gebluste kalk

Ook: calciumhydroxide, witkalk, Ca(OH)2, putkalk. Gebluste kalk is ongebluste kalk waaraan water is toegevoegd. Dit blussen of lessen is een chemisch proces dat gepaard gaat met een behoorlijke warmteontwikkeling waarbij de temperatuur tot ongeveer 85 graden C oploopt. Bij het mengen met water wordt erop gelet dat er geen ongebluste delen (zogenoemde bonen of blussers) overblijven.

Gebluste kalk verhardt in vochtige toestand langzaam door de reactie met CO2 tot CaCO3 (kalksteen, calciumcarbonaat).
Gebluste kalk is de kalk die geschikt is om het verwerken in metsel- en pleistermortels. 
Blokken uit kalkzandsteen worden vervaardigd op basis van gebluste kalk, zand en water; het in vorm brengen gebeurt onder hoge druk en de verharding onder dampdruk. 

Bij het droogblussen wordt al het toegevoegde water chemisch gebonden waardoor een droge stof ontstaat, terwijl bij het natblussen met een overmaat aan water wordt gewerkt.

Ongebluste kalk, CaO, bindt actief vocht en heeft bij hogere doseringen direct een drogend effect, bijvoorbeeld bij gebruik in cement of baggerspecie. 

Let op: als ongebluste kalk op een vochtige huid valt, ontstaan fikse brandwonden.

Een andere benaming voor nat gebluste kalk was vroeger leskalk (denk aan bijvoorbeeld de dorst lessen, dus water drinken).

De benaming putkalk voor gebluste kalk komt voort uit het bewaren van de kalk in een put, onder een laag water. Vooral bij boerderijen trof men vaak kalkputten aan; de boer kon zo kalkmelk, witkalk en kalk gebruiken voor bijvoorbeeld gevels, bomen (tegen aanvreten door de boerderijdieren), grondverbetering (om de grond steviger te maken en om zure grond minder zuur te maken), om te desinfecteren en bij het leerlooien.

De benaming doodgebrande kalk is (ongebluste?) kalk die niet meer geschikt is tot blussen.

Met dank aan o.m. Bouwstoffen van L. Ploos van Amstel.

Zie ook kalk, schelpkalk, portlandcement.

Eng. gebluste kalk: slaked lime, hydrated lime; ongebluste kalk: unslaked lime, quicklime; gebrande kalk: burnt lime; hydraulische kalk: hydraulic lime