uitbloeiing, uitslag, bleeding

Uitbloeiing (uitbloei of uitslag), vergipsing (vergrauwing), uitspoeling en sluiers zijn vlekken in bijvoorbeeld het metselwerk van een gevel.
Sommige vormen van uitslag verdwijnen vanzelf, bijvoorbeeld door de regen, andere vormen zijn vrijwel niet te verwijderen. Wanneer spoedig na het metselen of voegen een witte uitslag ontstaat, kan deze uitslag soms met water nog verwijderd worden. Uitbloeiingen die later ontstaan, zeker pas na een jaar o.d., zijn vaak zeer moeilijk te verwijderen.
Algemeen geldt dat uitslag wel te vermijden is, maar dat het vakkundig werken vereist.
Helaas is vaak niet (snel) duidelijk om welk soort uitslag het gaat.

De meeste soorten uitslag zijn te vermijden door:
- metsel en voeg niet bij regen of felle zon!
- dek het metselwerk af als regen verwacht wordt of bij felle of langdurige zonneschijn!
- laat water niet over het metselwerk stromen (niet alleen regen zelf, maar denk ook aan tijdelijke hemelwaterafvoeren e.d.)
- bescherm metselwerk tegen opstijgend vocht uit de grond
- maak een juiste combinatie van baksteen en metselmortel/voegmortel (i.v.m. wateropname en hulpstoffen in de mortel)
- gebruik schoon water, zand e.d.
- maak zo mogelijk geen gebruik van additieven aan de mortel (geen sulfaten, bindtijdverlengers e.d.)
- plaats geen ijzeren voorwerpen of bloedend hout tegen vooral licht beton
- gebruik een uitbloeiingsarme of uitslagremmende doorstrijkmortel

Soorten uitslag:

Vroege witte uitslag (vroege witte uitbloei, uitbloei van zouten)
Cementsluier, kalksluier, kalkuitbloei (uitspoeling cement, uitspoeling kalk, kalkuitbloei door vrije kalken)
Vergipsing of vergrauwing (late uitbloei van gips; treedt veel later op, soms pas na jaren)
Zouten uit optrekkend vocht (zouten uit grondwater)
Uitslag bij beton (witte uitslag bij beton)
Roestvlekken (vooral bij beton)
Merbau-vlekken (vooral bij beton)

Zoutuitslag verwijderen of stopzetten

Hars uitbloeiing (bij hout, het "tranen")

Documentatie

gevelrenovatie, g (vóór/na; athos brabant):

gedeeltelijke gevelbepleistering i.v.m. uitbloeiingen; evelbepleistering laat zien hoe een lelijke gevel kan opknappen! (vóór en na; athos brabant):

Vroege witte uitslag (vroege witte uitbloei, uitbloei van zouten)

Vroege witte uitslag wordt meestal tijdens of kort na het metselen zichtbaar. Vroege witte uitslag van zouten komen voor als witte nevel, poederuitslag, vlokken of zelfs harde korsten. De zouten zijn meestal natrium- en kaliumzouten, calciumcarbonaat, sulfaten of chloriden.
De grondstof waarmee bakstenen gefabriceerd worden, bevat oplosbare zouten, die grotendeels tijdens het bakproces ontbinden. De klei kan bijvoorbeeld zwavelhoudend zijn. Door zouten in baksteen en voegspecie kunnen onder vochtige omstandigheden (regen) door capillaire werking zouten worden meegevoerd die op een wat later moment door carbonatatie als witte vlekken op de muur verschijnen:
- in water oplosbare zouten treden door de vochtstroom door de poriën van zowel baksteen als voegwerk naar het oppervlak
- door verdamping van het vocht kristalliseren bij droog weer de zouten als witachtige vlekken op de muur; soms is er zelfs poederuitslag op het metselwerk.
De vroege uitbloei kan soms beperkt zijn tot de voegen; vooral bij donkere voegen kan het een lelijk aanzien geven.
Afhankelijk van het jaargetijde en het weer zijn de uitbloeiingen niet altijd zichtbaar: een beregende muur laat vaak geen sporen zien, een drogende muur wel.

