Fundering op staal betekent
dat een gebouw op de zandlaag staat die draagkrachtig genoeg is om direct op te
funderen., vaak ca. 1 tot 2 meter onder het maaiveld
(zie het gele deel van de afbeeldingen rechts).
Het woord staal houdt in dit
geval grondslag of ondergrond in en heeft niets met staal (ijzer) te
maken. De vaste grond is hier de zandlaag of andere laag die zo hard en stabiel is dat er niet
geheid hoeft te worden. De fundering komt direct op deze zandlaag, minimaal zo'n
80 cm onder het maaiveld zodat de fundering onder de vorstgrens
ligt. Funderen op staal is vaak alleen mogelijk op zandgrond of
mergelgrond.
De module Geotechniek van KIVI legt de term fundering op staal duidelijk
uit: "Funderingen op staal hebben betrekking op constructies die op relatief geringe diepte op de
draagkrachtige ondergrond worden gefundeerd,
veelal
door tussenkomst van een verbrede voet. Deze verbrede voet is benodigd om de druk die
vanuit de constructie wordt uitgeoefend en die groter is dan die de ondergrond kan opnemen,
te spreiden over een groter oppervlak."
Funderen op staal is mogelijk door:
- strokenfundering
van gewapend beton
(als een grotere aanlegbreedte nodig is, verschillen in belasting zijn hiermee
op te vangen, verstijvingsribben
toepassen)
- plaatfundering: een doorgaande gewapendbetonplaat of funderingsplaat (geen kruipruimte, handig als het
murenverloop grillig is, isolatiemateriaal onder de funderingsplaat)
- poerenfundering
- grondvervanging (niet draagkrachtige grond wordt vervangen voor zand,
meestal tot aan de vaste grondslag, het nieuwe zandpakket moet verdicht worden
- grondverbetering: door diepteverdichting (diepliggend zand wordt
via inbrengen van water en trillen verdicht zodat zettingen afnemen, het resultaat kan met sonderingen
gecontroleerd worden) of injectie (het geïnjecteerde materiaal fungeert
als "vuller" en "kitter" van de zanddeeltjes waardoor
verstening optreedt, injectie van grout of
chemische stoffen, grondverbetering door injectie wordt vaak onder of naast
bestaande bouw toegepast bij verzakking of aanbouw)
- stampbeton
(ongewapend, schuin aflopend naar boven, eigenlijk alleen voor lichte
gebouwtjes of bij aanbouwen van bestaande gebouwen met fundering op staal) om (ongelijke) zettingen te vermijden, het
nieuwe zandpakket wordt een zandkoffer genoemd, grondvervanging wordt ook wel als een vorm van grondverbetering gezien)
- metselwerk (trapsgewijs gemetseld, wordt bijna nooit meer toegepast)
- roosterfundering (in de vorm van een horizontaal houten rooster onder het grondwaterpeil,
in de middeleeuwen; soms roosterhout, (liggend) roosterwerk genoemd).
Meestal brengt men bij fundering op staal een strokenfundering
aan of een gewapendbetonplaat.
verschillende soorten fundering op staal; hier zijn poeren,
stroken en plaat uitgebeeld, met zijaanzicht en
eronder bovenaanzicht; klik voor groter (geotechniek, kivi):
ondiepe funderingen, funderingen op staal; fundering op slieten
(korte paaltjes in klei of veen niet reikend tot de vaste grond),
fundering op staal gemetseld en op betonstroken; scheiding wit en beige in
de afbeelding is ongeveer ideale grondwaterstand (kennis
centrum aanpak funderingsproblematiek kcaf en fundermaps):
strokenfundering met ekokist-h van havebo;
klik voor groter:
doorgaande
gewapendbetonplaat (funderingsplaat) bij een zwembad,
waarbij de bodem doorloopt om te worden geballast met
zand, tegen opdrijven van een leeg zwembad; klik
voor groter (azur
zwembaden):
Bij
fundering op staal spelen de volgende aspecten mee:
- het weggraven van grond voor een nieuwe fundering op staal kan
bij belendingen (buurgebouwen) voor het bezwijken van de
fundering zorgen
- een nieuwe fundering kan de gronddruk onder belendende
percelen veranderen waardoor zettingen
kunnen ontstaan
- grondwaterstand: door het (tijdelijk) verlagen van de
grondwaterspiegel kunnen zettingen optreden
- soms is het mogelijk bij een fundering op staal de funderingszetting te
stabiliseren door het aanbrengen van een plaatfundering van schuimbeton onder de gehele woning.
De term "bouwen op staal" is volgens Bouwkundige
termen van Haslinghuis en Janse afkomstig uit het Oudgermaanse stal
(staan op, rusten op), van het
Oudfranse estal (stand, vaste plaats, staan op, rusten op; denk aan de
term opstal).
In een andere bron lijkt de term afkomstig van de
Veluwe, waar op beperkte diepte een harde, vaste grondslag
(oerlaag) aanwezig is die "zo hard was als staal".
Met dank aan Jos van Heck, C.A. Schijf, KIVI,
Platformfundering,
Azur Zwembaden, Havebo
(Ekokist-H).
Eng.
natural foundation, shallow foundation (strokenfundering is
strip footing, strip foundation, gewapendbetonplaat is
reinforced-concrete slab, grondverbetering is ground improvement,grondverbetering
door diepteverdichting is vibroflotation, grondverbetering door injectie is
consolidation grouting)