schimmels, zwammen

Schimmels (zwammen) zijn vaak het gevolg van overmatige vochtproblemen, vaak in combinatie met slechte ventilatie. Het gaat vaak om bouwkundige of bouwfysische gebreken (met "vocht" wordt meestal water bedoeld): 
- onvoldoende ventilatie of geblokkeerde ventilatieopeningen
- doorslaand vocht (o.m. bij slecht voegwerk in combinatie met stortbuien of langdurige regen; vooral bij het ontbreken van een luchtspouw of bij een te kleine luchtspouw kan het vocht uit nat geworden isolatie naar de binnenmuur geleid worden)
- optrekkend vocht (opstijgend vocht; door de capillaire werking van de muur als er geen trasraam is, of door hygroscopische zouten die op de muur zijn neergeslagen)
- condensatie door o.m. koudebruggen
- te hoge grondwaterstand
- bouwvocht (dat niet door ventileren is verwijderd)
- gaten en scheuren in gevels
- lekkende goten, daken, leidingen, rioleringen.

Inspectie op de aanwezigheid van houtaantastende schimmels, insecten en vocht kan door een speciaal bureau worden uitgevoerd.

Verwijderen / bestrijden van schimmels
- Wanneer de schimmel zich (ook) onder bijvoorbeeld de vloerbedekking bevindt, verwijder dan die bedekking zodat de schimmel verwijderd kan worden en vooral dat de ondergrond goed kan drogen.
- Niet al te grote hoeveelheden schimmel op muren zijn te verwijderen met bijvoorbeeld HG schimmelverwijderaar of een oplossing van bleekwater (ca. 40-50 gram/liter). Gebruik chloor bevattende middelen alleen op kleurechte ondergronden en slechts kort i.v.m. mogelijk ontstaan van chloorgas; ventileer goed na aanbrengen. 
- Zorg er bij gebruik van een meer geconcentreerde oplossing bleekwater, bijvoorbeeld gelijke delen chloor en water, voor dat die oplossing na een paar uur wordt afgespoeld.
- Ook kan de schimmel vaak verwijderd worden door de schimmel te behandelen met een doek die in ammonia is gedrenkt.
- Houtrot kan ook ontstaan zijn door een schimmel. Hak met een beitel o.d. het houtrot ruim uit het hout (dus ook een deel van het omringende niet-aangetaste hout weghalen). Behandel het resterende, ogenschijnlijk gezonde hout met houtrotstop en vul het gat met houtrotvuller. (Vul echt grote gaten eerst door er een stuk hardhout in te schroeven of te nagelen, en vul daarna de openingen met houtrotvuller.)
- Sommige bedrijven hebben zich gespecialiseerd in het bestrijden van schimmels, houtworm e.d., bijvoorbeeld Faunacontrol en Rentokil. 

Voorkómen / tegengaan van schimmels
De sporen van schimmels zijn overal; wanneer de omgeving vochtig genoeg is en slecht geventileerd wordt, kunnen er altijd schimmels ontstaan.
Mogelijkheden om schimmels te vermijden:
- zorgen dat het bouwdeel niet vochtig kan worden
- wanneer een bouwdeel toch vochtig is, laat dat bouwdeel dan goed drogen (uiteraard bij voorkeur nadat onderzocht is waardoor het zo vochtig is...); bouwvocht kan zeer lang in beton en baksteen aanwezig blijven, zeker als het afgedekt is met een kunststof of geglazuurde tegels
- voldoende ventilatie, vooral in hoeken van kamers (liefst langdurige of permanente lichte ventilatie waardoor vochtige lucht niet "blijft staan" en kan verdwijnen; 's morgens het raam een uurtje open is wel lekker fris, maar gaat niet echt schimmels tegen)
- verduurzaamd hout schijnt iets minder kans te hebben door insecten en schimmels aangetast te worden.

kelderzwam, links vruchtlichamen, rechts strengen; klik voor groter (cultureel erfgoed):

zwammen (b-team):

Documentatie
- Schimmels in hout: oorzaken en oplossingen (RDMZ 21, Cultureel Erfgoed)

- Huiszwam: een ware ramp! (van Attie Bos en Marco Hesselink, Universiteit Groningen)

- Brochure HG schimmel-, vocht- & weerplekkenreiniger (van HG)

- Brochure Südwest schimmelreiniger (van Vista)
- Biologische aantastingen in hout (van Monumentenwacht Vlaanderen)

Zie ook meer gegevens over vochtproblemen en schimmels (van NEDON zwaminspectie) en vochtproblemen bij muren.

Zwambestrijders, vaak ook specialisten in andere vormen van houtaantasting (houtworm e.d.): 
Zwamtotaal, Van Lierop Vocht- en zwambestrijding, Wijdema.

Verg. houtrot.

Eng. fungus (meervoud is funghi)