dieren hulpmiddelen

Even eerst iets anders. De EU wil Oekraïne zo graag helpen, maar dat gaat wel ten koste van heel veel wat we hier met elkaar hebben afgesproken. De toestand van vee is ronduit slecht in Oekraïne. Niet voor niets zijn veel Nederlandse boeren naar Oekraïne verhuist toen hier de eisen aan dierenwelzijn iets beter werden.

"Pas op voor Oekraïense eieren en kippen
Oekraïense eieren worden gelegd door zielige kippen onder omstandigheden die sinds 2012 in de EU verboden zijn. 
Toch overspoelen juist die eieren de EU, want de EU houdt niet van controle en van terugsturen."
Voor Oekraïense kippen geldt hetzelfde: de manier waarop de legkippen behandeld worden, is in de EU al jaren verboden.
Zie ook Ongerustheid over groeiende import van Oekraïense eieren

In het algemeen is gunstig voor dieren:
- ontsnippering (tegengaan van versnippering van natuurgebieden)
- natuurlijke beschoeiing (een lage of geleidelijk oplopende oever / waterkant)
- groengevels en groendaken
- minder maaien (vooral de weilanden, ook veel beter voor de insecten) en als het toch moet: ga eerst na of er nesten van dieren zijn en markeer die zodat daar niet gemaaid wordt, maai alleen overdag (voor de egels, maar je kunt overdag ook bijvoorbeeld beter zien of er een vogelnest in het gras is; stel de robot-maaier in op alleen-overdag-maaien dan lopen de jonge egels ook meestal geen gevaar)
- grondwaterstand niet (extra) verlagen (een lage grondwaterstand zorgt voor watertekort in droge tijden maar ook voor minder groei van (kruidrijk) gras en polderbloemen waardoor minder insecten aangetrokken worden wat bijvoorbeeld ook slecht is voor de kuikens van weidevogels, zie ook "Weidevogels en wat is er fout aan veel van de huidige weilanden")
- bloeiende planten, struiken en bomen (voor de insecten vlinderstruiken, vlinderbloemen, bijenbloemen e.d. en wat betreft schuilplaats, bessen e.d. ook voor de vogels, zie afbeelding rechts); bijen vertoeven graag bij honingboom (Styphnolobium/Sophora), bijenboom (Tetradium), acacia (Robinia pseudoacacia), els en hazelaar; er bestaan ook konijnbestendige planten als u in landelijk gebied woont en geen konijnen in de tuin wilt hebben; verder is bijvoorbeeld meidoorn goed voor allerlei dieren (meidoorn als haag, boompje e.d.), maar ook lijsterbes, kers, winterlinde, wilde appel, zilverberk, esdoorn, schietwilg (Salix Alba), zomer eik en winter eik (met dank aan o.m. Den Mulder boomteelt)
- "natuurinclusief bouwen" is natuurlijk een vreselijke, trendy term, maar wanneer bij het bouwen van huizen e.d. gelet wordt op nestmogelijkheid, veel groen en bloeiende planten is dat gunstig voor veel dieren, groot en klein, én voor ons, mensen
- vooral voor weidedieren als schapen en koeien e.d.: in de hete zomers is er veel te weinig schaduw en in de winter geen beschutting tegen sneeuw en wind (houden boeren niet van bomen en struiken? blijkbaar niet van dieren); als er echt geen mogelijkheid is tot het planten van bomen en struiken: het is niet echt een fraai gezicht in de wei maar zonnepanelen, op ca. 2 m hoogte aangebracht, geven in ieder geval wat schaduw voor deze dieren
- het onderwaterleven kan gemakkelijk geholpen worden: beperk het vissen; gooi geen afval en voor de natuur slechte chemicaliën in het water; zorg dat er voldoende waterhoogte blijft; vooral op zee maak de bodem ruwer, meer geaccidenteerd, met materiaal waar dieren en planten zich aan kunnen hechten, waar koraal zich aan kan hechten, waar vissen zich achter en in kunnen verschuilen en de zeebodem krijgt meer én diverser leven; kijk maar naar een gezonken schip of gestort metselwerk-puin. 

