home  

discl. / ©, lid NVJ

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Toets een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven.
(Oud-)student(e) Archit., Bwk, Civ. Techn.?
Iets schrijven voor de site, als auteur?
Mail even naar Joostdevree


symbolen in de bouw, symbolen in de bouwtechniek, symbolen in de architectuur, symbolen legenda

 

symbolen in bouwtekeningen

Op bouwtechnische tekeningen e.d. staan vaak symbolen, iconen of figuren, in de tekeningen en in de legenda. De bronnen van onderstaande symbolen en hun betekenis is zeer divers; vaak zijn er meer symbolen mogelijk voor eenzelfde begrip, maar ook zijn er symbolen met meer betekenissen (in dat geval moet er altijd een verklarende tekst zijn). Zie eventueel bij afkortingen naar tekstuele afkortingen.

Over het algemeen kan gesteld worden dat onderbroken lijnen of stippellijnen bij een symbool/figuur in een plattegrondtekening betekent: optioneel ("opstelplaats", dus niet bij de koopsom inbegrepen), of slechts op een ander niveau te zien (een ingetekend daklicht of kruipluik bijvoorbeeld, wel meestal voorzien van een verklarend woord).

 

symbolen brand
brandblusser koolzuursneeuw, koolzuursneeuwblusser
brandblusser poeder, poederblusser
brand, richtingaanwijzer nooduitgang
brandblusser schuim, schuimblusser
brandblusser (draagbaar)
brandblusser brandslanghaspel, brandslang
brandblusser brandslanghaspel, brandslang, met slangdiameter en lengte-aanduiding slang
brandblusser, sprinkler, sprinklerinstallatie
deur of branddeur, zelfsluitend (een sinusoďde geeft het zelfsluitende karakter aan; soms geeft een zaagtand-vorm aan dat de deur zelfsluitend is, voorbeeld)
branddeur, zelfsluitende deur bij brand, met een weerstand tegen branddoorslag (wbd) van minimaal x minuten;
één x geeft aan 30 minuten brandwerend; twee x-en is 60 minuten;
de deur is brandwerend aan de kant van de x
branddeur, zelfsluitende deur bij brand, met een weerstand tegen rookdoorgang (wrd) van minimaal x minuten:
zie tekening hierboven
(branddeur?), zelfsluitende deur en kozijn met een brandwerendheid van 30 minuten conf. NEN6069
  branddeur, zelfsluitend, 2x-en dus 2*30 is 60 minuten brandwerend aan beide zijden van de deur
rookmelder (RM)
rookmelder (rm)
  rookmelder (rm, optisch)
rookmelder, gekoppeld
rookwerendheid, 30 minuten weerstand tegen brandboorslag en brandoverslag (wbdbo)
rookwerendheid, 60 minuten weerstand tegen brandboorslag en brandoverslag (wbdbo)
rookwerendheid, 30 minuten weerstand tegen rookdoorgang (wrd)
staalconstructie brandwerend omkleed (nn minuten WBDBO)
 
symbolen deur
deur: zoals aangegeven bij schaal 1:100
deur: zoals aangegeven bij schaal 1:50
deur: zoals aangegeven bij schaal 1:20
deur: binnendeur
deur: enkele deur
deur: brandwerend aan 1 zijde (zie eventueel verder bij symbolen "brand")
deur: elektronisch bediend
deur: dubbele deur, openslaande deuren
deur: dubbele deur, openslaande deuren, elektronisch bediend
deur: dubbele deur, doordraaiend ("saloon-deuren", zie bij bommerschanier)
deur: enkele deur, doordraaiend
kanteldeur: gasdicht
schuifdeur: enkele deur
schuifdeur: enkele deur
schuifdeur: enkele deur, elektronisch bediend
schuifdeur: dubbele deur
schuifdeur: dubbele deur
schuifdeur: dubbele deur, elektronisch bediend
schuifdeur, schuifwand
schuifdeur: enkele deur, glaspartij
tourniquet
vouwdeur, harmonicadeur
vouwwand, vouwdeur
muurdoorbreking zonder afsluiting
branddeur: zelfsluitende deur bij brand, met een weerstand tegen branddoorslag (wbd) van minimaal x minuten
branddeur: zelfsluitende deur bij brand, met een weerstand tegen rookdoorgang (wrd) van minimaal x minuten
(brand)deur: zelfsluitend
 
