galerij

Galerij heeft meer betekenissen:

• passage, overdekte gang

• verdieping boven een zijbeuk in een kerk

• lange zaal voor tentoonstellingen of feestelijkheden

• gang aan buitenkant van een flatgebouw

1. Ook: passage. Een galerij is een overdekte, vaak door zuilen ondersteunde gang in, naast of rondom een gebouw. 
De term winkelgalerij geeft tegenwoordig meer aan wat het gebruik van zo'n galerij is.

galerij, winkelgalerij, raadhuisstraat (bureau monumenten en archeologie amsterdam):

winkelgalerij, koninginnegalerij, brussel (pbrundel, wikipedia):

Verg. dwerggalerij, doorsteek, veranda.

Eng. gallery

2. Een galerij is bij kerken of wereldlijke gebouwen een verdieping boven een zijbeuk. 
Deze galerij werd ook wel tribune genoemd.

galerij in kerk boven zijgedeelte van huize de berg, heerlen (kerkgebouwen in limburg):

Eng. gallery

3. Een galerij is een lange zaal in een paleis of groot huis voor feestelijke gelegenheden of voor tentoonstellingen van kunstwerken (denk aan de benamingen kunstgalerij, galerie en aan bijvoorbeeld de Tate Gallery).

galerij, galerie, kunstgalerij:

Eng. gallery

4. Een galerij is aan de buitenkant van een flatgebouw een meestal open gang die toegang verschaft aan de afzonderlijke woningen. 
Voordelen van een galerijflat in hoogbouw kunnen zijn dat de flat ruim is, het uitzicht mooi en de energiekosten behapbaar (vaak rondom verwarmde flats).
Nadelen zijn o.m. de gehorigheid (vaak rondom meer of minder lawaaierige flats, lawaai van medebewoners op de galerij, in het trappenhuis e.d.), tocht op de galerij en defecte lifts.

Manieren om saaiheid en strengheid van de galerijflat te verzachten (tijdens de renovatie, mede met dank aan het renovatieteam van de Wiltonflats in Schiedam):
- verbreedt de galerijgang (minder smal maken, meer loopruimte maar ook meer mogelijkheid iets van jezelf neer te zetten (bankje, plantenbak, paraplubak, kinderwagen, invalidenscooter; desnoods aan de ketting)
- als er een balkon is: verbreedt het balkon (dieper maken zodat de bewoner ook een tafeltje neer kan zetten of met meer mensen op het balkon kan en dat je langs elkaar kunt zonder alle benen in te moeten trekken)
- maak bij elke woning een uitspringend stukje zodat de lange rechte galerij interessanter wordt (na of tijdens het verbreden van de galerij; dat stukje uitspringen kan bijvoorbeeld de warmtepomp een aanhang bergen en werkt mogelijk ook tegen het nogal tochtige karakter van de galerij)
- niet de slaapkamer aan de galerijzijde, maar juist de woonkamer of desnoods de keuken (dat haalt het trieste weg van al die slaapkamers met dichte gordijnen waar je anders langs loopt)
- verander het rechte karakter door bijvoorbeeld een deel van de gevel uit te laten springen (geef bijvoorbeeld de ingangspartij ook een fraaie grote luifel, plaats (extra) liftkoker of trappenhuis aan buitenzijde maar wel goed beschermd tegen weer en wind) 
- gebruik hout of een ander natuurlijk materiaal om de gevels aan de galerijzijde "warmer" te maken
- maak een optopping die duidelijk verschillend is van het gebouw, eventueel een stukje uitstekend aan de kopse kanten (niet aan de lange zijde, dan ontneem je de zon aan de onderliggende verdieping)
- geef het hekwerk of de balustrade van de galerijen een andere structuur of kleur (variatie in textuur of kleur kan het geheel levendiger maken, maar maak het niet te bont, dan wordt het weer zo goedkoop zoals die eeuwige beschilderingen aan de kale muren van de kopse kant van een flatgebouw)
- een lift hoort bij een galerijflat elke verdieping aan te doen, niet alleen maar even of oneven verdiepingnummers (handig als er een lift defect is, in sommige flats komt dat wel erg vaak voor en dan is het voor ouderen en mindervaliden moeilijk naar de eigen verdieping te gaan)
- die meestal vrij kale kopse gevels kunnen heel wat zonnepanelen (pv-panelen) bevatten, zelfs als ze op het oosten of westen liggen; waarschijnlijk iets doen aan de configuratie of kleur van de panelen om niet weer terug te vallen in een saaie kopgevel (waarschijnlijk is op het dak ook wat ruimte voor zonnepanelen)
- waarschijnlijk kunnen op de hekwerken van de balkons of van de galerijen ook pv-panelen geplaatst worden (of tegen doorval bestendige pv-panelen i.p.v. hekwerken)
- maak voor de begane grond iets speciaals zodat ook de ingang en bergingen e.d. minder donker en rommelig zijn (denk aan een grotere ingangspartij, een zogenoemd "brugelement", toegang tot de bergingen, een fietsenstalling binnen of buiten)
- als het flatgebouw groot genoeg is: zorg voor een permanent aanwezige huismeester (dat geeft vertrouwen, aanspraak, ontvangst en melding van pakketjes door pakketbezorgers (de traditionele postboxen kunnen dan gehandhaafd blijven) en voorkomt hopelijk de hinder van feestvierders of van hangjongeren op de galerijen, in de lift, in de bergingen en in de gemeenschappelijke ruimten).

Bedenk wel dat galerijflats over het algemeen als gehorig en tochtig worden ervaren. Naast de architectonische aspecten zijn bij een renovatie uiteraard de bouwkundige en bouwfysische aspecten even belangrijk.

galerijflat, hoogbouw:

Kritische noot
De term galerij is vooral bekend vanwege de doorgaans saaie, foeilelijke en bijna mensonwaardige galerijflatgebouwen waarvan er vooral in de zestiger jaren veel zijn neergezet, ondanks omvangrijke protesten uit alle geledingen van de samenleving.
Veel van die gebouwen met galerijflats zijn al gesloopt, maar er zijn mensen die er toch wel één of meer willen behouden, wonderwel niet als afschrikking maar als architectonisch verschijnsel.

Verg. balkon.

Eng. (bij flats) gallery, access gallery, external walkway, access balcony; galerijflat is gallery flat, galleried flat, galleried apartment (Am.), gallery-access flat, gallery apartment house (Am.)