bitumen

Meervoud: bitumina. Bitumen is het residu van het distillatieproces (kraken) van aardolie. Het bitumen of asfaltbitumen is een waterdicht en plastisch product met een groot hechtend vermogen en wordt daarom gebruikt om daken waterdicht te maken. Meer dan 5000 jaar geleden werd er al bitumen gebruikt (natuurasfalt). Voor duurzame dakbedekking is het niet volledig geschikt geweest omdat het UV-licht van de zon de bitumen laag verhardde en verbrokkelde. Het APP-gemodificeerd  bitumen of SBS-gemodificeerd bitumen zijn beter bestand tegen UV-licht en kunnen het leven van een bitumen dak langer maken dan 30 jaar. 

Bitumen is een colloïdaal systeem van asfaltenen (vaste delen) en maltenen (dikke oliën), waarbij de verhouding tussen asfaltenen en maltenen het vervormingsgedrag bepaalt. (Een colloïde is een stof die fijn verdeeld is in een vloeistof.)

Van Dale: bitumen is elk van de minerale koolwaterstoffen, gasvormig (aardgassen), vloeibaar (aardoliën) of vast (aardwas, aardhars en asfalt). 
Bitumen zonder menselijke tussenkomst ontstaat wanneer organisch materiaal (levend materiaal) in een afzettingslaag niet kan rotten omdat er geen zuurstof bij kan komen waarna anaerobe bacteriën, die geen zuurstof nodig hebben, het materiaal verder om kunnen zetten in verbindingen met koolwaterstoffen.

Kenmerken van bitumen (zonder extra toevoegingen om de eigenschappen te verbeteren):
- onoplosbaar in water
- reageert niet met zouten, zuren en logen
- waterdicht
- sterk hechtend
- gedraagt zich thermoplastisch (afhankelijk van temperatuur en duur van belasting)
- lost op in oplosmiddelen als benzine (!), tetra, dichloormethaan
- veroudert onder invloed van zuurstof en UV-straling.

In de wegenbouw is bitumen het bindmiddel tot asfalt(beton): mineraal aggregaat (grind of steenslag, zand), vulstof en bitumen (5-8%).

Bitumen wordt steeds meer gerecycled, wat goed is voor het milieu. APP- en SBS-gemodificeerd bitumen dienen gescheiden aangeleverd te worden van normaal bitumen. Bitumeus afval wordt vooral hergebruikt in de wegenbouw. Een aantal fabrikanten levert dakrollen die gemaakt zijn met hergebruikt materiaal. 
Voor veel opdrachtgevers is het belangrijk dat zij kunnen voldoen aan hun duurzame doelstellingen. Het hergebruiken van bitumen voor dakrollen of voor asfaltwegen wordt interessanter als de olieprijs stijgt, maar belangrijker is dat bitumen niet meer gestort mag worden (de ontheffing op het stortverbod is in 2012 opgeheven):
- Derbigum is 100% recyclebare dakbedekking. De bekende dakbaan Derbigum SP FR heeft een toplaag van TPO, is vliegvuurbestendig en recyclebaar.
- Citumen is circulair bitumen voor dakbanen: "Daken kunnen worden bedekt met dit circulaire bitumen. De circulaire dakbanen kunnen na een lange levensduur via het BiELSo-proces steeds opnieuw worden hergebruikt. Met behoud van eigenschappen."
- Roof2Road faciliteert upcycling van bitumen naar asfaltwegen.

Als vervanger van bitumen wordt vaak EPDM toegepast, soms PVC.

Documentatie
- Onderhoud en vernieuwen van bitumineuze dakbedekking (van Monumentenwacht)

De term bitumen is gelijk aan het Latijnse bitumen (aardpek, asfalt); bron Etymologiebank.

Verg. beton, EPDM, PVC.

Eng. hydrocarbon?