bouwstijl

Ook: stroming, architectuur. De bouwstijl is het geheel van de kenmerken waardoor de gebouwen van een bepaald tijdvak, volk of architect zich van andere onderscheiden (Van Dale). 
Verschillende bouwstijlen zijn:

• Grieks (1000 v.Chr - 400 v.Chr)

• Romeins (300 v.Chr - 400 n.Chr)

• Vroeg-Christelijk (300-500)

• Byzantijns (550-ca. 830)

• Voor-Romaans (350-1000)

• Romaans (1100-1300), Norman Architecture (Normandische architectuur)

• Gotiek (1135-1500):
  - Vroege Gotiek (1135-1200) en Romanogotiek (1250-1375)
  - Gotiek, Hoge Gotiek of Hooggotiek ("art rayonnant") (1200-1400)
  - Late Gotiek of flamboyante Gotiek ("art flamboyant") (1400-1500);
  Engelse termen zijn o.m.:
  - Early English (1170-1240, ook Lancet Style)
  - Decorated Style (1240-1350, ook Geometric Style of Geometrical Style, later ook Curvilinear Style), 
  - Perpendicular Style (1350-1500);
  Portugese term is o.m. Manuel I (ca. 1500);
  Andere termen:
  Brabantse Gotiek, Demergotiek, Kempense Gotiek, Nederrijnse Gotiek

• Romanogotiek (1250-1375)

• Renaissance (1400-1500, soms na 1600), waaronder:
  - Vroege Renaissance (1420-1500)
  - Hoog-Renaissance (1500-1535)
  - Laat-Renaissance of Maniërisme (1520-1580)
  - Hollandse Renaissance of Noordelijk Maniërisme, als combinatie van Gotiek en Renaissance (tot ca. 1630)
  - Vlaamse Renaissance
  - Engelse Renaissance of Elizabethan era of Shakespeare's Times (ca. 1520-ca. 1650)

• Barok (1600-1750), waaronder:
  - Russische Barok
  - Lodewijk XIV (Louis XIV, Louis Quatorze) (ca. 1650-1715)
  - Late Barok, Vroege Rococo, Lodewijk XV (Louis XV, Louis Quinze) (1710-1745) en (Style) Régence (1710-1730)

• Hollands Classicisme (ca. 1650) waaronder ook de Strakke Stijl

• Régence (1710-1730) is een korte Late Barok / Vroege Rococo-periode (deel van Lodewijk XV (Louis XV, Louis Quinze)

• Georgian Style (1720-1840), Regency Style, waaronder (Engels) Neo-Palladianisme

• Rococo (1730-1770), waaronder:
  - Style Régence
  - Lodewijk XV (Louis XV, Louis Quinze)

• Neo-Gotiek (1740-1880), waaronder:
  - Willem II Gotiek
  - Neo-Tudor-stijl (Tudor Revival architecture, Mock Tudor)
  - Russische Pseudo-gotiek

• Romantiek (1750-1820)

• Neo-Classicisme (1770-1880), waaronder:
  - Lodewijk XVI (Louis XVI, Louis Seize) (ca. 1775)
  - Empirestijl (1800-1820)
  - Neo-Grec (1820-1850)
  - Waterstaatsstijl (ca. 1815-1875)
  - gereduceerd (Neo-)Classicisme (ca. 1860)
  - Beaux-Arts (ca. 1875-1920)
  - ook (omvangrijker periode): Georgian Style (1720-1840), Regency Style, waaronder (Engels) Neo-Palladianisme

• Industrie en Techniek (1830?-1910?)

• Eclecticisme (1850-1900)

• Chaletstijl (1860-1910)

• Neo-Barok (ca. 1860-1914; vooral interieurstijl en tuinaanleg; ook Style Mixte, Gemengde Stijl; zie bij Memphis)

• Neo-Renaissance (1870-1900)

• Beaux Arts (ca. 1870-1910)

• Arts and Crafts Movement (1870-1920)

• Noorse drakenstijl (1890-1920)

• Cottagestijl (1890-1940), Landhuisstijl, Engelse landhuisstijl

• Jugendstil of Art Nouveau (1890-1914)

• Lotharingse stijl (1900-1918)

• Expressionisme (1900?-?)

• Rationalisme (Nederland 1900-1910, Italië 1920-1940)

• Nieuwe Bouwen of Nieuwe Zakelijkheid (1900-1940, eigenlijk tot heden)

• Organisch bouwen (vooral 1980-heden; eigenlijk 1912-heden)

• Kubisme (1907-1925)

• Art Deco (1910-1940)

• Amsterdamse School (1910-1940)

• Constructivisme (1915-1930)

• De Stijl (1917-1932)

• Bauhaus (1919-1938)

• Nieuwe Haagse School (1920-1940)

• Functionalisme (1920-1940)

• Internationale Stijl (1920-1970)

• Modernisme (1920-heden, verzamelnaam voor Functionalisme, Nieuwe Zakelijkheid en Internationale Stijl)

• Delftse School (1925-1955)

• Dictatoriaal bouwen (1934?-1945?)

• Shake-hands (1945-1965?)

• Bossche School (1946-1975?)

• Brutalisme (1950-1975)

• Structuralisme (1959-1990)

• Post 65 (geen bouwstijl maar een periode; 1965-1990)

• High-Tech (1970-1990 of -heden)

• Postmodernisme (1980-2000?)

• Memphis (ook, soms, Nieuwbarok; 1985-heden; interieurstijl)

• Deconstructivisme (1988-heden)

• Superdutch (1990-2010)

• Neomodernisme (1994-heden)

• Blob architectuur (1995-heden)

• New Urbanism, Retro-architectuur (1995-heden)

• Supermodernisme (1995-heden)

Vaak volgt na een bouwstijl die rijk is in architectuur, ornamenten e.d. een sobere stijl. Op Frans Kwaad (F.J.P.M. Kwaad) staat bij de Hoornse gevels een mooi rijtje (zie onder, aangevuld). Frans Kwaad vermeldt terecht: "'Sobere' en 'rijke' tendensen hebben ook tegelijkertijd en naast elkaar bestaan, zoals de Romantiek naast het Neoclassicisme, het gevoel tegenover de rede."

sober/rijk	bouwstijl
sober	Romaans
rijk	Gotiek
sober	Renaissance
rijk	Maniërisme
sober	Hollands Classicisme
rijk	Lodewijk XIV en XV (Barok en Rococo)
sober	Lodewijk XVI en Neoclassicisme
rijk	Romantiek, Historisme, Eclecticisme, Neo-gotiek, Neo-renaissance, Chaletstijl, Jugendstil
sober	Rationalisme
rijk	Nieuw historiserende stijl, Expressionisme, Amsterdamse school, Art Deco
sober	Functionalisme
rijk	Traditionalisme (Delftse School, Bossche School, Shake-hands)
sober	Modernisme
rijk	Postmodernisme

Naast deze bouwstijlen is er ook een volksbouwkunst, zie bij vernacular architecture.

Voor veel gegevens omtrent architectuurstromingen / bouwstijlen zie bijvoorbeeld ook:
- Bouwstijlen in Nederland (Erfgoed bekeken)

- Tijdlijn van de Bouwkunst (Wikipedia)

- Architectuur.org

Het woord stijl is, in de betekenis van "manier van uitdrukken", ontleend aan het Latijnse stilus (manier van schrijven, stijloefening), eerder al "schrijfstift waarmee in was wordt geschreven"; bron Etymologiebank.

Eng. architectural style, soms: building style