home  

© / contact, lid NVJ

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z  
 


Hamers

 

hamers, voorbeelden




Voor diverse toepassingen zijn speciale hamers:



Verschillende hamers

bankhamer

De gewone hamer wordt ook bankhamer genoemd, naar de werkbank waaraan gewerkt wordt, vooral voor het fijnere timmerwerk. 
Andere termen zijn penhamer en timmermanshamer.

Een penhamer bestaat uit een steel van essenhout. De steel van de penhamer wordt met een stalen spie in het gat van de hamerkop opgesloten. 

beeldhouwhamer (fleshamer) en beeldhouwklopper (klopper)

Hamers voor beeldhouwwerk (in natuursteen of hout) zijn vaak kleine vuisten (kleine houten mokers).
De fleshamer die geheel van hout is, is meestal voor het grotere werk.
De klopper is vaak van hout met een messing kop en geschikt voor het fijnere werk. De kloppers van metaal hebben een klein volume en een korte steel. Zij zijn daardoor bijzonder wendbaar en speciaal voor details geschikt.
De juiste keuze van de vuist hangt af van de diameter (gewicht) van de beitels:
500 g vuist voor beitels van › 8 - 10 mm
600 g vuist voor beitels van › 10 - 12 mm
750 g vuist voor beitels van › 12 - 14 mm
900 g vuist voor beitels van › 14 - 16 mm.


een aantal beeldhouwhamers:

klopper voor het fijnere werk:

fleshamer voor het grotere werk:

fleshamer lignostone; "doordat het beuken op zeer hoge druk en temperatuur samengeperst is, verbetert de kwaliteit ten opzichte van natuurhout; het kent niet de scheuren en fouten van natuurhout en is vele malen sterker dan massief beuken; de lange levensduur komt daarnaast tot stand doordat de elasticiteit en de taaiheid van het hout hoger zijn dan van natuurhout":

Afbeeldingen van Baptist en Beeldhouwwinkel.
Zie ook de Beeldhouwwinkel.

bekistinghamer of bekistingshamer
De bekistingshamer is een klauwhamer, maar waarvan de klauw rechter is uitgevoerd. Met deze klauw kunnen bekistingsplanken gemakkelijk worden losgewrikt. 
Soms is de kop voorzien van een gleuf om de nagel vast te houden.

bikhamer of lashamer. 
Een hamer die o.m. door lassers gebruikt wordt om de slak van de las af te slaan of op schepen om de roest eraf te slaan. 
Er zijn verschillende typen bikhamers: 
- Met twee wigvormige "pennen" waarbij de ene haaks op de nadere staat (eerste foto onder). Bedenk wel dat de uitvoering van geheel RVS, met rubberen of opengewerkte handgreep, steviger en duurzamer is. 
- Met een wigvormige en een puntige pen (tweede foto onder).
- Met een opengewerkt handvat voor een betere grip (en wellicht ook tegen doorgeven van hitte?).
- Een elektrische versie.
- Een pneumatische versie (zie naaldenbikhamer).

Foto's o.m. Lascentrum en Toolstation.
Met dank aan Evert Jan Muurling.

bilhamer of molensteenhamer

Een bilhamer wordt gebruikt om in steen een bil (of ril) te maken zoals bijvoorbeeld bij een molensteen.

boekbindershamer

In de boekbinderij werden en worden speciale hamers gebruikt. 
Foto's van Wietze de Vries en Jeff Peachey Book Conservation.

bolhamer of bolkophamer

Bolhamers worden onder meer gebruikt voor het bewerken van plaatwerk, vooral om holle vormen in metaalplaat te kloppen.

Verg. de ingenieurshamer.
Verg. de kunststof hamer.

bosbouwhamer, houtvestershamer (zie ook bij stempelhamer)

"Zeldzame bosbouw nummer hamer. Oud gereedschap om nummers in het hout te slaan. Deze heeft één ring met nummers en is gemerkt met David Dominicus uit Remscheid."

"Zeer zeldzame nummer-hamer gebruikt in de bosbouw. Deze hamer heeft twee verstelbare ringen waarmee nummers gemaakt kunnen worden tot 99. Normaal hoort hier nog een streng van losse nummers bij, maar die zijn meestal verloren gegaan in de tijd. Goede conditie."
Teksten en afbeeldingen Duco Tools.

De foto hieronder toont een houtvestershamer uit de VOC-tijd. De scheepsbouwer stuurde een houtventer om samen met de houtvester in het bos de bomen aan te geven die de houtventer wilde hebben. Met de hamer werd door de houtventer een merkteken in de boom geslagen. Daardoor was duidelijk welke bomen moesten worden gerooid en bij levering kon de houtventer zien dat het de door hem uitgezochte bomen waren.

bosseerhamer

Een bosseerhamer is een hamer met twee scherpe sneden waarmee de steenhouwer het natuursteen ruw bewerkt, dus een kaphamer voor het ruw behakken van halfharde en zachte natuursteen. 
Het resultaat is "pierre en bossage" of natuursteen met bossering, een ruwe ("brute") afwerking van natuursteen (zie gebosseerd).