Ook cement (van metselmortel en voegmortel) bevat soms stoffen die met baksteen kunnen reageren; natrium- en kaliumoxiden en natriumsulfaat is daar één van. De eerste dagen van de verharding van de metselmortel (de hydratatie-fase als water reageert met cement) is de mortel nauwelijks capillair waardoor aanmaakwater met de erin opgeloste hydroxiden en zouten van de metselmortel overgaat naar de (capillaire) baksteen. De hydroxiden reageren met de calciumsulfaat van de baksteen en worden daardoor natrium- en kaliumsulfaten. Bij opdrogen van het metselwerk trekken de sulfaten naar het oppervlak van de baksteen en geven een witte uitslag.
Ook de voegen zelf kunnen bij aanwezigheid van die zouten forse uitbloeiingen vertonen die jarenlang blijven bestaan. Additieven in mortel worden gebruikt om de verwerkbaarheid te verbeteren, maar kunnen dus een witte uitbloei geven.

vroege witte uitbloei (knb):

vroege witte uitbloei in de voeg (knb):

Oorzaken vroege witte uitslag
- Metselen (en drogen van metselwerk) tijdens regen of na regen! (metselwerk is te nat)
- Metselwerk is niet afgedekt terwijl het regende of regen verwacht werd, of er was veel zonneschijn of dat werd verwacht!
- Toevoeging van additieven aan metsel- en voegmortel (verbetering van de verwerkbaarheid, bindtijdvertragers; vorstwerende zouten)
- Gebruik van cement dat sulfaten bevat (bijvoorbeeld gips)
- Gebruik van onzuiver aanmaakwater of zand (zeezand, vervuild zand, detergenten bij het water ivm verwerkbaarheid)
- Contact met zoutbevattende oplossingen als nitraten (o.m. salpeter) en nitrieten.

Voorkómen van vroege witte uitslag
Hoewel vrijwel alle omstandigheden waaronder deze uitslag plaatsvindt betrekkelijk eenvoudig zijn te vermijden, komen deze uitbloeiingen nog steeds vaak voor. Het vakmanschap van de metselaar (aannemer) is eigenlijk de belangrijkste factor:
- Niet metselen en niet voegen bij regen!
- Metselwerk afdekken als regen verwacht wordt en bij felle of langdurig zonneschijn!
- Gebruik geen cement met sulfaten en toeslagstoffen als bindtijdvertragers e.d. die uitbloeiingen veroorzaken; nadeel van kant-en-klare mortels is dat de juiste samenstelling vaak niet bekend is; cement zonder calciumsulfaat (gips) schijnt helaas zeer duur te zijn
- Gebruik zuiver aanmaakwater; geen leidingwater met chloriden
- Gebruik zuiver zand, dus geen zand dat mogelijk verontreinigd is met zeezand, zouten e.d.
- Gebruik bakstenen die bekend staan om hun geringe uitbloeiing (gebruik eventueel bakstenen waarvan de zichtzijden (niet de legvlakken) fabrieksmatig zijn gehydrofobeerd met siloxaan, zoals die van Vandersanden)
- Blokkeer optrekkend vocht uit de ondergrond (optrekkend vocht kan sulfaten en nitraten bevatten; een goed trasraam of een speciale strook bitumen o.d. blokkeert grondwater en daarmee ook de erin opgeloste zouten als sulfaten en nitraten)
- Breng tussen metselwerk en (aangestort) beton een scheidingslaag aan.

Verwijderen vroege witte uitslag
- "Vroege witte uitbloei op vrij vers metselwerk is vaak minder schadelijk omdat het eenvoudig met water kan worden afgespoeld en vaak door de inwerking van weer en wind verdwijnt."
- Bofimex Technicure CS Zoutomvormer (van Strikolith): "Zoutomvormer die migratie van hygroscopische zouten (nitraten, nitrieten, sulfaten, chloriden) uit de ondergrond bevordert. Zet middels een chemische verglazingsreactie deze oplosbare zouten om in onoplosbare zouten."
- Als het calciumcarbonaat betreft: WeberKlin Baroli FBH11 verwijdert calciumcarbonaat-uitslag.

