overstek

1. Ook: dakoverstek; Vlaams: oversteek; verouderd: overluiving. Een overstek is het overhangende gedeelte van een (ge)bouwdeel, bijvoorbeeld van het dak, de verdieping of de gootconstructie.

Kenmerken van een overstek (verg. veranda):
- is meestal een voortzetting van het dak (vaak plat, maar kan ook hellend zijn)
- er zijn meestal geen steunpalen, kolommen e.d.
- steekt meestal niet zo heel ver uit de gevel uit.

Voordelen van een overstek zijn:
- zonwering (functioneel; vooral in de zomer; in de winter staat de zon lager en belemmert de overstek zoninstraling niet of nauwelijks)  
- bescherming kozijnen en gevel tegen zon en vooral tegen regen (functioneel; bovenste deel van de kozijnen is meestal beschermd tegen fel zonlicht; bij een aardige overstek zal hemelwater de kozijnen en de ruiten nauwelijks bereiken; tijdens een fikse regenbui kan een bovenlicht meestal open blijven omdat het toch niet inregent; dakgoot en hemelwaterafvoer staan verder van de gevel af wat bij een eventuele lekkage minder schade geeft; een kattenluikje in de gevel onder een overstek zal niet snel voor inregenen zorgen)
- verzachten van de overgang tussen binnen en buiten (architectonisch; een overstek geeft een vriendelijker maar ook best wel een rianter uiterlijk).

In het kader van BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw) werken overstekken in de zomer gunstig om directe zoninval te verminderen: een overstek helpt mee oververhitting van het gebouw tegen te gaan (zie ook TOjuli bij BENG-eisen). 

Bij oudere huizen en bij schuren is in het overstek vaak de goot geïntegreerd. Bij dakkapellen is dit het gedeelte dat nog iets doorloopt over het kozijn en de wangen.
Wanneer het overstek geleidelijk verloopt, wordt over uitkragen gesproken.

Bij (zeer) oude huizen fungeerde de overstek vooral om de houten pui met de vele glas-in-lood-ramen enigszins te beschermen tegen doorslag van hemelwater en daarmee het kozijnhout tegen verrotting; zie bij blokkeel. Bij zulke oude huizen is ook een combinatie van overstek en op vlucht mogelijk: de verdieping(en) boven de begane grond hellen enigszins naar voren terwijl de eerste verdieping een overstek heeft met de begane grond. 

Nadelen van een overstek zijn:
- bouwkosten zijn iets hoger
- constructie bij het overstek iets ingewikkelder (o.m. hemelwaterafvoer bijvoorbeeld met bocht, zie eerste afbeelding; buitengevelisolatie moet meestal doorlopen tot in het overstek)
- wellicht iets minder lichtinval (een lichte onderzijde van het overstek heeft daarom de voorkeur: overstek zelf valt minder op en licht van buiten wordt weerkaatst).

overstekken die lijken op die van het prairiehuis van frank lloyd wright (bouwbedrijf horevoorts, alphen nb):

overstek met een "dakje" dat goed past bij het dak van de 30-jaren woning (arch: derksen|windt architecten, fotografie: studio de nooyer):

unidek oversteksysteem (kingspan unidek):

overstek bij begane grond (keralit):

overstek met vensters, bij een verdieping (foto joostdevree):

overstekken, oostende (noa architecten):

forse overstek met venster (milin):

Documentatie
- Voorpui-overstekken en gevels op vlucht (Ruud Meischke, uit Monumenten en Bouwhistorie, Jaarboek Monumentenzorg 1996)

- Unidek oversteksysteem Aero Verjonging

Zie ook zonwering, veranda, overbouw, op vlucht, luifel, erker, aflaat, waterlijst, blokkeel.

Eng. boven kopgevel: verge; onderrand van uitkragend dakschild: eaves; uitkragende verdieping: overhang; uitkragende verdieping in vakwerkbouw: jetty

2. Het overstek is ook de mate waarin iets in overstek is ("uitsteekt"), dus het aantal meter bijvoorbeeld.

3. In het algemeen is overstek het verschijnsel dat (en de afstand die) een bouwelement uitsteekt over een ander bouwelement.