- Wateroverlast (ondergelopen kelders, straten, tunnels, tuinen e.d.); oplossingen:

Overheid: 
- Pas waterdoorlatende bestrating toe.
- Maak meer retentiegebieden, wadi's en andere infiltratiegebieden en waterbergers (o.m. polderdaken).
- Maak omvangrijker hemelwater-riool (grotere diameter; bij nieuwbouw riool voor vuilwater en hemelwater separaat om het hemelwater gemakkelijker te kunnen lozen op vijvers e.d.).
- Plaats meer pompen bij tunnels.
- Bouw op het water (meestijgen en -dalen met het waterpeil).
- Bouw op terpen (grond ophogen door in de nabijheid te ontgraven waardoor in de nabijheid retentiegebieden ontstaan).
- Leg het vloerpeil van de begane grond van nieuwe woningen hoger t.o.v. maaiveld, bijvoorbeeld meer dan 0,3 m boven straatniveau (de zogenoemde "hoge onderbouw"; vermindert kans op wateroverlast).
Privé (nieuwbouw en bestaande bouw):
- Leg tuinen wat lager aan.
- Pas waterdoorlatende stenen, grind o.d. toe.
- Zorg voor waterafvoer rondom het huis.
- Maak een afvoergoot in tuin naar vijver (klimaatadapatief) of riool (overlaten aan de overheid, maar daar hoort het ook eigenlijk).
- Haal tegels weg (het tegelwippen) en plaats groen in de tuin. (Nadeel: de beplanting moet bij lange droogte bespoeid worden terwijl dan juist zuinig met wate rmoet worden omgegaan.)
- Gebruik een regenton voor tijdelijke opvang hemelwater (denk wel aan de hygiënische gevolgen van langdurig stilstaand water).
- Leg de stoep op afschot zodat alle overtollige water naar gemeenteriool gaat (stoep naar voordeur op afschot i.v.m. bereikbaar voor mindervaliden e.d.).
- Plaats technische installaties niet op de begane grond.

Overheid:
- Verhoog dijken en dammen (is Nederland al bijna mee klaar?).
- Geef nieuwe dijken en dammen een hogere ontwerphoogte.
- Geef de rivier (nog) meer ruimte waardoor (ongewenste) overstromingen minder vaak zullen voorkomen (is Nederland al bijna mee klaar?).
- Bouw niet meer binnendijks (of verklein het binnendijks gebied om meer ruimte te scheppen voor woningen buitendijks).
- Vergroot de diepte van aangrenzende waters (vaker en dieper baggeren).
- Zie eventueel bij waterkering en dijkbewaking.
Privé:
- Plaats technische installaties niet op de begane grond.

Overheid: 
- Verlaag bij langdurige regen (of de verwachting daarvan!) het waterpeil in de landbouwgebieden (peilbeheer).
Privé:
- Landbouwers: teel andere gewassen die minder gevoelig zijn voor teveel hemelwater.
- Landbouwers: produceer meer in kassen.
- Landbouwers: laat water-gevoelige gewassen over aan andere gebieden/landen (ons land is te klein om veel zelf te telen).

- Te weinig drinkwater; oplossingen:

