | moederlijke zorg
(verhaal dat vogel jongen voedt door eigen borst open te pikken zodat de
jongen het bloed kunnen drinken, pelikaan offert zich op om haar jongen
groot te brengen) (Christelijk: lijdende Christus, eucharistie) |
| raaf | onvoorzichtigheid, diefstal,
droefenis, begeleidt zielen naar de onderwereld (het hiernamaals, zie ook
bij Magere Hein),
rusteloos zwerven, eenzaamheid (China: driebenige raaf staat voor de zon opkomst, zenit en ondergang) (Christelijk: duivel, profeten, zonde) (Joods: onrein, boosheid, het kwaad) (Kelten: waarzeggen, overwinnen in de strijd, vruchtbaarheid, raaf met witte vlek brengt geluk) (Scandinavië en Germanen: Odin/Wodan heeft twee raven op zijn schouders die hem alles vertellen wat ze zien, Hugin is denker en Munin is gedachtenis) |
| ram | kracht, enthousiasme, moed, vastberadenheid, leiderschap, aangaan uitdagingen, vechtlust, vruchtbaarheid, overvloed, pioniersgeest, spirituele transformatieambitie (goddelijk ingrijpen) |
| rat | intelligent, sluw, overleven, vindingrijk, aanpassingsvermogen (flexibel), vastberadenheid, doorzettingsvermogen, overwinnen van obstakels, bedrog (verraad, oneerlijkheid),
verderf, vraatzucht, hebberigheid, ziekten en plagen (de pest, de zwarte dood) (Christelijk: duivel) (China: overvloed, rijkdom, voorspoed, water, leven, energiestroom, snelheid van voortplanting) |
| reiger | rust, geduld, wijsheid, evenwicht, intuïtie, eenzaamheid wordt kracht en persoonlijke groei, milieubehoud (Egypte: wijsheid, intelligentie, inzicht, bewaarder van kennis, schrijver van de goden) |
| rendier | kerstmis, gehoor
(zintuig; dieren met symbolen van de zintuigen: zie bij adelaar) (Nomaden: begeleider naar een volgend leven) |
| reptiel | Christelijk: duivel, ketterij |
| roodborstje | liefde, wilskracht, groei, toewijding, territoriaal, wilskracht, moed |
| scarabee (mestkever) | schepping, dood en
wedergeboorte (zie ook bij Magere Hein), transformatie, eeuwige cyclus van leven en dood, geluk, bescherming,
veerkracht (Egypte: veilige doorgang naar het hiernamaals, "zelfs in de donkerste tijden er altijd de mogelijkheid is voor een nieuw begin en groei") |
| schaap (verg. lam) |
onschuld, liefdadigheid (Christelijk: apostelen en christenen) |
| schildpad | wijsheid en kennis, lang leven, stabiliteit, geduld, volharding, aarding, water en land (het schild staat voor bescherming, stabiliteit en veerkracht) (China: het begrip "duizend jaar", dat een wens inhoudt voor een lang leven, voorspoed en geluk", het harde schild is yang, het mannelijke; de zachte buik is yin, het vrouwelijke) (India: levenscyclus) |
| schorpioen | Christelijk: ketterij |
| slak | geduld, traagheid, zelfreflectie, vraatzucht; soms: vrouwelijkheid |
| slak: met huis | flexibiliteit, bescherming |
| slak: spiraal van huisje | universeel symbool voor groei, evolutie en de cyclische aard van het leven, de gulden snede |
| slang, cobra | verleiding, zonde, kwaad,
bedrog, vernietiging, duivel, sluw (listige manier van aanvallen), wijsheid,
gif, genezing en geneeskunde (zie ook
esculaap en caduceus), wedergeboorte en onsterfelijkheid (i.v.m. afwerpen huid),
onderwereld, dodenrijk, nijd, tweedracht, seksualiteit en vruchtbaarheid
(i.v.m. vorm van de slang en band met de aarde), eeuwigheid (eeuwige
cirkel van de slang die in zijn eigen staart bijt, de ourobouros) (China: slang is evenwicht van yin én yang) (Christelijk: het kwaad, de duivel) |
| specht | ritme en betrokkenheid (beide begrippen door het gestage tikken op de stam), veerkracht, doorzettingsvermogen, aanpassingsvermogen (gemakkelijk naar boven en naar beneden op de stam) (Indianen: bescherming, waarzeggerij en communicatie) (China: geluk, kansen, rijkdom, overvloed) |
