Houtrot
is het verweren, vermolmen van hout onder invloed van
water en lucht. Houtrot is het gevolg van schimmels
die vooral in vochtige omgeving gedijen. Vooral de houten delen op het zuiden en
westen zijn gevoelig voor weersinvloeden, en dan
vooral in de hoeken (bij de aanhechting tussen regel
en stijl). Vooral
hout op het zuiden en westen staat onder invloed van zon en regen: de zon
verweert de laklaag en de regen maakt het hout vochtig. Wanneer indringend vocht niet
weg kan, wordt het hout nat; als het hout niet kan drogen wordt
het een
voedingsbodem voor schimmels.
Schimmels kunnen in korte tijd zelfs hardhout "verteren", vooral de Serpula
lacrymans,
de echte huiszwam, en de Coniophora puteana, de kelderzwam, zijn berucht. Aantasting door de Serpula lacrymans
wordt ook wel droogrot genoemd.
Bij bruinrot breken de schimmels de cellulose in het hout af; bruinrot
laat zich tot poeder verpulveren bij wrijven tussen de vingers.
Bij witrot worden zowel cellulose als lignine afgebroken (lignine is een
stof in de celwanden van hout); bij aanraking valt witrot in vezels
uiteen.
Rottend hout is een ideale voedingsbodem voor insecten als de bonte
knaagkever, die het hout dan makkelijker kan eten en verteren. "Op plaatsen waar schimmels door droging (al lang) niet meer actief zijn, kan de bonte
knaagkever met aantasting doorgaan." (Pas dan een combi-middel toe, tegen
houtrot én insecten.)
Vermijden van houtrot kan eigenlijk alleen door het hout droog te houden;
bij blootstellen aan de buitenlucht dus het hout beschermen (verven, lakken o.d.)
of conserveren
(verduurzamen) en regelmatig onderhoud uitvoeren. Bij een kozijn kan houtrot voor een
deel vermeden worden door het aanbrengen van een neuslat
aan de onderzijde, zodat de onderzijde van het kozijn kan ventileren. Bij een
houten kolom wordt vaak de kolom iets boven de (natte) ondergrond geplaatst.
Verwijderen van houtrot en repareren van het hout
gebeurt door alle rotte delen ruim te verwijderen en het ontstane gat
laagsgewijs te vullen met (zuivere) tweecomponenten-epoxy. Zaag desnoods een
kozijndeel volledig door met een oscillerende zaag.
Er zijn reparatie-epoxy's die na 1 of 4 of meer uren te schuren zijn; een dieper
gaande reparatie zal meestal meer tijd vergen om te drogen dan een raparte van
een paar mm. Bij zeer grote reparaties kan mogelijk een op maat gemaakt, nieuw
stuk hardhout worden ingebracht.
"De warmtegeleidingscoëfficiënt
van hout en zuivere epoxy wijken niet erg van elkaar af. Vandaar dat er geen koudebrug wordt gevormd. Wel is het van belang om luchtinsluiting te voorkomen tijdens het repareren. Dit wordt bewerkstelligd door het hout goed te benatten met reparatiemiddel (het zogenoemde aanbranden)."
De stappen bij reparatie van houtrot (van o.m. Repair Care):
- verwijder de verf
- verwijder de houtaantasting (ruim weghakken of wegzagen van alle
houtrot en zachte plekken, en nog een cm extra voor de zekerheid)
- strijk het kale hout van de reparatie voor (ofwel: breng met de kwast de primer
voor de reparatie-epoxy op het contactvlak aan; de primer is een houtversterker,
een speciale voorstrijk of impregneer, bijvoorbeeld Dry Fix van Repair Care of
Eazyfix)
- brandt het contactvlak aan (met de reparatie-epoxy)
- meng de componenten van de epoxy goed dooreen tot een egale kleur ontstaat (op
een plastic mengplateau) en zorg ervoor dat er geen luchtbellen in het mengsel
zitten
- bouw de reparatie met de epoxy in lagen op en mes het oppervlak af (ofwel:
strijk de reparatie glad, op hetzelfde niveau als het houtoppervlak)
- bescherm het gerepareerde deel tegen zon en regen (tot het droog is)
- na droging van de epoxy (afhankelijk van het reparatiemiddel na bijvoorbeeld 1 of 4 of
16 uur): schuur de reparatie en het omliggende hout (meestal komt tijdens het
afmessen van de reparatie ook wat epoxy op het nog goede houtoppervlak, dat
dunne laagje moet weggeschuurd worden)
- breng de verflaag weer aan.
Wanneer een groot deel van een kozijn is aangetast, kan overwogen worden dit
deel uit te zagen (rechte hoeken) en van een goed passend nieuw stuk hout worden
voorzien. Dit wordt deelvervanging genoemd. De overgangen kunnen dan met
epoxy worden bijgewerkt.
deelvervanging: het verrotte deel is weggezaagd; de vrijgekomen ruimte
wordt gevuld met een passend nieuw stuk hout waarna epoxy wordt toegepast
voor de afwerking (repair-care):
twee voorbeelden van 2-componentenreparatie-epoxy's
(hier zijn de componenten in aparte kokers),
links dry flex van repair-care
(dry fix heet de voorstrijk) en rechts renoflex (renofix is de voorstrijk)
van renovaid:
voorbeelden van 2-in-1 reparatie-epoxy's (beide componenten
in 1 koker); let op: de
inhouden verschillen;
van links naar rechts dry flex van repair-care
(zuivere epoxy),
houtrotvuller 2 componenten van eazyfix, repox 2-in-1 van
zwaluw den
braven (repox fast voor kleinere reparaties) en renoflex 2-in-1
(duo-koker) van renovaid
(renofast voor kleine, maar zeer snelle reparaties):
een houten kolom kan snel gaan rotten waar het hout de nat te worden
ondergrond raakt; daarom kan de houten paal op een kleine verhoging
geplaatst worden, uiteraard wel stevig verankerd in de grond (foto
joostdevree):
een laatste voorbeeld van houtrot, een steigertje in verval, de meern; klik
op de foto voor hoe het was (foto joostdevree en hoe het was google
maps):