biomassa, biowarmte

Biomassa is natuurlijk, houtachtig materiaal dat in de biomassa-energiecentrale (biomassacentrale, biowarmtecentrale) wordt verbrand en zo bijvoorbeeld elektrische energie ("stroom") levert. Dat zou milieuvriendelijk kunnen zijn en daarmee "groen" te noemen zijn wanneer die biomassa bestond uit snoeiafval van tuin en bos, uit afvalslib of uit snelgroeiende bamboe o.d., maar niet als er hele provincies levende bossen voor worden omgekapt. 

Wanneer levende bomen en struiken uitsluitend worden gekapt om biomassa te leveren, behoort deze biomassa niet tot de groene energiebronnen omdat daardoor hele bossen verdwijnen, waardoor de leefomgeving van miljoenen dieren verdwijnt en ook nog eens het CO2-gehalte alleen maar toeneemt. De gekapte bomen nemen immers geen CO2 meer op, bij verbranden van de bomen komt CO2 vrij en aanplant van nieuwe bomen gebeurt niet of op een veel kleinere schaal (oncontroleerbaar). 

Biomassa heeft een lage calorische waarde, minder dan bruinkool, en er is extra energie nodig is om het hout te drogen: we moeten dus veel biomassa verbranden om weinig energie te verkrijgen. 

Uit milieu-overwegingen wordt biomassa in twee groepen verdeeld: 

- Grijze biomassa: biomassa en pellets (soort houtchips) van gekapte levende bomen (dit levert geen groene stroom)

- Groene biomassa: biomassa van gewassen die werkelijk als groen zijn te benoemen (biomassa van werkelijk afvalhout, biogas van afvalslib e.d.); hiervan is te weinig om meer elektriciteitscentrales op te stoken)

Grijze biomassa van levende bomen, milieu-vijandige biomassa-energiecentrale (biomassacentrale, biowarmtecentrale)

Grijze biomassa is biomassa afkomstig van levende bomen die uitsluitend gekapt worden om voor biomassa te dienen. Het gaat hier dus niet om afvalhout of resthout (snoei-afval, dood hout, akkerbouw-afval), snelgroeiende en weer aangeplante bamboe, afvalslib e.d., maar om veelal omvangrijke gezonde bomen.

Heel het grijze biomassa verhaal is een prachtig voorbeeld van list&bedrog
- Biomassa wordt o.m. gemaakt van resthout, zo wordt de burgers verteld. Maar elke boom met een diameter van 35 cm of minder is resthout in Nederland... Dat omvat het leeuwendeel van de bomen in Nederland, dus bijna elke boom in Nederland mag gekapt worden voor grijze biomassa (en Staatsbosbeheer heeft daar duidelijk oren naar).
- Biomassa van levende bomen telt niet mee in de CO2-berekening in Nederland. Door het grootschalig kappen van bomen en struiken door Estland, Letland, Canada, Rusland, de VS, maar ook Staatsbosbeheer wordt sowieso minder CO2 uit de lucht gehaald en door het verbanden van deze biomassa wordt meer CO2 in de lucht gebracht. (Voor de fijnstof-adepten: al die bomen nemen ook geen fijnstof meer op.)
- De milieubewegingen zijn zo blij politiek te mogen meebeslissen dat zij hebben meegewerkt aan het biomassa-schandaal. Wat vals zou zijn te stellen dat "het CO2-gehalte alleen maar omhoog gaat en de milieubewegingen dus steeds weer kunnen blijven hakken op CO2 verminderen".
- Er moeten weer meer en meer dure milieumaatregelen genomen worden om het CO2-gehalte toch omlaag te krijgen. 
- Om biomassa rendabel te verwerken worden enorme bedragen aan subsidie verstrekt. De gigantische kap van levende wouden wordt ook nog eens betaald door uit de zak van de brave burgers.
- Mevr. Louise Vet, hoogleraar Wageningen Universiteit, over biomassa: "Het is niet alleen bewezen desastreus voor het klimaat en de luchtkwaliteit, het is rampzalig voor de biodiversiteit".

