zakking

Ook: verzakking. Door het vergroten van de korrelspanning van de grond kan er een ontoelaatbare zetting van de grond optreden waardoor er schade aan de bebouwing zal ontstaan. 

Soorten zakkingen:
- Gelijkmatige zakkingen zijn over het algemeen geen probleem; wel kunnen er aansluitproblemen ontstaan of problemen met het grondwater (zie tweede foto, let op de lage ligging van de raamkozijnen). Deze zakking is de mate of afstand waarmee "peil" afwijkt van het oorspronkelijke peil=0.
- Ongelijke zakkingen geven eigenlijk altijd problemen, door de zettingsverschillen treedt scheurvorming op en krijgen weer en wind vat op de constructie. Deze zakking is de mate of afstand waarin de vloer van de horizontale lijn afwijkt of de muur van de verticale lijn. Zie bijvoorbeeld de foto's bij zakscheur.

Scheefstand (verticaal, bij zakking en zetting) wordt uitgedrukt in het aantal mm scheefstand per meter hoogte.
Scheefstand t.o.v. de horizontaal wordt uitgedrukt in het aantal mm hoogteverschil over een afstand van 1 meter.

Funderingsherstel kan de verzakkingen tot stilstand brengen waarna tot duurzaam (en cosmetisch) herstel overgegaan kan worden.

Vooral bij de bouw van ondergrondse verdiepingen in gebieden waar normaal op palen wordt gebouwd, is de kans op zakkingen vrij groot: door het onttrekken van water voor de bouw van de funderingsput en door lekkages tussen de damwanden ontstaan vrij vaak verzakkingen van belendende panden (denk aan de metrobouw van de Noord-Zuid-lijn in Amsterdam, bentonietlekkages).

Voorbeeld van een oude funderingsberekening van de Van Nelle-fabriek: "Bij een gehouden proefbelasting bleek een blijvende zakking te beginnen bij 120 ton belasting. Rekenend met een drievoudige zekerheid werd 40 ton belasting per paal toegelaten. Voor houten palen geldt maximaal 10 ton per paal. In totaal zijn er 2000 palen geslagen."

Een scharnierpand is een pand tussen twee andere panden die een verschillende zakking vertonen t.o.v. elkaar, waardoor het scharnierpand scheef staat t.o.v. de horizontaal.

De snelheid van zakking (zakkingssnelheid) van een constructie is vaak meetbaar. Voorwaarden zijn het hebben van vaste meetpunten aan de constructie en een temperatuurgevoelige baak. "Herhalingsmetingen geven informatie over de zakking van de constructie. De nauwkeurigheid van de metingen dient van ieder punt aantoonbaar binnen de range ± 0,5 mm te vallen." De locaties van de meetpunten moet bij de metingen goed geregistreerd worden!
De benaming van de zakkingssnelheid is:

ongelijke zakkingen met als gevolg scheefstand; de tekst op het bord ("skeane state") betekent "schuine stand"; het huisje is inmiddels gesloopt (fugro):

gelijkmatige zakkingen; het gehele gebouw is een vrijwel gelijke afstand verzakt (fugro):

scheurvorming als gevolg van zakking (uretek funderingsherstel):

scharnierpand in paars aangegeven, startsituatie bij herstel (uit handboek funderingsherstel op palen en op staal)

Zie ook zakscheur.

Eng. settlement, subsidence