ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ Toets
een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven.
Het is al gelukt dat er bijna
nergens woningen gebouwd mogen worden,
nu wil GroenLinks overal
betaald parkeren in Utrecht.
Zie GroenLinks
en de bizarre dwingelandij.
Kalk is de
verzamelnaam van een aantal mineralen (zouten) van calcium, zoals ongebluste
kalk (kalkdeeg, levende kalk), gebluste
kalk (witkalk, vette kalk, luchtkalk, kalkhydraat / calciumhydroxide
Ca(OH)2), krijt (calciumcarbonaat, CaCO3), mergel
en gips (calciumsulfaat,
CaSO4).
Kalk is afkomstig van steenkalk
of schelpkalk. In kalkovens wordt
de kalkhoudende massa op ca. 900 graden C gebrand. De kalk (CaCO3)
ontleedt calciumoxide CaO (ongebluste kalk) en koolzuurgas (CO2). Ongebluste
kalk heeft een zeer groot reactievermogen met water (bijtend op de
hand). De sintels
worden gescheiden van de ongebluste kalk. De calciumoxide wordt met water geblust tot calciumhydroxide
(Ca(OH)2, gebluste kalk, ook simpelweg genaamd kalk). Bij toevoegen van een
bepaalde hoeveelheid ontstaat gebluste kalk in de vorm van een poeder
(kalkpoeder), bij meer water ontstaat een vochtige kalkoplossing
(kalkverf). Kalkverf is een zeer basisch product met een zuurtegraad
pH van 12,5. Door de carbonatatie zakt de pH tot ongeveer 8.
Vanwege deze hoge pH-waarden bezit het product schimmelwerende, bacteriedodende en ontsmettende eigenschappen.
- Luchtkalk
"Luchtkalk is een product dat voortkomt uit het branden van een
gesteente dat grote aandelen calciumcarbonaat bevat: kalksteen. De
kalksteen bevat weinig of geen onzuiverheden. De toepassingen zijn
uitgebreid. Toegepast in mortels vindt uitharding plaats aan de lucht
gedurende een lange periode."
"Zuivere
hydraulische kalk zoals Calcmat (van Keim)
wordt het verkregen door het branden van kalksteen
welke van nature mineralen en klei bevat die tijdens het brandproces
worden omgezet in silicaten en aluminaten van calcium. Na het branden
en blussen van de steen ontstaat hierdoor een bindmiddel met naast een
luchthardend kalkaandeel ook een met water reagerend hydraulisch
aandeel. Door deze gecombineerde reactie (hydratatie
en carbonatatie) heeft dit
bindmiddel unieke eigenschappen die in de bouw bijzonder gewaardeerd
worden. Gecombineerd met geselecteerde zanden ontstaat een product dat
als "taai" omschreven kan worden. Vervormingen in
constructies worden probleemloos opgevangen."
"Natuurlijke hydraulische kalk wordt toegepast voor zowel vloeren
(lichte belasting), wanden (ook vochtige), natte ruimten, op beton,
baksteen, metselwerk (oud en nieuw), natuursteen e.d. als voeg-,
metsel-, stuc- en kaleimortel.
Calcmat-producten
zijn niet alleen bijzonder geschikt als raap- en afwerkmortel, maar
ook voor het metselen en voegen. Calcmat kan zowel binnen als buiten
worden toegepast. Bij restauraties heeft een hydraulische kalk als
voegmiddel het voordeel ten opzichte van een cementvoeg dat het de baksteen niet
wegduwt (verbrokkelt) maar volledig compatibel is met zijn omgeving."
Kalk voor bijvoorbeeld metselspecie wordt ook wel verkregen door aan de gebluste kalk een inert materiaal als tufsteen, tras, gemalen baksteen of
kiezel toe te voegen. Zo is het een hydraulische kalk geworden, dwz. een stof die in aanwezigheid van water reageert en verhardt
(ook aan de lucht door de luchtvochtigheid) en die na de verharding niet meer oplost in water.
Andere hydraulische stoffen zijn cement en puzzolanen (bijvoorbeeld tras).
Kunstmatige hydraulische kalk resulteert uit de vermaling van klinker, van de
kalksteenvulstof, van gips als bindingsregelaar en van een additief om de mortel de gewenste eigenschappen te waarborgen (bewerkbaarheid en
watervasthouding). De eigenschappen van dit product doen het sterk gelijken op natuurlijke hydraulische kalk.
- Toepassingen e.d.
Kalk wordt, naast de al genoemde toepassingen bij hydraulische kalk,
o.m.
toegepast bij de productie van cement, gipsblokken e.d.
Met kalk werd gemetseld, soms verschraald met marmermeel; dunne
voegen zijn zo mogelijk.
Tegenwoordig spreekt men in de bouw van:
- kalkmortel (kalk en zand)
- cementmortel (cement en zand)
- basterdmortel (kalk, cement en zand).
Kalk wordt toegepast als grondverbeteraar;
aan de kleigrond onder snelwegen, parkeerplaatsen, treinrails e.d. wordt een
kalkmengsel toegevoegd voor een stabiele ondergrond. Door de kalk krijgt de
grond een meer korrelachtige structuur waardoor de grond steviger wordt en beter belast kan worden. Kalk is een natuurlijk product en daarmee in beginsel een
grondverbeteraar die de voorkeur heeft boven cementachtige mengsels.
Kalksteen wordt gebruikt als halfverharding voor
o.m. wandel- en
fietspaden. De naam voor een Romeinse weg waarvan het oppervlak bestond
uit steenslag met kalk, werd via calciata genoemd.
Krijt is te zien als het vaste materiaal van kalk. Kalk en krijt
zijn basische producten. Mede daarom worden zij in een bepaalde
samenstelling gebruikt om te zure (tuin)grond te neutraliseren,
maar ook in maagtabletten.
De "kalk" in kraanwater is een mengsel van opgeloste calciumwaterstofcarbonaat
en magnesiumzouten.
(Kalk wordt als mineraal
bijvoorbeeld voor de opbouw van het skelet in het lichaam opgenomen; bij
het gebruik van kalktabletten wordt kalk uitsluitend opgenomen in
combinatie met vitamine A.)
Kalkbouw, kalkkloet, kalkklopper, kalkstok, kloet en kloetstok: werktuig waar de kalk mee beslagen
werd. (Bron De Taal der Bouwbedrijven, 1914.)
Het woord kalk is een vroege ontlening aan het
Latijnse calx, genitief calcis (kalksteen), dat weer is ontleend
aan het Griekse khalix (kalksteen, kiezelsteen, steengruis); bron Etymologiebank.
De term via calciata heeft zijn naam gegeven aan het Franse chaussée
(weg, rijweg) en het Vlaamse kassei (afgeronde keisteen voor bestrating).
Afbeelding rechtsboven Wikipedia
(schelpkalkoven, bron leçons élémentaires de chimie, van B. Bussard
en H. Dubois, 1906).
Met dank aan Kees Wonink, Keim, ArteConstructo,
Holcim
en Carmeuse.
Eng. metselkalk is lime; pleisterkalk is lime plaster; (gesteente)
limestone; (scheikundig) calcium; witkalk is whitewash, limewash, white lime;
Fr. chaux