Cementsluier (uitspoeling cement), kalksluier (uitspoeling kalk, kalkuitslag, calciumuitslag), kalkuitbloei (door vrije kalken)

Een cementsluier is afkomstig van het cement uit metsel- of voegmortel. De cementsluier ontstaat tijdens het metselen en is inderdaad een vage grijzige sluier over het metselwerk.
Cement of kalk wordt door regen op verse mortel uitgespoeld en loopt dan over de stenen. Er is dan sprake van een witachtige cementsluier resp. kalksluier. Dit verschijnsel noemen wij "uitloging" of "uitspoeling"; dit is weliswaar geen zoutprobleem maar deze uitslag is vaak even hardnekkig. Uitspoeling van kalk komt vaak voor bij bakstenen die weinig water kunnen opnemen. Tijdens regen worden de mortelvoegen overmatig belast vanwege de lage waterabsorptie van de stenen.

Voor het normale carbonatieproces van de calciumhydroxide ("kalk") uit de voegmortel is CO2 nodig uit de lucht. Door bijvoorbeeld regen op onbeschermd metselwerk kan de CO2 uit de lucht niet bij de "vrije kalk" komen en vindt het carbonatatieproces pas plaats als de "kalk" door (uit)spoeling aan het oppervlak van de voeg is gekomen. De "kalk" is door het teveel aan water ook in de baksteen beland; de uitspoeling kan dus plaatsvinden over het gehele metselwerkoppervlak. Na enige tijd is de "kalk" die aan het oppervlak is gevormd (calciumcarbonaat CaCO3), vrijwel niet meer te verwijderen.
Deze vorm van uitslag komt zowel kort na het metselen voor als na verloop van tijd.

Vaak is de kalkuitspoeling een witte afzetting op de voeg, een vlek onder de stootvoegen (een stukje naar beneden lopend) of op het zichtvlak van de steen.
Oorzaak is dat er na het metselen teveel vocht (regen!) was waardoor het carbonatatieproces niet goed verlopen is.

uitspoeling van kalk, vooral zichtbaar onder de stootvoegen (knb):

Oorzaken cement- en kalksluier
- gebruik van bakstenen met een geringe wateropname
- kalk in de metselmortel of voegmortel, gecombineerd met metselen (en drogen van metselwerk) tijdens of na regen

Voorkómen van cementsluier, kalksluier en kalkuitbloei
- Niet metselen en niet voegen bij regen!
- Metselwerk afdekken als regen verwacht wordt en bij felle of langdurig zonneschijn!
- Als er twijfel bestaat over het gedrag van de baksteen, dan kan geprobeerd worden de uitslag te vermijden door vóór het verharden van het metselwerk en het voegwerk deze met een zure oplossing af te wassen. Chemtec/Prochemko levert een product dat kalkuitslag vermijdt of vermindert: "Calcium-Guard is een admixture speciaal ontwikkeld ter voorkoming of sterke vermindering van vrije kalkuitbloeiing (witte uitslag op metselwerk) uit minerale metsel- en voegmortels tijdens het hydratatie- en uithardingsproces. Calcium-Guard voorkomt dat vrije kalk middels vochttransport het oppervlak van het aanwezige metselwerk kan bereiken waardoor witte uitslag wordt voorkomen cq. sterk wordt verminderd."

Verwijderen cementsluier
- "Cementsluiter kan het beste worden verwijderd door middel van water onder een gepaste hoge druk met een plamuurmesstraal. Bij een hardnekkige cementsluier moet soms een reinigingsmiddel worden ingezet op basis van sulfaminezuur." (KNB)
- Onder meer WeberKlin Baroli FBH11 verwijdert een cementsluier.
- "Het oppervlak bevochtigen met zuiver water, en dit tot verzadiging (het daarna gebruikte bijtend middel zal op die manier niet in het materiaal kunnen dringen). De kalkkorst of -sluier met een zoutzuuroplossing behandelen (1 tot 3% voor oppervlakken waarvan de cementsteen niet mag aangetast worden, daarentegen tot 10% wanneer dit wel toegelaten is (de fijne granulaten komen hierbij bloot te liggen, textuur en kleur worden gewijzigd). Na inwerking de oplossing en de residu's herhaaldelijk afspoelen!"

