Voor
staal als "hard ijzer" zie staal
(constructiestaal, bouwmetaal).
Fundering op staal betekent
dat een gebouw op de zandlaag staat die ca. 1 tot 2 meter onder het maaiveld
ligt (zie het linkerdeel van de afbeelding onder).
Het woord staal houdt in dit
geval grondslag of ondergrond in en heeft niets met staal (ijzer) te
maken. De vaste grond is hier de zandlaag die zo hard en stabiel is dat er niet
geheid hoeft te worden. De fundering komt direct op deze zandlaag, minimaal zo'n
80 cm onder het maaiveld zodat de fundering onder de vorstgrens
ligt. Funderen op staal is alleen mogelijk op zand- en mergelgrond.
De module Geotechniek van KIVI legt de term fundering op staal duidelijk
uit: "Funderingen op staal hebben betrekking op constructies die op relatief geringe diepte op de
draagkrachtige ondergrond worden gefundeerd,
veelal
door tussenkomst van een verbrede voet. Deze verbrede voet is benodigd om de druk die
vanuit de constructie wordt uitgeoefend en die groter is dan die de ondergrond kan opnemen,
te spreiden over een groter oppervlak."
Funderen op staal is mogelijk door:
- strokenfundering
van gewapend beton
(als een grotere aanlegbreedte nodig is, verschillen in belasting zijn hiermee
op te vangen, verstijvingsribben
toepassen)
- plaatfundering: een doorgaande gewapendbetonplaat of funderingsplaat (geen kruipruimte, handig als het
murenverloop grillig is, isolatiemateriaal onder de funderingsplaat)
- poerenfundering
- grondvervanging (niet draagkrachtige grond wordt vervangen voor zand,
meestal tot aan de vaste grondslag, het nieuwe zandpakket moet verdicht worden
- grondverbetering: door diepteverdichting (diepliggend zand wordt
via inbrengen van water en trillen verdicht zodat zettingen afnemen, het resultaat kan met sonderingen
gecontroleerd worden) of injectie (het geïnjecteerde materiaal fungeert
als "vuller" en "kitter" van de zanddeeltjes waardoor
verstening optreedt, injectie van grout of
chemische stoffen, grondverbetering door injectie wordt vaak onder of naast
bestaande bouw toegepast bij verzakking of aanbouw)
- stampbeton
(ongewapend, schuin aflopend naar boven, eigenlijk alleen voor lichte
gebouwtjes of bij aanbouwen van bestaande gebouwen met fundering op staal) om (ongelijke) zettingen te vermijden, het
nieuwe zandpakket wordt een zandkoffer genoemd, grondvervanging wordt ook wel als een vorm van grondverbetering gezien)
- metselwerk (trapsgewijs gemetseld, wordt bijna nooit meer toegepast).
Meestal brengt men bij fundering op staal een strokenfundering
aan of een gewapendbetonplaat.
verschillende soorten fundering op staal; hier zijn poeren, stroken en plaat uitgebeeld, met zijaanzicht en eronder bovenaanzicht; klik voor groter (geotechniek, kivi): |
strokenfundering met ekokist-h van havebo; klik voor groter: |
doorgaande gewapendbetonplaat (funderingsplaat) bij een zwembad, waarbij de bodem doorloopt om te worden geballast met zand, tegen opdrijven van een leeg zwembad; klik voor groter (azur zwembaden): |
doorgaande gewapendbetonplaat, aanleg funderingsplaat: |
ideaal grondwaterpeil (platform fundering): |
Bij
fundering op staal spelen de volgende aspecten mee:
- het weggraven van grond voor een nieuwe fundering op staal kan
bij belendingen (buurgebouwen) voor het bezwijken van de
fundering zorgen
- een nieuwe fundering kan de gronddruk onder belendende
percelen veranderen waardoor zettingen
kunnen ontstaan
- grondwaterstand: door het (tijdelijk) verlagen van de
grondwaterspiegel kunnen zettingen
optreden.
Documentatie
- Theorie
Ontwerpen van funderen op staal (van Kivi)
De term "bouwen op staal" is volgens Bouwkundige
termen van Haslinghuis en Janse afkomstig uit het Oudgermaanse stal
(staan op, rusten op), van het
Oudfranse estal (stand, vaste plaats, staan op, rusten op; denk aan de
term opstal).
In een andere bron lijkt de term afkomstig van de
Veluwe, waar op beperkte diepte een harde, vaste grondslag
(oerlaag) aanwezig is die "zo hard was als staal".
Met dank aan Jos van Heck, C.A. Schijf, KIVI,
Platformfundering,
Azur Zwembaden, Havebo
(Ekokist-H).
Zie ook grondverbetering, verloren
bekisting.
Eng.
natural foundation, shallow foundation (strokenfundering is
strip footing, strip foundation, gewapendbetonplaat is
reinforced-concrete slab, grondverbetering is ground improvement,grondverbetering
door diepteverdichting is vibroflotation, grondverbetering door injectie is
consolidation grouting)