Attentiepunten
- Biomassa en daarmee ook houtpellets hebben om alle genoemde redenen een slechte naam gekregen.
- De kapwoede van Staatsbosbeheer van ca. 8.000 ha in de jaren 2010, ongeveer ter grootte van de vrij forse gemeente Utrecht, en het eind is nog steeds niet in zicht (begin 2022), levert hout aan een dochtermaatschappij (Biogrondstoffen BV, dat een paar jaar lang Energiehout BV heette, die liever de term energiehout gebruikt omdat biomassa met reden een negatieve klank heeft, en later maar voor biogrondstoffen heetf gekozen, wellicht totdat ook die term weer negatieve klanken oproept). Biogrondstoffen BV verkoopt de biomassa uit die bossen als houtchips aan zwaar gesubsidieerde biomassa-energiecentrales...
- Sinds 1998 moet Staatsbosbeheer "zijn eigen broek ophouden" en dan is verkoop van houtchips wel heel interessant, ook als dat van levende bomen komt. (De taken die in de wet voor Staatsbosbeheer zijn opgelegd zijn zo vaag dat Staasbosbeheer een staat in een staat is geworden: "Het beheren en duurzaam tot maatschappelijk nut brengen van de haar toevertrouwde terreinen".)
- Eigenlijk is biomassa van niet-gezonde bomen te beschouwen als groene energie, maar dat opent de mogelijkheid om hele bossen als "ziek" te benoemen en te kappen.

Kritische noot
- Het blijkt dat wat al te fanatieke ecologen meer open land willen zien in een natie die al zo enorm weinig groen van bomen en struiken heeft. Naast het economisch belang voor Staatsbosbeheer (omvangrijke kap voor grijze biomassa) lijkt Staatsbosbeheer misschien ook zelf slachtoffer te worden van ecologen met een zekere vorm van tunnelvisie, die gesteund worden door politici en publieke media die denken milieuvriendelijk bezig te zijn.
-  Staatsbosbheer heeft lange tijd nauwelijks nieuwe bomen aangeplant. Vanaf ca. 2020 zijn er allerlei projecten waarmee dat wel gebeurt, maar dat is voor een deel "groenwassen", zoals van Shell, en een deel in steden met een GroenLinks-signatuur om parkeerplaatsen van automobilisten af te kunnen pakken. 
- Steeds lijkt weer te gelden: milieu + politiek = chaos (een bijna onomkeerbaar proces gebaseerd op veelal foutieve of dubieuze aannames van milieubeweging en politici, met graagte misbruikt door beleidsadviseurs).
- Overigens, wonderlijk is ook dat Staatsbosbeheer in de winter 2022-2023 het hooi voor de grote grazers weghaalt, zodat honderden herten en paarden honger lijden. Er blijkt door Staatsbosbeheer een "gebiedsmanager" aangesteld te zijn waardoor nu ineens veel strenger wordt opgetreden tegen bijvoeren. (Weer zo'n overbodige functie met alle overhead-acties en -kosten en irritaties. Net als al die nutteloze "verdiepingsmanagers" e.d. in verpleeghuizen die alleen maar tijd wegnemen van de werkers-aan-het-bed omdat ze zonodig (volstrekt overbodige) informatie moeten hebben want meten-is-weten.)

federatie tegen biomassacentrales:

houtsnippers na kaalslag van een levend bos; duizenden hectaren met bomen zijn het slachtoffer van de kaalheidsdrift van de ecologen van staatsbosbeheer (foto joostdevree):

Groene biomassa van gewassen die wel als groen zijn te benoemen (biomassa van werkelijk afvalhout, bamboe, biogas e.d)

Groene biomassa is milieuvriendelijke biomassa gemaakt van bijvoorbeeld:
- werkelijk snoeiafval van tuin en bos
- dood hout
- zaagsel e.d. van houtzagerijen
- akkerbouw-afval
- gft-afval
- mest
- hooi
- pulp
- koolzaadolie
- residuen uit de voedselindustrie
- afvalslib
- snelgroeiende bamboe
- algen (wier, zeegras)
- bamboe.