symbolen raam
diagonale lijnen geven draairichting raam aan; de punt van de driehoek geeft de raamkruk aan; doorgetrokken lijn: raam opent naar buiten; onderbroken lijn: raam opent naar binnen
raam, venster: te openen (dubbelglas)
raam, venster: vast, niet te openen (dubbelglas?)
raam, venster (dubbelglas)
paar volle diagonale lijnen in glasvlak = vast glas
lange zijde van de rechting-"driehoek" = scharnierzijde
volle lijn = naar buiten draaiend
stippellijn = naar binnen draaiend
bovenlicht scharniert hier aan bovenzijde
draairaam scharniert hier aan linkerzijde
draairaam 
scharnierzijde links (zie afb eronder)
draaivalraam, draaikiepraam
projectieraam
schuifraam, horizontaal
schuifraam, verticaal
stolpraam
taatsraam
tuimelraam
uitzetraam
valraam
parallel afstelraam
raam met roedeverdeling (raam met onderverdeling)
pui met kozijn
 
symbolen elektra
bij leidingen: dichte bol is bedraad (bekabeld); open bol is bedraad
doos, inbouwdoos
verbindingsdoos, aansluitdoos, aftakdoos (verg. drukknop schel)
lasdoos, verdeler
leiding elektra
stijgleiding
stijgleiding van etage lager doorgaand naar etage hoger
valleiding
valleiding komende van etage hoger
valleiding van etage hoger doorgaand naar etage lager
aansluitpunt elektra bedraad (bekabeld)
of:
aansluitpunt elektra onbedraad (loze leiding), 
eventueel met tekst "loos" erbij
aansluitpunt vaatwasser onbedraad (loze leiding)
driestandenschakelaar bedraad (bijvoorbeeld voor regeling van de mechanische afzuiging)
aansluitpunt verlichting (standaard: plafond)
aansluitpunt verlichting plafond
aansluitpunt verlichting met schakelaar
aansluitpunt verlichting aan wand
aansluitpunt verlichting aan wand
aansluitpunt verlichting aan wand/muur, waterdicht (bijvoorbeeld buitenlamp bij voordeur)
aansluitpunt verlichting aan wand badkamer
aansluitpunt verlichting aan wand badkamer
wandarmatuur op schemerschakeling
aardelektrode, aardinrichting
aardpunt (centraal) 
aardpunt (centraal) 
aardelektrode
aardingsmat (in bad, douche e.d.)
aardingsstrip
aardlekautomaat (16 A)
aftakdoos elektra
armatuur projector
armatuur tl e.d.
armatuur tl e.d.
armatuur tl e.d. voor 3 buizen
bliksemafleider, bliksemgeleider
(op nok van dak meestal)
elektra besturingskast
elektra bord of verdeelkast
centraaldoos
deurslot
drukknop (verg. ander symbool bel/schel)
drukknop met afscherming (ruitje breken)
drukknop met verlichting/verklikker
drukknop waterdicht
drukknop (deurbel, bel, schel; verg. ander symbool bel/schel; verg. verbindingsdoos)
meterkast
overspanningsbeveiliging
stroommeter, kWh-meter
stroommeter, kWh-meter
ldr (light dependent resistor), lichtgevoelige weerstand
leiding in een buis
leidingen op een wand
leiding op een wand en in een buis
voorbeeld: aansluitpunt verlichting, leiding op een wand, leiding in een buis