| spin, spinnenweb |
geduld, ambacht, volharding, concentratie, creativiteit (weven en scheppen), vernietiging (angst, duisternis, gevaar), magie, hekserij (Christelijk: ketterij, hel) (Indianen: de Spinvrouw is de Schepper van de wereld) |
| sprinkhaan | veerkracht, behendigheid, geduld, vrijheid (springen en vliegen), transformatie, zelfexpressie (i.v.m. het geluid van de sprinkhaan), vraatzucht |
| stier, os | kracht, mannelijkheid; stier is evangelist Lucas (symbolen van de vier evangelisten: stier is Lucas, leeuw is Marcus, engel is Mattheus, adelaar is Johannes) |
| tijger | kracht (macht, gezag), gratie (schoonheid), duidelijke aanwezigheid, dominantie, agressie, moed, passie, sensualiteit, veerkracht, snelheid, overleving (aanpassingsvermogen) |
| toekan | communicatie, zelfexpressie, kracht, welsprekendheid (grote snavel), kleuren, feestelijkheid, exotisch, levendigheid,
gemeenschap (samenwerking) (Amerika: boodschapper tussen het menselijk rijk en de gidsenwereld, wijsheid, inzicht, intuïtie) |
| tortel (verg. duif) |
zuiverheid, zachtmoedigheid |
| uil | wijsheid, intellect, kennis, nieuwsgierigheid, intuïtie (inzicht), vrouwelijkheid (zorg voor haar jongen),
nacht, domheid, hekserij (uil is een nachtdier, houdt van duisternis "dus"
verwijst naar duistere praktijken); soms: de dood (zie ook bij Magere
Hein) (Jeroen Bosch: verlokking, misleiding) (Azteken: begeleider van de overledenen naar het hiernamaals) (Christelijk oude testament: onrein) (Egypte: dood en wedergeboorte) (Grieken: de steenuitl staat voor de godin van de wijsheid Athena, de oehoe staat voor de onderwereld) (Hindoeïsme: welvaart, voorspoed, wijsheid, geluk, boodschapper van de dood) (Indianen: bewaker van de gidsenwereld, spirituele bescherming, vooruitziendheid, de dood) |
| valk | adel, scherpzinnigheid, jacht |
| varken, zwijn (verg. everzwijn) |
gulzigheid, vraatzucht, hebberigheid, onreinheid |
| vis | het onbewuste, de levenschenkende
kracht (astrologie: vrede, harmonie, opmerkingsgave, geduld, gezonde vruchtbaarheid) (Christelijk: analoog aan ichthus dus Christus) (Germanen: de godin Freia) (oude religies: attribuut van de godin van de liefde) (psycho-analyse: "eenogige vis" ofwel de penis) |
| vleermuis | intuïtie, illusie, deugd, nacht, kwaad, de dood, duisternis, duivel, gevleugelde boze geest van gierigheid en nijd |
| vlieg | kwaadsprekerij, bederf |
| vlinder | verandering (transformatie rups/vlinder), vrijheid en bevrijding, zorgeloosheid
(fladderen), lichtzinnigheid, hiernamaals (op gedenkkaarten bij overlijden,
zie ook bij Magere Hein), schoonheid (kleuren, vreugde, optimisme), kwetsbaarheid, menselijke ziel (Griekse psyche), milieubehoud (kwetsbaarheid van de natuur) (Christelijk: Adam; onsterfelijke ziel "voor christenen is de dood de overgang naar een beter leven" en in het stervensuur stijgt de ziel uit het lichaam naar de hemel als een vlinder uit een pop) |
| vlinder: blauw | rust, hemel, genezing, kalmte, communicatie |
| vlinder: bruin | bescherming, mysterie, nieuw begin |
| vlinder: oranje | noodzaak tot veranderen, genieten van het leven |
| vlinder: wit | afscheid nemen, troost bieden |
| vlinder: zwart | moeilijke tijden, donkere tijden, dood, wedergeboorte |
| vogel | lucht, vrijheid, bovenaardse, nauwelijks bereikbare |
| vogel: op boom | onderlinge liefde |
| vogel: in kooitje | maagdelijkheid |
| vogel: kooitje open | maagdelijkheid is niet meer; eigenaar heeft afspraakje buitenshuis |
| vogel: (grote) roofvogel | vermogen tot "overzien" (hoog in de lucht, langzaam vliegend op de thermiek) |
