home  

discl. / ©, lid NVJ

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Toets een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven.
(Oud-)student(e) Archit., Bwk, Civ. Techn.?
Iets schrijven voor de site, als auteur?
Mail even naar Joostdevree


keileem

 

keileem

Keileem is een ongesorteerde afzetting uit het glaciaal (de ijstijd), bestaande uit een mengsel van leem, zand, grind en grotere keien; soms komt er ook klei (rode keileem) of kalk in voor. In de onderste laag van de gletsjers zijn deze materialen ooit meegevoerd en met het warmer worden van het klimaat is deze laag blijven liggen. Het ijs van de gletsjer boven de keileem-in-wording heeft de grond compact gemaakt.
Keileem is taai en slecht doordringbaar voor water. Daarom is keileem in het verleden gebruikt om dijken en dammen mee te bouwen, onder meer de kern van de Afsluitdijk (die eigenlijk een dam is omdat er aan beide zijden water is). Gebieden met veel keileem zijn daarom ook vaak drassig. Doordat water en wortels slecht in de keileem kunnen dringen, is het slechte landbouwgrond. Vaak is later over de keileem dekzand gestoven. 

De grotere keien in de keileem worden zwerfstenen of zwerfkeien genoemd. Door uitspoelen van de fijnere delen van de keileem (erosie) zijn aan de oppervlakte de keien zichtbaar.

Een keileembult is een hoger gebied van keileem dat ontstaan kan zijn doordat de keileem zich opeen hoopte (stuwwal). Bijvoobeeld Urk, Schokland, Wieringen en Hoge Berg op Texel zijn ontstaan op keileembulten. 


klik op de meeste afbeeldingen voor groter

keileem:


kalkrijke keileem (uk fossils):


ontstaan van keileem en stuwwal;
klik voor groter!:


tot waar het ijs reikte in drie perioden van de ijstijd in het saalien, 238.000-126.000 jaar geleden (ijstijden, ijstijdgeologie en zwerfstenen):


zwerfsteen in gaasterland:


Met dank aan o.m. UK Fossils, Geologie van Nederland, Gaasterland-Sloten en IJstijden, ijstijdgeologie en zwerfstenen (Kijk eens omlaag), Zwerfsteenweb.

Zie ook bijvoorbeeld gletsjerstrepen bij abrasie, en grondmorene bij Geologie van Nederland.

Eng. boulder clay, till (Am.), tillite (Am.)