luchtleiding
leiding met 3 geleiders
leiding met n geleiders
naar beneden gaande leiding (valleiding)
naar boven gaande leiding (stijgleiding)
van beneden komende leiding (stijgleiding komende van onderliggende etage)
van boven komende leiding (valleiding komende van bovenliggende etage)
ondergrondse leiding
meetapparatuur, met aflezing
meetapparatuur, met registratie
motor: elektromotor
noodverlichting: algemeen
noodverlichting: algemeen
noodverlichting: autonoom
noodverlichting op speciale groep
ntc (negative temperature coefficient), warmtegevoelige weerstand
perilex wandcontactdoos
perilex wandcontactdoos, 400 V, aarde
schakelaar: 1-polig (enkelpolig)
schakelaar: 1-polig (enkelpolig), met signaallamp/verklikker
schakelaar: 2-polig
schakelaar: 3-polig
schakelaar: dimmer
schakelaar: 1-polig, met trekschakelaar
schakelaar: 1-polig, met wcd randaarde
schakelaar: 1-polig, met vertraagde opening
schakelaar met permanent brandende verklikker(lamp)
serieschakelaar (omschakelaar), 1-polig, "dubbele aansteking om 2 stroombanen afzonderlijk te openen of te sluiten op 1 plaats"
kruisschakelaar, "laat toe een stroombaan te openen of te sluiten op een willekeurig aantal plaatsen in combinatie met 2 wisselschakelaars op de 2 uiteinden"
wisselschakelaar, hotelschakelaar, enkelpolig (beide richtingen de stroombaan te openen of te sluiten)
wisselschakelaar, hotelschakelaar, enkelpolig, met signaallamp/verklikker
wisselschakelaar, hotelschakelaar, 2-polig
impulsschakelaar
schakelaar voor rondecontrole of elektrisch slot
schakelklok
tijdschakelaar (minuterie)
bel, schel
bel, schel
bel, schel
bel, schel: zoemer
trafo voor bel, schel
bel, schel: drukknop
hoorn
sirene
smeltveiligheid, zekering, eventueel met xA (benoemd aantal Ampčre)
voorbeeld smeltveiligheid/zekering: "automatische differentieel stroominrichting van 300 mA" (de veiligheid, kan ook bijvoorbeeld 30 mA zijn), nP is aantal polen dat onderbroken wordt, 40A is aantal Ampčre
transformator
wandcontactdoos (wcd), enkelvoudig
wandcontactdoos, enkelvoudig, met randaarde
wandcontactdoos, enkelvoudig, halfwaterdicht, waterdicht of spatwaterdicht
wandcontactdoos met 2-polige schakelaar
wandcontactdoos met 2-polige vergrendelingsschakelaar
wandcontactdoos met kinderbescherming
wandcontactdoos met randaarde en kinderbescherming
wandcontactdoos voor cv, koelkast (KK), wasemkap (WK), wasmachine (WM), mechanische ventilatie (MV)
wandcontactdoos voor scheerapparaat
wandcontactdoos 2-voudig (dubbele wcd)
wandcontactdoos 2-voudig, met randaarde
wandcontactdoos 2-voudig, met randaarde
wandcontactdoos 3-voudig
wandcontactdoos 3-voudig, met randaarde
wandcontactdoos 3-voudig, met randaarde
wisselstroom, 1-fase
zonnepanelen (pv-panelen)
 
