funderingsherstel

Door allerlei oorzaken kan het nodig zijn vloeren, gevels, dragende muren of funderingen te herstellen (voor een aantal oorzaken zie de problemen bij fundering en de funderingsproblemen bij houten palen).
Over het algemeen wordt met de term funderingsherstel bedoeld dat er een geheel vernieuwde fundering wordt gemaakt, maar dat is niet altijd noodzakelijk. Het herstellen van de fundering zelf is in feite het vervangen van de aangetaste en kapotte onderdelen van de fundering, meestal met staal en beton.

Funderingsherstel is te verdelen in verschillende soorten:

• tafelconstructie: plaatsen van een nieuwe fundering via de tafelconstructie / tafelmethode (een nieuwe vloer op segmentpalen draagt via inkassingen de bestaande muren)

• uit de muur gedrukte palen: plaatsen van een nieuwe fundering met uit de muur gedrukte palen (via de muur worden nieuwe palen de grond ingedrukt die de bestaande muren dragen)

• randbalk: plaatsen van een nieuwe fundering met een randbalk (de randbalk draagt de belasting van de muren over op de nieuwe palen)

• dunne buispalen: door inbrengen van dunne buispalen (micro-piles) die met nastelbare beugels de funderingsbalken ondersteunen

• paalkopverlaging: vervangen van de aangetaste paalkoppen door betonnen paaldelen (paalkopverlaging; alleen bij vurenhouten palen mogelijk)

• injectietechniek met kunsthars, bij funderingen op staal: verstevigen van de ondergrond door een injectietechniek met kunsthars.

De keuze van de gebruikte techniek hangt af van de situatie en de omstandigheden van het project.
Bij alle vormen van funderingsherstel kan het nodig zijn vloeren, gevels en dragende muren te herstellen. Pas als de schade aan de fundering is verholpen, kan de constructie duurzaam worden hersteld.

Mogelijke onderzoeken vooraf
Goed herstel begint met een gedegen onderzoek naar de bodemstructuur. 
- funderingsinspectie, houtonderzoek: door het graven van een inspectieput, meestal ter plaatse van de voorgevel kan de fundering visueel worden geïnspecteerd
- grondonderzoek: door het uitvoeren van een sondering wordt informatie verkregen over de bodemopbouw, de grondsoorten en de draagkracht van de bodem; de sonderingen geven aan op welke diepte de stabiele zandlaag (vaste grondslag) zich bevindt waarop de palen komen te rusten
- proefbelasting houten palen: door het uitvoeren van een proefbelasting kan de draagkracht van een paal worden vastgesteld.

De constructeur die de soort en lengte van de palen aangeeft, heeft het sonderingsrapport nodig. Daarnaast kan hij, wanneer dit nodig is, een speciaal funderingsadvies aanvragen:
- het sonderingsbedrijf maakt een boorgat met een diameter van 10 centimeter en 18 meter diep om de zandlagen te bepalen
- de boor gaat binnen of buiten het pand de grond in (dit hangt sterk af van de toegankelijkheid en hoe groot het pand is; binnen boren is echter beter wanneer de straal van de sondering beperkt is).

Meer informatie in het Handboek Funderingsherstel, op palen en op staal, waaronder:
een stappenplan, risicobeoordeling, monitoren van scheuren (scheurmeter e.d.), juridische en verzekeringstechnische aspecten, bodemonderzoek, herstelmethoden, communicatie met eigenaren, financieringsplan, vergunningen, contract, kwaliteitsborging, ontwerp en berekeningen, metselwerk, paalbelasting en krachtsverdeling, schijfwerking, veelvoorkomende gebreken van paalfunderingen, inkassingen, stut- en stempelwerk, 
- herstelmethoden bij fundering op palen (heien / schroeven / drukken / pulsen stalen buispalen, tafelmethode, palen vanuit of onder de bouwmuren wegdrukken, verlagen houten paalkoppen, paalfundering met randbalken en/of consoles, paalfundering met voorgespannen betonbalken) 
- herstelmethoden bij fundering op staal (palen vanuit of onder de bouwmuren wegdrukken, fundatiestabilisering met waterglas-injecties, liften van de funderingsplaat, versterken bestaande fundering op staal,
met ontwerpberekening, bouwplaatsinrichting, voordelen en nadelen voor de eigenaar, toezicht en inspectie, grondwater opzetten bij fundering op houten palen.

