energiezuinige woning, zelf energie opwekkende woning

Wat maakt een woning energiezuinig? Met energiezuinigheid van een gebouw wordt meestal bedoeld dat er geen of nauwelijks energie nodig is voor het handhaven van een goede leefomgeving of werkomgeving in het gebouw, ongeacht het seizoen en de weersomstandigheden. Doel is in de woning met zo min mogelijk energie een behaaglijke temperatuur te hebben (verwarming en koeling), een goede relatieve vochtigheid, voldoende licht, ondersteuning van faciliteiten als koken, wassen, drogen e.d., eventueel minder stof en CO2 in huis. 
Vaak zal "energiezuinig" ook inhouden dat de woning zelf energie opwekt.
Soms wordt met een energiezuinige woning ook bedoeld dat de bouwmaterialen, het transport daarvan e.d. minder energie vragen.
De BENG-woning is per definite energiezuinig, maar het passiefhuis bespaart meer energie met minder installaties.

Mogelijkheden voor een energiezuinige woning: 
- isoleren van de woning zodat geen of nauwelijks energie nodig is voor een behaaglijke temperatuur (passiefhuis, nul-energie-woning; na de bouw eventueel isoleren van dak/gevel/beganegrondvloer, HR++ glas of beter nog triple glas, bij oudere huizen toepassen radiatorfolie enz.)
- isolatie en zonnewarmte: serre, kaswoning (woning geheel omgeven door glas; het glas vormt een extra isolerende schil om de woning; zoninstraling maakt het geheel warmer)
- isolatie en zonnewarmte: betrekkelijk gesloten muren op het noorden en "open" muren met veel glas op het zuiden (ramen hebben nog altijd een lagere isolatiewaarde dan goed geïsoleerde muren; vensters laten veel zonlicht toetreden; de zontoetredingsfactor (g-waarde) van het venster moet dan wel hoog zijn om in de winter nut te hebben van de zoninstraling, maar voor het zomerseizoen dient er goede zonwering door bijvoorbeeld een ruime overstek te zijn om juist zoninstraling te vermijden)
- zonwering (zodat 's winters het zonlicht het gebouw kan betreden en 's zomers het zonlicht afgeschermd wordt)
- zelf opwekken van energie (zonnepanelen/pv-panelen, zonneboiler, windmolen/windturbine, stromend water, warmtepomp e.d.)
- warmteterugwinning of onbenutte energie gebruiken (warmtewisselaar e.d., bijvoorbeeld bij terugwinnen van warmte uit ventilatielucht zoals bij passiefhuizen gebeurt)
- opslaan van energie voor later gebruik (o.m. warmte-koude-opslag wko, faseovergangsmaterialen/pcm's, warmte-accumulatie zoals betonkernactivering of, niet al te veel "later", via een thuisbatterij)
- indien mogelijk toepassen van lagetemperatuurverwarming ltv, bijvoorbeeld als pv-panelen daarvoor stroom kunnen leveren (verder is er minder energieverlies dan bij een centrale verwarming met water van een hoge temperatuur)
- apparatuur vervangen die minder energie vraagt dan gebruikelijk, als dat uitkomt (warmtepomp met een COP-waarde van 4, HR-cv-ketel, spaarlampen of led-verlichting, zuiniger koelkasten, wasdrogers, spaardouchekop e.d.).

Afgeleide mogelijkheden van energiezuinigheid (vaak niet zelf als particulier uit te voeren):
- toepassen geldelijk en milieutechnisch zuiniger brandstoffen (o.m aardwarmte, waterkrachtcentrale / spaarbekkencentrale / pompaccumulatiecentrale, afvalenergiecentrale/aec (afvalverbrandingsinstallatie/avi), getijdencentrale)
- benutten restwarmte van fabrieken en elektriciteitscentrales (o.m. warmtekrachtkoppeling)
- er zijn in het huis zelf veel kleine mogelijkheden om op energie te besparen (op internet is er overal veel over te lezen, bijvoorbeeld ongebruikte apparaten uitzetten, de thermostaat een graad lager en een trui dragen (alwéér een graad lager?), korter douchen en baden).

Let op: 
- vaak zijn milieutechnische, energiezuinige oplossingen financieel uitsluitend haalbaar wanneer het om een groot aantal woningen gaat; bijvoorbeeld warmte-koude-opslag is pas vanaf ca. 100 woningen financieel interessant
- vaak zijn energiezuinige oplossingen noodzakelijk om de lage energieprestatie van de woning te behalen (nieuwbouw; zie bij BENG)
- vaak is een oplossing uitsluitend financieel nuttig wanneer die bij nieuwbouw van een woning wordt geïnstalleerd en niet naderhand (energiezuinige oplossingen zijn vaak zó duur dat in geen 50 jaar de energiewinst financieel aantrekkelijk is, bijvoorbeeld warmteterugwinning bij een douche als het gebouw al gereed is).

klik op de afbeeldingen voor groter technieken voor een energieneutrale woning (klik op de afbeelding voor de pdf; rijksdienst voor ondernemend nederland):

een energiezuinige woning resp. in de "winter" en de "zomer"; een gebogen hoge noordgevel heeft een relatief gering oppervlak, terwijl er "vanzelf" door de lagere zuidgevel op het schuine dak plaats is voor de pv-panelen (arch. jeff beysens en harry ter veer):

een energiezuinige woning, resp. noodgevel en zuidgevel (arch. jeff beysens en harry ter veer):

zo kan een slecht geïsoleerd rijtjeshuis een energiezuinige woning worden, resp. in de zomer en de winter:

Documentatie
- Technieken voor een energieneutrale woning (van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)

Kijk ook eens op Active House NL.

Zie ook blower door test (als testmogelijkheid om na te gaan of een woning energiezuinig is of in principe kan zijn), groene stroom, ecologisch bouwen, duurzaam bouwen.

Eng. energiezuinig gebouw: energy-efficient buiding, low-energy building (woning is dwelling, house)