Bovenste afb. Handgereedschappen Tech-Term Aanschouwelijk Technisch Woordenboek van ir. B.D. Swanenburg, uitgave Elsevier 1958, reprint Ambacht en Gereedschap 2006.
Onderste afb. Meesters IN (Zederik natuursteen).
Zie ook bewerken van natuursteen.

bossierhamer

Ook een bosseerhamer? Een hamer met één scherpe snede, leidekkersgereedschap.

bouchardehamer, careerhamer, kareerhamer, tandhamer (ook: carreerhamer?)

Ook: bouchardeerhamer, bouchradhamer. Een bouchardehamer is een houten hamer met een hardstalen kop die aan beide uiteinden een vlak een raster vormt van piramidevormige punten. Met de bouchardehamer kan bv. natuursteen van putjes worden voorzien, het zgn. boucharderen.
Er zijn modellen met verwisselbare kopen zodat met meer of minder grote punten gewerkt kan worden en de kop na bot worden van de punten eenvoudig vervangen kan worden.
Er is ook een gecombineerde spits- en bouchardhamer.
Verg. tandijzerhamer, spitshamer.


kop van een bouchardhamer met los inzetstuk (cultureel erfgoed):


bouchardhamer voor losse inzetstukken (merk picard; keller):

los inzetstuk voor een bouchardhamer die daar geschikt voor is (merk picard; keller):

afbeelding uit een youtube-filmpje over boucharderen van cultureel erfgoed:

de gecombineefde spitshamer en bouchardehamer van beeldhouwwinkel:

Tekening uit Handgereedschappen Tech-Term Aanschouwelijk Technisch Woordenboek van ir. B.D. Swanenburg, uitgave Elsevier 1958, reprint Ambacht en Gereedschap 2006. 
Zie ook bewerken van natuursteen.

breeuwhamer

"De hardhouten kop van enigszins kromme breeuwhamer heeft in de lengterichting een sleuf die met twee bouten om de steel kan worden geklemd. Om de einde van de kop zitten ijzeren ringen om de pruikvorming door het slaan te verminderen."
Voor de grootte van de hamer zie onderstaande foto waar men een scheepsdek aan het breeuwen is.

Tekst en afbeeldingen Houtzaagmolen De Jager (november 2013).

ciseleerhamer

Hamer bij het modelleren van metaal. Ciseleren is meestal de laatste fase van het uitkloppen (egaliseren) van een metalen plaat of voorwerp.
Ook voor het bewerken van natuursteen werd vroeger wel de ciseleerhamer toegepast.

constructiehamer (bijvoorbeeld bij houtskeletbouw)
Deze constructiehamer heeft een kop die speciaal gemaakt is om houten balken e.d. zonder beschadigingen aan te brengen.

disselhamer (dissel)
De disselhamer is eigenlijk een soort bijl (dissel genoemd) waarmee ruwe stammen werden behakt of voor grof werk zoals het aanpunten van houten heipalen e.d. 
Er werden twee soorten gebruikt, de vlakke en de holle (ronde) dissel. De holle dissel is uitgevoerd met een aan beide zijden duidelijk gebogen blad en is geschikt om meer of minder gekromde uitgeholde werkstukken te maken, zoals bij boten en klompen. De snede van de dissel is altijd aan de binnenzijde geslepen. 
Er bestaan rechte en kromme dissels, verwijzend naar de vorm van het metalen blad (andere richting gekromd dan bij vlak en hol).

doktershamer of reflexhamer

Tsja, inderdaad een hamer. De huisarts gebruikt deze hamer om je reflexen te testen (onder knie e.d.). Er zijn verschillende modellen waaronder één waarmee de kinderen wat vrolijker gestemd kunnen worden.

Foto's Occure, Blessurewinkel, Stethoscoopshop, Vos Medisch.

drijfhamer

Hamer voor het modelleren van gegoten brons e.d. Er zijn drijfhamers met een bolle kop en met een platte kop (onderste foto).

Onderste foto De Smeedwinkel (oude voorraad).

felshamer

Een felshamer wordt gebruikt bij het plaatsen van een fels in metaal.
Er zijn felshamers met kunststof kop en met metalen kop.

een felshamer t.b.v. hoekfelsijzer:

Foto's Defrancq (voor gevel en dak).

fineerhamer
Een fineerhamer wordt gebruikt bij het inleggen van fineer. Op de afbeeldingen een fineerhamer met messing kop (zachter dan staal) zodat het fineer niet zo snel beschadigd wordt, en aan het uiteinde van de steel een (afschermbare) beitel.
Verg. de "pvc-aandruk-hamer" en de plethamer.

Foto's en tekst van Baptist.

fleshamer
Een fleshamer is een voorbeeld van een beeldhouwhamer (beeldhouwershamer).