Naar Documentatie

de paalkop is verrot omdat de grondwaterspiegel te laag is (harlingen boeit):

aanlassen van een funderingsbuis (platform fundering):

Fundering op houten palen zonder en met oplangers
Een voorbeeld van Rioned van de problemen met te lage grondwaterstand:

Een nieuwe fundering via de tafelconstructie
Kort: een nieuwe vloer op segmentpalen draagt via inkassingen de bestaande muren. "Vlak naast de oude palen plaatst met nieuwe palen, waarop een nieuwe betonvloer wordt gestort die de dragende wanden ondersteunt."
Nieuwe heipalen worden in het pand geslagen of (meestal) gedrukt. De nieuwe palen komen op korte afstand van de bestaande dragende muren te staan. Het drukken gebeurt vrijwel trillingsvrij waardoor schade aan het pand of de belendende panden tot een minimum wordt beperkt. De palen zijn meestal segmentpalen met segmenten van circa 1,5 à 2 meter. De koppen worden gesneld en vervolgens wordt er een wapening gelegd voor de vloer, met uitlopers in de inkassingen in de muur. De betonvloer wordt gestort en is door de wapening verankerd aan zowel de nieuwe palen als de dragende muren.
De nieuwe fundering is feitelijk een gewapend betonnen plaat die de heipalen met de muren verbindt. Door de verankering brengt de betonvloer het gewicht van het gebouw over op de nieuwe palen. De oude palen hebben nu geen functie meer (en mogen wegrotten).
De betonnen vloer kan ook uitgevoerd worden als een betonnen bak, waardoor een kelderconstructie ontstaat en het funderingsherstel ook extra ruimte geeft aan de woning.

nieuwe fundering met tafelconstructie (min. van i&w):

1 = de oude, aangetaste paal 2 = de nieuwe segmentpaal 3 = de inkassing waardoor "de vloer" de muur draagt 4 = de nieuwe gewapend betonnen vloer

gedetailleerd filmpje over funderingsherstel; klik op de afbeelding voor het youtube-filmpje (animatievideo amstel bouwadvies):

een combinatie van funderingsherstel tafelconstructie en kelderbouw (van os van den berg):

Een nieuwe fundering met uit de muur gedrukte palen
Kort: via inkassingen in de muur worden segmentpalen de grond ingedrukt die de bestaande muren dragen.
De inkassing waardoor de palen de grond in worden gedrukt, kan aan de binnenzijde of aan de buitenzijde van de muur worden uitgehakt (in de tekening aan de buitenzijde).
De muren van de bestaande woning funderen bij het indrukken van de palen als tegengewicht.

nieuwe fundering op via de muur ingedrukte segmentpalen (min. van i&w):

1 = de oude, aangetaste paal 2 = de nieuwe segmentpaal 3 = de nis (inkassing) met het bovenste deel van de ingedrukte segmentpaal

Een nieuwe fundering met een randbalk
Kort: de randbalk draagt de belasting van de muren over op de nieuwe palen.
Dicht bij de muren worden, aan de buitenzijde of aan binnenzijde van het pand, segmentpalen de grond ingedrukt. De wapening van de palen zet zich voort in de ter plaatse gestorte randbalk en de wapening van de randbalk staat in verbinding met de inkassingen in de muur. Hierdoor ontstaat een verankering van de muren met de nieuwe palen. De belasting van de muren wordt overgebracht op de in de inkassingen aanwezige delen van de randbalk en verdeeld over de nieuwe segmentpalen.

nieuwe fundering met een randbalk op naast de woning ingedrukte segmentpalen (min. van i&w):

1 = de oude, aangetaste paal 2 = de nieuwe segmentpaal 3 = de inkassing waardoor de randbalk de muur draagt 4 = de gewapend betonnen randbalk

Inbrengen van dunne buispalen (micro-piles) die met nastelbare beugels de funderingsbalken ondersteunen
"De DFH-palen zijn uitgerust met een schroef aan het uiteinde. Door middel van de schroef worden de palen trillingsvrij de grond in gedraaid en is er slechts minimale overlast voor bewoners en omgeving. De palen worden op door de constructeur aangegeven plaatsen naast de fundering gedraaid. Door middel van een sondering naast uw woning weten we op welke diepte de draagkrachtige grondlaag is. We draaien de palen tot op deze laag. Daarna wordt met speciale brackets de last van de fundering op de palen overgebracht. Mocht het nodig zijn, dan is het DFH funderingssysteem nastelbaar."
Het geheel van paal en beugel is tegen corrosie verzinkt met 80 μm (micrometer).
Documentatie dunne buispalen met schroefbladen.