Opmerkingen
- Een kalksluier wordt helaas niet door regen weggespoeld.
- Kalkmortel is metselmortel die kalk bevat in plaats van cement. Voordeel is dat kalkmortel elastischer is dan cementmortel of bastaardmortel. "Minder kans op het uitbloeien van zouten." (KNB) Bij restauraties met zachtere baksteen wordt vaak de voorkeur gegeven aan kalkmortel. Nadeel is dat het drogen lang kan duren (soms zelfs weken), waardoor steeds maar een aantal metsellagen kunnen worden gestapeld. Ander nadeel is dat het metselwerk afgedekt moet worden, omdat bij hevige regenval de kans op kalkuitbloei groot is.

Vergipsing of vergrauwing (late uitbloei van gips, late gypsum efflorescence LGE; treedt veel later op, soms pas na jaren)

Een witte uitslag kan ook een witte uitbloeiing van gips zijn ("vergipsing"), die na enkele maanden of zelfs na jaren op kan treden. Ook dit probleem doet zich voor bij metselwerk dat aan regen (en zon) is blootgesteld.

"Deze uitbloei is zichtbaar als een dunne grijs-witte waas, waarbij in de uitslag alleen verbindingen van gips worden aangetroffen. De uitbloei treedt pas na enige tijd op (na enkele maanden of pas na enkele jaren), wordt daarna erger en is niet of nauwelijks in water oplosbaar. Dan kan er alleen nog maar sprake zijn van mechanisch reinigen. Bij vergrauwing is een duidelijke afzetting van gips aanwezig op het metseloppervlak. Inmiddels is vastgesteld, dat de uitbloei pas na enige tijd wordt gevormd op de natte en door de zon beschenen delen van gevelmetselwerk. Op de foto is dat goed te zien. Daar is een scherpe begrenzing zichtbaar tussen het droge en beregende deel van de gevel. Het is op dit moment onduidelijk in hoeverre de mortel dan wel de steen of een combinatie van beiden debet is aan het ontstaan van dit type uitslag. Bij onderzoek naar voorkomende gevallen werd ettringiet gevonden. Ettringiet zou de sulfaatbron kunnen zijn. Ook de porieverdeling en de diameter van de poriën spelen hierin een rol." (KNB)

vergipsing is op de gevel zichtbaar aan de scherpe grens tussen het beregende en het droge deel (onder dakrand of overstek) van de gevel (knb):

Oorzaken van vergipsing
- "Voor wat betreft de karakteristieken van de baksteen is het zo dat op gevelmetselwerk waarin zeer weinig tot matig zuigende gevelstenen verwerkt werden met traditionele metselmortel het verschijnsel LGE in de praktijk minder lijkt op te treden." (Belgische Baksteenfederatie)
De architect of aannemer zou veel meer moeten letten op de juiste combinatie baksteen en metselcement/voegcement (voor de Initiële Wateropname van de baksteen, IW1 t/m IW4, zie bij baksteen specificaties).
- Een onderzoek geeft aan dat, "onafhankelijk van welke de bron is voor het gips, bepaalde hulpstoffen in de mortel een trigger kunnen zijn voor de afzetting van het gips op het oppervlak van de baksteen." (Belgische Baksteenfederatie)
- Mogelijk treedt vergipsing op door "reacties in de cementgebonden mortel met het uiteenvallen van ettringiet met CO2 uit de lucht". Het aan de mortel toegevoegde gips reageert met tricalcium aluminaat uit het cement en vormt ettringiet en monosulfaat.

