metselen

Ook: metsen (Vlaams). Metselen is bouwen met stenen waarbij metselspecie het verband tussen de stenen verzorgt. 
Bij "over de hand" metselen (of: over de hand werken) wordt een metselwerk langs de binnenzijde opgewerkt en is aan de buitenzijde van de muur schoon metselwerk te zien.
Metselen kan o.m. met baksteen, glazen bouwblokken en het lijmen van cellenbeton en kalkzandsteenblokken.

Hou bij metselen rekening met (met dank aan o.m. Bouwtotaal):
- Keurmerk: 
Kies een gevelsteen met een keurmerk (geeft iets meer zekerheid over de kwaliteit; de maatvoering van de steen kan beter zijn, de zuigkracht van de stenen is ongeveer gelijk e.d.).
- Steenkeuze:
Gebruik voor het trasraam een hardere steen dan voor de rest. Gebruik voor het buitenblad een niet te zachte steen (laat niet teveel vocht door). Gebruik voor het binnenblad eventueel een andere steen dan voor het buitenblad (kalkzandsteen o.d.).
- Kleur: 
De kleur van gevelstenen kan per partij (pak) verschillen, dus meng verschillende partijen (bijvoorbeeld 4 of 5 pakken mengen). Denk er aan dat zeer lichte stenen snel vervuilen (vuil en mos zijn al na een paar jaar zichtbaar)! Niet elke steen is een gevelsteen (o.m. vorstbestendig, niet te zuigend, niet te bros).
- Specie / mortel: 
Kies de juiste specie, afgestemd op de zuiging van de steen, dus let op de initiële wateropzuiging van de steen. IW1 is zeer weinig zuigend, IW4 is sterk zuigend. Als de steen te veel zuigt, droogt de specie te snel en is er weinig hechting tussen specie en steen. 
Vraag bij de leverancier van de steen na welke specie het beste gebruikt kan worden. En hou je aan de hoeveelheden water; een te droge specie is natuurlijk ook niet goed.
- Het zuigen van stenen: 
Maak de stenen voor gebruik nat, zeker in de zomer bij hogere temperaturen. Dompel elke steen even in een emmer of speciekuip met schoon drinkwater. Controle via "druk 2 stenen met wat specie op elkaar, trek ze na een paar minuten weer los, als op beide stenen specie achterblijft dan hebben ze de juiste vochtigheid".
- Dilataties: 
Breng op de juiste plaatsen dilataties aan. Reden: om bij een grote wand uitzetten en inkrimpen door temperatuurverschillen of bewegingen door extreme windbelasting op te vangen, en dus om scheuren te vermijden. Pas eventueel wapening van metselwerk toe.
- Metsel niet als het vriest.
- Let op details: 
Werk netjes. De basis van metselwerk moet een harde, vlakke, horizontale ondergrond zijn (beton o.d.). Breng een vochtwerende laag aan (bijvoorbeeld bitumenpapier met mortel eronder en erboven). Stel de metselprofielen en eventueel kozijnen. Gebruik de waterpas. Hou je aan het metselverband, bepaal de lagenmaat en koppenmaat; teken de lagenmaat en koppenmaat af, span het metselkoord. Hou je aan de gekozen voegdikte (elke steen heeft wel een "ideale" voegdikte, ook esthetisch, voor lintvoeg en voor stootvoeg). Metsel. Werk zeker netjes als je de steen zelf afhakt. 
Breng bij buitenmuren het isolatiemateriaal aan in de spouw, plaats spouwankers en kozijnankers. Binnenmuren hebben andere eisen; ga na of die bekend zijn.
Afbreken werk: bij een vallende tand is het makkelijker om de metselwerkzaamheden te hervatten dan bij een staande tand. Voegen: pas doorstrijken toe of krab de lint- en stootvoegen uit en voeg het geheel later. Borstel de muur (zachte borstel). Plaats boven een muuropening een latei of rollaag. 
- Dek af bij regen en felle zonneschijn: 
Bescherm het metselwerk bij regen, maar ook bij zeer felle zonneschijn. Regen kan de specie uitspoelen en zouten uit de steen kunnen witte uitslag of uitbloeiing geven. Meestal is na 2 dagen geen bescherming meer nodig tenzij het continu regent. Overigens, het metselwerk is pas echt droog na 2 tot 4 weken. Zeer felle zonneschijn kan de specie te snel laten drogen, door het afdekken blijft het vocht langer in specie en steen.

metselen, verwijderen overtollige voegspecie bij "over de hand werken" (overhands metselen):

Zie ook metselverband, ondernemersorganisatie Gebouwschil Nederland.
Zie eventueel lagenmaat, metselprofiel.