Foto Baptist.

geologenhamer

Een geologenhamer is het klassieke stuk gereedschap van de geoloog en heeft aan de ene kant een slagvlak en aan de andere kant een spitse of beitelvormige punt (foto rechts, hamers 2 en 3). De spitse punt kan men gebruiken om stukken steen los te wrikken. De beitelvormige punt is te gebruiken als een soort schepje en is bijzonder handig als men gaat zoeken in storthopen of los materiaal. Hamer 1 is een mijnwerkershamer.
Een andere door geologen wel gebruikte hamer is de slaghamer (verg. slaghamer).
Getekende afbeeldingen uit het boek Fossielen van Gerhard Lichter.


op de afbeelding geeft nr 2 een geologenhamer aan (nr 1 is een vuist en nr 3 een steigerhamer):
 

haarhamer

Een ijzeren hamer waarmee een zeis weer scherp werd gemaakt, in combinatie met een haarspit (een soort aambeeldje waar het blad van de zeis op werd gelegd). De tweede foto geeft bovenaan de zeis en van links naar rechts de haarspit, de haarhamer en een pikker.

hoefsmeedhamer (hoefsmidhamers)
Zware (ca. 1,400-2kg), trapeziumvormig gesmede hamer met vlakke of licht bolronde baan en korte (ca. 20-25cm) steel. De hoefsmid smeedt hoefijzers meestal met een smeedhamer. In sommige gebieden van Frankrijk daarentegen gebruikt men een specifieke hamer, de hoefsmeedhamer (bron Museum het Mot).
Voor het maken van gaten voor de nagel van het hoefijzer worden speciale puntige hamers toegepast.
Verg. smeedhamers (smitshamers), vlakhamer.

met dit type hamer worden gaten gemaakt voor de nagel van het hoefijzer:

houten hamer

Een houten hamer gebruik je om (houten) onderdelen in elkaar te zetten. Door de grote kop beschadigen de onderdelen minder snel. Een houten hamer gebruik je ook om met een beitel stukken uit het hout te kappen.

ingenieurshamer
Een ingenieurshamer is een kleinere hamer met twee koppen.
Op de bovenste foto een kleine kop en een kop met een smal slagvlak.
Op de onderste foto een ingenieurshamer die  veel lijkt op een bolkophamer.

Foto's Baptist en BosTools.

Inslaghamer

Een inslaghamer is specifiek ontworpen voor funderingsonderzoek. De diepte van de indringing van de meetpen geeft een beeld van de aantasting van de buitenste schil van het hout op die plaats. Wanneer de buitenste schil van bijvoorbeeld een heipaal verrot is, dan is die schil duidelijk zacht en zal de meetpen van de inslaghamer verder in het (aangetaste) hout van de paal dringen. Zie eventueel verder bij zachte schil. 

Foto BVL Bouwadvies (uit "Richtlijnen Onderzoek funderingen onder gebouwen").
Zie eventueel andere "slaghamers".

Japanse hamer

"Hoewel de Japanse hamer er eenvoudig uit ziet, is er meer techniek in verwerkt dan op het eerste gezicht lijkt! Zo is de kern van de hamerkop zacht en zijn slechts de banen van de kop gehard. Dit resulteert in een comfortabele, gedempte slag." Hier de 8-hoekige Japanse hamer met en kop van 225 gram. 
De tweede afbeelding toont een iets ander type: "Lichte houten hamer met een kop van 95 mm lang en een diameter van 35 mm. De steel heeft een lengte van 30 cm.Eén zijde van de hamer is voorzien van een metalen kap. Hierdoor heeft u de keuze om hout op hout (op een steekbeitel) of metaal op metaal te slaan. Ook is de hamer geschikt bij het instellen van een Japanse schaaf; voor het tikken op de schaafbeitel en achterzijde van de schaaf."

Teksten en foto's van Baptist.

kaashamer (sonde à fromage)
De sonde à fromage of kaashamer van de kaasmaker wordt bij het rijpen van sommige kazen (Comté, Parmesan) gebruikt om het "geluid" van de kaas te horen om daaruit de kwaliteit van de kaas te bepalen.
Het handvat heeft een speciale vorm, soms in een wonderlijke kromming (niet op bijgaande foto helaas) om met een juiste beweging van de hand het geluid van de kaas goed naar voren te brengen.

kaphamer
Een stratenmakershamer waarmee straatstenen in het gareel worden gelegd. Met behulp van een sabel wordt een steen op het juiste punt doorgeslagen (gekapt).

Zie ook stratenmakershamer voor een iets ander model.
Eng. brick hammer, bricklayer's hammer

klauwhamer

Met een klauwhamer sla je spijkers in hout. Met een klauwhamer kunnen ook spijkers uit het hout getrokken worden; gebruik de steel van de hamer in dit geval als een hefboom.
De klauwhamer wordt door timmerlui op de bouwplaats gebruikt voor de meest voorkomende werkzaamheden.

kloofhamer

Een kloofhamer dient om hout te kloven, dwz. laten barsten of splijten door er een wig in te slaan, bv. om al in korte stukken afgezaagde boomstammetjes kleiner te maken om die als brandhout te gebruiken. De wig is hier de puntige kant van de kloofhamer (bijl).