Hulpmiddelen waarmee specifieke dieren geholpen worden, zijn bijvoorbeeld (geen duidelijke volgorde): 

- de nestkast (vogelhuisje voor vogels, maar ook nestkasten voor insecten, vleermuizen, egels, eekhoorns e.d.; hang de nestkasten voor vogels en vleermuizen niet op het zuiden tenzij er voldoende schaduw is door overstekken o.d.)
- de neststeen (een stenen of betonnen "nestkast" in of aan de muur; bij plaatsing in de muur bevindt de neststeen zich bij voorkeur grotendeels in het buitenspouwblad zodat er geen isolatieprobleem is)
- de vogelvide (nestruimte onder de dakpannen)
- het floatland / drijvend eilandje
- de zwaluwpan / vogelpan / mussenpan / uilenpan
- het uilenbord
- de eendentrap / faunatrap / reddingsbrug
- de vissentrap / vistrap / vispassage (er is een visvriendelijke pompinstallatie van Rodelta; onderdeel van een vispassage kan een lokstroomgemaal zijn, dat een lokstroom creëert zodat vissen de vispassage makkelijker kunnen vinden)
- de paddentrap / kikkertrap / amfibieëntrap (in trottoirkolk; brochure paddentrap)
- het insectenhotel / bijenhotel / insectenmuur (bij nieuwbouw ook simpel in of aan te bouwen bij schuren, daken e.d.)
- het ecoduct / faunapassage (werkt ook tegen versnippering van natuurgebieden; faunapassages zijn ook mogelijk in bijvoorbeeld duikers; er zijn ook "droge duikers" uitsluitend voor dieren)
- het kuikendakje (als een opengeslagen boek met houten kaften en met de tekst naar de grond, ter bescherming van eieren en vogels op het strand of in een weiland)
- het baken of label (balise in het Frans) kan ervoor zorgen dat vogels niet meer tegen een hoogspanningslijn e.d. vliegen
- het vluchthek (vluchtomheining) als een klein gebiedje waar vogels en andere dieren naar toe kunnen vluchten als ze belaagd worden door honden o.d.
- de wildtunnel (werkt ook tegen versnippering van natuurgebieden)
- het otterpad (hoewel een otter best wel een waterdier is, gaat hij vaak en graag over het land; vooral in België en Frankrijk zijn er veel loutreducs)
- het wildrooster / veerooster (houdt dieren in een bepaald gebied)
- een drone met warmtecamera kan bijvoorbeeld jonge reeën aangeven en ze redden als een combined harvester of een andere grote landbouwmachine in een veld met hoog gewas gaat maaien (zo'n drone kost de boeren wel wat, maar in Wallonië zijn in 2023 zo al meer dan 800 reetjes gered); let op: als de reetjes worden verplaatst, moeten die na het maaien wel weer op dezelfde locatie worden teruggeplaatst omdat de moeder de reekalfjes daar verwacht
- de houtwal / houtril / vlechtheg / takkenwal / snipperwand / houtsingel / stobbenwal (vooral in plaats van sloten, zie de kritische noot bij houtwal)
- natuurlijke erfscheidingen / schuttingen (heggen, struiken) of betongaas met brede openingen (ook egels e.d. kunnen dan door de mazen)
- vogelmarkering / raamstickers / ruitmarkering (vaak een roofvogel); vooral nodig bij grote glaspanelen, op de onderste vier verdiepingen; "bij doorzichtig glas de stickers bevestigen aan de binnenkant, bij donker of spiegelend glas aan de buitenkant"
- vogelvriendelijk glas (vogels zien strepen in het glas, mensen niet)
- vogeldetectie / vogelradar bij windparken (detectie van vogels of groepen trekvogels kan een windpark tijdelijk stilzetten zodat de vogels zich niet doodvliegen op de wieken, meer informatie bij RobinRadar Bird-detection en drone-detection) 
- een vrij laag houten plateau o.d. voor schapen in de wei (tegen zon, regen, hagel en sneeuw)
- een milieuvriendelijke, geweven mat waar oesters e.d. zich in kunnen nestelen, o.m. een mat van biodegradable eco-system engineering elements (BESE), bijvoorbeeld een mat van biomateriaal van aardappelmeel (resten bij de verwerking van aardappels tot friet e.d.) 
- de vensterbank (kan de kat slapen, of zitten en naar buiten kijken zonder de vogels te vangen)
- een doos voor een kat met artrose (vooral het naar beneden gaan is voor een poes met artrose pijnlijk; om de poes het makkelijker en pijnloos te maken om van een bed o.d. te springen kan een stevige, liefst volle zware doos worden neergezet; medicijnen tegen de pijn van artrose helpen helaas niet bij elke poes) 
- elke vorm van natuurlijk materiaal in de tuin waardoor insecten worden aangetrokken en die zelf weer andere dieren aantrekken; plant bijvoorbeeld vroegbloeiende planten als krokussen en laatbloeiers als asters
- voor insecten die we liever niet zien en eigenlijk meteen zouden willen bestrijden, geldt het vijf-stappenplan: "voorkómen, blokkeren, detecteren, beperken, bestrijden" (maak naden en kieren dicht met mortel, muurvuller, kit, pur, tochtstrips o.d. of gebruik fijn gaas, een bijenbekje o.d.)
