Constructivisme (1915-1930)

Het Constructivisme is de kunststroming / bouwstijl uit het begin van de 20e eeuw waarbij de constructie zichtbaar moet blijven. Constructivisten hadden veel belangstelling voor de toepassing van moderne technieken en vooral die onderdelen daarvan die goed zichtbaar zijn, zoals schijnwerpers, liften en lichtreclames. Gebruikte materialen waren uiteraard vooral staal, beton en glas.

Vooral na de Russische Revolutie van 1917 zochten Russische kunstenaars naar nieuwe manieren om zich te uiten, naar nieuwe bouwvormen.
Helaas is vrijwel geen ontwerp ook daadwerkelijk gebouwd.

Kenmerken Constructivisme
- nieuwe bouwvormen (geometrische vormen), breken met de traditie
- zichtbaar houden van de constructie (liften, stalen skelet)
- staal en glas (en lichtreclame)
- ontwerpen van nieuwe steden
- compacte woongebieden in een groene strook, met recreatieve voorzieningen, scholen e.d.

Het ontwerp voor het gedenkteken voor de Derde Internationale (1919, Moskou) van architect Vladimir Tatlin is zeer bekend (eerste foto):
- het gedenkteken moet 400 m hoog worden (een soort Eiffeltoren nieuwe stijl) 
- er moeten vergaderruimten in komen die in 1 of in 365 dagen rond draaien.

Voor het bijkantoor van de Pravda in Leningrad (Petersburg) hebben de gebroeders Alexander en Victor Vesnin een constructivistisch ontwerp gemaakt (tweede foto):
- een gebouw met een staalskelet en veel glas
- liften aan de buitenzijde van het gebouw (het hef- en daalmechanisme goed zichtbaar)
- zes verdiepingen op een klein basisoppervlak.

Even wonderlijk is het ontwerp van een parkeergarage voor duizend auto's van Konstantin Melnikov (derde foto):
- een houten skelet, veel glas
- een trap in een diagonaal en schuin geplaatste dakplaten
- detonerende maar constructief zeer functionele atlanten als kolommen.

Het Russisch paviljoen (Sovjet Paviljoen) van de Exposition des Arts Décoratifs in 1925 in Parijs, ook een ontwerp van Konstantin Melnikov, is daadwerkelijk gerealiseerd. De Sovjet-Unie wilde met dit paviljoen tonen dat het een moderne, vooruitschtrevende, revolutionaire staat is (vierde foto):
- modern ontwerp
- geometrische vorm (rechthoekig gebouw, doormidden gesneden door trap, opengewerkte toren)
- grote glazen gevels
- materialen zichtbaar.
De grote trappartij detoneert wel een beetje met het geheel en doet denken aan het latere Dictatoriale Bouwen.

constructivisme, ontwerp vladimir tatlin, moskou, 1919:

constructivisme, ontwerp bijkantoor pravda, alexander en victor vesnin, leningrad, 1924:

constructivisme, ontwerp parkeergarage, konstantin melnikov, 1925:

constructivisme, konstantin melnikov, russisch paviljoen parijs, 1925 (werkelijk uitgevoerd):

hedendaagse kubistische en constructivistische vaas, geïnspireerd op de kostuumtekeningen van oskar schlemmer voor "das triadische ballett" van ca. 1922:

Verg. Kubisme, Deconstructivisme, Modernisme, High-Tech, De Stijl, Bauhaus.

Eng. constructivism