Groene biomassa behoort tot de groene energie en komt niet van gekapte levende bomen (dat is grijze biomassa).

Attentiepunten
- Er is niet veel van deze soort groene biomassa, misschien genoeg om er één elektriciteitscentrale op te laten draaien...
- Vooral algen leveren veel "energie per hectare" en staan daarom enorm in de belangstelling. Algen groeien razend snel, veel sneller dan gewone planten. Ook de grote hoeveelheid CO2 die algen opnemen kunnen zeer belangrijk zijn. Algen zetten CO2 en water via fotosynthese om naar suikers en zuurstof. Sommige algen zijn hiertoe beter in staat dan andere, afhankelijk van omgevingstemperatuur, hoeveelheid licht, voedingsstoffen. Algen kunnen gebruikt worden als biomassa, maar ook voor de productie van bio-diesel of waterstof (als een alternatief van diesel).
- Verschillende soorten plantenolie zijn niet zo "groen" wanneer:
(a) het voedsel van mensen in armere streken hierdoor duurder wordt (i.v.m. schaarste)
(b) enorme bossen worden gekapt voor de aanplant van deze gewassen (palmolieplantages).
- De biomassa die primair als voedsel dient voor mensen in armere streken, wordt in Nederland niet meer toegepast. De huidige biomassa wordt daarom tweede-generatie-biomassa genoemd.
- Het nadeel van massale kweek van algen in zee kan zijn dat de algen het zonlicht permanent tegenhouden waardoor het zeewater onder de algen voor een deel van het zeeleven onbruikbaar is.
- Hoewel bamboe een zeer snelle groeier is, wordt deze helaas nog niet of nauwelijks toegepast als biomassa (situatie 2020).
- Door vergisten (vergassen) van organisch materiaal ontstaat biogas (biomethaan) en CO2. Het biologische afval dat bij de verbranding van biomassa wordt gebruikt, kan ook vaak worden gebruikt om te vergisten. Ook hier geldt dat door de eenzijdigheid van sommige bronnen van biogascentrales het "groene" aspect voor een klein of groter deel verloren kan gaan. Veel biogascentrales waren gebaseerd op maïs-afval waardoor zeer veel maïs werd geteeld en andere gewassen niet meer; volgens velen neemt hierdoor de biodiversiteit af. Duitsland heeft aangegeven alleen nog biogascentrales te bouwen die allerlei soorten afval kunnen verwerken. Ook in Denemarken wordt veel biogas aangemaakt. 
- Biogas kan via warmtekrachtkoppeling (wkk) omgezet worden in warmte en elektriciteit. Artikeltje over biovergassing van mest en gier (vloebare mest) naar elektriciteit en warmte waardoor een Van der Valk hotel in België zelfvoorzienend is in elektriciteit en warmte en de boeren die de mest aanleveren er het restproduct aan uitstrooibare mest voor terug krijgen.
- Een bijproduct van de biogascentrale is korrelslib (ca. 20%), dat alginaat bevat dat in de papier-, textiel-, chemische en farmaceutische industrie kan worden gebruikt (verg. energie uit afvalwater). De geproduceerde CO2 kan mogelijk in de glastuinbouw worden benut.
- Eigenlijk is biomassa van niet-gezonde bomen te beschouwen als groene energie, maar dat opent de mogelijkheid om hele bossen als "ziek" te benoemen en te kappen en overheid en biomassa-centrales zullen zo'n mogelijkheid met beide handen aangrijpen.
- Omdat de term biomassa door de volksverlakkerij van "groene energie" met reden een nare klank heeft gekregen, wordt door sommige instellingen nu over biogrondstoffen of organic material recylcing gesproken, maar het is zelden bekend om welke vorm van biomassa het gaat (grijs of groen).

vergisten en verbranden van biomassa (rvo):

dode boom, bestemd voor omhakken en daardoor geschikt voor biomassa; de zwammen maken al gebruik van het hout en van het zeer officiële genummerde plaatje van de gemeente (foto joostdevree):

houtachtig (kara energy systems):

algen:

Zie eventueel elektriciteitscentrale.

Eng. biomass; Fr. biomasse; Du. Biomasse