Nieuwe Haagse School (1920-1940)

De Nieuwe Haagse School is een bouwstijl die als een samensmelting is te zien van de architectuur van Frank Lloyd Wright (overstekken, horizontale lijnen, uitspringende bouwdelen, luifels e.d.), de Amsterdamse School (baksteen, massieve vormen, verticale accenten in de gevelindeling) en De Stijl (het kubistische deel). 
De Nieuwe Haagse School omvat zowel luxe woningen met hellende daken (villawijk), als luxe, degelijke maar menselijk behapbare "woonblokken".
De architecten van de Nieuwe Haagse School hadden ook interesse voor het interieur en het meubilair, waardoor regelmatig van een Gesamtkunstwerk sprake is (ook in navolging van Frank Lloyd Wright). 

De meest opvallende kenmerken van de Nieuwe Haagse School zijn:
- strakke vormgeving in baksteen (doet kubistisch aan; gebruik van baksteen en manier van detailleren geven eenheid in architectuur; later zouden veel gebouwen in strakke vormgeving vooral wit gepleisterd worden)
- vooral horizontale lijnen (betonnen gevelbanden, vaak platte daken, grote brede woonblokken, opvallende dakranden, luifels, lateien en waterslagen)
- duidelijk verticale uitstekende vormen (erkers vaak over meer verdiepingen, hoogteverschillen in bouwmassa, verticale geleding, wat grotere schoorstenen)
- overstekende daken (kleinere en grotere overstekken)
- grote ramen (soms met stalen kozijnen)
- gemetselde tuinmuren, bloembakken, terrassen, pergola's ("overgang tussen binnen en buiten", zeker in combinatie met de bakstenen gevels, torens e.d.)
- aandacht voor detail en luxe (verdiepte voegen, betonnen luifels, verf in wit en groen, voordeuren in blanke vernis, eigenlijk uiterlijk van de jaren-30-woningen)
- ondanks strakke lijnen toch vrij in gebruik van vormen en details (asymmetrisch, "vrije groepering van ruimten rond de centrale hall", hellende daken, platte daken)
- grote woonblokken vormen één geheel wat betreft gevelbeeld ("horizontale betonnen dakoverstekken, vensterbanken en luifels werden toegepast en gaven zowel de woning als het bouwblok een grote eenheid"; "Papaverhof en Marlot worden nog altijd aangemerkt als de meest beeldbepalende stedelijk ensembles van het interbellum")
- grote woonhotels (woongebouwen met appartementen met goede voorzieningen en een restaurant met bezorging aan de deur; een voordeel was dat de bewoners zelf geen dienstboden hoefden te hebben en dat alles gelijkvloers is)
- portiekwoningen (meestal 3 bouwlagen; portiekwoningen staan niet zo goed bekend, maar voor die tijd, ca. 1913 bijvoorbeeld, waren het grote, nette woningen met veel licht en lucht). 

De voornaamste architecten van de Nieuwe Haagse School zijn Co Brandes (Parkflat Marlot, Den Haag), Jan Wils (Klimopstraat Den Haag), Hendrik Wouda (Villa Luifel, Wassenaar), Willem Verschoor (Huize Boschzicht), Dirk Roosenburg (Villa Windekind), Jacobus Johan Hellendoorn (portiekwoningen Valkenboschlaan Den Haag?) en eigenlijk ook wel Hendrik Petrus Berlage (Kunstmuseum Den Haag / Gemeentemuseum Den Haag) en Willem Dudok (Raadhuis Hilversum). Ook worden genoemd Bernhard Bijvoet, Jan Duiker, Jan Greve, Jo Limburg, Frans Lourijsen, Henk Wegerif, Cor van Eesteren en Jan Buijs.

klik op de afbeeldingen voor groter (foto's op volgorde van ontwerp- of gereeddatum) huize boschzicht (huize boszicht), benoordenhoutseweg, den haag, arch. willem verschoor en cornelis rutten, 1920 (google maps):

klimopstraat 2, den haag, arch. jan wils, 1919-1922 (foto vincent steenberg, wikipedia):

ook van arch. jan wils, in dezelfde wijk, maar zijn tijd vooruit (hoewel uitvoering in beton mislukte en toch weer baksteen werd gebruikt, maar dan gepleisterd), papaverhof, den haag, 1921 (foto m. minderhout, wikipedia):

woonhotel zorgvliet, alexander gogelweg 1, den haag, arch. adolf broese van groenou en a. alberts, 1923 (foto r. de booij, monumentenzorg den haag):

villa de luifel, wassenaar, arch. henk wouda, 1923:

parkflat marlot, arch. co brandes, 1929 (haagse tijden):

kunstmuseum den haag (gemeentemuseum den haag), arch. hendrik berlage, 1935 (foto roel wijnants, wikipedia):

raadhuis hilversum, arch. willem dudok, 1915 (ontwerp), 1931 (realisatie) (rijksmonument 46773):

portiekwoningen, de begane grond heeft de voordeur aan de straat, eerste en tweede bouwlaag hebben de voordeuren op de 1e verdieping; valkenboslaan, den haag, arch. vermoedelijk j.j. hellendoorn, ca. 1913:

inspiratiebron van de architecten van de nieuwe haagse school frank lloyd wright stond voorbeeld voor de nieuwe haagse school; zijn meest kenmerkende prairiehuis, het huis voor f.c. robie (1908):

Documentatie
- De Nieuwe Haagse School (Richard Hagg)

"De term Nieuwe Haagse School wordt voor het eerst gebruikt in 1920 door de Amsterdamse School-architect C.J. Blaauw [Cornelis Jouke Blaauw] in een niet al te positief artikel over de laatste ontwikkelingen in de moderne architectuur."

Verg. Amsterdamse School, het Prairiehuis van Frank Lloyd Wright, De Stijl, Jugendstil, Nieuwe Bouwen.