![]() |
![]() |
![]() |
Ook: Tempex, Styropor, PSE, Polyfoam, PS-hardschuim,
in België Isomo; in de volksmond: piepschuim. EPS
staat voor Expanded Polystyreen, het overbekende witte
piepschuim, maar dan harder. De algemene benaming airpop refereert aan het
feit dat polystyreen (EPS e.d.) voor het merendeel uit lucht bestaat (verg. de
term popcorn).
Het materiaal bestaat uit dicht opeengepakte bolletjes schuim. Iedere kubieke meter EPS bevat ongeveer 10 miljoen bolletjes, ook wel parels genoemd. Elke parel telt 3.000 gesloten cellen die met lucht gevuld zijn. Concreet bestaat EPS qua volume slechts voor 2% uit polystyreen en voor 98% uit lucht.
Om het polystyreen te laten expanderen (zwellen) tot EPS, gebruikt men pentaan,
dat vergelijkbaar is met aardgas. Pentaan is onschadelijk voor de volksgezondheid en ozonlaag.
Het pentaan wordt met behulp van stoom verhit en zorgt ervoor dat de bolletjes expanderen tot de bekende
EPS-parels.
In het EPS-eindproduct is het niet meer aanwezig. Pentaan wordt door de producenten afgevangen en hergebruikt.
EPS wordt veel in de bouw gebruikt als isolatiemateriaal, wegfunderingen
(verkleint de zettingen), stabiliteit, drijvende vlakken
e.d. Aan EPS voor isolatie in de bouw wordt een stof
toegevoegd, waardoor het eindproduct brandvertragend is.
Het gebruik van EPS-schuim blijft vaak verborgen: producten waarvan vaak
aangenomen wordt massief steen, hout, polyester o.i.d. te zijn, zijn
vaak geproduceerd uit schuim, gecoat en afgewerkt tot een natuurlijke
uitstraling. Uit EPS worden ook 3D-ontwerpen gemaakt.
EPS en XPS als
isolatiemateriaal
Toepassingen als isolatiemateriaal bijvoorbeeld als funderingsbekisting
(verloren bekisting) en
spouwisolatie. EPS wordt ook toegepast als ondervloer voor parkeerdekken e.d. en
als vulling in de wegenbouw.
Voordelen EPS en XPS als isolatiemateriaal:
- goede thermische isolatie (vergelijkbaar met steenwol
en glaswol; plaat 300 mm dik EPS heeft een R-waarde
van ca. 7,5)
- goedkoop
- zeer licht in gewicht
- vrijwel waterdicht (neemt zeer weinig water op)
- niet hygroscopisch
(houdt geen vocht vast)
- geluidsabsorberend (geluidsisolerend)
- geen voedingsbodem voor schimmels
- materiaal/verwerking: stevig tot hard
- vormvastheid goed
- drukvastheid redelijk goed (geen puntlasten)
- extra opties: minerale toplaag, gebitumeerde toplaag,
gebitumeerde polyester toplaag
- recycling is mogelijk.
Nadelen EPS en XPS als isolatiemateriaal:
- brandbaar (tenzij de brandvertragende kwaliteit wordt toegepast)
- laat nauwelijks damp door (is niet dampopen)
- niet bestand tegen veel lijmsoorten.
Aanduidingen bij polystyreen EPS
In polystyreen type EPS nn-SE geeft aan:
nn | het getal geeft de druksterkte bij 10% vervorming aan;
let op: vervorming van korte duur (vervorming van lange duur is ca. 1/3 van die van korte duur) |
SE | SE staat voor het brandvertragend behandeld zijn |
Bijvoorbeeld EPS
100-SE kan kortstondig een druksterkte van 100 kPa weerstaan (100 kPa = 0,1 Mpa
= 0,1 N/mm2, komt overeen met ca. 1 kg/cm2).
EPS-T is een specifieke aanduiding voor EPS als isolatiemateriaal voor
contactgeluid.