Voorkómen van vergipsing
- Allereerst: zorg voor een juiste combinatie baksteen en metselcement/voegcement!
- Er is een versnelde testmethode (Accelerated Test Method ATM) om binnen een redelijk tijdsbestek (4 weken) de gipsuitbloeiingen, die in de praktijk pas optreden na enkele jaren, te detecteren (dus voordat gebouwd wordt; zie blad 2 van Vergipsing: Nieuw licht op het (on)esthetisch verschijnsel vergipsing van gevelmetselwerk).
- Impregneren van de gevel met een hydrofoberend middel kan ervoor zorgen dat het vergipsen niet plaatsvindt.
- Vandersanden impregneert zijn bakstenen gedeeltelijk: om vergipsing tegen te gaan die na verloop van tijd de grijswitte waas geeft op baksteen, worden de bakstenen geïmpregneerd, aan alle zijden behalve de legzijden (boven- en onderzijde): "Vervuiling en vergipsing van de baksteen doet technisch gezien geen afbreuk aan de kwaliteit, maar het esthetische aspect van een gevel is ook heel belangrijk. Niet alleen de fabrikant, maar ook de architect, verwerker en bewoner heeft graag een mooi gebouw of huis, iets om trots op te zijn. Geïmpregneerde gevelstenen vermijden de witte gips-uitslag en dragen bij tot het verminderen van de vervuiling van gevels." Het impregneermiddel is dampopen, dus vocht dat in de steen trekt, kan er ook weer uit.
"Let op dat bij gebruik van vooraf gehydrofobeerde bakstenen een hierop aangepaste mortel moet worden toegepast."(KNB)
- Eliminatie en/of vervanging van sommige hulpstoffen in de mortel kunnen het probleem van vergipsing oplossen. Helaas is blijkbaar niet duidelijk welke die bestanddelen zijn...

Verwijderen van vergipsing
- "Gips kan niet in water worden opgelost en kan alleen door mechanische reiniging worden weggenomen. Er kan worden gereinigd met water onder matige tot hoge druk (afhankelijk van type steen en ondergrond) waarin een 'schuurmiddel' is toegevoegd." Daarna kan de gevel geïmpregneerd worden.
- "Reiniging en impregneren dienen door een gespecialiseerd bedrijf met zorg, kennis en kunde te worden uitgevoerd om blijvende schade aan het metselwerk te voorkomen. Zowel de voeg als de bezanding en structuur van de baksteen moeten intact blijven." (Citaten van KNB)

Zouten uit optrekkend vocht (i.v.m. aantrekken zouten uit grondwater)

"Cement bevat alkaliën die in contact met de lucht, of met sulfaten in de baksteen, oplosbare zouten vormen. De baksteen zelf kan ook oplosbare zouten bevatten, afhankelijk van het type klei en wanneer er bijvoorbeeld gereduceerd wordt gestookt. Verder kunnen ook toeslagstoffen zoals luchtbelvormers oplosbare zouten bevatten. Wanneer het metselwerk vochtig wordt migreren de zouten door capillaire werking naar het oppervlak, waar ze uitkristalliseren en als witte poederachtige uitbloei op zowel metsel- als voegwerk zichtbaar worden. Logischerwijs heeft deze uitslag een zoute smaak.
Optrekkend vocht uit de bodem kan ook een bron zijn van zoutuitslag omdat grondwater een hoog zoutgehalte heeft. Deze zouten worden door het optrekkend vocht (capillair) mee omhoog gehaald en migreren bovengronds naar het oppervlak waar zoutuitbloei ontstaat." (KNB)

"Door opstijgend grondwater veroorzaakte uitbloeiingen kunnen soms zeer schadelijk zijn omdat ze de stenen doen afbrokkelen (muurkanker)." (Belgische Baksteenfederatie)

zoutuitslag door optrekkend vocht uit de bodem (knb):

Voorkómen van optrekkend vocht
- "Maak een perfect aangebracht waterkerende laag onderaan de muren" (bij de kimlaag).
- "Voorzie muren die met de grond in aanraking komen van een waterondoorlatende beschermingslaag (kelder-, funderings- en grondkerende muren)."
(Citaten van Belgische Baksteenfederatie).