| vos | sluwheid, slimheid, bedrog (Christelijk: de duivel) |
| walvis | kracht, intelligentie, wijsheid, communicatie, gemeenschap (sociale leven), uithoudingsvermogen, kalmte, soevereiniteit, harmonie, bewaker en beschermer van de zee en haar bewoners |
| wolf | trouw, saamhorigheid, moed, individualiteit en zelfredzaamheid, vrijheid, intuïtie,
overwinning, agressie, roofzucht, wild, duisternis, gevaar (allerlei culturen: wolf en raaf zijn begeleiders van de goden van de dood, zie ook bij Magere Hein) (China: hebzucht, roofzucht) (Christelijk: de duivel, verstrooier van de kudde, vraatzucht) (Romeins: ondanks de voedster van Romulus en Remus is er de zegswijze "homo homini lupus" ofwel "de ene mens is voor de ander een wolf", d.w.z. we verslinden elkaar) |
| zebra | dualiteit (zwart en wit), evenwicht, individualiteit (elke zebra een eigen zwart-wit-patroon), aanpassing, snelheid, beweeglijkheid,
zoeker van innovatieve oplossingen uit diverse expertises (tegenwoordig),
schaduwzelf of de donkere onbewuste aspecten van iemands persoonlijkheid
(in de psychologie) (Afrika: vrijheid, ongetemde geest van het wild) (China: yin én yang) |
| zeepaardje | gratie, elegantie, schoonheid, zachtheid, vaderschap (mannetje draagt en baart de nakomelingen), band tussen ouder en kind, familie, verzorging, geduld, toewijding, aanpassingsvermogen en overleven (camouflage door kleurverandering van de huid), milieubehoud (i.v.m. het gracieuze en tere wezentje, verliezen van de habitat en overbevissing) |
| zwaan | schoonheid, gratie, partnerschap, liefde, trouw (hun leven lang), zuiverheid, transformatie (van lelijk eendje naar fraaie zwaan), streven naar kennis,
mythologische vogel van de dood (vandaar "zwanenzang", het
laatste werk of de laatste uiting van iemand; zie ook bij Magere
Hein), eenzaamheid en
goedertierendheid, water, Leda (vrouwelijke gratie vanwege de sierlijke bewegingen) (Christelijk: Lutherse kerk, bijvoorbeeld als symbool als er een predikant begraven is) |
| zwaan: witte zwaan met rode vlag | bordeel (Jeroen Bosch) |
| zwaan: twee zwanen | verschijnt vaak op het uilenbord (meestal twee zwanen met de snavels naar elkaar toe) |
| zwaluw (vooral vliegend i.v.m. herkenning zwaluw) |
huiselijk geluk, trouw, standvastigheid, terugkomst (thuiskomst, vaak naar zelfde nest van vorig jaar, vernieuwing van leven in de lente), instinct, sierlijkheid (bewegen in de lucht), eeuwige liefde, romantiek (Christelijk: opstanding, reis van ziel naar hemel, bescherming, boodschapper van de goden) (Oosterse cultuur: huwelijksgeluk en voorspoed) |
| Goden (Grieks en Romeins) | |
| Asclepius, Asklepios, Aesculapius | god van de geneeskunde, profetie (waarzeggerij); zie ook esculaap |
| Amor (Rom.) | god van de liefde (bij de Grieken Eros) |
| Aphrodite | godin van de liefde, de schoonheid, de seksualiteit en de vruchtbaarheid (bij de Romeinen Venus); Aphrodite was het vrouwelijk liefdesideaal; verg. Eros, het mannelijke liefdesideaal |
| Apollo | god van het licht, de zon, de muziek, de schone kunsten, de geneeskunst, de boogschutters en het orakel van Delphi |
| Ares | god van de oorlog (bij de Romeinen Mars) |
| Artemis | godin van de jacht, de bossen, de wilde dieren, de maan (bij de Romeinen Diana); Artemis was godin van de sikkelvormige maan, zie bij Selene |
| Athena, Pallas Athena |
godin van de wijsheid en de krijgskunst (krijgsbeleid), beschermvrouwe van de kunsten en ambachten, beschermvrouwe van Athene (bij de Romeinen Minerva) |
| Atlas | god die het hemelgewelf (later: de aarde) op zijn schouders torst, staat voor volharding |
| Aurora (Rom.) | godin van de dageraad (bij de Grieken Eos) |