Foto's DeWit Gereedschappenfabriek. 

kuipershamer

Hamer gebruikt om de duigen aan te slaan bij het maken van tonnen. Er hoort nog een houten, meestal ovaalvormig blokje bij waarop geslagen wordt.
"Mooie kuipershamer van Buck and Hickman. Gemerkt met een 2. Zeer goede conditie."

Tekst en afbeelding Duco Tools.

klokkenhamer

Een (kerk)klokkenhamer wordt meestal elektrisch bediend, bv. in en carillon.

kunststof hamer (terugslagvrije hamer)

Met een kunststof hamer bewerk je metaalplaat, ook bv. voor het lood bij glas-in-lood-ramen. Door de zachte kop met een terugslagvrije slag (door vulling) is de plaat beter te vormen en is er minder beschadiging van het plaatmateriaal.
Tekst bij de tweede afbeelding hieronder, van de terugslagvrije hamer STF S Hultafors):
- hamer met een stalen slagkop gevuld met dempende stalen kogeltjes 
- de kop heeft vervangbare nylon slagdoppen (hardheid 70 shore) die vriendelijk zijn voor werkstukken
- stalen steel met rubberen handgreep.
Derde afbeelding toont een rubber hamer gevuld met loden kogeltjes om de terugslag teniet te doen (Toolstation).

lathamer, lattenhamer

Een lathamer (Duits: Latthammer) wordt gebruikt om een aantal redenen, vooral op plaatsen waar de timmerman moeilijk uit de voeten kan:
- de lange pin wordt in het hout geslagen waardoor de timmerman zijn andere hand "vrij" heeft voor iets anders; ook als een lat of balk te zwaar is kan deze pin toegepast worden: twee timmerlui kunnen op die manier de zware lat verplaatsen
- de spleet in de kom tussen de lange en de korte pin wordt gebruikt om nagels uit te trekken, maar kan ook gebruikt worden om een nagel tijdelijk in te plaatsen (ipv. in de mond bv.)
- de platte kop is om nagels in het hout te slaan; om wegglijden van de kop en kromslaan van de nagel te vermijden is deze voorzien van een rasterwerk

- sommige typen zijn magnetisch waardoor de ijzeren nagel niet wegvalt na het trekken maar ook niet wegglipt als de nagel juist in het hout geslagen moet worden
- een extra optie is de nagelhouder (zie tweede afbeelding hieronder).
De lathamer is verkrijgbaar in staal en in grafietuitvoering.

Foto's Stanley en Würth.

leerstempelhamer, ponshamer

"Japanse leerstempel hamer speciaal gemaakt om leer te bewerken met behulp van bijvoorbeeld ponsen of leerstempels. Door zijn ronde vorm sla je altijd optimaal recht. Door het kunststof beschadigt de pons of stempel niet. Materiaal: hardkunststof PE en houten handvat of aluminium handvat. Formaat: 21 cm x 5 cm."

Tekst en foto van Leerbewerking.com.

leihamer (leidekkershamer)
 De leihamer of leidekkershamer heeft een platte steel en is aan de voor en achterzijde afgeschuind om leien voor op het dak of de gevel mee op maat te hakken (niet bikken). De punt is om gaatjes in leien te hakken om deze vast te nagelen (kopernagels, het gat wordt vanaf de onderzijde van de lei naar boven geslagen zodat de kop van de nagel verzonken ligt).
De sleutelgatvormige opening is bestemd om de koperen nagels te verwijderen uit het dakbeschot.
De hamers zijn in een links- en een rechtshandig model verkrijgbaar. 

Door middel van een leihamer en een leibrug worden de leien op maat gekapt. (Het kapijzer (kapbrug, leidekkersaambeeld) is vergelijkbaar met de leibrug.)
De leien worden bevestigd met een leihaak.
Met de rooihaak worden, bij bv. restauraties, de spijkers uitgetrokken die de leien op een dak houden.
De ladderhaak is een haak waar de ladder van de leidekkers of andere dakdekkers aan bevestigd kan worden (valbeveiliging).

Met dank aan o.m. Leo Bredie technisch adviseur Monumentenwacht (Erfgoedhuis Zuid-Holland).

loodzettershamer in de drukkerij

In de looddrukkerij wordt een houten hamer gebruikt om, in combinatie met een houten blok, de loden letters en clichés aan te kloppen.
Foto uit het boek Techniek in Nederland in de twintigste eeuw (deel Stad, Bouw, Industriële productie; van Stichting Historie der Techniek, uitgave Walburg Pers).

luchthamer, pneumatische hamer, pneumatische beitel

De luchthamer of pneumatische hamer is met insteekbeitel (machinebeitel) de vervanger van een losse hamer en een beitel. 
De luchthamer kan, net als een boormachine, met verschillende soorten beitels ingestoken worden.
Foto's van een model Bavaria luchthamer en beitels, van De Beeldhouwwinkel.

metselaarskaphamer

De metselaar kan gebruik maken van de metselaarskaphamer.
Foto Het Melkmeisje (Ruro Gereedschappen).