- een alternatief voor Roundup onkruidverdelger / pesticide (glyfosaat, schadelijk voor mens en dier) is in aantocht: Apeo, "onze herbiciden op basis van essentiële oliën zijn veilig voor mens en milieu"
- bomen of palen waar de kat aan mag krabben (de andere bomen kunnen met een boombeschermer beveiligd worden, een kunststof fijnmazig weefsel)
- wat losse takken waar de hond mee mag spelen en wat vermolmde takken of schors waar de hond aan kan knagen
- een grote vijver als u vissen wilt houden (zeker bij een kleinere vijver een ververs-pomp o.d. toepassen; bij gebruik van gaas tegen ongewenst visdiner voor reiger of kat, hang dit gaas een paar cm boven het wateroppervlak, dan blijft de vis er niet in steken, en neem een soort met openingen kleiner dan 4 cm, bij de grotere openingen kan een reiger zijn snavel er toch door steken en een kat kan blijven haken; span het net zo strak mogelijk aan als het een beetje flexibel is)
- een fontein brengt lucht in het water (vooral in de zomer belangrijk voor de vissen) en als het vriest houdt een fontein het water langer open (wat voor waterdieren soms levensreddend is; bij voorkeur en als het mogelijk is de fontein ook in de nacht laten werken)
- gemalen schelpen (natuurlijk weidebeheer, voor vogels om meer kalk in te nemen; rond een plantenbed om slakken te weren, slakken glijden blijkbaar niet zo prettig over de schelpstukjes)
- een "open hoed" met kippengaas die slakken tegenhoudt (Peacock Garden Supports)
- koperen strip die slakken tegenhoudt (Escar-No)
- "vleermuisverjagers" (bat deterrent systems)
- diervriendelijke muizenval (doorzichtig zodat je kunt zien of er een muis in zit; wel betrekkelijk snel de muis ergens anders loslaten want de kunststof kooi kan na een tijdje aangevreten worden; plaats bijvoorbeeld wat pindakaas in de val om de muis te lokken)
- de rattenfuik om ratten te vangen en terug te plaatsen in de natuur (rattenvangkooi)
- diervriendelijke mollenverjager (op voor ons niet hoorbare geluid of trillingen)
- schrikdraad met fladderlinten (turbo fladry in de VS) om wolven bij vee weg te houden
- een elektrische geleideweg om vissen bij een waterkrachtcentrale, stuw o.d. een veilige weg te laten nemen (project Life4Fish)
- angstige katten voorlezen zodat ze na een tijdje toch weer vertrouwen krijgen in de mens; ook in het asiel voorlezen zodat ze later gewoon weer bij mensen kunnen wonen 
- specifieke korrels e.d. met een bepaalde geur tegen katten of honden in uw tuin
- een stootvoegrooster tegen bijen, wespen e.d. in de spouwmuur of een sleufrooster / afdichtingsnet tegen muizen, vleermuizen, ratten, marters, vogels e.d.
- een vogelnet om vogels te beletten het fruit van uw bomen te laten eten (let er wel dat de vogels niet verstrikt kunnen raken in het net)
- wat betreft minder of anders maaien in de landbouw: een drone met een warmtecamera kan een akker of veld scannen en binnen enkele minuten uitsluitsel geven of er jonge hertjes o.d. in het (niet eens zo hoge) gras liggen; in België zijn in 2021 op die manier 204 hertjes gered (Sauvons Bambi)
- mieren zijn tegen te gaan door: (a) strooi scherp fijn zand rond het huis (diatomeeënaarde, daar houden de mieren niet van) (b) plant goudsbloem en afrikaantjes rond het huis (c) plaats op het mierennest een omgekeerde bloempot met aarde en wat zand en als de mieren in de pot zitten, zet deze dan bijvoorbeeld achterin de tuin (d) als dat allemaal niet lukt, pas in het uiterste geval een mierenlokdoosje o.d. toe met gif (hou het weg bij water, vissen en huisdieren).
- een luchtbellenscherm om zout water van zee en zoet water van de rivier te scheiden heeft waarschijnlijk weinig invloed op vismigraties (het idee van een luchtbellenscherm als barrière tussen zout en zoet water dateert al uit de jaren 1960, afbeelding in Driemaandelijks Bericht der Deltawerken, feb '64, no. 27, p.355/356)
- uitlaten van honden van anderen die er (tijdelijk of permanent) minder tijd voor hebben (bijvoorbeeld ouderen willen soms zelf geen hond meer hebben maar missen de aanhankelijkheid, de wandeling of de sociale contacten; Oopoeh coördineert uitlaters en baasjes; het uitlaten hoeft niet vaak te zijn, kan ook een paar keer per week)
- oesterkweek terugkrijgen door platte oesterlarven in een kweekcentrum in tanks te doen, waar ze zich hechten aan een substraat van biologisch afbreekbaar materiaal zoals bakstenen en lege oesterschelpen; als ze een bepaalde omvang hebben wordt het substraat met oesters en al op de zeebodem geplaatst (met dank aan Waals Weekblad). 