Overheid: 
- Infiltreer diepe en diepere ondergrond van waterwingebieden met hemelwater (als er regen is gevallen) zodat er meer drinkwater bereid kan worden.
- Wijs meer waterwingebieden aan.
- Zorg voor meer retentiegebieden zodat uit meer waterbronnen geput kan worden.
- Verhoog het waterpeil van het IJsselmeer en andere meren (indien mogelijk uiteraard). Dit wordt al af en toe gedaan, bijvoorbeeld in april 2025.
- Diep sloten uit (waterbuffer, er kan meer water in de bodem dringen) en laat ook die meanderen als dat kan (regen krijgt meer kans in de bodem te dringen).
- Het schijnt dat de bodems van onze rivieren teveel "uitgesleten" zijn, dat wil zeggen dat de waterstand daardoor lager is dan voorheen en scheepvaart bij de hogere delen van de rivierbodems moeilijk wordt, vooral wanneer minder water aangevoerd wordt. Dus: de bodem meer egaliseren of aanvullen met zand of grind of desnoods modder uit te hoge bodemdelen. (Is dit bij onze kanalen ook het geval?)
- Maak bij nieuwbouw wellicht toch onderscheid tussen drinkwater en ander-water; dit vergt wel een geheel nieuw netwerk van leidingen! (duur, complex en tijdrovend) en ooit ging het geweldig mis (vervuild water door een drinkwaterleiding in een woning), maar duidelijk moet zijn dat het ander-water is, bijvoorbeeld aan de blauw/geel gestreepte kleur van de leiding; ook wat betreft naamgeving, misschien "drinkwater en waswater" om een onderscheid te maken.
Privé:
- Landbouwers: probeer de niet gebruikte weilanden / hooilanden onder te laten lopen met water van beek of rivier. Deze weilanden worden vloeiweiden genoemd. Voordelen zijn (met dank aan Cultureel Erfgoed):
(a) hoge pieken in de afvoer van water van beek of rivier worden verlaagd 
(b) het weiland fungeert als waterbuffer
(c) het gras wordt beschermd tegen vorst 
(d) "vermeste, verzuurde, verdichte en verdorde aarde kun je ermee revitaliseren" 
(e) er vindt natuurlijke bemesting plaats
(f) versterking biodiversiteit
(g) beperkt het inklinken door droge grond (het water blijft langer in de grond aanwezig)
(h) diep sloten uit (waterbuffer)
(i) water heeft een verkoelend effect.
- Wees zuiniger met drinkwater (gebruik een waterbesparende douchekop; uitsluitend als noodoplossing; drinkwater is een nuts-aangelegenheid!).

Overheid: 
- Maak irrigatiesystemen mogelijk (in sommige tropische landen bestaat dat toch ook).
Privé:
- Landbouwers: teel andere gewassen die minder gevoelig zijn voor veel droogte. 
(Als in Spanje de olijfoogst mislukt door de droogte, dan moet bijvoorbeeld Frankrijk die "taak" uitbreiden. Als de wijnoogst mislukt in Frankrijk door de droogte, dan moeten Duitsland, België of Tsjechië die teelt overnemen. Voor de droge gebieden in Spanje en Frankrijk is wellicht de teelt van tropische gewassen een optie, al of niet eetbaar.)
- Landbouwers: produceer meer in kassen zodat minder water bij verdampen verdwijnt (?).
- Landbouwers: laat droogte-gevoelige gewassen over aan andere gebieden/landen.
- Zie ook Usefull Tropical Plants (en de zoekoptie naar specifieke omgeving of kenmerken).
- Zie ook droogte weerstaan in tuin, weide, akker.

Overheid: 
- Vermijd een tekort aan water door meer retentiegebieden in natuurgebieden.
- Zorg om brandoverslag te vermijden voor beperkte, langgerekte, gebogen, open gebieden (zand, beter nog water). Dit zijn wellicht reddende vluchtzones voor mens en dier.
- Hoe bijtijds ontdekken van een brand? Vrijwilligers kunnen een grote rol spelen wanneer er meer uitkijktorens zijn en drones de voor brand gevoelige natuurgebieden op brand of specifieke verhoogde temperatuur onderzoeken.
- Laat de weerdienst KNMI waarschuwen voor gevaar van natuurbranden (bijvoorbeeld bij code rood).
- Veel natuurbranden ontstaan door "open vuur", aangelegd door onszelf, de mens. Zie goed toe op naleving van de regel "geen open vuur" na waarschuwingen van de KNMI. Vaardig zeer hoge boetes uit bij overtreden van die regel.
- Door metaal op metaal van treinwielen op rails kunnen vonken ontstaan en daardoor brand. Laat bij langdurige droogte treinen langzamer rijden in die specifieke gebieden.
Privé:
- Maak geen barbecue en ander open vuur in droge gebieden.

