brekerzand versus brekerszand

Brekerzand en brekerszand: "Brekerzand is fijn materiaal ('zand') afkomstig van grind en harde natuursteen, terwijl brekerszand afkomstig is van het breekproces van bouw- en sloopafval. Er is echter veel verwarring over de verschillen tussen brekerzand en brekerszand. Het is meestal 'de handel' die voor deze verwarring zorgt: met brekerszand beschikken zij immers over een restproduct van de puinbrekers dat ze aan de man willen brengen (als brekerzand)."

In de volgende notitie van Hans de Vaan wordt e.e.a. uitgelegd (daarna de mede daaruit getrokken kenmerken):
- Verschillen en toepassingen van brekerzand en brekerszand


Brekerzand

Brekerzand is fijn restmateriaal dat overblijft na breken van grind of harde natuursteen zoals graniet en porfier. Brekerzand is daarmee een primaire grondstof. Het heeft door de hoekige korrel een hoge haakweerstand. De kleur is afhankelijk van de natuursteen die gebroken wordt (verg. split).
"Brekerzand zorgt daardoor voor een grotere draagkracht en stabiliteit. De goede verhouding tussen fijne en iets grovere korrels (de zogenoemde korrelverdeling of gradatie) zorgt voor een optimaal drainerend vermogen.

Toepassingen van brekerzand:
- als straatlaag bij elementenverharding, bijvoorbeeld op een zandbed of granulaat
- als voegvulmateriaal bij straatwerk (brekerzand wordt na bestrating ingeveegd zodat het straatwerk goed vast komt te liggen en er geen kieren ontstaan, vandaar ook soms inveegzand genoemd; na een paar dagen dient het brekerzand opnieuw te worden ingeveegd)
- als toeslagmateriaal in cementmengsels en asfaltmengsels"
- kan de groei van onkruid enigszins tegengaan; vooral bij een wat bredere voeg wordt daarom brekerzand toegepast.


Brekerszand: brekerzeefzand, sorteerzeefzand

Ook: brekerszeefzand, (in België) puinzand. Brekerszand wordt vaak verward met brekerzand. Brekerszand is de kleinste fractie, die overblijft bij het breken van puinmaterialen zoals metselwerk- en cementbetonpuin. Brekerszand is daarmee een secundaire grondstof, d.w.z. niet rechtstreeks uit de natuur verkregen.
Brekerszand is afkomstig van bouw- en sloopafval en daarom meestal van geringere kwaliteit dan het brekerzand dat ontstaan is bij het breken van grind en natuursteen.

Dit brekerszand wordt onderscheiden in:
- Sorteerzeefzand: "afkomstig van het afzeven van de fijnste materialen in sorteersinstallaties voor bouw- en sloopafval". Sorteerzeefzand wordt daarom vaak gereinigd.
- Brekerzeefzand (brekerszeefzand, recyclingbrekerzand): ontstaat "bij het zeven van steenachtige fracties (metselwerk- en cementbetongranulaat) na het breken van bouw- en sloopafval in de puinbreekinstallaties". Vaak wordt vermeld dat brekerzeefzand ontstaat bij het vóórzeven, dus afzeven vóórdat de steenachtige fracties worden gebroken.

"Brekerzeefzand en vooral sorteerzand bevat vaak nog PAK, sulfaten, hout, cementresten e.d. Vooral bij het breken van metselwerkpuin en nog zachtere te breken materie (zoals gips) ontstaat een grote hoeveelheid brekerszand met een grote porositeit en overige slechte korreleigenschappen. Het is dus van groot belang de herkomst en samenstelling van het brekerszand te kennen."

Toepassingen van brekerszand (brekerzeefzand en sorteerzeefzand):
- als zandvervanger in zandcementfunderingen (bijvoorbeeld als 15 cm dikke onderlaag onder een straatlaag van straatzand of brekerzand (hier zonder s) waarop de straatstenen rusten)
- als zandvervanger in minder hoogwaardige toepassingen zoals ongebonden aanvul- of ophoogmateriaal (geluidswallen, op-en afritten)
- als straatlaag of vulvoegmateriaal maar dan van mindere kwaliteit (vaak wordt brekerszand aan particulieren verkocht als vervanger van het duurdere, kwalitatief betere, natuurlijke brekerzand)
- als de fijnste fractie van de diverse soorten bsa-granulaat ofwel puin(meng)granulaat (uitsluitend brekerzeefzand)
- als vervanger van natuurlijk zand in de betonindustrie (uitsluitend brekerzeefzand van goede kwaliteit, zoals van betonpuin).


Om verwarring met het brekerzand te vermijden, zou men niet over brekerszand maar over brekerzeefzand dan wel sorteerzeefzand moeten spreken.

Met dank aan Hans de Vaan.

Zie ook Branchevereniging Breken en Sorteren.

Eng. crushed sand, crusher sand