Uitslag bij beton (kalkuitslag, kalkuitbloei, limestone efflorescence

Uitbloeiing van wit calciumcarbonaat kan ook optreden bij betonsteen (publicatie "Uitbloeiing en uitslag" van Febelcem). Het optreden van witte kalkuitslag bij (jong) beton is afhankelijk van de plaats waar het calciumcarbonaat wordt gevormd. Zolang de carbonatatie plaatsvindt (net) onder het betonoppervlak, in de (uitdrogende) poriën, is er niets merkbaar. Als de vrije kalk het betonoppervlak kan bereiken, heeft carbonatatie plaats op het betonoppervlak en is er wel sprake van kalkuitslag. Kalk kan het betonoppervlak bereiken wanneer daar een waterfilm is, bijvoorbeeld door regen of condensvorming (rechterdeel van de eerste afbeelding onder).
Op droog beton wordt geen kalk afgezet door carbonatatie (linkerdeel afbeelding).

Witte uitslag bij beton komt meestal voor bij jong beton, maar ook bij oude beton kan nog kalk uitslaan. Dat is afhankelijk van het feit of niet alle vrije kalk is gekristalliseerd onder het betonoppervlak en treedt op als het beton langere tijd nat is (langdurige regenval).

Bij beschadigd beton, scheuren of zwakke plekken kan meer water intreden in het beton dan bij goed gemengd, onbeschadigd beton. In zo'n geval kan soms kalk afgezet worden in de vorm van een soort druipsteen.

"Beton met hoogovencement is over het algemeen (veel) lichter van kleur dan beton met portlandcement. Kalkuitslag op hoogovencementbeton wordt dan ook nauwelijks opgemerkt, terwijl het op gekleurd beton of beton met portlandcement vaak als hinderlijk wordt ervaren." (Cement&Beton; zie ook de pdf Kalkuitslag op beton.)

Er zijn overigens meer soorten schade bij beton, bijvoorbeeld de aantasting door zuren (in industrie, riolen e.d.) en de alkali-silica-reactie.

geen uitbloeiing (links) en wel uitbloeiing (rechts); kalkafzetting bij beton (febelcem):

uitbloeiing kalk bij beton, het verloop (febelcem):

uittreding van kalk bij beton, druipsteen, stalactiet; vooral bij zwakke plekken; klik voort groter (rijkswaterstaat):

Oorzaken kalkuitbloei op beton
- Betonoppervlak is te nat geworden.
- Beton is niet afgedekt bij regen.
- Hulpstoffen in de specie (luchtbelvormers, plastificeerders, waterreduceerders e.d.) zijn toegestaan binnen het toepassingsgebied en volgens de voorschriften van de fabrikant, maar zij kunnen wel leiden tot vermindering van de hechting en tot een hogere kans op uitbloeiing.

Voorkómen van kalkuitbloei op beton
- Geen beton storten, laten verharden of ontkisten bij regen!
- Beton afdekken als regen verwacht wordt!
- Plaats jong beton onder een afdak. Ventileer goed bij inpandige ontkisting en harding, ook tegen condensvorming.
- "Tegengaan van kalkuitbloei bij vers gestort beton kan met Moxilon 200 Nano Hydro / Colour door deze 1 dag na het ontkisten aan te brengen. Het behandelde beton blijft damp open maar neemt vrijwel geen vocht meer op, waardoor kalkuitbloei wordt tegengegaan." (Borèl)

Verwijderen kalkuitbloei op beton
- Bij licht beton en niet te veel of vage uitslag is te overwegen niets te doen en het beton door het weer te laten "egaliseren".
- "Op welke wijze de kalkuitslag ook te lijf wordt gegaan, de behandeling is zelden voor de volle 100% effectief. Dikwijls blijven de behandelde plekken door een afwijkende structuur toch zichtbaar. Het middel kan daardoor wel eens erger zijn dan de kwaal." (Cement&BetonCentrum)
- "Reeds opgetreden kalkuitbloei kan voor het grootste deel worden verwijderd door het licht opschuren van het betonoppervlak met een speciale wandschuurmachine, zoals Flex Giraffe, of vergelijkbaar met geperforeerd schuurpapier K 100 (en afzuiging !!!), goed stofvrij maken en daarna de Moxilon 200 Nano Hydro / Colour aanbrengen." (Borèl) Gebruik van een stalen borstel wordt afgeraden omdat die ijzerdeeltjes kan achterlaten op en in het beton, wat roest vormt op het oppervlak. Door grof schuren kan het beton juist meer open gaan staan en gevoeliger worden waardoor zich eerder kalk zal afzetten.
- Gebruik van zuur wordt over het algemeen afgeraden omdat dat het beton aantast, de poriën openzet en meer vrije kalk naar het oppervlak kan komen. Wanneer toch zuur toegepast wordt, maak dan het beton eerst zeer goed nat zodat het zuur niet te diep in het beton kan komen. Spoel daarna zeer goed af omdat het zuur met kalk voor calciumchloride kan zorgen.

