gebint, gebinte

Een gebint is een dragende houtconstructie, een samenstel van balken (binten, gordingen of spanten) die de hoofddelen van een gebouw of getimmerte verbinden.
Het gebint is dus eigenlijk een "plakje" van de kapconstructie, vooral bij het dwarsgebint goed te zien (vaak een portaal).
Een normaal gebint heeft rechtopstaande stijlen, een jukkenkap heeft schuin geplaatste stijlen.

Gebinten kunnen globaal onderscheiden worden in:

• hoofdconstructie: gebinten dwars of overlangs (resp. haaks op of in de lengterichting van het gebouw)

• gebinten aan de hand van de locatie en type verbinding van de verbindende dwarsbalk.

Traditionele houten kapconstructies bestaan in Nederland vaak uit dwarsgebinten, in Duitsland uit langsgebinten.

Juist in hedendaagse villa's geven architecten soms de voorkeur aan gebintconstructies: 
- hout is een duurzaam product ("groen")
- hout kan uitstekend een dragende functie uitvoeren (zeker massief hout)
- met een houten kapconstructie kan een ruimte open zijn zonder een kale zaal te zijn
- bij rechte kamers en witte stucmuren geeft een gebintconstructie een goed tegenwicht, ook visueel (denk ook aan een loft).

Hoofdconstructie: gebinten dwars of overlangs (in de lengterichting van het gebouw)

Een traditionele houten kapconstructie (gebintbouw) bestaat uit verschillende dwarsgebinten of twee langsgebinten.

(a) Het dwarsgebint kenmerkt zich door:
- het gebint bestaat uit twee stijlen, (bijna) bovenaan een balk (de gebintbalk) tussen de stijlen, schoren om stijlen en horizontale balk te verbinden; de hoek tussen stijl en dwars- en langsbalk wordt versterkt door resp. korbeels en schoren 
- het gebint loopt van de ene lange zijde van de ruimte naar de andere lange zijde lopen.

Een kapconstructie met dwarsgebinten bestaat uit:
- een aantal dwarsgebinten (bijna altijd drie of meer) 
- de dwarsgebinten worden gekoppeld door twee langsbalken (in de lengterichting lopende balken, elk aan de lange zijde van de ruimte).

dwarsgebinten in een kapconstructie; (de eerste afbeelding is uit het boek inleiding in de bouwhistorie van ronald stenvert en gabri van tussenbroek, uitgeverij matrijs, afbeelding ronald glaudemans; de tweede afbeelding uit het boek houten kappen in nederland 1000-1940 van herman janse digitale bibliotheek van de nederlandse letteren dbnl); klik voor groter in de tekening is het eerste gebint donkergrijs, de overige gebinten zijn "wit"; het betreft hier een ankerbalkgebint:

(b) Het langsgebint kenmerkt zich door:
- is een onderdeel van de kapconstructie
- bestaat uit meer dan twee stijlen, meestal met schoren aan de bovenzijde
- heeft een langsbalk bovenaan. 

Een kapconstructie met langsgebinten bestaat uit:
- twee langsgebinten
- koppelingen tussen de langsbalken, meestal dwars op de langsbalken en boven de stijlen van het langsgebint
- de koppelbalken worden meestal door korbeels geschoord naar de stijlen van het langsgebint.

Soms is er ook een langsbalk onderaan de houten constructie (voor extra stevigheid).

langsgebinten in een kapconstructie; (de eerste afbeelding is uit het boek inleiding in de bouwhistorie van ronald stenvert en gabri van tussenbroek, uitgeverij matrijs, afbeelding ronald glaudemans; de tweede afbeelding uit het boek houten kappen in nederland 1000-1940 van herman janse, digitale bibliotheek van de nederlandse letteren dbnl);  klik voor groter in de tekening is het eerste gebint donkergrijs, het andere gebint is "wit":

Locatie: de locatie en type verbinding van de dwarsbalk (bij dwarsgebinten)

Een dekbalkgebint is een houtconstructie waarbij de dekbalk (dwarsbalk) op de gebintstijlen liggen (bedekt dus de stijlen). Meestal zijn "de gebintstijlen aan de bovenkant van pennen voorzien waarop met corresponderende gaten een overstekende dekbalk wordt gelegd" (soort forse pen-en-gat-verbinding). De gebintbalk is hoog geplaatst.
Afbeelding dekbalkgebint. 
Zie verder bij dekbalkgebint.