In de winter zijn soms extra maatregelen nodig:
- geef toch aan eenden e.d. wat eten (brood, zaad o.d.; dat eenden dik worden van brood is misschien waar, maar in een strenge winter zullen ze zeker niet vet worden)
- laat (een deel van de) afgevallen bladeren en plantafval als stengels en bloemhoofden liggen, voor insecten en daarmee ook voor vogels
- "vlinders overwinteren als ei, rups of pop (soms als vlinder) in de plantengroei dus knip afgestorven plantenstengels pas in het late voorjaar weg"
- padden houden een winterslaap in een houtstapel of een berg afval van takken
- kikkers zitten onderin het water van een vijver; als u kikkers in de vijver heeft, is misschien beluchting van uw vijver nodig als het streng vriest
- vissen hebben water nodig; zorg dat een deel van uw vijver-met-vissen 80-120 cm diep is
- houd de hond aangelijnd in gebieden waar zij de andere dieren als herten op kunnen jagen (geldt inderdaad niet alleen voor de winter, maar in de koude tijd sparen reeën energie om warm te blijven en om voedsel te kunnen zoeken).

Overigens:
- synthetisch vlees is echt vlees maar dan gekweekt (er is wel iets van het dier nodig, maar dat kan blijkbaar met een injectiespuit uit de bil van het dier genomen worden)
- tsja, plant-aardig is dier-vriendelijk. 

Van intensief naar biologisch boerenbedrijf (gemengd bedrijf, kleinschalig)
Er zijn gelukkig boeren die bewust voor extensivering kiezen, bijvoorbeeld naar een biologische boerderij Vinkenhorst, zonder kunstmest of krachtvoer, maar met (situatie 2025):
- een kleine kudde zoogdieren (Aberdeen Angus)
- 40 hectare akkerland voor bijvoorbeeld (bak)tarwe, mais, veldbonen, (brouw)gerst, rode biet
- een groeiend aantal hoogstambomen (fruitbomen en -struiken, kersen, appels, peren, pruimen, rode bessen en kruisbessen; 40 stuks, voor compote en stroop) en walnootbomen (100 stuks, voor de walnootolie)
- er zijn ook wilgen en meidoorns (langs de randen van de weide)
- vogelakkers (10% van de akkers is aan de "productie" onttrokken; op 5 hectare staat nu luzerne, veldbonen en 
- kruidenrijk grasland waar de koeien het hele jaar door grazen (ze grazen ook tussen de rijen walnootbomen)
- vezelhennep in stroken afgewisseld met kruiden (hiervoor is een vergoeding beschikbaar)
- kruiden voor Wilder Land thee
- patrijzen- en fazanten-randen met kruiden langs een deel van de akkers (na 5 jaar kwamen de patrijzen terug op de 1,5 hectare "rand").
Resultaat: gezonde biologische dieren en gewassen, een groeiend aantal akkervogels, weidevogels, vlinders e.d. 

Weidevogels zijn bijvoorbeeld grutto, kievit, scholekster, tureluur en ook kuifeend en zomertaling.
Akkervogels zijn bijvoorbeeld patrijs, grauwe gors, veldleeuwerik, gele kwikstaart, zomertortel, ringmus, kneu en geelgors.

Kijk ook eens op:
- Ranox natuuraannemer voor een veelheid aan bouw-gerelateerde hulpmiddelen voor dieren
- Bouw Natuurinclusief voor klimaatbuffers, biodiversiteit e.d. (stappenplannen voor gemeenten e.d.)
- Natuurvriendelijk Isoleren voor isoleren met aandacht voor de natuur.

Kritische noot
- koeien op een ponton, een floating farm, een "stadsboerderij" op het water als zogenaamd groene boerderij, is bouwkundig en planologisch wellicht interessant, maar verder waanzin, zeker als er ook nog koeien in het diepe water vallen; dat een Rotterdamse wethouder dit doorgedrukt heeft en dat de Rijksoverheid, Albron, Vitam en Picnic hieraan meewerken, is niet alleen wonderlijk maar ondoordacht én zorgelijk
- kleine vissenkommen, konijnenhokken e.d. zijn slecht voor het dier; hoe zou u het vinden als u continu in een gevangenis leeft?
- dat "inclusief"-gedoe is natuurlijk een vorm van dwingelandij en overdreven media-aandacht, maar dieren kunnen niet voor zichzelf opkomen.

Heeft u tips? Mail a.u.b. naar de redactie.

nestkast (vogelbescherming en gierzwaluwbescherming):
neststeen (hier op de muur; wordt bij nieuwbouw ook wel in de muur geplaatst):
vogelvide (monier):
floatland / drijvend eilandje (hogeschool van hall larenstein):
zwaluwpan / vogelpan (natuur- en vogelwerkgroep krimpenerwaard):
mussenpan (monier):
uilenbord met groot gat voor de uilen (rietdekkersbedrijf de jong):
eendentrap / faunatrap (reddingsbrug / eendentrapje / universele faunatrap), van twee zijden te benaderen, hout met "treden"; let er op dat de trap ver in het water reikt, juist bij laag water moet de reddingsbrug bereikbaar zijn (hipgroen):
eendentrap én mensenladder, water leidse rijn, de meern (foto joostdevree):
vissentrap / vistrap / vispassage (john day dam, wikipedia):
vissentrap in een meer natuurlijke omgeving (in het frans une échelle à poissons; foto ralfg op komoot):
visvriendelijke vispassage bij pompinstalatie (acvp), orvelte (rodelta):
elektrische geleideweg naar vispassage bij waterkrachtcentrale luminus, beez, prov. namen, belgië (life4fish):
paddentrap / kikkertrap / amfibieëntrap in trottoirkolk (aquaflow):
paddentrap / kikkertrap / amfibieëntrap in straatkolk (vivara):
insectenhotel / bijenhotel / insectenmuur (vivara):
ecoduct / faunapassage (werkt ook tegen versnippering van natuurgebieden) (bergschenhoek civiele techniek):
wildtunnel (werkt ook tegen versnippering van natuurgebieden) (uit youtube-filmpje van rinus van wezel):
otterpad (in het frans: loutreduc), onder n4, tenneville, provincie luxembourg, belgië (ook otters lopen veel over de grond):
wildrooster / veerooster (houdt dieren in een bepaald gebied, meestal geen honden) (foto joostdevree):
houtwal / houtril / vlechtheg:
natuurlijke erfscheidingen / schuttingen (heggen, struiken) of betongaas met brede maas (kunnen egels e.d. door) (foto joostdevree):
kuikendakje en vluchthek (vluchtomheining) ter bescherming van eieren en vogels op het strand of in een weiland (foto wendy janse, vogelbescherming.nl)
baken (label) zorgt er vermoedelijk voor dat vogels niet meer tegen een hoogspanningskabel o.d. vliegen:
vogelmarkering / raamstickers / ruitmarkering vaak een roofvogel (vogelbescherming):
vogelmarkering / raamstickers / ruitmarkering (vaak een roofvogel)  (vogelhuisje store):
vogelvriendelijk glas (bird friendly glass, bear glass):
vrij laag houten plateau voor schapen in de wei, tegen zon, regen, hagel, sneeuw (foto toont een plateautje op een eilandje in de semoisvallei in belgië):
"open hoed" van kippengaas om slakken te weren; slakken houden er niet van om over het metalen frame te kruipen; donkergroen metaal, maaswijdte 2 cm, diamter bovenaan 27 cm en onderaan 40 cm (peacock garden supports):
koperen anti-slakkenband "escar-no" om slakken te weren en daarmee planten te beschermen; slakken verdragen geen koper en kruipen er liever niet over (biologische bestrijding):
diervriendelijke muizenval; er zijn meer types muizenvallen (groot en klein, al vanaf ca. 6 euro); doorzichtig zodat je kunt zien of er een muis in zit; de muis / muizen een eindje van uw huis o.d. terugplaatsen in de natuur; niet te lang wachten om de dieren weer los te laten (kabelshop):
diervriendelijke mollenverjager; door bijvoorbeeld een voor ons onhoorbaar geluid of door trillingen worden de mollen op deze locatie verjaagd (kabelshop):
vensterbank (kan de kat slapen, of zitten en naar buiten kijken zonder de vogels te vangen):
doos voor een kat met atrose, om de kat gemakkelijk op bed of stoel te laten komen en er zonder pijn weer van af te laten springen (foto joostdevree):
ontsnippering (tegengaan van versnippering van natuurgebieden, op de kaart wat ooit de knelpunten waren en eronder een voorbeeld hoe de versnippering tegen te gaan met een ecoduct, als er geen andere oplossing is) (mirt overzicht):
natuurlijke beschoeiing (een lage of geleidelijk oplopende oever / waterkant) (servicedienst reeuwijk, groenbureau reeuwijk):
minder maaien (vooral de weilanden, ook beter voor de insecten) (berg en dal):
bloeiende planten, struiken en bomen (voor de insecten en wat betreft schuilplaats, bessen e.d. ook voor de vogels; er zijn bijvoorbeeld speciale bloemenmixen voor bijen) (happy seeds):