loodhamer

De loodhamer is voor het kloppen van lood, bijvoorbeeld bij bouwlood of bij glas-in-lood.


hardhouten loodklopper van freund; slijtvaste klopper voor lood (verg. zinkklopper):

voor loodvervanger polylood:

Foto's o.m. FOKA Glas-in-lood, Van koper tot zink en Vilton Polylood.

mijnwerkershamer

Mijnwerkershamers worden nog door geologen gebruikt. De twee belangrijkste soorten zijn die met aan beide zijden een platte kop en die met aan één zijde een platte en aan de andere zijde een puntige kop.
Afbeeldingen uit het boek Fossielen van Gerhard Lichter.

moker of vuist

De moker of vuist is een betrekkelijk kleine hamer voor allerlei werkzaamheden als klein sloopwerk, maar ook wat beeldhouwwerk.

Gewicht 1 tot 2 kg.

 

modelleerhamer hoeden

Deze korte hamer met een eivormige kop is waarschijnlijk een modelleerhamer voor hoeden. De breedte van de kop is ca. 13 cm en de totale lengte steel plus kop is ca. 17 cm. 

Informatie Hein Coolen van Ambacht & Gereedschap.
Afbeelding en afmetingen van Leonard Scheurkogel.

montagehamer

Houten montagehamer Nooitgedagt.

Afbeelding Duco Tools.

naaldenbikhamer
Ook wel: naaldhamer. Een pneumatische bikhamer die gebruikt wordt voor het ontroesten, het verwijderen van verf en het opruwen van steen: een bundel naalden voert een bikkende beweging uit. 
De Rodcraft naaldenbikhamer op de tweede foto heeft 24 naalden van 2 mm diameter (of 14 van 4 mm) en geeft 4500 bikken per minuut. 
Naaldenbikhamers worden vaak gebruikt bij het ontroesten van schepen en andere grote oppervlakken.
Zie ook bikhamer.

penbankhamer

Helaas is niet duidelijk welke functie de penbankhamer heeft. Wanneer u hier informatie over heeft, mailt u dan a.u.b. naar de redactie.
"Penbankhamers worden doorgaans gebruikt door installateurs voor montagewerkzaamheden." En bij een andere hamer is vermeld: "Deze kleine hamer is niet alleen ideaal voor nagels en (draad) spijkers, maar ook voor het maken van fijne aanpassingen op de beitel van uw schaaf." (Baptist)
Bij de derde foto is vermeld "Vonkvrije penbankhamers, ronde kop, voor koper - en tinsmeders" (Beta-Tools).
Foto's resp. Beta-Tools (1e en 3e) en Baptist (2e).

pianohamer

Geen hamer die we bij bouwwerken gebruiken, maar een hamer die "bij het indrukken van een toets tegen de snaar komt, deze laat trillen waardoor een toon klinkt".

planeerhamer

Planeerhamer is de naam voor een hamer die bij het uitdeuken van metalen plaatmateriaal wordt gebruikt. Deze hamer heeft één platte kop of soms twee platte koppen (aan beide zijden van de hamerkop een platte kop). 
Zie ook de bolle slagkop bij slaghamer die ook bv. bij het uitdeuken van metaal wordt gebruikt. 
Zie ook bij uitdeukhamer.

plethamer, vlakhamer

Een zware, platte hamer. De zogenoemde vlakhamers worden gebruikt bij het smeden.
Verg. de "pvc-aandruk-hamer".


twee hamers met een vlakke kop, gebruikt bij o.m. plaatwerk en uitdeuken (klik voor een filmpje):

nog twee niet zulke zware hamers, waarschijnlijk ook gebruikt bij het smeden, plaatwerk en uitdeuken:

Du. der Glättehammer.

"pvc-aandruk-hamer"
De werkelijke naam van deze hamer is ons helaas onbekend. Deze hamer wordt bijvoorbeeld gebruikt bij het aandrukken / aanduwen van gelijmde pvc op een betonnen vloer.
Verg. de fineerhamer en de plethamer.

rubber hamer (ook: rubberen hamer), dresseerhamer

Een rubberhamer kan gemaakt zijn van zacht- of hard rubber. 
Hard rubber: gebruiksgebied straten maken, eigenlijk alleen voor tegels. Verg. de stratenmakershamer waarmee straatstenen worden aangeklopt.
De rubber hamer wordt niet meer gebruikt bij straatstenen omdat die meestal mechanisch nagetrild worden om ze "vast te zetten" in het zand.
Zacht rubber: wanneer de hamer van zacht rubber is gemaakt wordt deze toegepast voor zachte materialen. 
De kop van de rubber hamer kan gevuld zijn met loden kogels tegen de terugslag die een rubber hamer altijd wel geeft: de terugslagvrije hamer.