Overheid:
- Bagger waterwegen dieper uit.
- Laat water uit het IJsselmeer stromen naar die gebieden (maar dan moet het reguliere waterpeil van het IJsselmeer waarschijnlijk hoger zijn dan nu).

Overheid: 
- Wijs meer retentiegebieden aan, ook in bosrijke omgeving, en maak beekjes om het water uit die waterbergingen gericht te verspreiden.
- Verhoog tijdig, maar tijdelijk de grondwaterstand wat de kans op extreem droge grond kleiner maakt (een duidelijke mate van vooruitzien is hier wenselijk, voor het tijdige én voor het tijdelijke; mogelijk een rol voor kunstmatige intelligentie).
- Leg een netwerk aan voor transport van water uit de natuur van het ene gebied naar het andere (duur, complex, tijdrovend).
- In de stad: voer water toe aan de grond bij bomen en planten ("vroeger" reed er vaak een tankwagentje met slootwater rond om bomen en planten water te geven).
- Plant meer bomen- en plantensoorten die beter bestand zijn tegen langdurige droogte (tropische of subtropische gewassen?), maar daarnaast ook andere soorten die goed bij veel hemelwater gedijen (als dat nog niet bekend is: de tijd zal leren wat overleeft, na vallen moet je opstaan).
Privé:
- Bewater of sproei (bewateren uit de regenton of sproeien met drinkwater, maar dat laatste kan helaas in conflict staan met besparen op drinkwater).
- Plant andere bomen- en plantensoorten (zie bij "overheid" hierboven).

De Bodemdalingskaart toont per gebied hoe groot of klein de bodemdaling is in mm/jaar. Het zal niemand verwonderen dat bijna uitsluitend Noordoost-Groningen een forse daling heeft, de rest van Nederland valt ontzettend mee! Waarschijnlijk blijkt dit een non-issue te zijn.
Bodemdaling door inklinken kan (deels) vermeden worden door de grond vochtig te houden. Er is een samenwerkingsorgaan lokale en regionale overheden Slappe Bodem. 
"Grondwater is één van de belangrijkste invloedsfactoren van bodemdaling." *)
Overheid: 
- Zorg ervoor dat de veen- en kleigronden voldoende vochtig blijven door de grondwaterstand op een betrekkelijk hoog niveau te houden: peilfixatie, het vastzetten van het grondwaterpeil, is mogelijk; "passieve vernatting". Het Waterschap heeft hier een taak in.
- Met onderwaterdrainage wordt op een snelle manier water geborgen in de veenbodem en kan tevens water "gewisseld" worden tussen de bodem en het oppervlaktewater zonder het nadeel van te natte percelen.
- Actieve vernatting van de bodem: nattere grond betekent dat het grondwaterpeil niet meer kunstmatig laag mag worden gehouden (boeren eisen dat het grondwaterpeil laag is bijvoorbeeld i.v.m. tractoren op het land, de teelt van gewassen en hardere grond voor de hoeven van het vee). De laatste decennia heeft al veel onnodige veen-inklinking plaatsgevonden door kunstmatig de grondwaterstand (te) laag te houden omdat dat door melkveehouders geëist wordt: op droog land kan gemakkelijker met voertuigen gereden worden, de grasopbrengst is hoog en het vee vertrapt gras en grond minder. Te denken valt daarom aan (a) het beëindigen of sterk verkleinen van boerenbedrijf / melkveehouderij (waarom óók nog voor het buitenland produceren als we met minder toekunnen of het land voor belangrijker zaken nodig hebben, zoals woningbouw en natuur) en (b) bepaalde gebieden af en toe droger of natter maken (eventueel wisselend).
- Pas bij omvangrijke ophogingen of vernieuwingen van een wegdek polystyreen toe (onder een laag zand; polystyreen is lichter in gewicht dus bodem daalt ter plaatse minder); nadeel is dat polystyreen-blokken zelf geen water doorlaten (alleen door kieren en perforaties).
- Wonderlijk dat er niet vanuit de waterschappen, maar vanuit de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een langlopend onderzoek is gestart naar de invloed van het weer op een monument op staal (zand of klei-zand-mengsel o.d.). Het gaat hier bijvoorbeeld om hoeveelheid regen, duur van droogte, krimpen van grond, zwellen van grond, optreden van zakking of scheuren. Het monument is een boerderij aan de Waal.
- De tips bij privé hieronder gelden grotendeels ook voor de openbare ruimte!
Privé:
- Bij een huis met fundering op staal indien de fundering niet voor 100% uit compact zand bestaat: houd bij langdurige droogte de grond rond het huis wat vochtig (dat voorkomt inklinking van het zand-mengsel waar het huis zonder palen op rust), eventueel met water uit de regenton of desnoods uit een sloot.
- Zorg dat water (hemelwater, sproeiwater) de bodem in kan dringen (minder bestrating, meer grond  met beplanting).
- Verwijder zeer zware tegels uit het tuinpad e.d. (een groot gewicht versnelt het inklinken; waterdoorlatende bestrating, halfverharding, grastegels, soms zijn grind, schelpen of schors toepasbaar; soms kan een patroon met deels verharding en deels grond/gras worden toegepast, bijvoorbeeld een zebrapad-patroon).
- Leg flexibele aansluitingen aan (langere kabels dan puur noodzakelijk, speciale flexibele aansluitingen bij het riool).
- Vervang diep-wortelende planten door planten die minder diep wortelen (die hebben meestal minder water nodig).
- Gebruik in de tuin zoveel mogelijk tuinaarde in plaats van zand (tuinaarde houdt water beter vast dan zand).