symbolen gebouw (algemeen)
hemelwaterafvoer (hwa)
isolatie
leidingschacht, schacht of vloersparing/raveling of vide of kast, kastje (nogal algemeen symbool, waarvan de betekenis op een bouwtekening uit de context moet blijken of verduidelijkt moet zijn)
schoorsteenkanaal, schoorsteenkanalen
rookkanaal
kruipluik / vloerluik (toegang kruipruimte)
lengtemaat (meestal mm)
aanduiding bijbehorende lengtemaat is hart-op-hart
 
symbolen gebouw (houtachtig)
bekledingsplaat
langshout
lijmnaad
loofhout
naaldhout
houtskeletbouw
 
symbolen gebouw (metalen)
aluminium, brons, koper
lood (met vermelding zwaarte)
staal
staal
 
symbolen gebouw (steenachtig)
beton (fundering)
gewapend beton
gewapend beton, in het werk uitgevoerd
gewapend beton, in het werk uitgevoerd
gewapend beton, in het werk uitgevoerd
gewapend beton, prefab
gewapend beton, prefab (lichtgrijze achtergrond; verg. dragend metselwerk)
beton, ongewapend
beton, ongewapend
sierbeton
betonnen systeemvloer
dakpannen of raamdorpelsteen
dragend metselwerk (witte achtergrond; verg. gewapend beton prefab)
steenachtig, geperforeerd of hol
kunststeen, holonite
metal stud scheidingswand
metal stud woningscheidende wand, tweezijdig dubbel beplaat op metal-stud voorzien van luchtspouw
halfsteensmuur (baksteen)
spouwmuur (hier baksteen), zonder isolatie
metselwerk (baksteen)
metselwerk (baksteen; de diagonale lijnen lopen net andersom, komt niet vaak voor)
metselwerk algemeen
kalkzandsteen
trasraam of vuurvaste steen
natuursteen
natuursteen
pleisterwerk, stuc (steenachtige vloer- of wandafwerking)
steenachtig, niet-dragend, gipsblokken, gasbeton e.d.
steenachtig, niet-dragend, gipsblokken, gasbeton e.d. (zwaar)
steenachtig, niet-dragend, lichte scheidingswand
steenachtig, niet-dragend, lichte scheidingswand
steenachtig, niet-dragend, lichte scheidingswand
steenachtig, speciaal
tegels/tegelwerk (verticaal)
tegels/tegelwerk (verticaal)
 
symbolen grondsoorten
(grondaanduidingen)
as, sintels
concreties
flugsand of andere vulkanische producten
grind
hout
humus
keileem, land- en ijsafzetsel
klei (verg. potklei)
leem (verg. löss)
löss (verg. leem)
lutum
mergel
opgebrachte grond
plantenresten
potklei (verg. klei)
puin (brokken baksteen e.d.)
schelpen
silt
slappe grond, modder e.d.
stenen, keien, rotsblokken
teelaarde, zwarte aarde
veen
water
zand
zand
 
symbolen huishoudelijk
toestel, vast, algemeen
fornuis
koelkast (kk)
magnetron
magnetron
oven (elektrisch)
vaatwasser (vw), vaatwasmachine
vaatwasser, vaatwasmachine
vriezer, vrieskast (vk), diepvriezer
wasdroger (wd)
wasmachine (wm)
opstelplaats voor wasmachine
 
symbolen keuken
(die niet elders benoemd zijn)
spoelbak (enkel)
spoelbak (dubbel)
spoelbak (enkel) met afdruipdeel
tappunt (tapkraan)
tappunt (tapkraan); links koud water, rechts warm water
tappunt
uitgietbak
 
symbolen opslag
tank, reservoir
tank, reservoir
gesloten reservoir
open reservoir
 
symbolen sanitair
bad, badkuip
bidet
douche, doucheruimte
douche, doucheruimte
douchebak / douchehoek / stortbad
douchebak / douchehoek / stortbad met gootdrain
opstelplaats douchebak / douchehoek / stortbad, dus optioneel
opstelplaats douchebak / douchehoek / stortbad, dus optioneel
mengkraan
standurinoir
toilet, wc
toilet met ingebouwde stortbak
opstelplaats toilet, dus optioneel
invalidentoilet
wandurinoir
wastafel, enkel
wastafel, dubbel
wastafel, dubbel
wastafel, meervoudig (trog)
 
symbolen trap
(de pijl geeft de richting aan van beneden naar boven)
steektrap
steektrappen, boven elkaar
steektrap, scheluw
bordestrap (trap met één of meer bordessen)
trap met bovenkwart
trap met onderkwart
trap met onderkwart en bovenkwart
trap met rijstroken aan beide zijden (bijvoorbeeld bij een fietsenkelder)
roltrap
schuiftrap (vlizotrap) met luik
spiltrap, rechthoekig
spiltrap, rond
wenteltrap
klimbeugels, klimijzers
hellingbaan
detail trap met aantrede en optrede
 
symbolen tuin
boom
boom, te rooien
 
symbolen ventilatie
aansluitpunt, wandcontactdoos voor mechanische ventilatie (mv)
schakelaar voor mechanische ventilatie
of:
ventilatie afvoerpunt plafond
of:
ventilatie afvoerpunt wand
ventilatie afvoerpunt (afzuigpunt)
ventilatie afvoerpunt (afzuigpunt)
ventilatie afvoerpunt (afzuigpunt)
ventilatie afvoerpunt (afzuigpunt)
ventilatie toevoerpunt (let op: dit symbool heeft meer betekenissen)
ventilatie toevoerpunt
ventilatie-unit voor mechanische ventilatie (soms met tekst mv in het symbool)
ventilatie-unit voor mechanische ventilatie
ventilator
 