De laatste afbeelding hieronder toont wellicht een dresseerhamer van de boekdrukker. De boekdrukker legde de regels letter voor letter in een raamwerk en klemde dat geheel aan alle vier de zijden van het raamwerk enigszins vast (het "kooien" van het zetsel; de witte marge aan de randen wordt kooiwit genoemd). "Door de kracht die er op het zetsel van losse letters wordt uitgeoefend, hebben deze letters de neiging omhoog te komen, zodat ze uitsteken boven de boekdrukhoogte (boekdruk is hoogdruk). Het rubberdoek dat om de drukpersrol zit, kan daardoor zwaar beschadigd raken. Om dat te voorkomen en om een gelijkmatige afdruk te verkrijgen gebruikt de boekdrukker een dresseerblokje (is vaak een mooi vormgegeven blokje met één hele vlakke zijde waarop een plakje rubber is geplakt om de loden letters niet te beschadigen), dat blokje wordt op het zetsel gelegd en met de dresseerhamer wordt voorzichtig zachtjes bovenop het blokje getikt, zodat alle letters weer keurig terug op hun plaats komen te staan en veilig afgedrukt kunnen worden." (Met dank aan Nanda van Beek.)
(Dresseren is een oud woord voor in orde maken, opstellen; nu alleen nog in de betekenis van africhten.)

rubber hamer, gevuld met loden kogels ter voorkoming van terugslag (toolstation):

dresseerhamer, rubber hamer bij boekdrukken; klik voor de volledige afbeelding (Drukkunstmuseum, Maastricht):

slaghamer

Natuurlijk is elke hamer een "slaghamer", d.w.z. er wordt met de hamer geslagen. 

1. Een slaghamer is specifiek de naam van een hamer met stalen bolletjes in de kop.
Door de traagheid van de met stalen kogels gevulde kop wordt het terugslageffect voorkomen. Deze hamer is dus zeer geschikt voor precisiewerkzaamheden. Na de slag blijft de terugslagvrije hamer a.h.w. "plakken" (1e en 2e foto).  
Eenzelfde functie heeft de hamer met een met gel gevulde kop (3e foto)  
Met het slagvlak van nylon of polyurethaan kan zonder gevaar voor splinters op metaal worden geslagen. 
Foto's onder van Toolstation (Roughneck) en Conrad.

2. Een soort elektrische hakhamer wordt ook wel een slaghamer genoemd.
"Gebouchardeerde terrastegels zijn terrastegels die bewerkt zijn met een slaghamer, de oneffenheden die hierdoor veroorzaakt worden geven deze terrastegels hun antislipeigenschap."

3. Een slaghamer is ook een hamer met een grote rubberen kop die bijvoorbeeld gebruikt wordt bij het slaan op de tacker machine waardoor bij het parketleggen krammen in de messing worden geslagen en daarmee onzichtbaar zijn. Foto onder Bestfix Tackershop.

4. Slaghamer is ook de benaming voor een aantal hamers die speciaal bij het uitdeuken van metalen plaatmateriaal worden toegepast (foto onder Blankers Unusual Classics). Zie ook bij planeerhamer en uitdeukhamer.

5. Een slaghamer is ook de zogenoemde inslaghamer of schiethamer die bij bijvoorbeeld funderingsonderzoek wordt gebruikt (foto van Fugro hieronder). 
Zie verder bij inslaghamer.

sleg

Een sleg is een zeer forse houten hamer met gelijke, meestal rechte koppen, die bijvoorbeeld gebruikt wordt om palen in de grond te slaan.
Om de kop stevigheid te geven tegen het voortdurende forse slaan wordt de sleg vaak voorzien van metalen banden. 

sloophamer

Een hamer om sloopwerk te verrichten. De sloophamer wordt vaak gebruikt voor het slopen van gebouwen en wegdekken.
De foto's tonen hydraulische sloophamers.
De term slopershamer i.p.v. sloophamer wordt meer gebruikt als sprake is van sloopplannen en men het daarmee niet eens is of anderszins de sloop een wat negatieve klank heeft, bijvoorbeeld "Het oude gemaal is gered van de slopershamer" of "Toen het milieubewuste denken zijn intrede deed, kwam men steeds meer tot de ontdekking dat in slooppanden nog veel bruikbaars zat dat niet onder de slopershamer hoefde te worden vermorzeld".
De voorhamer is voor het handmatig slopen van metselwerk.

smeedhamer of smidshamer
De smeedhamer is hét werktuig van de smid, waarmee hij al het smeedwerk verricht, al dan niet samen met een voorhamer. Het is een tamelijk zware (ca. 500-2000gr) hamer met een vrij dikke wigvormige pen, die in sommige gevallen in hetzelfde vlak ligt als de steel (ca. 30-35cm). De baan is lichtbol en de scherpe kanten moeten zorgvuldig zijn weggenomen daar het te bewerken ijzer anders niet vlak afgewerkt kan worden (bron MOT).
Er zijn ook wat bollere smeedhamers.
Bij het smeden worden ook vlakhamers toegepast.
Verschillende smeedhamers.

Verg. hoefsmeedhamer.
Foto's o.m. Mustad.

spitshamer

Eenspitshamer is een hamer met een piramidale punt. De spitshamer wordt gebruikt om natuursteen grof te bewerken. 
Er is ook een gecombineerde spits- en bouchardeerhamer.

