1.
Ook:
bronbemaling,
bronnering; bronbemaling heet in Vlaanderen droogzuiging. Bij het uitvoeren van bouwconstructies onder
het grondwaterniveau zal het meestal
nodig zijn de grondwaterstand kunstmatig te verlagen. Dit gebeurt d.m.v.
(bron)bemaling. Door het
wegpompen van
water (bemalen) wordt de grondwaterstand plaatselijk verlaagd tot
onder het niveau van de bouwput,
zodat men in het droge aan de constructie kan werken. Het opgepompte water wordt
meestal afgevoerd naar rioleringsputten.
Wanneer de grondwaterspiegel een eindje onder het niveau ligt van de onderzijde
van de fundering, hoeft meestal geen bronbemaling te worden toegepast. In het
oosten van het land zal bronbemaling daarom minder vaak voorkomen dan in het
westen (zie de afbeelding verderop). In West-Nederland vindt bemaling bijvoorbeeld plaats bij het vervangen van de
riolering en bij bouwputten t.b.v. tunnels of kelders.
Bij kleine bouwputten en kleinere diepten wordt vacuümbemaling toegepast.
Vacuümbemalen houdt in dat er geperforeerde zuigbuizen op regelmatige afstanden
(ca. 2 m vaak) in de grond worden gebracht, waarna de zuigbuizen (de vacuümfilters) op een centrale, grotere, niet-geperforeerde buis (de
verzamelleiding of blinde buis) worden aangesloten, waarna een bemalingsmotor zorgt voor een vacuüm
in de buizen, het water wordt "opgezogen" en weggepompt.
Bij grote bouwputten en grotere diepten (meer dan ca. 4 m) vindt deepwell
bronbemaling plaats: de verlaging van het grondwater vindt hier plaats met behulp van onderwaterpompen.
Wanneer afvoer naar het riool om wat
voor reden niet gewenst is, kan retourbemaling plaatsvinden: het
opgepompte water wordt (elders) weer aan de grond toegevoerd (opgelet moet worden
dat de grond daar niet te veel water gaat bevatten). Ook bij warmte-koude-opslag
vindt een vorm van retourbemaling plaats: het opgepompte water wordt naar de
gewenste grondlaag afgevoerd.
Bemaling kan ook plaatsvinden bij bodemsanering:
- het water uit de lichtverontreinigde
grond wordt bemalen zodat de grond afgevoerd kan worden
- door retourbemaling kan het aan de grond onttrokken water worden gezuiverd en
weer worden teruggevoerd.
De Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer
(SIKB) heeft een aantal hoofdactiviteiten opgesteld bij een gemiddeld
bouwproject met bemaling:
- initiatief tot bouwproject met benodigde bemaling (opdrachtgever)
- uitvoeren grondonderzoek (adviesbureau)
- opstellen bemalingsadvies (adviesbureau)
- vergunningaanvraag (opdrachtgever/adviesbureau)
- vergunningverlening (bevoegd gezag)
- aanbesteding van het werk en de bemaling (opdrachtgever)
- ontwerp van (werk en) bemaling (aannemer/bemaler)
- uitvoering van (werk en) bemaling (aannemer/bemaler).
De SIKB meldt ook een aantal risico's/knelpunten bij bemalingen, o.m:
- hoger onttrekkingsdebiet dan vooraf berekend
- opdrijvende constructies
- zakking van gebouwen en gronden
- schades aan natuurwaarden en gewassen
- stilleggen van het bouwproject (door ontbreken grondonderzoek, vergunning e.d.
of door het optreden van één of meer van de hierboven genoemde risico's).
Het maken van een bouwput met kunstmatige verlaging van de grondwaterstand heeft invloed op de heersende
grondspanningen (korrel- en waterspanningen) in de directe omgeving. De stabiliteit van de bouwput en van eventuele belendende bouwwerken
onder deze gewijzigde grondspanningen moet daarom vooraf zorgvuldig
gecontroleerd worden. Er wordt nog wel eens te licht gedacht over de gevolgen
van bemaling voor panden in de onmiddellijke nabijheid van bouwputten, waardoor soms
de nieuwbouw een lange tijd stilligt.
Bij tunnelbouw kan een alternatief voor bronbemaling zijn om de tunnel in het
droge te bouwen. De grondwaterstand moet dan op peil worden gehouden door het
storten van een grindpakket en onderwaterbeton. Synchroon met het storten
kan het water in de bouwput worden weggepompt (zie de afbeeldingen van
tunnelbouw bij kwel).
De ontwateringsdiepte is de afstand van het maaiveld tot het hoogste punt
van de grondwaterspiegel (grondwaterpeil) van het bemalen of te bemalen gebied.
Afhankelijk van het weer van de periode vóór bemaling moet er rekening mee
gehouden worden dat bemaling tot een te grote ontwateringsdiepte kan leiden
(vooral na een lange droge periode) en dat na een langdurige natte periode het
bemalen aanzienlijk langer kan duren dan verwacht.
De drooglegging is de afstand van het maaiveld tot het polderpeil (de
stand van het water in bijvoorbeeld de sloten naast het bemalen of te bemalen
gebied). Drooglegging is dus geen ontwateringsdiepte, zie de afbeelding.
Door bemaling kan het polderpeil weliswaar zakken, maar dat is een tijdelijke,
meestal kortstonmdige situatie die in principe geen blijvende invloed heeft
op de drooglegging. De drooglegging is in zekere zin wel een momentopname, omdat
die immers afhankelijk is van het waterpeil dat door een polderbesluit is
vastgelegd (meestal is er een zomer- en een winterpeil).
Wanneer de drooglegging vrij klein is, is de grond meestal vaak en langer nat,
minder draagkrachtig en daardoor gevoeliger voor begrazing en zeker voor
berijding door tractoren e.d.
Voor meer informatie, zie de documentatie onderaan
dit artikel.
principe van horizontale bemaling; bovenaanzicht en doorsnede (koop
bronbemaling):
principe van verticale bemaling; bovenaanzichten en doorsnede (koop
bronbemaling):
bronbemaling, i.v.m. vernieuwen riolering ligt de straat verderop nog open
(foto joostdevree):
de drooglegging is
onveranderd, terwijl de ontwateringsdiepte wisselend is na natte periode,
droge periode en langdurige droge periode; een natte periode wordt
gekenmerkt door een "opbolling" van het grondwater; klik
voor de volledige afbeelding (de
hoekse waard):
De term bemalen omvat het voorvoegsel be- (betekenis ongeveer
"voorzien van") en het woord malen (draaien, wentelen, woelen);
bron Etymologiebank.
Bemalen gebeurt met een pomp met als belangrijkste een draaiend onderdeel.
Eng. drainage, pump drainage, dewatering; bemaling van de bouwput is
drainage/dewatering of the building pit/excavation
2.
Bemaling is het op peil houden van de grondwaterspiegel van een polder
door overtollig water weg te pompen. Vroeger gebeurde dat door molens, al heel
lang door pompen in een gemaal.
De grondwaterspiegel kan ook door stuwen op
peil worden gehouden.