| Bacchus (Rom.) | god van de wijn en daarmee ook van de dronkenschap en de roes (bij de Grieken Dionysos) |
| Ceres | godin van de landbouw en het graan (bij de Grieken Demeter) |
| Cupido (Rom.) | god van de begeerte (bij de Grieken Eros); vaak afgebeeld als een jongeling met vleugels en een pijl-en-boog: met de ene pijl kon hij twee mensen verliefd op elkaar worden en met de andere pijl kon hij ze elkaar laten haten; verg. putto en cherubijn |
| Charon | veerman van de onderwereld (de onderwereld: veerman Charon bracht de geesten van de doden naar de overkant van de Styx die de onderwereld van Hades omringde; verg. Hermes en Hades) |
| Chaos | oergod , vader van o.m. de godinnen Gaia / Gaea (Aarde) en Nyx / Nox (Nacht) |
| Demeter | godin van de landbouw en het graan (bij de Romeinen Ceres) |
| Diana (Rom.) | godin van de bossen en de maan, beschermvrouwe van de kraamvrouwen (bij de Grieken Artemis) |
| Dionysos | god van de wijn en daarmee ook van de dronkenschap (extase) en de roes, van de vegetatie en landbouw; soms: poëzie, theater en muziek (bij de Romeinen Bacchus) |
| Eos | godin van de dageraad (bij de Romeinen Aurora); Eos was snel verliefd |
| Eris | godin van strijd en ruzie |
| Eros | god van de liefde (bij de Romeinen Amor en Cupido); Eros was het mannelijk liefdesideaal; verg. Aphrodite (het vrouwelijk liefdesideaal) |
| Fortuna (Rom.) | godin van de vergelding |
| Gaia, Gaea | godin van de aarde (eerstgeboren kind van Chaos) |
| Hades | god van de onderwereld
(bij de Romeinen Pluto); Hades was niet echt een kwade god (de onderwereld: Hermes bracht de doden naar de oever van de Styx die de onderwereld van Hades omringde en Charon bracht de geesten van de doden naar de overkant van de Styx) |
| Hebe | godin van de jeugd |
| Hecate | godin van grenzen, nacht en de nieuwe maan, magie; zie bij Selene |
| Helios, Helius | god van de zon ('in de ochtend verliet Helius zijn plaats in het oosten, hij reed door de hemel in een door vier paarden gertrokken gouden wagen; 's avonds rustte hij in zijn westelijke paleis en 's nachts voer hij over de rivier de Oceanus terug naar het noorden") |
| Hephaistos | god van de smeedkunst, de vulkanen, het vuur en de ambachtslieden, smid van de goden (bij de Romeinen Vulcanus) |
| Hera | godin van het huwelijk en de liefde (zus en echtgenote van Zeus); attribuut soms de granaatappel (bij de Romeinen Juno) |
| Herakles, Hercules | poortbewaker van Olympus |
| Hermes | god van de handel, boodschapper der goden, beschermer van de dieven en de
reizigers (bij de Romeinen Mercurius) (de onderwereld: Hermes bracht de doden naar de rivier de Styx die de onderwereld van Hades omringde; verg. Charon en Hades) |
| Hestia | godin van de haard en het huis (bij de Romeinen Vesta) |
| Hygaea, Hygieia | godin van gezondheid en reinheid (hygiëne) |
| Juno (Rom.) | godin van het huwelijk en de liefde (echtgenote van Jupiter) (bij de Grieken Hera) |
| Jupiter (Rom.) | oppergod, oorspronkelijk beschermer van wijngaarden en oogst (echtgenoot van Juno) (Zeus is de Griekse koning der goden) |
| Luna (Rom.) | godin van de maan, genezing van ziekten, afwenden van de dood (bij de Grieken Selene) |
| Mars (Rom.) | god van de oorlog (zijn maand, maart (mars), was de wedergeboorte van de gewassen en van de veldtochten) (bij de Grieken Ares) |
| Mercurius (Rom.) | god van de handel en nijverheid (bij de Grieken Hermes) |
| Minerva (Rom.) | godin van de wijsheid en de vindingrijkheid, beschermvrouwe van Rome (bij de Grieken Athena) |
| Nemesis | godin van de vergelding |
| Neptunus (Rom.) | god van de zee (bij de Grieken Poseidon) |