Foto's Beeldhouwwinkel, Beeldhouwshop (middelste foto).
Verg. bouchardhamer.

stamper

Een "hamer" om bijvoorbeeld met de hand palen (verder) in de grond te stampen of om beton aan te stampen (stampbeton).

steenhamer

Zware ijzeren hamer om stenen op maat te slaan of om er een ruw patroon in aan te brengen.
Zie ook tandijzerhamer.

Afbeelding Duco Tools.

steenhouwershamer

Zie beeldhouwklopper.
De foto toont de ronde steenhouwershamer in het symbool van de steenhouwers.
Verg. bosseerhamer.

steigerhamer

Een steigerhamer is een stalen bankhamer met een vlakke en een puntige zijde en een rubberen handvat voor het vast- en losslaan van de spieën waarmee de steigerpijpen aan elkaar worden bevestigd.

Afbeelding Steigerwijzer.

stemhamer

Een stemhamer is geen hamer waarmee wordt geslagen, maar waarmee bij een piano of vleugel aan de moeren wordt gedraaid om de door de snaren voortgebrachte tonen op de juiste golflengtes te brengen (te stemmen).

stempelhamer (zie ook bij bosbouwhamer / houtvestershamer)

Een stempelhamer is een hamer die toegepast wordt om "iets" in een materiaal te stempelen.
Bij het stempelen kan een hamer voorzien zijn van een schuifkop met een in één geheel een aantal initialen of andere letters, maar er kan ook van losse letters of cijfers gebruik worden gemaakt (foto's hieronder van De Werkplaats Stempels (v/h Baumann)).


stoffeerdershamer

Stoffeerdershamers zijn geschikt om meubels te stofferen. Daartoe heeft deze hamer een vrij platte kop om bijvoorbeeld meubelnagels in het hout te slaan en in de andere kop een gleuf waar de meubelnagels mee kunnen worden uitgetrokken. De kop is magnetisch om de nagel goed vast te houden.
Soms is de ene kop magnetisch en de andere gewoon, zoals bij de oude messing hamer (resp. links en rechts op de tweede afbeelding). 
Er is ook een stoffeerdershamer met aan de ene kop een nylon dop en aan de andere kop met gleuf.

 De hamers zijn van Artidecor, Lianne en Sjaak Smetsers, en de siernagels van Meubelstoffenvoordeel.

stratenmakershamer

Een hamer die stratenmakers gebruiken om de stenen goed neer te leggen en enigszins aan te kloppen. 
Het kromme deel wordt gebruikt om overtollig zand weg te halen of juist wat zand toe te voegen, de steen enigszins aan te kloppen, maar ook om een  klein stuk van een steen te slaan of de genadeklap te geven na een breuk voorbereid te hebben.
Het hamerdeel is om de steen forser aan te kloppen.
Zie ook kaphamer voor een iets eenvoudiger model. Vergelijk de rubber hamer.

Verg. tegelklopper.

tandijzerhamer
Een tandijzerhamer (geen officiële term) is een hamer met aan één zijde of aan beide zijden van de kop een tandijzer. Een tandijzerhamer lijkt een beetje op een bouchardhamer (tandhamer) die op beide eindvlakken voorzien is van diamantpunten, vaak ook via losse inzetstukken.
Het model op de tweede afbeelding heeft aan één zijde een tandijzer. Het eerste model is een hamer met inzetstukken voor bijvoorbeeld een tandijzer.
(Het tandijzer is een steenbeitel met tanden, zie bij bijvoorbeeld spitsen. Het tandijzer wordt bij sommige steensoorten toegepast als boucharderen niet goed werkt, bijvoorbeeld omdat het de steen teveel verbrokkelt.)
Zie ook steenhamer.

Afbeeldingen Artistix.

tegelhamer
De tegelhamer lijkt eigenlijk alleen te zijn om tegen de achterkant van een geglazuurde tegel te tikken als er met een glassnijder al een kerf in het glazuur is gemaakt.


tegelklopper
Hoewel wellicht geen echte hamer is de tegelklopper een nuttig instrument om straattegels aan te kloppen of stoepbanden aan te stampen. Een bekend model is van DeWit, heeft een nylon klos, weegt ca. 3 kg, heeft een klos-diameter van ca. 90 mm, is ca. 215 mm hoog en inclusief de handvatten ca. 340 mm breed.

Verg. tegelhamer, stratenmakershamer.

tuinhamer

Een tuinhamer is geschikt voor allerlei klusjes in de tuin. Met de beitelzijde kan gehakt worden en met de hamerzijde geslagen (gedreven).