Overheid:
- Houd de grondwaterstand in die gebieden hoger dan de houten paalkoppen (het ging eeuwen lang goed).
- Houd toezicht op Gemeentes en Waterschappen als die onwillig zijn; Gemeentes en Waterschappen wentelen veel watergerelateerde problemen af op de burger terwijl dat juist de taak van die overheidsorganen is.
- Draag bij aan oplossingen voor funderingsproblemen (onderzoeken technische universiteiten en hbo, in principe gratis). 
- Stel bij funderingsherstel een btw-percentage in van nul procent.
- Laat uitkeringsgerechtigden zonder werkbelemmering sociale arbeid verrichten t.b.v. funderingsherstel.
Privé:
- Bestem bij woningverkoop een aanzienlijk deel van de overwinst van de verkoper aan het oplossen van de funderingsproblemen van die woning; vaak zijn tussen de 60.000 en 80.000 euro benodigd voor het funderingsherstel (bij een btw-percentage van nul).

- Beschadigen gebouwen en infrastructuur (ontwortelen bomen, omvallen minder stabiele constructies, meer kans op overstromingen); oplossingen:

Overheid: 
- Stel in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) bij nieuwbouw hogere eisen op voor windbelasting (er zijn teveel daken die losraken, standaard meer dakpannen laten vastschroeven e.d.).
- Bij de verwachting van zware stormen kan de weerdienst KNMI waarschuwen, eventueel met codes (oplopend geel, oranje, rood).
- Zorg ervoor dat grote bomen niet op essentiële gebouwen, bouwwerken en infrastructuur kunnen vallen.
- Bezuinig niet op de brandweer, zeker ook niet op de vrijwillige brandweer. De levensreddende taken moeten voortvarend uitgevoerd kunnen worden.
- Bezuinig niet op de spoedeisende hulp (SEH) van ziekenhuizen. In de corona-tijd was al duidelijk dat Nederland een groot aantal slachtoffers niet kan helpen (Duitsland gelukkig wel voor ons). Draai de doorgeschoten meten-is-weten-cultuur in de zorg terug, dat kost enorm vele tijd en geld; draai desnoods de privatisering van de zorg terug.
- Zie de oplossingen bij overstromingen.
Privé:
- Laat bomen niet te hoog groeien of snoei die eerder en vaker (vaak is dat al nodig om schaduw op de zonnepanelen te vermijden).
- Zet loszittende dakonderdelen vast.
- Berg tuinmeubels e.d. eerder op of leg ze vast.