Roestvlekken

Omdat roestvlekken op baksteen vaak niet zo zichtbaar zijn, beperken we ons hier tot beton waar roest vaak helaas juist wel goed zichtbaar is.Waarschijnlijk zijn roestvlekken op baksteen ook op deze manieren te verwijderen.

forse roest op beton (beton waterdicht maken):

Oorzaken roest op beton
- IJzeren voorwerpen of materialen die op of gedeeltelijk in het beton liggen of gelegd zijn (betongaas/wapeningsnet en ander wapeningsstaal, stekeinden e.d.; denk ook aan los materiaal dat slordigweg op of tegen het beton geplaatst is en na een regenbui al roestvlekken geeft).
- IJzerdeeltjes in het beton die aan het oppervlak komen.
- Cortenstaal dat zijn roest uitspoelt op lager gelegen materialen.
- Bij het optreden van betonrot/betoncorrosie.
- Meubels e.d. met ijzeren poten/voetstukken.

Voorkómen van roest op beton
- Vermijd alle situaties die bij oorzaken genoemd zijn (voor zover mogelijk).

Verwijderen roest op beton
- De makkelijkste manier is azijn (natuurazijn of schoonmaakazijn). Maak het oppervlak goed schoon met water en zeep. Giet azijn op/over het oppervlak. Laat de azijn een minuut of 5 tot 10 inwerken. Werk het met een rondgaande beweging in met een borstel. Spoel met schoon, koud water. Spoel goed na met schoon, koud water. Herhaal deze handelwijze nog een keer als de vlek nog niet weg is.
- Gebruik HG roestvlekken verwijderaar (bevat geen zuren). Volg de instructies!
- Als het een hardnekkige vlek is, is zoutzuur te overwegen. Probeer eerst de vlek weg te halen met azijn of HG roestvlekken verwijderaar, want zoutzuur tast het beton aan! Draag rubber handschoenen! Let op dat zoutzuur niet zomaar op de grond of ander materiaal en zeker niet in de grond kan komen! Verdun het zoutzuur (1:1 bijvoorbeeld; let op instructies op de verpakking). Breng het aan op het beton. Laat max. 5 minuten intrekken. Schrob voorzichtig met een borstel (maar pas op voor spatten!) Spoel zeer, zeer goed na met schoon, koud water!

Merbau-vlekken

Merbau hout kan gaan "bloeden", waardoor donkere vlekken ontstaan op bijvoorbeeld (licht) beton. Ook hier geldt dat merbau-vlekken op baksteen en donker beton waarschijnlijk minder zichtbaar zijn.

Voorkómen van merbau-vlekken (hoe het hout te behandelen)
- Vermijd vlekken door (lichtgekleurd) beton en natuursteen af te dekken.
- Werk alleen met goed gedroogd hout.
- Behandel het hout voor met een verdunde ammoniakoplossing (5%).
- Voorkom dat de inhoudsstoffen uitspoelen door het afwerkingsproduct voldoende dik aan te brengen.
- Breng een afsluitende synthetische laag aan vóór u het houtoppervlak aflakt met watergedragen producten. Anders is de kans op vlekken groot.
- Werk af met een transparant CTOP-product (semi-filmvormend product) of een dekkende verf.

