sarcofaag

Een sarcofaag is een stenen doodskist, vaak van kalksteen of zandsteen en uit één blok natuursteen gehouwen. De sarcofaag is bijna altijd voorzien van een deksel (sarcofaagdeksel). De overledenen die in sarcofagen werden gelegd, waren altijd belangrijke personen, heersers of rijke mensen. Ter herinnering aan de overledene of aan diens leven of werk werd de sarcofaag vaak voorzien van rijk gebeeldhouwde afbeeldingen.
Waar geen natuursteen voorradig was voor de kisten, werd dat ingevoerd. 

In het oude Egypte lag de grafkist van belangrijke personen vaak in een fraai beschilderde ruimte. Vanaf de 21e dynastie werd niet de ruimte maar de mummiekist zelf beschilderd, zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde van de kist. Voorstellingen aan de binnenzijde zijn o.m. de gevleugelde zonneschijf (eeuwige kringloop van de zonnegod), de gevleugelde scarabee (de mestkever is het teken voor extra bescherming) en de djed-zuil (symbool voor het eeuwig voortbestaan). Aan de buitenzijde o.m. scènes uit de godenverering en de reis van de zonnegod met zijn bark door de onderwereld. 

Vaak is een voorstelling van het hoofd van de overledene op de mummiekist afgebeeld en soms is een deel van de mummiekist zelf in een soort mensenvorm, in ieder geval hoofd en armen; dit wordt een antropoïde mummiekist genoemd.

In Egypte bevatte de sarcofaag vaak een speciale mummiekist, in andere culturen werd meestal niet gemummificeerd. 

In bijna alle tijden zijn op verschillende locaties sarcofagen gemaakt, ook in eenvoudige vormen.

klik op de afbeeldingen voor groter egyptische sarcofaag met mummiekist (gerard homann web egypte):

antropoïde mummiekist, uit sacrofaag van toetankamon, egypte:

etruskische terracotta sarcofaag van de echtgenoten (museo nazionale etrusco rome):

sarcofaag, gallo-romeins (musée rolin autun, kunsttrip)

nederlandse sarcofaag, kerk hypolitushoef:

favoriet spelletje in de vakantie:

"Ook grafmonumenten in de vorm van een stenen doodskist dragen deze naam (Bouwkundige termen van Haslinghuis en Janse)."

Het woord sarcofaag is via het Latijnse sarcophagus ontleend aan het Griekse sarkophagos (kalksteen gebruikt voor doodskisten, letterlijk: vleeseter, lijkenverslinder), gevormd uit sarx (genitief sarkos, vlees) en phagein (eten); men veronderstelde dat het lichaam verteerd werd door de kalksteen; de poreuze kalksteen bevorderde de ontbinding; bron Etymologiebank.

Verg. cromlech, dolmen, hunebed, tumulus, megaliet, mausoleum, columbarium, crypte, stèle, zerk en raatakkers (celtic fields, zwervende erven) en terp.

Eng. sarcophagus