hallergetal

Ook: initiële wateropzuiging, zuigvermogen. Het hallergetal is een maat voor de wateropzuiging van een volledig droge steen (baksteen, kalkzandsteen of betonsteen).
De mate waarin water door baksteen wordt opgenomen is belangrijk: 

• Bij een te hoog opnemend vermogen van de baksteen:

  • de mortelspecie droogt te snel (de mortel "verbrandt"), waardoor de hechting van mortel en baksteen slecht is

  • de muren blijven na een regenbui (te) lang nat, waardoor bij buitenspouwbladen zoutuitslag en vorstschade vergroot wordt.

• Bij een te laag opnemend vermogen van de baksteen:

  • de mortelspecie blijft te vochtig, waardoor de stapelhoogte (aantal lagen baksteen) kleiner moet zijn

  • de steen blijft te droog na het metselen, waardoor de hechting van mortel en baksteen slecht is

  • vocht kan dieper in de metselvoeg treden omdat de baksteen minder vocht opneem, waardoor de spouw te vochtig kan worden.

De mate van wateropname is o.m. afhankelijk van de porositeit en de afmetingen en structuur van de capillairen (haarvaten). 

Het hallergetal is het gewicht aan water dat de steen in 1 minuut opneemt per dm2 oppervlak. Het is dus een maat voor de zuigkracht (absorptie) en de snelheid van wateropname van een steen. 

Het hallergetal wordt als volgt bepaald:
- neem een steen van de tas (stapel)
- weeg de steen: dit is het gewicht A in grammen
- plaats de steen gedurende 1 minuut met het legvlak 1 cm diep in een bakje water; het oppervlak is 20 x 10 cm (is 2 dm2)
- na 1 minuut weegt men de steen, na afdeppen, opnieuw; dit is het gewicht B in grammen.
Het hallergetal is (B - A) : 2 [gram/dm2.min].

Hallergetal in g per dm2 per minuut en Initiële Wateropzuiging in kg per m2 per minuut
De Initiële Wateropzuiging (IW) wordt gegeven in [kg/(m2.min)] en is daarmee 1/10e van de waarde van het hallergetal (bijvoorbeeld normaal zuigend baksteen van 3,0 kg/m2 per minuut = 3000 gram/100 dm2 per minuut = 30 g/dm2 per minuut, dus het hallergetal is 10x de waarde van de IW).

Voor een betrekkelijk eenvoudige test van het wateropnemend vermogen van een al gemetselde muur zie het buisje van Karsten.
Voor meer gegevens zie initiële wateropzuiging (IW).

Gebruik de juiste specie bij de gekozen baksteen! Raadpleeg de fabrikant of leverancier van de metselsteen of de mortelleverancier over de juiste specie en behandeling! 

De classificatie van steentypen met betrekking tot de wateropname is als volgt (zie voor meer gegevens Infoblad 46 Het nut van het Hallergetal!):

hallergetal, proefopstelling (koninklijke nederlandse bouwkeramiek):

hallergetal, proefopstelling (koninklijke nederlandse bouwkeramiek):

Documentatie
- Het nut van het Hallergetal (Infoblad 46 van Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek KNB)

Met dank aan Nebest Laboratorium, Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek KNB, Beamix en Remix Droge Mortel.