Overheid: 
- Zorg voor meer groen in dorp en stad (bomen planten, want een boom geeft schaduw en vocht in de boom koelt de lucht af; waar het kan openbare gebouwen voorzien van groendaken, polderdaken en groengevels, als er geen conflict is met zonnepanelen; niet meteen parkeerplaatsen verwijderen maar bomen planten zodat er veel schaduw is).
- Meer water in dorp en stad (water heeft een koelend effect; nadeel: water, vooral stilstaand, is een broedplaats voor muggen e.d. die ziekten overbrengen).   
- Pas waar mogelijk zoveel mogelijk warmtewerende oppervlakken toe (bijvoorbeeld witte dakbedekking op daken die niet "groen" kunnen of mogen zijn).
Privé:
- Plant meer bomen voor meer schaduw en koelere lucht.
- Denk aan: groendak en groengevel, polderdak, buitenzonwering, overstek, nachtventilatie enz. enz.: zie bij koel houden in de zomer.
- Zie ook Usefull Tropical Plants (en de zoekoptie naar specifieke omgeving of kenmerken).
- Zie ook droogte weerstaan in tuin, weide, akker.

Overheid: 
- Zorg voor meer groen (woningen met grote tuinen; veel natuur in de omgeving). 
- Stop met die rare wensen van ecologen om meer verzandingen te hebben i.p.v. bomen en struiken!
- Maak retentiegebieden ook in landelijke en bosrijke omgeving. Combineer die gebieden desnoods met veel windmolens als die per se nodig zijn. Het windmolen-gebied is toch verloren voor woningbouw.
- Laat water van retentiegebieden naar landelijke en bosrijke omgeving lopen.
- Plant hitte-bestendige bomen en struiken.
Privé:
- Plant meer bomen voor meer schaduw en koelere lucht. 
- Boeren: ook schapen en koeien hebben schaduw nodig! Lang geleden was er véél meer struik- en boomwerk op weilanden; nu zie je vaak die dieren in de hitte wegkwijnen.
- Zie ook droogte weerstaan in tuin, weide, akker.

Probleem, althans, door sommigen toegevoegd: biodiversiteit en natuurinclusiviteit

De klimaatverandering zal ongetwijfeld ook enige invloed hebben op de biodiversiteit. Dat is op onze aarde al miljarden jaren zo. 
Door alle maatregelen die hierboven genoemd zijn zal de biodiversiteit en het "rekening houden met de natuur" eerder toe- dan afnemen.
Overige oplossingen: - ecoduct, houtwal, floatland ( drijvend eilandje), nestkast, zwaluwpan, vogelvide, vissentrap, eendentrap, insectenhotel, zie verder bij Dieren hulpmiddelen. 
Overigens, een mogelijke invloed op de biodiversiteit is geen aannemelijke reden om sowieso verstedelijking tegen te houden. Het verbod op woningbouw buiten dorp en stad is sterk overdreven, het verbod is bijna een religie geworden. Nederland is één van de dichtstbevolkte landen van de wereld, laten we dat accepteren. (Als een extreem-groene partij een paar dieren en planten belangrijker acht dan de mens, dan kunnen die aanhangers altijd nog emigreren om Nederland voor de dieren en planten, en de achterblijvers, wat ruimer te maken; om misverstanden te vermijden: ongeacht afkomst enz., dat staat hier volledig buiten.)

bevolkingsdichtheid nederland, begië, duitsland, denemarken, spanje: