verduurzamen

Verduurzamen is conserveren van een materiaal om aantasting te voorkomen. In de bouw is vooral bij hout sprake van verduurzaming. 
Door biologische verschillen tussen houtsoorten zijn er verschillen in de mate waarin een verduurzamingsmiddel in het hout kan worden gebracht. Zo dringt een verduurzamingsmiddel bij vurenhout niet dieper in dan een paar mm, terwijl het spinthout van lariks, grenen, douglas en europees eikenhout tot aan het kernhout doordringbaar is. Amerikaans eiken is wat indringdiepte betreft weer vergelijkbaar met vuren.

Voor bepaalde toepassingen kan naast verduurzaming ook van belang zijn dat het uiteindelijke materiaal brandvertragend is; vaak kan een brandvertragend middel hiervoor zorgen. Brandvertaging kan o.m. plaastsvinden door de vacuüm- en drukmethode waarbij een brandvertragend middel in het hout geïmpregneerd wordt.

Let bij verduurzamen extra op de uiteindelijk gewenste kleur en hoe het hout er over een aantal jaren uitziet. 

Bijvoorbeeld het impregneermiddel Tenco houtconservering is te gebruiken om schimmels en houtrot tegen te gaan, een preventief verduurzamingmiddel voor zachte houtsoorten (in de vorm van balken en vloerdelen) en hout dat in contact komt met de grond. Deze houtconservering is overschilderbaar met elk type verf of transparante beits of lak.
Voor meer gegevens zie Verduurzaamd Hout Nederland (VHN).

Ook door hitte en/of hoge druk kan minder hard hout verduurzaamd worden. Zo kan naaldhout uit bijvoorbeeld Europa door verhitting en druk even duurzaam worden gemaakt als hardhout uit de tropen (duurzaamheidsklasse 1, levensduur meer dan 25 jaar). Verder is dit zogenoemde "thermisch gemodificeerde hout" meer vormvast: het heeft minder last van krimpen en zwellen als gevolg van wisselende vochtigheid en temperatuur van de omgeving. 
Voorbeelden zijn Platowood, Modiwood, Nobelwood en WaxedWood (van Foreco). Bij Nobelwood wordt onder verhoogde temperatuur en druk het hout geïmpregneerd met biopolymeren, waardoor het verduurzaamd wordt. 
Platoniseren is de term die gebruikt wordt voor het onder druk stomen van onbewerkt zacht hout op ca. 170 graden C en ca. 6 bar (de "thermolyse" of het "koken", duurt 4-5 uur), waarna het hout door matige verwarming gedroogd wordt (duurt 5-21 dagen) en vervolgens zonder toevoegen van stoom nogmaals wordt verhit op ca. 190 graden C (de "curing" of het "bakken", duurt 12-16 uur). De letters van Plato staan voor Providing Lasting Advanced Timber Option.
Ook bamboe kan onder hoge temperatuur en druk verduurzaamd worden: Bamboo X-treme (van Moso-bamboe).

Bijvoorbeeld naaldhout kan door acetyleren worden verduurzaamd worden en tropisch hardhout vervangen (zie bij Accoya). Dit wordt meestal met de algemene term "gemodificeerd hout" genoemd.

TNO heeft, in samenwerking met Mevo Houtindustrie en Innovita-advies, de behandelmethode polytreat gepatenteerd die gebruik maakt van pyrrool, gewonnen uit restafval van biomassa. In een dompelproces polymeriseert pyrrool in het hout, met als resultaat een zwart, mat uiterlijk. Deze methode geeft bijvoorbeeld vurenhout een UV-stabiel, een onderhoudsvriendelijk oppervlak en een iets langere levensduur (zeker niet zo lang als verduurzaamd onder hitte/druk).

Verder is er de Japanse techniek om te verduurzamen shou sugi ban (zwarthout): hout van de ceder of cipres wordt aan de oppervlakte "verbrand" om een verkoolde laag te creëren die weerstand biedt tegen weersinvloeden. Traditioneel werd in Japan de cipres "aangebrand" om bestand te zijn tegen insecten en brand. Na branden van de toplaag van het hout wordt het overtollige koolstof met water weggeborsteld. Na het drogen kan de koolstoflaag behandeld worden met een natuurlijke olie om de diepe kleur te behouden.
Naast een duurzame koolstoflaag heeft het ook een bijzondere uitstraling.
Zie verder bij shou-sugi-ban, Houzz en Zwarthout.

Zie ook conserveren, creosoteren, impregneren, modificeren, buitenduurzaamheid.
Verg., vanuit een iets ander gezichtspunt, duurzaam bouwen.

Eng. to preserve