perliet

Ook, de Engelse term, Perlite. Perliet-korrels zijn geëxpandeerde gebakken korrels van obsidiaan (parelsteen), een glasachtig vulkanisch gesteente (dit gesteente wordt ook perliet genoemd). Het bakken gebeurt bij ca. 900 graden C. Het water in het gesteente verdampt in zeer kleine belletjes die groter worden en zorgen voor een enorme expansie, met als resultaat een zeer licht en luchtig gesteente. De volumieke massa neemt daardoor af van ca. 1100 tot ca. 65-120 kg/m3. Daarna wordt het perliet gezuiverd en vermalen tot de gewenste korrelgradaties. 

Voordelen perliet-korrels:
- licht in gewicht
- zeer goede isolerende/hittewerende eigenschappen (warmtegeleidingscoëfficiënt λ 0,04 W/mK)
- open celstructuur (maar heeft ook een deel gesloten cellen)
- geen negatieve milieueffecten (minerale grondstoffen, geen kunststoffen of vezels)
- onbrandbaar
- onbeperkte levensduur
- drainerende eigenschappen (als bijvoeging en als substraat zelf)
- kan gestoomd worden.

Nadelen van perliet-korrels t.o.v. argex-korrels, een ander geëxpandeerd product:
- kost ongeveer twee maal zoveel als argex-korrels (15-20 euro per 100 liter, dus ca. 15-200 euro/m3)
- het is wit dus bij toepassingen in de siertuin vallen de perliet-korrels in eerste instantie wel erg op.

Voordelen van perliet-korrels t.o.v. argex-korrels:
- isolerende eigenschappen aanzienlijk beter, nadert de waarde van steenwol e.d. (λ perliet 0,04 en argex 0,22).

Fysische eigenschappen van perliet-korrels (gegevens o.m. van Bouwbestel.nl):
- zeer duurzaamheid (rot niet, schimmelt niet, onbrandbaar, geen kunststoffen, geen vezels)
- goede isolatie-eigenschappen
- volumieke massa (stortgewicht, afhankelijk van de korrelgrootte) 65-120 kg/m3
- warmtegeleidingscoëfficiënt λ = 0,04 W/mK
- niet brandbaar, niet ontvlambaar (temperatuurbestendig tot ca. 900 graden C)
- rookproductie nihil
- korrelgrootte (granulatie) 0-6 mm
- diffusieweerstandsgetal µ = 3 (dimensieloos)
- temperatuurbereik -250 tot +800 graden C
- smeltpunt ca. 1400 graden C
- vorm korrelig (is ook in platen/blokken verkrijgbaar zoals Knauf TecTem)
- kleur wit tot grijs-wit
- gloeiverlies minder dan 1% (massa)
- pH-waarde ca. 7 (neutraal)
- water retentie ca. 35% (water vasthoudend)
- druksterkte 0,01 N/mm (?)
- hygroscopisch evenwichtsvochtgehalte minder dan 1,5%
- EC-waarde 0,0-0,1 mS/cm.

Fysische eigenschappen van perliet-mortel (Perlite isolatiemortels; alleen de waarden die verschillend zijn van de korrels; gegevens van Reppel Bouwspecialiteiten):
- mengverhoudingen mortel PM-6, PM-7, PM-10 en PM-12
- volumieke massa (afhankelijk van de mengverhouding) 465 - 370 - 340 - 310 kg/m3
- warmtegeleidingscoëfficiënt λ, afhankelijk van de mengverhouding resp. 0,095 - 0,080 - 0,075 - 0,068 W /mK
- diffusieweerstandsgetal µ = 4,1
- druksterkte, afhankelijk van de mengverhouding resp. 1,7 - 1,0 - 0,5 - 0,3 N/mm2

Toepassingen van perliet-korrels en -mortels:
- brandwerende vulling van leidingschachten, schachten van openhaard-kanalen, schoorstenen e.d. (ter voorkoming van brandoverslag; schoorsteen-isolatie; PM-10 of PM-12)
- (brandwerende) vulling van de ruimte tussen plafond en vloer (bijvoorbeeld tussen houten balken)
- brandwerende vulling van spouwmuren (bijvoorbeeld i.v.m. eisen van compartimentering; brandmuur-isolatie; PM-6 of PM-7)
- isolerende afschotlagen (PM-6 of PM-7)
- isolatiemortel onder een dekvloer (PM-7 of PM-10)
- toeslag in onder andere verf, vernis en pleister (en mortel)
- perliet is een hydrologisch substraat (bij de hydrologische teelt van groente en bloemen is perliet te gebruiken i.p.v. aarde)
- korrels als grondverbeterend materiaal voor de moestuin e.d. (maakt de grond ruller, geeft een luchtiger substraat, betere drainage, minder vochtig; "meng 10-35% door de aarde").

Vermiculiet
Net als argex is vermiculiet ook een klei-mineraal, waarvan de geëxfolieerde variant 65 tot 160 kg/m3 weegt en vergelijkbaar is met perliet. 
Vermiculiet is beige-achtig en heeft een warmtegeleidingscoëfficiënt λ van 0,05-0,07 W/mK.

Producten en merken van perliet en vermiculiet
- Siliperl, gesiliconiseerd perliet voor spouwisolatie.
- Thermoperlite, gemodificeerd cementgebonden perliet mortel voor diverse toepassingen
- Pullmix GPM, cementgebonden gesiliconiseerd perliet mortel voor afschotlagen.
- Audex, gips- en cementgebonden Vermiculite spuitpleisters voor geluidsabsorptie.
- Mandolite CP2, cementgebonden Vermiculite spuitpleister voor de brandwerende bekleding van staal- en betonconstructies in gebouwen.
- Fendolite MΙΙ, cementgebonden Vermiculite spuitpleister voor de brandwerende bekleding van staal- en betonconstructies in de (petro)chemische industrie en in tunnels.
- Pumica, keramisch gebonden Vermiculite platen en schaaldelen voor brandwerende bekledingen.

perliet-korrels zijn klein en meestal wit (bouwbestel.nl):

toepassing van losse korrels als isolatiemateriaal bij vloeren (hornbach):

tectem van knauf, toepassing van perliet in bouwblokken (hornbach):

Documentatie
- Perlite en Vermiculite korrel-isolatiematerialen voor de bouw (korrels en mortels; van Reppel Bouwspecialiteiten) 

- Perlite isolatiemortels (van Reppel Bouwspecialiteiten)

- Warmtegeleidingscoëfficiënt, soortelijke warmte, dichtheid, warmtecapaciteit, dampdiffusie en brandklasse van een aantal materialen

De naam perliet is afkomstig van de andere naam van obsidiaan (parelsteen). "De minerale naam perliet werd gegeven door de Franse mineraloog François Sulpice Beudant die het gesteente tijdens een van zijn mineralogische reizen door Hongarije in 1818 ontdekte. De naam is afgeleid van de structuur van de grondstof die op parels lijkt." (Bouwbestel.nl) 

Met dank aan Bouwbestel.nl, Reppel Bouwspecialiteiten.

Eng. perlite, vermiculiet is vermiculite;
Du. Perlit