Verwijderen merbau-vlekken
- Merbau-vlekken verdwijnen met de tijd door de regen. Het kan ook sneller met bleekwater. Wees voorzichtig met bleekwater, voor uzelf en voor het te behandelen oppervlak.
- Buiten aan zon, regen en wind blootgesteld verdwijnen deze vlekken na enige tijd. De vlekken zelf kunnen met een lauwe ammoniakoplossing worden verwijderd. (Houtinfo)

(Balau/Bangkirai/Selangan batu kan na jaren weer gaan bloeden en vlekken geven. Behandel deze houtsoort dus voordat het risico van vlekken optreedt. Onduidelijk is of vlekken van deze houtsoort ook met bleekwater of ammaniakoplossing zijn te verwijderen.)
(Redwood en Western Red Cedar kunnen ook vlekken geven, maar deze zijn meestal na engige maanden verdwenen. Voor gevelbekleding wordt western red cedar wel verduurzaamd met metaalzouten, waardoor het een uniforme donkergroenbruine kleur krijgt die lang blijft, 15 jaar en langer afhankelijk van de expositiezijde. Houtinfo)

Zoutuitslag verwijderen of stopzetten (soms is e.e.a. al bij de soort uitslag vermeld)

Voor mogelijke hulpmiddelen die naderhand worden toegepast ("reiniging"): probeer altijd een klein stukje en wacht daarna een tijd, een maand bijvoorbeeld en na droge en na natte periode, en beoordeel het resultaat.

De producten Rolith RB1 en WeberKlin Baroli FBH11 verwijderen volgens de leveranciers witte uitslag en cementsluier. Let op: WeberKlin Baroli niet toepassen bij uitslag van zouten, uitslag van gips, schelp- of kalkmortels, poreuze kalkhoudende natuurstenen. (Contra-indicaties van Rolith RB1 zijn niet bekend.)

Wanneer zout in baksteen is getrokken kan de droge baksteen muur worden behandeld met zoutomvormer Bofimex Technicure CS Zoutomvormer (van Strikolith): "Zoutomvormer die migratie van hygroscopische zouten (nitraten, nitrieten, sulfaten, chloriden) uit de ondergrond bevordert. Zet middels een chemische verglazingsreactie deze oplosbare zouten om in onoplosbare zouten." Resultaat is dat de zouten niet meer hygroscopisch zijn (geen water meer aantrekken) en waarschijnlijk niet meer migreren naar het oppervlak en daarmee geen schade meer toebrengen aan het stucwerk e.d. Volgens de leverancier tast Technicure CS het ademend vermogen van de muur niet aan.

Een andere mogelijkheid om hardnekkige uitbloeiing te verwijderen schijnt te zijn: de gevel te stralen met glasparels of olivinezand (uitslag verwijderen; bescherm uzelf en de omgeving!) en hydrofoberen zodat er minder vocht in de steen trekt en er ook geen zouten naar buiten treden of spoelen (Jaap Koek Gevelconsultancy).

Wonderlijk toch dat aannemers altijd bagatelliserend over uitbloeiingen zijn en dat de uitbloeiingen toch vrijwel nooit echt verholpen worden, laat staan dat er op voorhand rekening mee wordt gehouden dat het op kan treden. Zoals op onderstaande foto's kan de aannemer wellicht de buitenmuren van een in deze specifieke gevallen toepasbare pleisterlaag of "verflaag" voorzien. De kosten van dit herstel zijn voor de aannemer want het verschijnsel uitbloeiing blijft, in eerste instantie, de verantwoordelijkheid van de aannemer. Laat in de offerte opnemen dat bij kalkuitslag e.d. de gevel een extra, afgewogen, kosteloze behandeling krijgt.

gevelrenovatie; voorbeeld vóór en na behandeling door athos gevelbepleistering (athos brabant):

Uitbloeiing van hars (uit hout, het "tranen")

"Uit de ondergrond komen harsachtige stoffen naar boven die kleverig aanvoelen.
Oorzaak:
- Hout van mindere kwaliteit, dat hars bevat.
Oplossing:
- Door opwarmen met een afbrandapparaat het hars maximaal laten opzwellen, verwijderen en ontvetten.
- Isoleren van knoop in hout, waarbij politoer een goede oplossing kan bieden.
- Buiten: afwerken met een lichte kleur (bij voorkeur wit)."

uitbloeiing van hars (constructiv):