xiriton

Xiriton is een potentieel bouwmateriaal dat volledig bestaat uit milieuvriendelijke, meestal lokaal verkrijgbare bestanddelen:
- bindmiddel is schelpkalk of ander eco-bindmiddel (puzzolaan materiaal, geen of nauwelijks cement; bij gebruik van cement trascement toepassen)
- vezels (versteviging) met olifantsgras (miscanthus, een snelgroeiend gewas), bamboe, riet o.d. (functies: versteviging/wapening, isolatie, diffusie, koolstofopslag) (geen staalvezels, geen kunststofvezels, geen stalen wapening)
- toeslagstoffen fijn en grof (o.m. zand, schelpen, gebroken schelpen, puin van baksteen/beton/bouwkeramiek)
- water (drinkwater-kwaliteit is niet nodig, ook minder schoon water is toegestaan, bijvoorbeeld uit een sloot).

de ruwe, natuurlijke structuur van xiriton, vooral door het olifantsgras, is hier goed zichtbaar (acroniq):

de grondstoffen van xiriton; toeslagstoffen zand, gebroken schelpen en schelpen, bindmiddelen kalk en puzzolaan, vezel olifantsgras; klik voor groter (acroniq):

De druksterkte en hardheid van Xiriton zijn vergelijkbaar met die van hout, dus aanzienlijk lager dan die van beton en baksteen, maar wel gunstiger wat betreft milieuvriendelijkheid, flexibiliteit en gemakkelijke verwerkbaarheid.

Allereerst:
- Vooralsnog (eind 2022) is er helaas nog geen gehele woning o.d. met Xiriton gebouwd. Er is daarom ook nog weinig ervaring opgedaan in de bouw. Het mooie van het materiaal is het milieuvriendelijke karakter, maar nog mooier is als er een goede pilot komt.
- De informatie op deze pagina is afkomstig van de leverancier.

Xiriton kenmerken
- uitgehard materiaal vergelijkbaar met tufsteen en leemsteen / adobe
- laag gewicht (soortelijk gewicht is 800-1600 kg/m3 (afhankelijk van de samenstelling ofwel aandeel gras/bindmiddel/toeslag/water, echter ook de fabricatie speelt een rol alsmede het mixen en de mate van compressie in een mal of in situ gestort)
- goed bewerkbaar (zaag e.d., net als hout bewerkt kan worden en dan nog gemakkelijker eigenlijk: schroeven zonder pluggen, spijkeren, lijmen (watervaste houtlijm, waterglas), zagen, hakken, beitelen en boren, vijlen en raspen, slijpen en polijsten, stucen en verven) 
- brandveilig
- biobased (alle componenten zijn van biologische oorsprong en milieuvriendelijk) 
- circulair (volledig herbruikbaar/recyclebaar)
- ecologisch (gebruik van bio-materialen gras, riet, bamboe, schelpkalk, geen cement; korte afstand materialen van delven tot verwerking; alle bestanddelen zijn breed beschikbaar; vereenvoudigt, ook in een moeilijk omgeving als kust en industrie, aangroei van planten en vereenvoudigt door de structuur en het natuurlijke materiaal het aanhechten van dieren waardoor Xiriton de lokale natuurlijke omgeving versnelt en een in-stand-houder is van die natuurlijke omgeving; het ontbreken van cement en gebruik van tras en kalk is zogenoemd S-oriented (seasand, shells, seawater) waardoor er in veel streken op aarde eenvoudig mee te bouwen is); overigens, het aspect koolstof-opslag (carbon-storage) is belangrijker dan bij baksteen e.d., maar is beperkt als je ervan uit gaat dat een huis sowieso pakweg 100 jaar meegaat en er vaak gesloopt wordt omdat nieuwbouw goedkoper is dan een grote renovatie)
- 'low-tech' qua productie en bewerking; Xiriton is low-tech, dus in elke stap minder energie tot eindproduct (denk ook aan de lokale productie en eenvoudige bewerkbaarheid wat tijd uitspaart)
- economisch (korter transport van minder gewicht betekent minder energie)
- vorstbestendig
- schokbestendig (interessant voor aardbevingsgebieden)
- waterremmendheid en waterpenetratie zijn afhankelijk van de samenstelling en van de gevelbekleding (wil men potdicht of dampopen?) 
- gevelafwerking naar wens: stucen, steenstrips plakken e.d. (ideaal voor coatings)
- warmtegeleidingscoëfficiënt van Xiriton in een gangbare samenstelling is ca. 0,19 W/(m.K), wat vergelijkbaar is met hout, bims en schuimbeton (certificaat; enigszins warmte-isolerend)
- voor binnen- en buitenspouwblad (met Xiritonen kan men zo ongeveer alles bouwen wat men constructief met baksteen ook kan, dus niet alleen voor 'binnen'; de bouwmethode is variabel: XML (Xiriton multi layer), prefab met HSB of massief (analoog 'opus cemetitium' of 'modern conventioneel'); bij toepassing als buitenspouwblad wel vochtwerend behandelen door te stucen o.d.
- geschikt voor een dampopen gevel? in beginsel geschikt om dampopen te bouwen, diffusie is immers één van de functies van de grasvezels of rietvezels
- afwerking binnenshuis afhankelijk van de gewenste esthetiek (wil men het typische uiterlijk van Xiritonen 'zien' of juist niet)
- gebruik zeewater als toevoeging mogelijk (eventueel uitslag van zouten vanwege de 'absorptie' in de biomassa geen echt probleem, zeker niet bij X_5 types waar in wezen geen OPC (ordinary portland cement) wordt gebruikt; voor de maritieme toepassingen speelt eventuele zoutuitslag nauwelijks een rol)
- brede grondstofvariatie voor allerlei toepassingen (bijvoorbeeld Xiriton XM5, M staat voor miscanthus, olifantsgras (snelgroeiend); de 5 is de type-aanduiding voor het bindmiddel waar kalkhydraat en puzzolaan het belangrijkste deel van uitmaakt; in Xiriton XR5 staat R voor reed, riet) 
- rotbestendigheid: in principe rot het gras van Xiriton niet. "Voor Xiritonen worden bij (sterke) voorkeur "C4-grassen" gebruikt, vanwege de van nature stugge stengels door een hoog gehalte aan silicaten en lignine. Verpakt in een geschikte mineralen-matrix worden ze vrijwel ongenietbaar voor bacteriën e.d. Alle vezels die aan de oppervlakte blootgesteld worden, zullen uiteraard op den duur opgepeuzeld worden. Dat geeft juist de typerende uiterlijk van het materiaal. Als dat niet gewenst is, dan coating opbrengen (stucen etc.)."
- recyclebaar (Xiriton recyclen betekent niet 'volledige scheiding'; de poriën van de vezels worden op den duur gevuld met de bindmiddel-kristallen, wat betekent dat een 'versteende' vezel eigenlijk wat hoogwaardiger is bij hergebruik). 