| Nike | godin van de overwinning (bij de Romeinen Victoria; Victoria is oorlogszuchtiger dan Nike) |
| Nyx, Nox | godin van de nacht |
| Pan | god van bos en veld, losbandigheid (dierlijk instinct); vaak afgebeeld als een mannenromp met staart, bokkenpoten en hoorns (half mesn, half dier); in het Christendom werd ook de duivel op die manier uitgebeeld |
| Persephone, Proserpina | godin van de onderwereld, van geboorte en dood |
| Pluto | god van de onderwereld (bij de Grieken Hades) |
| Poseidon | god van de zee, het water, aardbevingen en paarden (bij de Romeinen Neptunus) |
| Saturnus (Rom.) | god van de landbouw |
| Selene | godin van de maan, genezing van ziekten, afwenden van de dood (bij de Romeinen Luna); Selene was de godin van de volle maan, Artemis van de sikkelvormige maan en Hecate de duisternis bij nieuwe maan) |
| Triton | god, meerman (half mens, half vis), belast met het luwen van stormen (vooral op zee, zie ook bij dolfijn) |
| Uranus | god van de hemel (zoon van Gaia) |
| Venus (Rom.) | godin van de liefde (bij de Grieken Aphrodite) |
| Vesta (Rom.) | godin van de haard en het huis (bij de Grieken Hestia) |
| Victoria (Rom.) | godin van de overwinning (bij de Grieken Nike; Victoria is oorlogszuchtiger dan Nike) |
| Vulcanus (Rom.) | god van het vuur, de vulkanen, smeden en edelsmeden (bij de Grieken Hephaistos) |
| Zeus | god van het hemelrijk, de lucht en het weer (zus en echtgenoot van Hera) (bij de Romeinen Jupiter) |
| Kleuren (bijvoorbeeld bij bloemen of in schilderijen) | |
| azuur | heraldiek: - dag (overdag, de kleur is vrij fel blauw; verg. sabel voor nacht) - de lucht |
| blauw | oprechtheid, trouw, verlangen, hoop, mysterie, het onbereikbare, oneindigheid, goddelijkheid, rust;
lucht, water (Hebreeuws: blauw is tachol en chol is al, geheel) |
| blauw: hemelsblauw | werkelijke trouw |
| blauw: kobaltblauw | Rooms-katholiek: Maria |
| blauw: korenblauw | eeuwige trouw |
| blauw: viool-blauw | nederige schoonheid |
| geel | zon, warmte, energie, goud, groei, kracht, voorjaar; blijdschap (vrolijkheid), licht, roem, jaloezie |
| geel: lichtgeel | veranderlijkheid, wantrouwen |
| geel: goudgeel | vervolmaking, onovertrefbaar (zoals de zon) |
| geel: zwavelgeel | twijfelachtigheid, bedrog |
| groen | natuur, milieu |
| oranje | vitaliteit, sportiviteit, optimisme, kracht, plezier, extravert, warmte |
| paars | spiritualiteit, inspiratie, originaliteit, inventiviteit, passie, (Christelijk: de dood i.v.m. Pasen) |
| rood | liefde, hartstocht, verleiding, romantiek, moed, vitaliteit, bloed, gevaar, woede |
| roze | romantiek, zachtheid, liefheid, tederheid, blijdschap, onschuldig, ingetogen |
| sabel | heraldiek: nacht (de kleur is zwart; verg. azuur voor dag) |
| wit | reinheid, maagdelijkheid, puurheid, onschuld, stilte, ongereptheid, rouw |
| zwart | duister, dood |
Met dank aan o.m.:
- Dela
- Fleurop
- Historia
- Mirrar
- MuseumTV
- Noeme Willem Visser Liturgie &cetera
De term symbool (zinnebeeld, voorstelling) is afkomstig van het
Latijnse symbolum (herkenningsteken, in chr. lat.: geloofsbelijdenis,
symbool) uit het Griekse grieks sumbolon (afgesproken herkenningsteken,
parool), van sumballesthai (samenkomen met, (z'n mening) toevoegen,
vergelijken), van sun (samen) en ballein (werpen).
Oorspronkelijk hadden twee mensen als herkenningsteken ieder een stuk van een gebroken voorwerp; men kon dan ter identificatie de beide stukken aan elkaar passen.
Bron Etymolgiebank.
Zie eventueel symbool, symbolen
in bouwtekeningen, gevelsteen,
uithangbord, merkteken,
graffiti, metselteken,
paringsteken,
stiepelteken, telmerk,
trotseerloodje,
vlotmerk.