Tabel met EPS-type en een aantal waarden (overigens, EPS-typen zijn er van EPS
30 t/m EPS 500;
de treksterkte is in waarde ongeveer gelijk aan de buigsterkte):
EPS-type | druksterkte bij 10%
vervorming, korte duur (σε=10%) [kPa] |
druksterkte bij 2%
vervorming, lange duur (σε=2%) [kPa] |
buigsterkte
(σb) [kPa] |
EPS 60-SE | 60 | 18 | 100 |
EPS 100-SE | 100 | 30 | 150 |
EPS 150-SE | 150 | 45 | 200 |
EPS 200-SE | 200 | 60 | 250 |
EPS 250-SE | 250 | 75 | 350 |
EPS-type | elasticiteits- modulus (Et) [kPa] |
afschuifsterkte (t) [kPa] |
warmte- geleidings- coëfficiënt [W/(m.K)] |
EPS 60-SE | 60 | 100 | <= 0,038 |
EPS 100-SE | 100 | 150 | <= 0,036 |
EPS 150-SE | 150 | 200 | <= 0,035 |
EPS 200-SE | 200 | 250 | <= 0,034 |
EPS 250-SE | 250 | 350 | <= 0,034 |
EPS-type | waterdamp- diffusie- weerstands- getal (m) |
||
EPS 60-SE | 20 | ||
EPS 100-SE | 30 | ||
EPS 150-SE | 40 | ||
EPS 200-SE | 60 | ||
EPS 250-SE | 90 | ||
EPS 300-SE | 120 |
Vocht (water) heeft invloed op de warmteweerstand
van polystyreen.
Vóór NTA 8800 (1-1-2024) was bij de eisen die gesteld werden aan de minimale
Rc-waarden van de constructie gebouwschil voor EPS een correctiefactor
noodzakelijk; deze correctiefactor op de warmteweerstand van EPS wordt vanaf
1-1-2024 bij die bepaling dus niet meer gehanteerd.
Voor de invloed van vocht op EPS kan specifiek gesteld worden:
EPS-type | water- opname, gedraineerd (normale bouw- condities, droog) [% v/v] |
water- opname, niet gedraineerd (op of onder water, nat) [% v/v] |
in NTA 8800
niet meer aanwezige correctie- factor op R-waarde van EPS |
EPS 60 | 2,5 | 5,0 | 1,22 |
EPS 100 | 2,0 | 4,0 | 1,18 |
EPS 150 | 1,75 | 3,5 | 1,15 |
EPS 200 | 1,5 | 3,0 | 1,13 |
EPS 250 | 1,0 | 2,0 | 1,08 |
EPS 300 | 0,5 | 1,0 | 1,04 |
wateropname als functie van tijd, na aantal dagen neemt vochtgehalte van eps niet meer toe: ![]() |
Vóór 2007 werd een andere notatie gehanteerd, waarbij het getal de soortelijke
massa aangaf in kg/m3:
EPS-type (druksterkte bij 10% vervorming, korte duur, kPa) |
vroegere benaming (soortelijke massa, kg/m3) |
EPS 60-SE | EPS 15 SE |
EPS 100-SE | EPS 20 SE |
EPS 150-SE | EPS 25 SE |
EPS 200-SE | EPS 30 SE |
EPS 250-SE | EPS 35 SE |
"XPS is minder vochtgevoelig dan EPS
en
behoudt zijn isolatiewaarde." XPS heeft een dichtere cellenstructuur en is
iets harder en duurder dan EPS.
Documentatie
- IsoBouw
EPS,
Algemene toepassing (van Isobouw)
- EPS Basisinformatie (van Stybenex)
- Hygrische
eigenschappen van EPS (van Kemisol)
Omdat er zoveel benamingen zijn voor EPS is in Europees verband gekozen voor
een nieuwe naam voor EPS: airpop®. Waarom dat "Registered" zou
moeten zijn, is
onduidelijk. Wel is duidelijk dat polystyreen en EPS een wat negatieve klank
hadden gekregen (brandgevaarlijk, als het niet gerecycled wordt slecht voor het
milieu e.d.) en dat daarom een andere naam wellicht te prefereren is.
Zie ook CPS, XPS
en Stybenex.
Eng. expanded polystyrene