freatisch vlak

Ook: freatische lijn. Het freatisch vlak is de bovenkant van de grondwaterspiegel. Het is de grens waaronder alle holten en poriën van de grond gevuld zijn met water. 
Als we in de grond een put graven kan er na een tijdje, bijvoorbeeld na een uur, grondwater zichtbaar zijn. Doen we dat op meer plaatsen in de buurt van die eerste put dan is het freatisch vlak het denkbeeldige vlak dat die grondwaterspiegels verenigt. Als het water onder dit freatisch vlak heet grondwater.
Technisch is het freatisch vlak het vlak waar de druk in het grondwater gelijk is aan de atmosferische druk; dit wordt genoteerd als p = 0.

Boven het freatisch vlak kan capillair water bestaan, d.w.z. water dat als het ware opgezogen wordt in minuscule kanaaltjes. Het kan belangrijk zijn om te weten of er capillair water in de bovenste laag van de grond aanwezig is, omdat dat water ervoor zorgt dat de draagkracht van de grond minder is dan wanneer we van "droge grond" uitgaan. (Als je in een drassig weiland loopt, waar capillair vocht tot aan het maaiveld kan komen, zak je weg in de modder; droge grond heeft meer draagkracht.)

Op de eerste afbeelding is een bol freatisch vlak te zien, de situatie in de tijd dat het vaker regent; wanneer er sprake is van droge perioden is het freatisch vlak hol.

locatie van het freatisch vlak; klik voor groter (bodemdata):

kwel van water uit een zandpakket onder een dikke deklaag van klei of veen; doorboring bovenste pakket door bijvoorbeeld funderingspalen laat de grondwaterspiegel stijgen (a16rotterdam):

Zie ook het Handboek geotechnisch bodemonderzoek Ondergrond, peilbuis, schijnwaterstand, bodemonderzoek, bemalen.

Eng. phreatic surface; freatisch grondwater is phreatic groundwater