peilbuis

Een peilbuis is een in de grond gebrachte buis met als doel bijvoorbeeld bodemonderzoek of de bepaling van de ligging van het freatisch vlak (de vrije grondwaterspiegel). 
Het is een rvs of kunststof buis, meestal met een diameter van ongeveer 2,5 cm, die over de onderste meter voorzien is van kleine gaatjes (het peilfilter), zodat er grondwater in kan opstijgen. Rondom het filter wordt meestal zand gestort om verstopping van de gaatjes te voorkomen. De diameter van de buis is groot genoeg om capillaire opstijging erin te kunnen verwaarlozen. Dit betekent dat de hoogte van het water in de peilbuis de ligging van het freatisch vlak aangeeft mits het grondwater gelegenheid heeft gehad in de buis te stijgen. De wachttijd tot de gegevens correct zijn te noemen, is afhankelijk van o.m. het doel van de metingen en de grondsoort.

Het "blinde" deel van de peilbuis heet stijgbuis en het filterdeel wordt filterbuis genoemd.

In zandlagen die op een slecht doorlatende laag liggen, kan de grondwaterspiegel afwijken van de freatische grondwaterstand. Het regenwater verzamelt zich dan op de laagst gelegen punten van de slecht doorlatende laag. Dit noemt men de schijnwaterstand. Dit verschijnsel kan tijdens de uitvoering grote problemen geven.

Grondwaterstandmetingen kunnen handmatig met een meetlint met verzwaring of automatisch met dataloggers worden uitgevoerd. Met dataloggers kunnen hoogfrequente metingen, bijvoorbeeld elk uur of enkele malen per dag worden geregistreerd.

Het meten van de grondwaterstand (eigenlijk de waterdruk ter plaatse) heet piëzometrie. 

peilbuis, meting stijghoogte (foto yves adams, vildaphoto):

peilput (ideoma intelligent systems):

grondwaterstanden noorden van hengelo; klik voor groter:

Documentatie

- Het plaatsen van een peilbuis e.d. (hoofdstuk 7) van de SIKB

Het woord peil is al bekend als het Middelnederlandse pegel (peil, maat), dat afkomstig is van het Protogermaanse pagila (merkteken), waarschijnlijk een afleiding met verkleiningsachtervoegsel -ila van de wortel pag; bron Etymologiebank.

Met dank aan TU-Delft, Vereniging Ondernemers Technisch Bodemonderzoek VOTB, Wareco Ingenieurs en Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer SIKB. 

Zie ook bijvoorbeeld sonderen, bemaling, geotechniek.
Verg. peil.

Trefwoorden zijn o.m.: 
peilbuis, peil, buis, stijgbuis, stijghoogte, piëzometer, filterbuis, aqua-level, bemaling, bemalingen, geperforeerd, bodemonderzoek, grondonderzoek, geotechniek, hydrologisch onderzoek, peilbus, peilput, peillood.

Eng. monitoring well, observation well