Wanneer het funderingsprobleem definitief is opgelost, kan ook het herstellen van het metselwerk worden aangepakt, bijvoorbeeld met spiraalvormig staal in uitgekrabte lintvoegen van het beschadigde muurdeel. 
Wanneer het spiraalvormige staal in het buitenblad blijft, is er geen koudebrug, maar wanneer de stalen spiraal als versteviging door het buitenblad een eind in het binnenblad gaat, dan is er wel sprake van een (zeer plaatselijke) koudebrug.

funderingsherstel met behulp van micro-palen en beugels aan de funderingsbalk; klik voor groter (duurzaam funderingsherstel):

een voorbeeld van een nastelbare beugel die de funderingsbalk ondersteunt (duurzaamfunderingsherstel):

constructief herstel metselwerk; klik voor groter (helibar, systeem helifix, total wall):

Paalkopverlaging: vervangen van de aangetaste paalkoppen door betonnen paaldelen
Wanneer de heipalen voldoende draagkracht hebben maar de paalkoppen zijn verrot door droogstand (te lage grondwaterspiegel), dan is het mogelijk het bovenste deel van de aangetaste paalkop te vervangen door een betonnen paalkop. Dit kan alleen bij vurenhouten palen die aangetast zijn door droogstand. Het punt van waaraf de paal vervangen moet worden, moet 50 cm onder de plaatselijk laagste grondwaterspiegel (grondwaterstand) liggen om toekomstig droogstaan, en daarmee verrotten, te vermijden.
Bij grenen palen is vervanging door bacteriële aantasting helaas niet mogelijk, omdat de spintlaag bij grenen veel dikker is dan bij vuren (aantasting vindt vooral plaats in de spintlaag).
Een eventueel tekort aan draagkracht wordt door de nieuwe paalkoppen niet verholpen.

funderingsherstel door paalkopverlaging (vervangen vurenhouten kop door betonnen kop; van os van den berg):

Injectietechniek tweecomponentenhars
Een belangrijke methode bij het herstellen van funderingen op staal en van verzakte wegdekken en vloeren is die van de injectietechniek van o.m. Uretek: 
- een aantal gaten wordt geboord voor de injectielansen (inspuitbuizen)
- het injectiepistool wordt gekoppeld aan de injectielans en een speciale tweecomponentenhars wordt in de grond gespoten
- na 5 tot 10 seconden expandeert de hars; de expansie vindt altijd in die richting plaats waar ze de minste weerstand ondervindt dus exact daar waar de verdichting het meest gewenst is. 
De ondergrond van funderingen wordt door de injectietechniek zodanig versterkt en verdicht dat deze voortaan weer draagkrachtig is. 

Een andere methode om verzakte vloeren omhoog te brengen (niet geschikt voor funderingen), is die via inspuiten van schuimbeton (cellenbeton) zoals door Fagro wordt uitgevoerd: een aantal gaten wordt in de betonnen vloer geboord en door het injecteren van schuimbeton tussen de grondslag en de betonvloer wordt deze opgetild.

funderingsherstel met injectietechniek (uretek):

Documentatie
- Het herkennen en aanpakken van eventuele funderingsproblemen bij aankoop of verkoop van een woning (van Rioned)

- Geen houten palen, toch funderingsproblemen (van Platform Fundering)

- Handboek Funderingsherstel, op palen en op staal (van SBR / Curnet)

- Filmpje vloer- en funderingsherstel met bodeminjectie (van Uretek)

- Filmpje funderingsherstel tafelmethode (van Amstel Bouwadvies)

Met dank aan bnla architecten, Platform Fundering, Rioned, Uretek en Van Os Van den Berg.

Zie Uretek funderingsherstel, Platform Fundering, Rioned, Soil-ID bouwkundige bodeminjecties, Fagro Vloerliften, De Coogh Funderingstechnieken.

Eng. underpinning work