Een 'gevulde' vezel neemt waarschijnlijk minder water op, wat een aspect is bij (her)productie. Omdat men zich bij Xiriton niet zo druk hoeft te maken om druksterktes, zijn kalkrestanten eigenlijk geen probleem, want oude kalk bindt gewoon goed met nieuwe kalk, een verschil met cementsteen.

Nadelen
- Vooralsnog (eind 2022) is er helaas nog geen gehele woning o.d. met Xiriton gebouwd. Er is daarom ook nog weinig ervaring opgedaan in de bouw, en er is geen kennis over een langdurige toepassing. Het mooie van het materiaal is de milieuvriendelijke kant, maar het mooiste is als er een goede pilot komt.
- Het isolerend vermogen is te vergelijken met hout, bims en schuimbeton, dus niet zo groot (maar dat is ook niet de opzet van Xiriton).

Toepassingen
- bouwen op zachte ondergrond (drijfvermogen door laag gewicht)
- in aardbevingsgebied (schokbestendige funderingen en muren)
- in combinatie met houtskeletbouw (meer brandveiligheid, beter binnenklimaat)
- in droge gebieden (temperatuurneutrale huizen, irrigatie-infrastructuur voor landbouw en bosbrandpreventie)
- voor geïntegreerde kustbescherming (van kademuur tot kunstmatige riffen als
golfbrekers)
- goede hechtplaats zijn voor allerlei dierlijk en plantaardig leven
- geschikt voor voetpaden (moet wel goed uitharden, maar dat is bij bijvoorbeeld betonnen paden ook zo).

Formaten
De tegel van 120x40x5 cm (bxhxd) weegt ca. 25 kg, plus of min 5 kg afhankelijk van samenstelling. Twee tegels is bijna 1 m2.
De tegel van 7 cm dik is in dat formaat eigenlijk te zwaar, maar is wel robuuster.

Etymologie
De term "Xiriton" (voor nomenclatuur en communicatie) is afgeleid van:
"Xi" (gr.), letter "x" synoniem voor "meerdere / variabele"
"ri" (lat.), "rhizoma" (wortelstok) die kenmerkend is voor grassen
"ton" (oud germ.); "klei" (bredere betekenis).

Informatie
Benader Acronic voor meer informatie of pilots.

een deel van een huis is aan de binnenzijde voorzien van tegels xiriton van 120x40x5 cm, op bestaande houtskeletbouw geschroefd; klik voor groter (acroniq):

xiriton is vuurbestendig (acroniq):