Foto DeWit Gereedschappenfabriek.

uitdeukhamer

1e foto: "De set bestaat uit een krimphamer met ronde wafelkant en vierkante platte kant, een punthamer met ronde bolle kant en een puntkant, en drie verschillende 'tassen'."
2e en 3e foto: groter uitdeukwerk waarschijnlijk.
Zie ook planeerhamer en slaghamer.

een ander type uitdeukhamer, met aluminium kop *); de hamer met de forse kop is meer voor het grote werk waarschijnlijk:

een platte lange kop:

een ander type hamer dat o.m. voor het uitdeuken wordt gebruikt (de dogface hammer):

Tekst en 1e foto Auto- en Motortechniek. 2e foto Trussmateriaal. 3e en 4e foto The Hammer Source.

*) The Hammer Source geeft de volgende informatie bij hamers met aluminium koppen: 
"Non-sparking, resist chipping and breaking, do not rust, are non-marring, can be made with wood or fiberglass handles, non-magnetic.
Solid aluminum head hammers are light-weight yet strong. The Hammer Source makes six sizes- from 1 oz. to 25 oz. Fiberglass handles are epoxied to the head and have a rubber non-slip grip. Wood handles are secured using wood and aluminum wedges. 
Use Aluminum Hammers when you are striking something you don't want to damage, such as aluminum parts or materials harder than aluminum. Aluminum is generally considered non-sparking since it is non-ferrous, however, any soft metal can pick up other materials that can produce sparks.
These hammers can be dressed to prolong their life. Use a file, grinding wheel, or belt grinder to remove burrs and to bevel the edges and to flatten the face."

veiligheidshamer

Een scherpgepunt hamertje van ca. 20 cm dat in de auto handig is om (van binnenuit natuurlijk) de ruit te breken als dat noodzakelijk is, bv. als de water te water is geraakt en de elektrisch kan het raam niet naar beneden. 

vlakhamer

Er zijn vlakhamers met een rond of vierkant slagvlak. Vlakhamers worden o.m. gebruikt bij het smeden. "De vlakke zijde wordt op het werkstuk gedrukt, waarna er met een andere hamer op de achterzijde wordt geslagen. Om te vlakken of om er bijvoorbeeld schuine zijden aan te brengen."


een speciaal type vlakhamer:

Foto's Gereedschapcentrum, De Smeedwinkel en Richard van Lotringen.
Zie eventueel plethamer, smeedhamer (smidsehamer), hoefsmeedhamer.

vleeshamer

Geen bouwhamer; de naam spreekt voor zich: een hamer waarmee vlees "zachter" wordt gemaakt, en platter. Sommige hamers, zoals de afgebeelde Steakmaster, hebben twee verschillende mogelijkheden om het vlees te bewerken.
De vleeshamers behoren tot de spanhamers.

Hamer merk Westmark (via Bol).

voorhamer

Een voorhamer is een moker met een lange steel. Door de langere steel kan harder geslagen worden.
Meestal heeft de voorhamer een gewicht tussen 3 en 10 kg, en is door zijn grootte goed te gebruiken bij sloopwerk, vooral van metselwerk.

voorzittershamer

De meestal houten hamer van een voorzitter om bij de beslissing van zogenoemde hamerstukken te laten neerkomen op een ook meestal houten rond vlakje.

weight-forward hamer
Een weight-forward hamer heeft een andere vorm dan gebruikelijk. 
"Door de gebogen vorm en de perfecte gewichtsverdeling komt de kracht precies waar deze het meest nodig is: op het slagvlak."

Foto en tekst Baptist.

zinkklopper

Slijtvaste zinkklopper voor het bewerken van zink (verg. loodklopper).


Foto en tekst Van koper tot zink.

diverse (onbekende soort of moeilijk onder te brengen)
Franse hamer met nagel-uittrek-mogelijkheid (foto Duco Tools).




Een paar archeologische vondsten van hamers

Bronzen zogenoemde Muntendammer hamer:



Hamer, bijl en nageltrekker ineen, een soort klauwhamer plus. Eerste foto eigendom Luchtvaart- & Oorlogsmuseum Texel, tweede foto R. Dijk:



Hamer, gevonden in de plains van Arapaho. Museumkennis meldde: "Deze hamer heeft een stenen kop, die met leer aan een houten steel is bevestigd. De Arapaho en andere indianenstammen van de Plains gebruikten een zware hamer met korte steel om bisonbotten stuk te slaan. Zo konden ze het voedzame merg eruit halen. Vervolgens stampten ze bessen met de hamer fijn. Ze mengden het merg en de bessenpulp met elkaar en kneedden het tot een soort deeg. Daarvan maakten ze koeken. Dit voedzame en vitaminerijke gerecht noemde men pemmican. De Arapaho bewaarden de koeken in grote opbergtassen van ongelooid leer, de zogenaamde parflèches. Pemmican werd vooral in de wintermaanden gegeten, als het wild schaarser was en er geen verse vruchten en groenten waren."
Indianen hebben niet zoveel bouwmateriaal als wij (denk aan tipi's e.d. i.p.v. onze woningen). Het is dus niet zeker of deze hamer in "de bouw" werd gebruikt, maar er kan natuurlijk best wel eens een paaltje mee in de grond geslagen zijn of wellicht als strijdknots.



Collage van hamers van de Digitale Stad Eindhoven: