diepwand

Een diepwand is een in de grond gevormde gewapend betonnen dikke wand die uit segmenten (panelen) bestaat.

Diepwanden worden o.m. toegepast:
- als (kelder)wanden van grote gebouwen, ondergrondse garages, tunnelbouw (weg-, spoor- en metrotunnels) e.d.
- funderingselementen voor gebouwen, viaducten, bruggen e.d.
- als grondkering bij bouwputten
- bij zeer hoge verticale belastingen (de losse panelen zijn nu kolommen en heten baretten)
- als "trekdiepwand" tegen opdrijven van gebouwen die vrij diep de grond in gaan (zeer diepe diepwanden houden het uiteindelijk te vormen betonnen gebouw op zijn plaats; de wapening wordt wervlochten met die van de betonvloer)
- als kering van vervuilde grond en vervuild water.

graven van een diepwand; klik op de afbeelding voor een youtube-filmpje:

Vervaardigen van een diepwand
De plaats van de diepwand wordt geflankeerd door geleidebalken waarlangs grijpers de grond verwijderen. De grijpers zijn behoorlijk zwaar waardoor zij, mede door hun speciale vorm, stabiel hangen tijdens het graven. "Tijdens het graven wordt de sleuf gevuld gehouden met een steunvloeistof (dikspoeling), een mengsel van bentoniet en water, die voldoende steundruk geeft om de stabiliteit van de sleuf te waarborgen." De verticaliteit van de sleuf wordt gemeten met een inclinometer op de grijper. Na het graven wordt de wapening in de vorm van een wapeningskorf in de sleuf aangebracht. Daarna wordt in de sleuf het beton gestort terwijl gelijktijdig de steunvloeistof wordt afgezogen. Het beton dient zo vloeibaar mogelijk te zijn. Na verharden van het beton wordt het volgende paneel gegraven enz.
Omdat per paneel van een aantal meter wordt gewerkt, ontstaan verticale voegen tussen de panelen. Als voegvulling kan een rubber profielen worden toegepast, bijvoorbeeld de dubbele elastische waterstopvoeg.
Om in de procesgang niet afhankelijk te zijn van het verharden van het beton (dat zou wachttijd vereisen), worden de panelen om-en-om gegraven en gevuld, d.w.z. paneel 1 graven en vullen, paneel 3 graven en vullen, paneel 2 graven en vullen enz. 
In plaats van het in de grond vormen van een diepwand kan ook een spanwand toegepast worden: "de Spanwanden® worden in een bentoniet-cementsleuf geplaatst en kunnen na ontgraving van de bouwput en verwijdering van de bentoniet-cementwand dienst doen als definitieve wandconstructie zonder verder benodigde afwerking of aparte voorzetwand."

klik voor groter het vervaardigen van een diepwand (franki grondtechnieken):

1. maken van geleidewanden  en gelijktijdig toevoeren van de steunvloeistof 2. uitgraven van primaire moten 3. weggraven van de secundaire centrale grondstop tussen twee openingsmoten 4. uitrusten van één paneel: wapening, voegmallen 5. start van het betonneren en afvoeren van de steunvloeistof 6. verwijderen voegmallen, detail waterstopvoeg

inhangen van de wapeningskorf (franki grondtechnieken):

spanwand als diepwand, parkeergarage aan het pieter vreedeplein in tilburg (v/h spanbeton):

Voordelen van diepwanden
- de diepwand kan zeer diep gaan (40 m is meermalen bereikt; de dikte van de wand is vaak 40 à 50 cm maar kan ook een veelvoud daarvan zijn, o.m. afhankelijk van de breedte van de grijper en de grondsoort)
- de diepwand is betrekkelijk snel te vervaardigen
- de diepwand is trillingvrij en geluidsarm te installeren (nauwelijks geluidsoverlast)
- de afstand tot belendende panden kan vrij kort zijn (hoewel dat nog wel eens fout gaat, denk aan de verzakkingen bij het Haagse Planetarium)
- toepassing als "trekdiepwand"
- door de bentonietvulling kan de diepwand bij vrijwel elke grondsoort worden toegepast (natuurlijk sowieso vaste steen uitgezonderd).

Nadelen van diepwanden
- tussen de panelen van de diepwand kunnen lekkages optreden met zeer vervelende gevolgen (bijvoorbeeld bij de Haagse ondergrondse tramlijn, zwakke plek  bij metrostation Vijzelgracht van de Noord-Zuid-lijn Amsterdam door bentoniet-insluiting); vrieslichamen langs de voegen tussen de damwandpanelen kunnen tijdelijk voorkómen dat er door zwakke voegen grondwater lekt; wellicht kunnen extra staalplaten over de voegen en injecties met kunsthars ook doorlekken vermijden; met het oog op de toch regelmatig optredende lekkages: een mogelijke oplossing is aan weerszijden van de voeg van de damwand de wapening te voorzien van twee holle buizen, na het storten van de diepwand wordt meetapparatuur in de holle buizen gebracht (in de ene buis een geluidsbron en in de andere een microfoon), uit de tijd die het geluid erover doet om van zender naar ontvanger te komen is te herleiden of het beton van goede kwaliteit is (de zogenoemde cross-hole sonic logic, CSL, bij de nieuwe spoortunnel Delft zijn hier positieve ervaringen mee opgedaan, tijdig kon een zwakke plek met een groutinjectie verholpen worden)
- het ontgraven leidt tot geringe vervormingen van de ondergrond; gebouwen in de nabijheid die niet op palen gefundeerd zijn, kunnen zakkingen vertonen; monitoren van de gebouwen in de onmiddellijke omgeving brengt hier uitkomst (het moment waarop gestopt moet worden met ontgraven, moet eenduidig zijn)
- een zwakke plek ontstaat o.m. (a) als er bentoniet wordt ingesloten in het beton, (b) als er te weinig wordt afgegraven (c) als er, bv. na inbrengen van de wapening, grond van de zijkant van de sleuf in de sleuf valt; monitoren van het proces kan mogelijk hulp bieden
- het freatisch vlak moet zich minimaal 1,5 m onder het werkniveau bevinden; een laag grondwaterpeil is gunstig voor het vervaardigen van diepwanden omdat de steunvloeistof bij voorkeur ca. 2 m boven het grondwaterpeil moet staan voor een optimale hydrostatische druk; in veel gevallen, vooral in het Westen van Nederland, zal dat betekenen dat er permanent water moet worden weggepompt (bemaling tot bij voorkeur de onderkant van de sleuf)
- de buitenkant van de diepwand is, omdat deze in de grond gevormd is, ruw van oppervlak; vaak zal dit geen probleem zijn maar als de diepwand zichtbaar blijft kan een voorzetwand vereist zijn; bij een spanwand als diepwand is geen verdere afwerking nodig.

Al doende leert men en de bouwers van diepwanden hebben veel geleerd. De voordelen zullen meestal opwegen tegen de nadelen.

Documentatie
- Diepwanden uitvoeren (prof. ir. Jan Maertens en ir. lic. Bart Van Zegbroeck)

- Diepwanden (van Volker Staal en Funderingen)

- Diepwanden (van BAM Infra)

Met dank aan Franki (onderdeel van Besix), BAM, Volker Staal en Funderingen, Beco Grabs (grijpers), Cebo (bentoniet). 
Informatie over Spanbeton.
 
Verg. damwand, casing, in de grond gevormde betonnen heipalen (paalfundering).

Eng. diaphragm wall, slurry wall; diepwandgrijper is diaphragm wall grab