symbolen verwarming
afsluiter (klep)
afsluiter (klep)
afsluiter (klep) met regeleenheid (kraan o.d.)
compressor
compressor
convector
convector
convectorput
cv-ketel
cv-verdeler
expansievat
expansieventiel
mengklep
overstortventiel
overstortventiel
pomp
radiator
radiator
lijkt op radiator, maar staat voor verdeler vloerverwarming (niet handig, vandaar die v.v. erbij als noodgreep)
technische ruimte / techniek ruimte (TR), met cv-ketel als voorbeeld (in een voor huidige begrippen zeer kleine ruimte)
temperatuurvoeler
terugslagklep
thermostaat, bedraad
thermostaat, onbedraad? (loze leiding?)
thermostaat
thermostaat
unit met elektrische verwarmingselementen
verwarmingstoestel
verwarmingstoestel met warmteaccumulatie
vloerverwarming
tapijt e.d. geschikt voor vloerverwarming: "Tapijt geschikt voor goed geďsoleerde ruimten waar vloerverwarming is toegepast als hoofdverwarming. Mits deze laag een temperatuur verwarming met maximale aanvoerwatertemperatuur van 40°C. Vloeroppervlak mag niet warmer zijn dan 28°C." (verg. tapijt en antistatisch)
warmtepomp
warmtepomp
warmtepomp (klik op afbeelding voor warmtepomp en omgeving)
warmtepomp buitenunit
warmtewisselaar
warmtewisselaar
unit met verwarming met warmtewisselaar (vloeistof)
zie onder
warmtepomp allerlei iconen (met dank aan nibe):
inlaatcombinatie, 3-weg megklep met motor, 3-weg wisselklep met motor, open-dicht-afsluiter met motor, debiet regelaar met motor, avdo / bypass, circulatiepomp, regelbare circulatiepomp met vaste voeding (regeling in circulatiepomp),  regelbare circulatiepomp (sturing door regelaar buiten de circulatiepomp), mengautomaat, terugslagklep (keerklep), inregelafsluiter (afleesbaar), hand afsluiter, overstort beveiliging, expansievat, vuilfilter, platenwisselaar, manometer en overstort, (automatische)  ontluchter, openverdeler, beluchter, BT.. temperatuursensor .., overstort+ monometer + ontluchter, compressor
 
symbolen warm water
boiler
boiler met warmteaccumulatie (let: dit symbool heeft meer betekenissen)
boilervat (opwarming gebeurt elders door zonnecellen, warmtepomp o.d.) 
boilervat (directe elektrische verwarming)
geiser, badgeiser
geiser, badgeiser met muurafvoer
geiser, drukgeiser met gasverwarming
tappunt water (warm water als WW of Warm erbij vermeld of als leiding in kleur rood is; koud water als KW of Koud of als leiding blauw is)
 
symbolen diverse
afdichtingsmiddel (ook bij bijvoorbeeld dilatatievoeg)
bitumen of dpc-folie
filter
glas
kunststof
maaiveld
water
garderobe
inlaatklep lucht
keerklep, terugslagklep
keerklep, terugslagklep
keerklep (terugslagklep) met onderbreker
klok
moederklok
aanduiding van het noorden (allerlei vormen mogelijk, alle met een N)
ontluchtingskraan
ontluchtingspijp
ontluchtingsventiel
pompput voor water
tapijt zo goed als antistatisch: "Tapijt waarbij de kans op elektronische schokken minimaal is." (verg. tapijt en vloerverwarming)
icoon voor antistatische vloer (zie esd-vloer)
trillingsdempende plaat
trillingsdempende steun
veiligheidsklep, spuiklep, ontspanningsklep
verbinding, mofverbinding
verbinding, sokverbinding
videofoon
videofoon
viedofoon, intercom voor buiten (waterdicht)
  videofoon, intercom (IC)
vlinderklep
waterbehandeling: verzachter met ionenwisselaar en permutatie
("bk" staat voor bovenkant) hier: bovenkant vloer peil=0
("ok" staat voor onderkant)
bovenkant vloer peil=0, zie hierboven
bovenkant vloer peil=0, zie hierboven
bovenkant vloer andere hoogte (1e verdieping bijv.), zie hierboven
ingang, entree


Eng. symbols, icons, figures