Een ankerbalkgebint is een "houtverbinding waarbij de (horizontale) balk door de (verticale) stijl steekt en de verbinding door middel van houten pennen, wiggen of toognagels wordt onderhouden". ("De extra verankering vindt plaats aan de achterkant van de stijlen door het aanbrengen van houten wiggen".) De gebintbalk is lager geplaatst.
Afbeelding ankerbalkgebint. 
Zie verder bij ankerbalkgebint.

Een tussenbalkgebint lijkt veel op een ankerbalkgebint, maar de tussenbalk bevindt zich tussen de stijlen en steekt dus niet door de stijlen heen; de pennen, wiggen of toognagels aan de achterkant ontbreken dus. "De gebintstijlen zijn meestal krom. Omdat dit middeleeuwse gebinttype voor het eerst in Nijmegen werd aangetroffen ook wel Nijmeegs spant of juk genoemd." (Haslinghuis). De gebintbalk is lager geplaatst.
Afbeelding tussenbalkgebint. 
Zie verder bij tussenbalkgebint.

Een kopbalkgebint is een gebintconstructie waarbij de kopbalk (dwarsbalk) met een slisverbinding (dubbele penverbinding) aan de stijl is verbonden en tevens met de afdekkende, verbindende langsbalk. Door de lokale versmalling heeft de kopbalk aan het einde meer breedte nodig en steekt daarom met de "kop" een eindje voorbij de stijl. De gebintbalk is hoog geplaatst.
Afbeelding kopbalkgebint. 
Zie verder bij kopbalkgebint.

Een trekbalkgebint is een houtconstructie "waarbij de balk tussen de stijlen is aangebracht. Toepassing in houtskeletbouw". (Het ankerbalkgebint is een speciale vorm van een trekbalkgebint.)

Een aardgebint is "een kapgebint dat rust op stijlen of schoren die op de grond staan en niet op een muur rusten". De gebintbalk is hoog geplaatst.
Afbeelding aardgebint.
Zie verder bij aardgebint.

Voor allerlei spant-typen, zie bij spant.

dekbalkgebinten: (carel van hest architecten)

dekbalkgebint:  in de rode cirkel: de dekbalk (dwarsbalk, haaks op de lengterichting het huis) ligt op de stijlen; de langsbalk (in de lengterichting van het huis) verbindt de dekbalkgebinten (uit "historische houtconstructies in nederland" van g. berends, van tekst voorzien)

ankerbalkgebinten: (carel van hest architecten)

ankerbalkgebint:  in de rode cirkel: de ankerbalk (dwarsbalk) steekt door de stijl en wordt aan de andere zijde van de stijl geborgd door houten wiggen (uit "historische houtconstructies in nederland" van g. berends, van tekst voorzien)

tussenbalkgebint: uit "historische houtconstructies in nederland" van g. berends, van tekst voorzien

kopbalkgebint: uit "historische houtconstructies in nederland" van g. berends, van tekst voorzien

aardgebint: tekening van het  aardgebint van het hof van sijsele; mieke goeghebuer in terryn, 2005:

14 = aardgebintstijl 15 = aardgebintbalk 16 = aardgebintschoor 17 = blokkeel met fliering 18 = blokkeel 24 = hondje

een voorbeeld van een gebint van een grote boerderij, met benamingen; i.v.m. de stal is een grote overspanning nodig; klik voor groter (boek houtconstructies zwiers, 1920):

een ander voorbeeld van een gebint; klik voor groter (de museumfabriek):

Meer voorbeelden van gebinten

Zie ook kapconstructies allerlei (figuur B), kapconstructies voorbeelden, ankerbalkgebint, dakstoel, hallenhuis, jukkenkap, mutulus, spant, taigh dubh.

Kijk ook eens op Carpenter Oak en Eyckenhout.

Eng. truss